متره و برآورد

انواع متره :
با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه میشود ، انواع متره مطرح میشود که عبارتند از :
1. متره بسته .
2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها ).

1. متره بسته
در این روش ،مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز ، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده ، و در جدول های مخصوص وارد مینمایند . سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولاً از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج میشود ) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید . از روی جمع جبری قیمت آیتم ها ، فیمت خالص پروژه حاصل میشود . اگر به این قیمت ، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری ، ضریب تجهیز کارگاه ، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای ، ضریب ارتفاع ، ضریب طبقات ، ضریب سختی کار ) ضرب شود ، قیمت کل پروژه به دست می آید .
در اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود ، وقتی واحد مشخص شد ، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی ، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد .
در قیمتهای واحد پایه فهارس بها ، هزینه تهیه کل مصالح ، ماشین آلات نیروی انسانی ، بارگیری و حمل مصالح و لوازم ماشین آلات مورد نیاز به هر فاصله (به استثناء موارد مشخص شده در فهرست بهاء تا پای کار و بار اندازی ، اتلاف مصالح ، تهیه آب ، سوخت ، تعمیر و استهلاک ماشین آلات برای اجرای صحیح و کامل کارها طبق نقشه و مشخصات آمده است ، بنابراین برای محاسبه مقادیر مصالح مصرفی در پروژه به روش متره بسته ، باید واحدهای مربوطه مشخص شود که بعضی از آنها به قرار زیر است:
1. کارهایی که به متر مکعب محاسبه میشود . مانند عملیات خاکبرداری ، خاکریزی ها ، بتن ریزی ، سنگ چینی ، شفته ریزی ، آجر کاری به ضخامت 35 سانتی و بیشتر .
2. کارهایی که به متر مربع محاسبه میشوند ، مانند اندود های مختلف داخلی و خارجی ، کاشی کاری ، عایق کاری ، تیرچه بلوک ، طاق ضربی ، شیشه ، آسفالت نما سازی و ...
3. کارهایی که با متر طول اندازه گیری و محاسبه میشوند ، مانند قرنیز ها ، جدول گذاری ، انواع لوله کشی ها ، نهرکشی ، واتر استاپ ، درزهای بتن ، خط کشی و فلاشینگ ها .
4. کارهایی که با وزن محاسبه میشوند ، مانند کلیه عملیات فلزی، آرماتور بندی ، سیمان و آبرولندنی .
5. کارهایی که با عدد محاسبه می شوند ، مانند کلیه ادوات برقی ، لوازم بهداشتی و ...
6. کارهایی که با ترکیب دو واحد محاسبه میگردد مانند مترمکعب/کیلومتر برای حمل خاک و نخاله و تن/کیلومتر برای حمل مصالح ( سیمان و شن و مصاح سنگی و آجر و آهن‌آلات ) و ...

2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها )

برآورد هزینه اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یک پروژه ، بدون استفاده از تجزیه‌بها امکان پذیر نیست و هر چه تجزیه‌بهای مورد استفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد نیاز به واقعیت نزدیک‌تر باشد ، به همان میزان برآورد اولیه به هزینه اجرایی پروژه نزدیک‌تر خواهد بود . در این روش ، کلیه کارها و مقادیر محاسبه شده از روی جداول متره محاسبه و برای هر کار تجزیه بهای مربوطه انجام میگیرد . برای انجام تجزیه هریک از اقلام کار به بخشهای نیروی انسانی ، ماشین‌آلات ، مصالح ، حمل و غیره نیازه به تجربه افراد کارگاهی و آنالیزهای معتبر از منابع و مراجع معتبر می‌باشد .

تعریف برآورد :
اگر مقادیری که با توجه به واحدهای مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده ، قیمت‌گذاری گردد (( برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه )) نامیده میشود.
بنابر این در متره و برآورد ، دو هدف اساسی دنبال می شود :
الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی ، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در طول پروژه
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام میشود :
بکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیشبینی بودجه اجرای پروژه جهت اجرا ، و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولاً در قالب صورت وضعیت مطرح میشود .
مهمترین اسناد و مدارک مورد نیاز به شرح زیر است :
1. یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای ، معماری ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم .
2. جدول های صورت وضعیت ( متره ، خلاصه متره ، مالی ) .
3. قیمتهای مصالح ،نیروی انسانی ، نیروی ماشینی ، (فهرست بهاء منضم به پیمان ) .
4. شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان.

انواع برآورد :
1 ـ برآورد Estimate
پیش‌بینی مقادیر کمیتهای طرح مورد نظر ، که معمولاً برای هزینه‌های یک طرح ، منابع آن و زمان اجرای طرح کاربرد دارد .
2 ـ برآورد مقادیر Quantity survey – Bill of quantity estimation
عبارت است از محاسبه ریز مقادیر کمیتهای اقلام مختلف یک طرح .
3 ـ برآورد مقدماتی Preliminary estimation
برآوردی که متکی بر اندازه‌گیری اجمالی و قیمتهای خیلی کلی واحد کار باشد ، مثل برآورد بنای یک پروژه بدون مطالعه عمیق آن که بر اساس نوع بنا و زیربنا و کاربردهای آن بر طبق آمار و ارقام و تجربه پروژه‌های قبلی ، محاسبه و پیش‌بینی می‌گردد .
4 ـ برآورد اولیه Preliminary estimation
برآوردی است که پس از پایان مهندسی فرآیند از مهندسی پایه با درجه خطای مثبت ، منفی 15 تا 25 درصد قابل انجام است .
5 ـ برآورد تقریبی Approximate estimation
برآوردی است که چون بر اساس اطلاعات مقدماتی می‌باشد دقیق نیست .
6 ـ برآورد تعیین کننده Definitive estimation
برآوردی است که پس از پایان مهندسی پایه با درجه خطای مثبت ، منفی 10 تا 15 درصد قابل انجام است . وجه تسمیه تعیین کننده نیز برای اتخاذ تصمیم در توقف یا ادامه کار است .
7 ـ برآورد تفضیلی Detailed estimation
برآوردی است که پس از پایان مرحله مهندسی تفصیلی یا طراحی تفصیلی با استفاده از نقشه‌های اجرایی تهیه می‌شود و با خطای تا 10 درصد می‌تواند مورد قبول واقع شود .
8 ـ برآورد هزینه Cost estimating
یک فرآیند محاسباتی است که با توجه به بررسی‌ها ، و اندازه‌گیری‌ها و یا متره‌کردن ( بر مبنای نقشه‌ها و مشخصات ) مقادیر و کمیتهای مختلف طرح به دست آمده و سپس با اعمال قیمت واحد مربوط به آنها ، هزینه اجرای طرح محاسبه می‌شود .
9 ـ برآورد هزینه اجرای کار Execution cost estimate
مبلغی است که به عنوان هزینه اجرای موضوع پیمان ، به وسیله کارفرما محاسبه و اعلام شده است .
10 ـ برآورد هزینه اجرای عملیات Estimating of the work execution
برآوردی است که مطابق روش تعیین شده در شرح خدمات قسمت یا مرحله مربوط و بر اساس قیمتهای روز در تاریخ تسلیم گزارش قسمت یا مرحله مربوط تهیه و به تصویب دستگاه اجرایی رسیده باشد .

لیست کنترل کارهای متره و برآورد

1- بررسی و مطالعه نقشه ها و جدول نازک کاری و جزئیات اجرائی و محاسبه سطح زیربنای ساختمان ( از کف و از سقف ) و بررسی محوطه‌سازی و محاسبه ضرایب طبقات و ارتفاع و تعیین دیگر ضرایب پروژه مانند ضریب منطقه‌ای و بالاسری (عمرانی یا غیرعمرانی) و تجهیزکارگاه و ...
2- تخریب‌های مورد نیاز در محل احداث پروژه
3- بوته کنی و درخت کنی
4- کانال کنی با بیل مکانیکی و اضافه بهای گودبرداری
5- خاکبرداری با ماشین و اضافه بهای گودبرداری
6- خاکبرداری با دست و اضافه بهای گودبرداری
7- نوع خاک ( سنگی ، سخت ، نرم )
8- تسطیح با ماشین یا دست
9- آب پاشی و کوبیدن سطح خاکبرداری شده
10- حمل خاک و نخاله و تعیین فاصله آن تا محل تخلیة مجاز
11- تهیه خاک یا تونان یا زیر اساس برای خاکریزی و تعیین محل تهیة آن
12- خاکریزی و تعین نوع خاکریزی یا مخلوط ( از خاک حاصل از خاکبرداری و یا تهیه از خارج از کارگاه )
13- پخش و تسطیح و آب پاشی و کوبیدن سطوح خاکریزی شده
14- تمهیدات جلوگیری از ریزش خاک هنگام خاکبرداری در پی ها و گودها و کانالها مانند چوب بست و تخته‌کوبی و یا طرحهای خاص
15- کارگذاری لوله زهکش اطراف پی یا ساختمان برای هدایت آبهای زیرزمینی
16- شمع های ( پایل ) بتنی در زیر فونداسیون پی
17- آسفالت در زیر رادیه های بتنی
18- بتن مگر زیر پی ها و رادیه ها و شناژها
19- بتن غوطه ای ( مخلوط ۷۰٪ بتن و ۳۰٪ سنگ قلوه ) در زیر پی یا در اختلاف تراز رقوم فونداسیون ها
20- بتن غوطه ای یا مخلوط مناسب در پشت دیوار های حایل یا دیوارهای زیرزمین
21- بتن مسلح پی و شناژها و رادیه و دیوارهای بتنی ( آرماتوربندی ، قالب بندی جوبی یا فلزی یا نایلونی و آجری با اندود ، بتن ریزی ، صفحه ستون ، بولت ، ریشه ستونهای بتنی و پله ها و گروت ریزی )
22- کرسی چینی با آجر یا بلوک توپر و ایزولاسیون روی کرسی چینی و پشت دیوارهای حایل و زیرزمین
23- بلوکاژ و بتن ریزی در کف و قلوه ریزی و خاکریزی با مخلوط مناسب از رقوم روی پی تا زیر بلوکاژ در پایین‌ترین طبقة ساختمان
24- بتن پوکه و ایزولاسیون ها و اندود لیسه ای و محافظ در کف ( سرویسها حمامها آشپزخانه آزمایشگاه موتورخانه و بام ) با ضخامت و کرم بندی لازم در طبقات ساختمان
25- اجرای اسکلت فلزی و اجرای ضدزنگ از نوع سرنجی با ترکیبات سرب و سندبلاست یا شات بلاست ( تیرها و ستونها تکی و دوبل ، جویست‌ها ، تیرورقها ، لانه زنبوری ها ، گیردرها ، فریم ها ، خرپاها ، سوله و .. ) و تیرهای تودلی و پرلین های Z
26- اجرای سقف ( طاق ضربی ، کرمیت ، دال ، کامپوزیت ، تیرچه بلوک ، وافل اسلب ، قالب چوبی یا فایبرگلاس ، سفال طبرستان یا مشابه ، فابیس ، ورق یا ایرانیت ، اسپیس فریم(سازه فضاکار) ، زیرسازی ، گنبد )
27- اسکلت پله ها ( تیرآهن شمشیری ، بتن ، قالب ، طاق ضربی ، آجری آهن گم ، ... )
28- دیوارچینی خارجی 22 یا 35 سانتی با بلوک لیکا یا مشابه یا آجر و دست انداز پله ها و پشت بام و رامپها )
29- تیغه چینی‌های داخلی 10 تا 20 سانتیمتری با بلوک لیکا یا هبلکس و یا دیوارهای مسلح بتنی از نوع پوما یا مشابه یا آجر یا تیغه های گچی معروف به درای‌وال و یا پارتیشن های اداری )
30- دربها و پنجره ها و آهن‌آلات نعل درگاهیها و وال پست ها و آسانسورها و شیشه و نوار دورشیشه و دوجداره نمودن و یـراق آلات و دربهای سکوریت و نسوز و مخصوص ( گاوصندوقی ) و قـاب پنجره فلزی برای پنجره های پیش ساخته فلزی یا آلومینیومی (مانند پنجره‌های ترمال بریک و پنجره های مشبک به فرم لوور مانند تولیدات کارخانه‌های سکو و دورال و یا مشابه ) و در صورت لزوم و نرده ها و حفاظ های فلزی در داخل و خارج و چفت از ناودانی آلومینیومی در کناره وال پست با نازک کاری
31- کارهای چوبی شامل دربها ، کمدها ، پیشخوان ها و میزهای اطلاعات ، درب داکتهای تاسیساتی ، دکورهای چوبی ، قرنیزهای چوبی ، درپوشها ، نرده ها ، دست اندازها
32- نماسازی با آجر و بند کشی و سقف آجری آهن گم و نمای سیمانی ، تخته ماله ای ، نمای سنگی ( به فرم عادی یا اسکوپ یا خشکه چین ) ، آلومینیومی و شیشه ای و پانل‌های پیش ساخته بتنی یا آلومینیومی (مانند صفحات مرکب آلومینیومی معروف به آلوکوباند ) یا فلزی و کارهای تزئینی و نقوش هندسی در نما ی سیمانی و آجری و بتنی و مشخص شدن نوع آجر مصرفی ( قزاقی یا نسوز یا ۴ سانتیمتری یا ... )
33- فلاشینگ گالوانیزه یا مسی روی دست انداز بامها و دیوارهای محوطه و نرده و سنگ درپوش یا درپوشهای چوبی روی دست انداز پله و رامپ و نردبانهای ارتباطی بام و درپوش و فلاشینگ بر روی داکتهای تاسیساتی روی بام و دودکش
34- درز انبساط ساختمان در بام و طبقات و اجرای جزئیات آن
35- نورگیرهای سقفی اعم از شیشه‌ای یا پلکسی‌گلاس یا مشابه
36- سقف کاذب ( رابیتس ، دامپا آلومینیومی ، پلکسی گلاس شفاف و درای وال و لمبه کوبی چوبی و ... ) با زیر سازی لازم
37- اندودهای گچ و خاک و دوگچه پرداختی و تعبیه چفت در گچ کاری و کارهای تزئینی گچی و آرکها و اندودهای سیمانی و تخته ماله ای و شمشه گیری در سطوح قایم و افقی و سقفها
38- اندودها و پوشش های خاص در کف یا سقف مانند آرملات یا پوشش ضدآتش ( ورمیفایر )
39- تور سیمی پشت نمای آجری و پیرامون وال پست ها و نعل درگاهیها و روی ایزولاسیون در صورت نیاز
40- قرنیزهای سنگی یا چوبی در داخل و ازاره سنگی خارج ساختمان و پله های داخلی و خارجی ( کف پله ، پاخور یا زیر پله ، بغل پله ) و رامپها و درپوشهای سنگی
41- کاشی کاری ، سنگ کاری ، سرامیک کاری ، موزاییک کاری ، تکسرام ، سنگ مصنوعی سالار ، کانداکتیو تایل ، سرب کوبی ، پارکت ، موکت ، کفپوشهای خاص ورزشی و .... در داخل ساختمان در سطوح افقی و قایم
42- نقاشی اعم از روغنی ، پلاستیک روی دیوار و سقف و رنگ روغنی روی کارهای فلزی و چوبی و رنگ سیلر و کیلر روی دربه و پنجره ها و نرده ها و رنگ مخصوص ضد آتش
43- کارهای خاص در بنا های خاص مانند معرق کاری و کاربندی های گچی و کاشیکاری مذهبی و خطاطی و امثالهم و کارهای خاص فضاهای اداری مانند پارتیشن ها و کف های کاذب و ......
44- مشخص شدن محل کارگاه تا نزدیک‌ترین شهر اصلی و تعیین معادن و کارخانه‌های موردنیاز جهت تهیة مصالح مصرفی جهت محاسبة حمل مصالح و تعیین مقدار مصالح مصرفی مورد نیاز
45- کارهای محوطه سازی شامل : تخریب ، خاکبرداری ، خاکریزی ، تسطیح ، کوبیدن ، زیرسازی ، شفته ریزی ، پیاده رو سازی بتنی با درزبندی ماسه آسفالت یا با رویه شسته موزاییکی یا با آجر جالیز همدان یا مشابه ، آسفالت خیابان یا بلوار یا محوطه ، فضای سبز و خاک نباتی ، جدول گذاری پیش ساخته و درجا ، جعبه های گل ، گلدانهای مخصوص ، نیمکت بتنی یا فلزی ، آب نما ، حوض ، نرده ، دیوار
46- کارهای زیربنایی شامل : چاههای فاضلاب یا آب باران و کول گذاری و نصب گلدانی چاهها ، کانال برق و آب و گاز ، فونداسیون تیرها و پایه چراغهای برق ، منهول ها و کانال ارتباطی مابین منهولها و شن ریزی روی لوله ها و کابل ها بر طبق جزئیات و سپتیک تانک و چربی گیر و واتراستاپ و منبع آب هوایی یا زمینی و حوضچه های آبیاری یا شیرهای آبیاری ، تاسیسات فاضلاب یا تصفیه خانه ، پمپ خانه ، موتورخانه و کانال آدم رو و گربه رو و لوله های آزبست فاضلاب و هماهنگی لازم با بخش تاسیسات جهت گرفتن اطلاعات وابسته
47- ورود اطلاعات از ریزمترة آیتم‌بندی شده به کامپیوتر و اخذ خلاصه‌متره و مالی از کامپیوتر و تعیین قیمتهای ستاره‌دار و اخذ استعلام‌های لازم و شرح دقیق کارهای ستاره‌دار و تعدیل معکوس آنها به مبنای فهرست پایه پیمان و کنترل سقف ۲۰٪ مجاز ردیفهای ستاره‌دار و تعیین اقلام خریدکارفرما یا فاکتوری و کنترل چک پرینت خلاصه‌متره و خلاصه‌مالی برآورد و کنترل آیتمهای مورد استفاده و ... و سایر کنترلهای لازم
48- تنظیم جمع کل برآورد پروژه شامل ابنیه و تاسیسات برقی و مکانیکی ساختمانها و محوطه و تنظیم لیست تجهیزکارگاه و تهیه جداول مربوط به نحوه ارایه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل‌های فهرست‌بها جهت برگزاری مناقصه موضوع بخشنامه 54/4951-102/5453 مورخ 1377/9/9 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشورو موضوع بخشنامه 100/76574 مورخ 1387/8/19 معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری و موضوع بخشنامه 100/63219 مورخ 1386/5/7 معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری
49- در انعقاد پیمانهای با نرخ مترمربع زیربنا تعیین درصدهای انجام هرکار برای فعالیتهای مختلف کار به منظور پرداختهای موقت برای هر زیر پروژه به تفکیک فعالیتهای عملیات اجرایی و شکست های کاری موضوع پیوست شماره دو بخشنامه شماره 100/142825 مورخ 1385/8/24 و در ارتباط با بند ج ماده 11 پیمان و محاسبه برآورد هزینه تمام شده کار به نسبت طول متوسط دوره ی اجرای پیمان
50- تهیه اسناد مناقصه و پیمان اعم از دعوت نامه ، فراخوان و شرح خصوصی پیمان

متره و برآورد

مطالب مشابه :

مقاله ای در مورد "مصالح نوین ساختمانی"

سبک سازی مدرن

نحوه محاسبه تعداد آجر یا سفال مورد نیاز در یک ساختمان

متره و برآورد

اطلاعات مورد نیاز جهت تهیه دفترچه محاسبات ساختمان ( تحلیل و طراحی) ...

مقاله ای در مورد "مصالح نوین ساختمانی"

متره و برآورد پروژه

سبک سازی سازه و خصوصیات آن