ورني‌زني در ماشين‌هاي افست ورقي

براي نشاندن ورني روي كار چاپي با ماشين افست به صورت مطلوب، بايد نكات فني مربوط به ورني، خشك‌كن‌هاي ماشين و پودر خشك‌كن در افست به درستي دانسته شود.
در اينجا با ورني‌هاي پايه روغني و پايه آبي آشنا مي‌شويد. همچنين درباره مزايا و كاستي‌هاي يونيت ورني زني به صورت دو نوردي و سيستم دكتر بليد مطالبي را مي‌خوانيد.
از برخي اشكالات ورني‌هاي پايه آب و راه‌حل برطرف ساختن آنها نيز سخن به ميان مي‌آيد.
مطالبي درباره خشك‌كن‌ها و نيز تجهيزات اندازه‌گيري ويسكوزيته، دما و درخشندگي ورني نيز در بخش دوم مي‌آيد.

ورني پايه روغني (Oil-based varnish)
ترکيب ورني‌هاي روغني، بسيار شبيه مرکب‌هاي افست است. (حاوي 75% مواد جامد به علاوه موادي که در سطح چاپي نفوذ کرده يا تبخير مي‌شوند.) اين نوع ورني‌ها يک لايه خيلي شفاف با مقدار کمي رنگ را روي کار ايجاد مي‌کنند. اين نوع ورني‌ها را مي‌توان با خارج کردن سيستم آب (و قرار دادن يک ورق زير لاستيک) به صورت تنپلات و در حالت ديگر با استفاده از يک پليت چاپ و استفاده از سيستم آب به صورت موضعي به کار برد.

محاسن:
- استفاده آسان شبيه مرکب‌هاي افست
- جذب مناسب ورني
- ايجاد جلوه‌هاي موضعي آسان با استفاده از يک پليت
- محافظت خوب در برابر رطوبت
- متصاعد نشدن حلال در محيط
- لايه ورني قابل انعطاف (که مشکلي را در خط زني و تاکني به وجود نمي‌آورد)
معايب:
- ضخامت كم لايه ورني
- خطر زرد شدن
- خشک شدن آرام و آهسته
- مقدار بالاي استفاده از پودر
- پايين بودن تعداد ورق‌هاي هر تخته از کار
- امکان تاثير روي بو يا مزه در بسته‌بندي‌هاي مواد غذايي

ورني پايه آبي (Dispersion Coating)
ورني‌هاي پايه آبي به دو صورت بدون پيگمنت (مات، ورني‌هاي پوششي، براق و خيلي براق) و با پيگمنت (ورني‌هاي طلايي، نقره اي و ايرودين) وجود دارند.
ذرات پليمري مختلف به نام اکريلات (Acrylate) اساس اين ورني‌ها محسوب مي‌شوند.
اجزاي ديگر ورني‌هاي پايه آبي، رزين‌هاي قابل حل شدن در آب و برخي افزودني‌ها هستند كه خواص مختلف (مانند کشش سطحي، قابليت خيس شدن و مقاومت در برابر خراش و سايش) را تقويت مي‌کنند.
بر خلاف ورني روغني که به روش اکسيداسيون خشک مي‌شود، در ورني‌هاي پايه آبي فرآيند خشک شدن به‌طور کامل به صورت فيزيکي انجام مي‌شود: توسط نفوذ و تبخير محتواي آب، ذرات پليمر به سمت يکديگر حرکت مي‌کنند. ذرات پليمر/ امولسيون با يکديگر مخلوط شده و يک لايه نازك را ايجاد مي‌کنند.
محاسن:
- تشکيل يك لايه نازك با سرعت زياد
- استفاده از نهايت ارتفاع تخته تحويل
- کاهش مصرف پودر
- مقاومت خوب در برابر سايش
- بي بو بودن لايه ورني خشک شده
- تاثير نگذاشتن روي بو و مزه مواد غذايي
- زرد نشدن
- ماندگاري خوب در شرايط يخ زدگي (براي مثال براي بسته‌بندي‌هاي منجمد)
معايب:
- ورني خشک شده به سختي پاک مي‌شود.
- در چاپ کاغذ‌هاي زير 90 گرم، ممکن است باعث تغيير ابعاد کاغذ شود.
- براي ورني زني به صورت موضعي، يا بايد از پليت‌هاي گران قيمت استفاده کرد يا لاستيک‌ها را به صورت دستي برش داد.
- کنترل مقدار ورني مورد استفاده روي سطح كار سخت است.

اعمال ورني‌هاي پايه آبي به صورت موضعي و متن
اعمال ورني‌هاي پايه آبي به صورت موضعي، تفاوت‌هايي با چاپ ورني‌ها به صورت تنپلات دارد كه بايد مد نظر قرار بگيرد. در زير برخي از مسايلي كه در ورني‌زني موضعي بايد مورد توجه قرار بگيرند، توضيح داده شده است. اين نوع ورني‌ها توسط برج مخصوص ورني‌زني (Coating Unit) بر روي كارهاي چاپي زده مي‌شود.
براي اين كار 2 نوع سيستم ورني‌زني به نام سيستم دو نوردي و سيستم دكتر بليد وجود دارد.

لاستيک‌ها
- از لاستيک‌ براي ورني زني به صورت تنپلات و ورني زني ساده موضعي (با برش دستي) استفاده مي‌شود.
- لاستيک استفاده شده بايد انعطاف پذير باشد، اما نبايد خيلي نرم باشد.
- ورق زير لاستيک بايد با نوع ماده چاپي منطبق باشد. به صورتي که براي مواد نرم مي‌توان از زير لاستيک سخت‌تر و براي مواد سخت‌تر مي‌توان از زير لاستيک نرم‌تر استفاده کرد.
- براي ايجاد قسمت‌هاي بدون ورني (مانند لب چسب‌ها)، لاستيک‌ها مي‌توانند به صورت دستي برش داده شوند. لاستيک‌هاي ويژه‌اي وجود دارند که لايه فوقاني آن‌ها به صورتي است که به راحتي جدا و برداشته مي‌شود.

پليت‌هاي ورني زني
- بسته به استاندارد‌هاي کيفيت، پليت‌هاي ورني زني به دو صورت‌ انعطاف‌پذير و فلزي موجود هستند.
- انتخاب زيربندي براي پليت ورني‌زني (سخت يا نرم) بر ميزان کيفيت موثر است.

مشخص کردن ويسکوزيته در ورني‌هاي پايه آبي
اندازه‌گيري زمان جريان ورني‌هاي پايه آبي توسط روش آزمون استاندارد و به وسيله يک فنجان مخصوص براي تعيين ويسکوزيته ورني به راحتي انجام مي‌شود. قبل از اندازه‌گيري هميشه بايد ورني را به خوبي به هم زد تا به خوبي مخلوط شود.
به‌طورمعمول از يک فنجان استاندارد (4.-DIN53211) ( با حجم100 ميلي ليتر و با دريچه‌اي به قطر 4 ميلي متر) براي اندازه‌گيري استفاده مي‌شود. به تازگي اين استاندارد با يک استاندارد بين المللي به نام DIN EN ISO 2431 جايگزين شده است.
اطلاعات کارخانه سازنده ورني در مورد ويسکوزيته به‌طور معمول بر اساس دماي محيط 20 درجه سلسيوس (68F) است. آزمايش زماني کامل مي‌شود که جريان ورني قطع شود. در حالت عمومي، ويسکوزيته بالاتر به معناي لايه ورني ضخيم‌تر است.
هنگامي که کار آزمايش را انجام مي‌دهيد و در حين اندازه‌گيري، به دما توجه داشته باشيد.
مقايسه ويسکوزيته‌ها (زمان جريان بر حسب ثانيه):
- ورني پايه آبي حدود 35 ثانيه
- ورني متاليک حدود 50-45 ثانيه
- ورني UV حدود 55-45 ثانيه

نکاتي در مورد نگهداري و استفاده از ورني‌هاي پايه آبي:
- ورني پايه آبي بايد در دماي اتاق نگهداري شود.
- در دماهاي بيشتر از 40 درجه يا کمتر از 15 درجه سلسيوس نگهداري نشود (به منظور جلوگيري از تغيير در ويسکوزيته.)
- هميشه ورني را خوب به هم بزنيد و در صورت ضرورت دماي محيط را به صورتي تنظيم کنيد تا ورني به دماي مورد نظر و ويسكوزيته مناسب برسد.
- ورني‌هاي پايه آبي ممکن است تنها حدود 6 ماه تاريخ مصرف داشته باشند. ورني‌هاي جلوه‌هاي ويژه ممکن است فقط حدود 3 ماه قابليت نگهداري داشته باشند.
- در حالتي که با لاستيک به صورت تنپلات ورني زده مي‌شود، ورني نبايد از سطح کاغذ بيشتر زده شود. براي اين منظور ورق زير لاستيکي بايد 2 ميلي متر کوچکتر از ورقي که ورني مي‌خورد باشد.
- فشار چاپ بخش ورني زني را به صورتي تنظيم کنيد که حداقل فشار را داشته باشد.
- اکثر ورني‌هاي پايه آبي داراي خاصيت قليايي هستند، بنابراين مرکب‌هاي چاپ براي پوشيده شدن، بايد به مواد قليايي حساس نباشند.

سيستم ورني زني (واحد کوتينگ)
سيستم دو نوردي
در سيستم دو نوردي، يک نورد ورني را از يک مخزن ورني که روي آن باز است بر مي‌دارد و آن را به يک نورد تعيين مقدار (Metering Roller) و تنظيم ميزان تغذيه ورني منتقل مي‌کند. مقدار ورني که روي کار مي‌آيد به تنظيم سرعت چرخش نورد درون مخزن ورني بستگي دارد. سطح ورني در مخزن رو باز توسط يک حسگر اولتراسونيک تحت کنترل است. يک پمپ diaphragm الکترومکانيکي جريان پيوسته ورني را تامين مي‌کند. مقدار ورني به کار برده شده حدود 3 تا 6 گرم بر متر مربع است. مقدار دقيق مصرف را مي‌توان با اندازه‌گيري و وزن کردن مشخص کرد. سيستم دو نوردي براي زدن ورني‌هاي تنپلات و موضعي مناسب است. در مقايسه با سيستم دكتر بليد (Chamber Doctor Blade) سطح ورني ناهمواري‌هاي بيشتري دارد. کيفيت ورني به سرعت و به منحني ويژگي‌هاي ورني (كه توسط شركت سازنده ورني ارايه مي‌شود) بستگي دارد.
- مطمئن شويد تنظيمات لازم را بر اساس منحني ويژگي‌هاي ورني مصرفي انجام داده‌ايد.

سيستم دكتر بليد (Chamber Doctor Blade)
اين سيستم داراي دو تيغه محافظ است که به کمک يک قاب، يک اتاقک يا محفظه بسته را مي‌سازند که ورني در اين محفظه جريان پيوسته دارد. يک نورد آنيلوكس که به صورت ليزري حکاکي شده يا يک نورد با پوشش سراميکي که داراي يک ساختار شبکه‌اي روي سطح خودش است، مسوول تنظيم ميزان انتقال ورني است. مقدار انتقال ورني مي‌تواند با تغيير نورد‌هاي آنيلوکس که مي‌توانند حجم‌هاي مختلفي از ورني را بردارند تغيير کند. نورد‌ها اين اطمينان را به شما مي‌دهند که مقدار ثابت و مشخصي و نيز سطح صاف و همواري از ورني روي کار اعمال مي‌شود.
سيستم دكتر بليد براي ورني‌هاي مات، براق، ورني‌هاي خاص بسته‌بندي‌هاي حبابي ا(Blister)ا،UV، ورني‌هاي طلايي و نقره‌اي و ديگر ورني‌هاي جلوه‌هاي ويژه مانند ورني‌هاي صدفي براق (يا ايرودين) و براي حروف و طراحي‌هاي پيچيده مناسب است.
براي اين‌که آنيلوکس بتواند همواره مقدار ورني يکساني را روي کار بياورد، نياز است که به صورت مرتب با آب شسته شود. به علاوه براي نظافت درون حفره‌هاي نورد آنيلوكس، اين نورد بايد به صورت مرتب توسط يک وان اولتراسونيک تميز شود.

مشکلات ورني‌هاي پايه آبي مشكل قابليت برداشتن ورني
در اين حالت نورد‌هاي ورني‌زني به جاي اين که يک لايه کامل ورني را منتقل کنند، قسمت‌هايي از سطحشان بدون ورني مي‌ماند. اين موضوع زماني رخ مي‌دهد که کشش سطحي ورني بالاتر از مرکب باشد (چون ورني روي مركب مي‌نشيند.) کشش سطحي بالاتر سبب مي‌شود ورني منقبض شده و حالت قطره يا توده به خود بگيرد.
راهکار:
- از محلول کاهش کشش سطحي استفاده كنيد.
- ورني را با ورني ديگري جايگزين کنيد.
- براي اطلاعات بيشتر با شرکت توليدکننده ورني مشورت كنيد.
کف کردن
پمپ شدن قوي ورني به همراه هوا، توليد کف مي‌کند که مي‌تواند باعث سطح ناصاف و حالت قطرات بريده بريده روي سطح کار شود.
راهکار:
- پمپ ورني‌زني را به صورتي تنظيم کنيد که هيچ گونه هوايي را نکشد و با ورني مخلوط نکند. لوله‌هاي مکنده ورني را زير کف‌هاي تشكيل شده بر روي ورني قرار دهيد. جريان برگشتي را نيز به صورت مساوي با مکنده قرار دهيد به صورتي که کف توليد نکند يا اگر مي‌کند مقدار ناچيزي باشد.
- سرعت را کاهش دهيد.
- از محلول ضد کف استفاده كنيد.
رجيستر شدن ورني موضعي
مشکل روي هم خوردگي زماني اتفاق مي‌افتد که پليت ورني زني با کار چاپ شده به خوبي تنظيم نشود.
راهکار:
- ضخامت زيربندي لاستيک را تنظيم کنيد و طول چاپ را به اندازه صحيح برسانيد.
- در مرحله ساخت كليشه لاستيكي براي ورني زني بايد برآمدگي (اين برآمدگي دور كل پليت ورني‌زني در نظر گرفته مي‌شود كه كليشه لاستيكي ورني‌زني با نورد آنيلوكس مركب در ارتباط باشد و در قسمت‌هايي كه پليت بدون چاپ است (فرو رفتگي دارد) پرش ايجاد نشود) و مرز‌هاي راهنمايي در نظر گرفته شود.کار اين برآمدگي‌هاي اطراف كليشه ورني زني اين است که سطح پليت ورني زني همواره با سطح نورد آنيلوکس در تماس باشد. اين فاصله‌ها که به صورت نوار هستند بايد به صورتي عمل کنند که هواي بين ورق چاپ شده و كليشه ورني زني بتواند به سمت طرفين خارج شود.
- برآمدگي‌هاي راهنما از ابتداي پليت به عنوان يک نگهدارنده و حمايت کننده نورد‌هاي ورني شروع مي‌شود و تا بعد از سطح چاپي ادامه دارند.
- براي جلوگيري از تغيير شکل ناخواسته کار چاپ شده، پيش تنظيمات را انجام دهيد.
- تنظيمات خشک‌کن را کنترل كنيد. (دما و تنظيمات هوا)
- مقدار ورني را تنظيم کنيد.
كليشه‌هاي ورني زني از پليت‌هاي معمولي چاپ افست ضخيم‌تر هستند. به همين دليل اين كليشه‌ها در يک دستگاه كليشه‌ساز ديجيتال ويژه ساخته مي‌شوند. اگر دستگاه كليشه‌ساز ديجيتال وجود نداشت مي‌توان از طريق نوردهي نيز اين کار را انجام داد.

ترک برداشتن
ترک برداشتن به معني وجود حالت‌هاي شبيه ترک خوردگي در لايه ورني روي کار است. اين امر زماني اتفاق مي‌افتد که ورني سريع‌تر از مرکب خشک شود. ظاهر آن قابل مقايسه با يک نقاشي رنگ و روغن قديمي است. ترک‌ها ابتدا از مناطقي که حجم بالاي مرکب دارند شروع مي‌شود. ترک برداشتن اغلب فقط در حين برداشتن نمونه رخ مي‌دهد و در تخته چيده شده ديده نمي شود. براي بررسي، پنج ورق را که تازه چاپ شده‌اند برداريد و اجازه دهيد براي يک تا دو دقيقه بمانند و سپس کار را بررسي کنيد.
راهکار:
- ويسکوزيته ورني را کنترل نماييد.
- دماي خشک کن را کم کنيد.
- سرعت چاپ را افزايش دهيد.
- از محلولي که خشک شدن ورني را به تاخير مي‌اندازد استفاده کنيد.
- از يک ورني ديگر استفاده کنيد.

حالت پوست پرتقالي
در حالتي که سطح ورني داراي ناهمگوني باشد، جريان ورني به صورتي شبيه سطح يک پرتقال مي‌شود.
راهکار:
- سرعت را کاهش دهيد.
- مقدار ورني را کم کنيد.
- ويسکوزيته ورني را در اندازه صحيح تنظيم کنيد. (اگر رقيق است از ورني غليظ‌تر استفاده شود يا ورني غليظ‌تر به آن اضافه شود يا اگر غليظ است ورني را با مقداري آب رقيق كنيد.)
- کاغذ را تعويض کرده و از يک کاغذ ديگر استفاده كنيد.

براقيت كم و ناكافي
با اين‌كه از ورني براق در فرايند نهايي استفاده مي‌كنيد اما به جلوه براق قابل ملاحظه‌اي دست پيدا نمي‌كنيد.
راهكار:
- يك كاغذ با سطح صاف و بدون خلل و فرج انتخاب كنيد (كاغذ گلاسه براق)
- از يك ورني براق مناسب، با مقدار مناسب و صحيح استفاده كنيد.
- روي كاري كه به طور كامل خشك شده، ورني بزنيد. قبل از شروع عمليات تكميلي، بيش از 48 ساعت از چاپ آن كار گذشته باشد.
- در حالتي كه پس از خشك شدن براقيت كم مي‌شود، براي چاپ از مركب‌هايي كه به سرعت جذب شده و قدرت بيشتري دارند استفاده كنيد.

خشك شدن ضعيف
اگر پس از 10 تا 15 ثانيه ورني را لمس كرديد بايد خشك شده باشد.
راهكار:
- حجم و شدت هواي بخش خشك‌كن را زياد كنيد.
- ورني را هم بزنيد و ويسكوزيته آن را اندازه بگيريد.
- مقدار ورني را كم كنيد.
- دماي خشك كن مادون قرمز را كنترل كنيد و در صورت نياز آن را زياد كنيد.
- هيترهاي موجود در بخش خشك‌كن (لامپ‌هاي IR) را بررسي كنيد.
- سرعت ماشين را كم كنيد.

بالا آمدن مركب روي ورني
مركب از درون ورني به سطح آن نفوذ مي‌كند. مركب از لاي درزها و شكاف‌هاي سطح ورني بيرون مي‌زند.
راهكار:
- سرعت را كم كنيد.
- مقدار ورني را زياد كنيد.
- از كاغذ زيرلاستيكي يا كاغذ زيرپليت ورني‌زني مناسب استفاده كنيد.
- ورني را با ورني ديگري تعويض كنيد.

بالا آمـدن مـركـب روي نوردهــاي ورني‌زني
توجه: نوردهاي آنيلوكس اگر مركب رويشان بماند غيرقابل استفاده مي‌شوند. (تميز كردن عميق سلول‌هاي آن ضروري است.)
راهكار:
- از آنيلوكس مناسب استفاده كنيد. (به تاثير متقابل مقدار ورني، نوردهاي آنيلوكس و ورني توجه داشته باشيد.)
- پمپ ورني را كنترل كنيد. آن را تميز كرده و در صورت امكان ديافراگم آن را تعويض كنيد.
- قبل از شروع دوباره نورد ورني‌زني، نورد درون مخزن و لاستيك ورني را تميز كنيد.

پر شدن كليشه
پر شدن لبه‌ها، به علت جمع شدن مركب يا ورني روي لبه تصاوير اتفاق مي‌افتد.
راهكار:
- در صورت نياز زيربندي بين نورد
تنظيم كننده مقدار ورني و كليشه ورني‌زني و فشار بين كليشه ورني‌زني و كاغذ را بررسي كرده و كاهش دهيد.
- از زيربندي‌هاي نرم زيركليشه ورني‌زني استفاده كنيد.
- ويسكوزيته ورني را كنترل كنيد.
- مقدار ورني را كاهش دهيد.

كثيفي و آلودگي در اثر تماس
اگر برآمدگي‌ها و مرزهاي اطراف پليت ورني‌زني كه آن را نگه مي‌دارند كم باشند، ورق ممكن است با بخش‌هاي عميق‌تر سطح پليت ورني‌زني تماس پيدا كند و مركب از روي كار چاپي به پليت ورني‌زني منتقل شود. مركب جمع شده سپس به صورت كنترل نشده‌اي به ورق‌هاي بعدي منتقل مي‌شوند.
راهكار:
-يك سري برآمدگي‌ها و مرزهاي حمايت‌كننده در اطراف پليت‌ ورني‌زني قرار داده شود. اگر ممكن است روي پليت ورني‌زني لبه‌هاي كمكي بچسبانيد. (به استحكام و نوع ماده مناسب توجه داشته باشيد.)

چسبيدن
چسبيدن زماني است كه ورق‌هاي ورني خورده روي تخته به يكديگر مي‌چسبند.
راهكار:
-مقدار ورني را كاهش دهيد.
- از مقدار صحيح و مناسب پودر استفاده كنيد.
- بر اساس جنس كاغذ و سرعت ماشين، دماي خشك‌كن را تنظيم كنيد.
- پس از چاپ كردن تخته را بر بزنيد.
- از ورني‌هايي كه زود خشك مي‌شوند (Fast drying) استفاده كنيد.
- از مركب‌هايي كه قدرت زياد دارند (يعني درصد پيگمنت بالاتر دارند و با لايه نازك‌تر به رنگ مطلوب مي‌رسند) و به سرعت نفوذ مي‌كنند، استفاده شود.
- تخته‌هاي چاپ شده را نزديك وسايل گرمازا قرار ندهيد.

پاشيدن قطرات
قطرات ورني روي ورقه‌هاي چاپ شده مي‌توانند باعث چسبيدن ورق‌ها به يكديگر شوند.
راهكار:
- تنظيمات واحد ورني‌زني را كنترل كنيد و در صورت نياز آن را تصحيح كنيد.
- نورد درون مخزن ورني را با نورد تنظيم مقدار ورني به دقت تنظيم كنيد.
- ورق زير لاستيكي بايد كوچك‌تر از ورقي باشد كه ورني مي‌خورد.
- سرعت را كم كنيد.
- كل واحد ورني زني را تميز كنيد.

رگه در ورني مات
رگه‌ها بيشتر نزديك به نقطه تماس بين نورد درون ورني و نورد تنظيم مقدار ورني به وجود مي‌آيند و بر روي چاپ منتقل مي‌شوند.
راهكار:
- ورني مات را با ورني نيمه مات مخلوط كنيد.
- ورني را به خوبي هم بزنيد.
- لوله مكنده ورني را در مخزن ورني در عمق خيلي زياد وارد نكنيد.
- لوله برگشت ورني را در عمق بيشتري قرار دهيد تا ورني ته مخزن را به جريان بياندازد.
- از يك نورد آنيلوكس با سيستم تيغه‌اي محفظه بسته استفاده كنيد.
- مقدار ورني به كار برده شده را در صورت ضرورت كاهش دهيد.
- در سيستم‌هاي دو نوردي، ويسكوزيته ورني را كاهش دهيد.

تغيير شكل دادن كاغذ
به خاطر درصد بالاي آب در ورني، كاغذ ممكن است تغيير شكل دهد، به ويژه در كاغذهايي با گرماژ پايين و به ويژه در ماشين‌هايي كه كار را دو رو مي‌كنند.
راهكار:
- مقدار ورني را كم كنيد.
- از ورني مناسب استفاده كنيد.
- از كاغذي با ضخامت مناسب استفاده كنيد.

ورني‌زني در ماشين‌هاي افست ورقي

مطالب مشابه :

یک داستان زن پسند !

رمان«هستی» نوشته فرهاد حسن زاده

یادداشت مصطفی پورنجاتی

یادداشتی از " لیلا کردبچه "

آشنايي با هنر پتينه 9

بزرگ ترین منبع انرژی

داستان زنانه

داستا سفید مثل برف

رمان ز مثل زندگي

ورني‌زني در ماشين‌هاي افست ورقي