معرفی شهرستان بیجار گروس

بیجاریکی از شهرستانهای شیعه نشین استان کردستان در غرب ایران واقع شده است . دارای 5807.5 کیلومتر مربع مساحت بوده و دارای 288 روستاست که حدود 255 روستای آن قابل سکونت می باشد . از شمال شرقی به استان زنجان ، از شمال غربی به شهرستان تکاب ( درآذربایجان غربی) ، از جنوب به شهرستان قروه ، از جنوب شرقی به قسمت کوچکی از استان همدان و از غرب به سنندج و دیواندره محدود است.بیجار درزمان حکومت مادها بوجود آمد هنگامی که زنجان به استان تبدیل شدتعدادزیادی از روستاهای بیجار را به استان زنجان دادند.بیجار از طریق شش جادّه به شهرهای قروه-همدان-قیدار-زنجان-تکاب-دیواندرّه و سنندج متّصل می گردد از شخصیّتهای مهم ببیجار می توان از : شیخ فاضل گرّوسی (مرجع تقلید) ، فاضل گرّوسی(شاعر) ، کلهر و امین نظام گرّوسی واستاد نجات الهی نام برد.

بیجار منطقه ای است در راستای رشته‌کوه‌های غرب ایران و یک سوم اراضی آن کوهستانی است. جنس خاک آن از سنگهای رسوبی بویژه ترکیبات رسی و آهکی و متعلق به دگرگونیهای دوران سوم است. شهر بیجار به "بام ایران" شهرت دارد چرا که 1940 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و 770 متر از تهران و 425 متر از سنندج بلندتر است.

شهر بیجار بعد از شهر کرد بلندترین شهر ایران بوده ودر طول 47 درجه و 36 دقیقه شرقی گرینویچ و عرض شمالی 35 درج و52 دقیقه استوا قرار دارد . بیجار در زمان قدیم معروف به ( بید زار ) بوده و بر خی وجه تسمیه ان را به این دلیل می پندارند .

درباره وجه تسمیه آن نیز آمده است ناصرالدین شاه با امیرنظام گروسى شبى در گروس به سر مى برد و مطالبى داشت كه مى خواست تا صبح توسط جارچى پخش شود اما صبح روز بعد همه مردم از آن مطلب، آگاه بودند. از این رو آن شهر را بیجار مى گویند. شاه اسماعیل صفوی هنگام لشکر کشی به غرب ایران از این منطقه عبور کرده و نیز سپاهیان چنگیز از آن گذشته اند و اثاری به نام چنگیز قلعه در بالای کوهی به همین نام در 5 کیلومتری شهر حکایت از این موضوع دارد. به دلیل شایستگی زنان این منطقه ، در زمان ناصرالدین شاه قاجار ، خزانه دارحکومت فردی به نام "زبیده خانم گروسی " از اهالی حلوایی بیجار به عنوان همسر شاه و خزانه دار دربار بر گزیده شد و در حکومت وقت نفوذ زیادی پیدا کرد .

دیرینگی تاریخی این منطقه به هزاره سوم قبل از میلاد مسیح می رسد و موید این فرض " دژ سترک " یا قلعه " قمچقای " است که در عهد مادها ، پارتها و ساسانیان به عنوان پایگاه استراتژیک از آن استفاده می شده است. از نامداران گروس می توان حسنعلی خان امیر نظام گروسی را نام برد که نوشته هایش نمونه ممتازی از نثر فارسی به شمار می رود. وی مدتی در مقام وزارت فواید عامه وسفیر وسر پرست دانشجویان اعزامی به اروپا و حکمرانی ولایات و ایالات بوده و کلا" در سال های 1253 تا 1275 هجری قمری مراحل خدمات دولتی را از سرهنگی فوج گروس و ریاست گارد مستحفظین دیوانخانه و ارگ تبریز و حفظ انتظامات کرمانشاه وخراسان و ... طی کرد و مقبره ا ش اکنون در ماهان کرمان در کنار شاه نعمت الله ولی قرار دارد ایشان بسیار مورد توجه میرزا تقی خان امیر کبیر بوده اند . شادروان شیخ فاضل گروسی یکی دیگر از نامداران گروس است وی در سال 1259 خورشیدی در بیجار زاده شد درتحصیل علوم فقه و اصول ، فلسفه ، عرفان، علوم غریبه و زبانهای بیگانه موفق بوده اند ، مفردات قرآ ن کریم ، ورزش افکار ،رساله تغنی در قرآن ، تجوید استدلالی ، جنگ المهمات ، هرکسی کار خودش بار خودش و ... از اثار وی است . بیجار ، حضور بزرگان مذهبی چون سید محمد امامی و حسینعلی رحمانی گروسی و... را در تاریخ پر افتخار خود داراست. موسیقیدانان ، نگارگران ، خوش‌نویسان ، چامه‌گویان و سخنوران ، پزشکان ، هنرمندان از رشته های گوناگون ، روحانیون و نظامیان گرانپایه زیادی در بیجار بوده و خدمات زیادی را ارائه داده اند. بیشینه مردم این شهرستان مسلمان و شیعه هستند در سابق تعدادی یهودی در این شهر ساکن بودند که همگی مها جرت کرده اند.

صنایع دستی این منطقه را قالی ، قالیچه ، گلیم ، جاجیم ، سجاده ، نمد ، توری، دستکش ، جوراب و ... تشکیل می دهند و فر ش های این منطقه از شهرت جهانی برخوردار بوده و به خارج صادر می شد ه است .

شرکت سیما ن کردستان ، شرکت گچ کردستان ، شرکت گچ شور سو ، معدن آهن شهرک ، معدن آهک قمشلو ، معدن گچ قره بگ ، معدن نمک میدان ، معدن مرمر گراچقا ، با شوکی ، نوبهار ، قشلاق لو ، معدن سنگ تراورتن حسین آ باد کمر زرد و ... جزو کارخانه ها ، صنایع و معادن با ارزش بیجار هستند که ضمن ایجاد فرصتهای شغلی بسیار ، اقدام به صدور محصولات خود به خارج استان یا کشور می کنند.

وجه تسمیه بیجار گروس

در وجه تسمیه و علت نامگذاری این منطقه به بیجار گروس نظرات مختلفی وجود دارد . دو نظر كه در این زمینه بیشتر منطقی به نظر می رسد به شرح ذیل می باشد :

* برخی را عقیده بر این است كه بیجار به معنی سبزه و گیاه است . چنانچه «هفته بیجار» از هفت سبزی درست می شود . بنابراین بیجار محل سبزه و باغ هایی بوده است كه برای جشن و شادی ایلات كرد مناسب به نظر می رسیده به ویژه این كه در دامنه كوه آن ، چشمه های آب شیرین و فروان كه سبب آبادانی بوده آنان را بیشتر به سوی خود جلب و جذب می نموده است . به طوری كه شنیده شده در رشت هم محلی به نام «خشك بیجار» و در افغانستان هم محلی به نام «بیجار» وجود دارد .

* قول دیگر كه موجهه به نظر می رسد این است كه «بیجار» همان «بیدزار» است یعنی محلی كه درخت بید زیاد در آن می روید ، (جایگاه بید) كه بر اثر كثرت تلفظ افراد مختلف با لهجه های گوناگون كلمه «بیدزار» تصحیف شده و كم كم در گفتار و نگارش به صورت «بیجار» تلفظ و مكتوب گردیده است .

شهر بیجار در گذر زمان برگرفته از خاطرات یک جهانگرد سالهای دور

شهر بیجار شهر كوچكی است با 7000 نفر جمعیت كه در دره زیبا و سرسبزی در 120 مایلی شمال غربی همدان واقع شده است . در پشت موستان ها و باغ های میوه كه آن را احاطه كرده است یك ردیف تپه های سرخ رنگ دیده می شود كه صخره های نوك تیزی به اشكال عجیب از جلگه آن بیرون آمده است :

در 60 مایلی همدان مسافر به دهكده ای نیمه بایر می رسد كه زمین آن را كاریز های عمیق و بستر خشك رودخانه ها قطع كرده است . مقابل وی در افق قله مرتفع عظیمی دیده می شود كه به قدری موزون و به اصطلاح تراز است كه گویی آن رابا خط كش رسم كرده اند . مسافر در پایان یك روز سفر خسته كننده به قله این كوه می رسد . حال وقتی كه به عقب بنگرد ( اگر بتواند ) در پنجاه مایلی خود جلگه ای شیری رنگ مشاهده خواهد كرد .

در قرن پانزدهم , بیجار روستایی بیش نبود و گفته می شود كه به شاه اسماعیل نخستین پادشاه دودمان صفویه تعلق داشت . در حدود یك قرن قبل ساكنان آن تا اندازه ای متمكن شدند كه توانستند مالك زمین و خانه های خود شوند . این تمكن در ایران علامت آزادی به شمار می رود . بیجار به یك شهر تبدیل یافت , ولی موقع جغرافیایی آن طوری نبود كه به صورت مركز بازرگانی در آید . بلكه تنها بازاری شد برای فروش فراورده های كشاورزی و اهمیت چندانی پیدا نكرد .

در بین كلیه شهر های مغرب ایران كه در طی جنگ جهانی اول به اشغال قوای بیگانه در آمد به بیجار بیش از همه لطمه وارد آمد . ابتدا نیروی روسیه این شهر را اشغال كرد . اینها تا می توانستند غلات و حبوبات آنها را تصاحب كردند , ولی از این گذشته رفتارشان با ساكنین این شهر دوستانه بود . مردم كه هرگز نمی پنداشتند كه نیروی روسیه بیجار را ترك خواهد كرد كوشیدند خود را هر چه بیشتر با وضع جدید وفق دهند , ولی روس ها در آنجا نماندند و در مقابل فشار نیروی تركیه عقب نشینی كردند و ترك ها شهر راگرفتند و مردم نگون بخت را به اتهام همكاری با روس ها مجازات كردند . ترك ها اندك مواد غذایی و غلاتی را كه برای مردم باقی مانده بود از دستشان در آوردند و از تیر سقف خانه ها برای تهیه آتش استفاده كردند . وحشت سراسر بیجار را فرا گرفت .

خشكسالی 1918 این مصیبت را تكمیل كرد . مدت چندین ماه روزی 200 نفر دراین ناحیه به هلاكت می رسیدند . وضع بیجار بعد از جنگ بسیار اسفناك بود : شهری بود غارت شده كه ده یك جمعیت خود رااز دست داده بود . از آن زمان به بعد هیچ گاه آن طور كه باید پیشرفت نكرد و آبادانی پیشین خود را باز نیافت . قبل از سال 1914 شهر آبادی بود با 20000 نفر جمعیت , در حالی كه امروز تقریباً روستای بزرگی به شمار می رود .

قالی بیجار در گذر زمان برگرفته از خاطرات یک جهانگرد

ناحیه قالی بافی بیجار مشتمل است بر شهر بیجار و 40 روستایی كه در شعاع 30 مایلی آن قرار گرفته است .در نخستین سال های بین دو جنگ جهانی به ندرت قالی در این ناحیه بافته می شد . سپس در اواسط قرن بیستم این صنعت به تدریج احیاء شد تادر سال 1938 كه در حدود 1000 دستگاه بافندگی دراین ناحیه مشغول كار بود و فراورده سالانه آن به هزار تخته می رسید .

سپس جنگ جهانی دوم آغاز شد . سانحه جنگ در اغلب مراكز قالیبافی اثر زیانبخش نداشت زیرا تقاضا برای فراورده در پایتخت رو به افزایش بود . متاسفانه بیجار از این تقاضا سودی نبرد چه قالی های سنگین و زمخت و درشت بافت آن مورد پسند تازه به دوران رسیده های پایتخت واقع نمی شد . بار دیگر میزان قالی بافی در بیجار به مقدار زیادی تنزل یافت .

در قرن گذشته روسا و خوانین مشرق كردستان كرد نبودند بلكه ترك بودند , به طوری كه عده ای از آنها تا امروز نیز ترك هستند . اغلب قبایل ترك به عكس اكثر قبایل ایرانی قالی های خود را مثل قالیهای بیجار دو پوده می بافند . در بین این قبایل ترك ناحیه هریس و تبریز , قشقائیها فارس و بعضی از ایالات افشار را در كرمان می توان نام برد . احتمال بسیار دارد كه خوانین ترك شرق كردستان ( شاید عده ای از افراد خاندان افشار كه هنوز در شمال بیجار مالك چندین روستا هستند و از لحاظ تاریخی با افشار های كرمان مربوطند ). برای قصور خود به قالیهای بزرگ و محكم نیاز داشتند , حال چگونه می توانستند چنین فرش هایی تهیه كنند ؟

شانه زدن پود های پشمی كار دشواری بود, بدین جهت قالی بافان بیجار علاوه بر شانه سنگین كه از آهن و چوب ساخته شده بود ناگزیر ابزار مخصوص دیگری برای این منظور تهیه كردند و آن شئی شبیه یك پنجه آهنی است كه 12 اینچ طول دارد . قالیبافان این پنجه را در فواصل نزدیك محكم روی پود ها می زنند تا در هر اینچ تعداد كافی از ردیف های گره به دست آید كه البته كاری خسته كننده ولی در عین حال ضروری است .

قالیبافی در ناحیه بیجار یك حرفه روستایی است . هیچ نوع كارگاه سازمان یافته قالیبافی در شهر و یا روستا های آن یافت نمی شود . اغلب تیر های این دستگاه ها خمیده و ناصاف است . علت كجی قالی های بیجار تا حدی همین است . ولی تنها دلیل عدم توازن و تقارن در قالی های بیجار این نیست , بلكه به كاربردن پشم برای تار قالی علت عمده به شمار می رود . چون پشم حالت فنری دارد و كشیدن آن بر دار به طور یكنواخت دشوار است , و چنانچه كشش تارها یكنواخت نباشد قالی كج از آب در می آید .

بنابر مطالبی كه ذكر شد هنگامی كه شنیدم قالیبافان بیجار برای تار به جای پشم از نخ استفاده می كنند خوشوقت شدم . چه برای این منظور نخ خیلی بهتر از پشم است و ضمناً هیچ گونه تغییری در ظاهر ویا در طرز به كار بردن آن نمی دهد . از نخ برای پود تازك نیز استفاده می كنند و این نیز نوعی پیشرفت محسوب می شود . زیرا برای پود ضخیم هنوز پشم به كار می برند, یعنی همان گونه كه باید باشد , و اگر در این مورد نیز از نخ استفاده كنند ماهیت و چگونگی قالی بیجار به كلی تغییر خواهد كرد .

در ساختمان و بافت قالی تحولات دیگری نیز پدید آمده است . بیست و پنج سال قبل كه برای نخستیم بار از بیجار دیدن كردم ضخامت پود پشمی كه به كار می بردند به اندازه یك مداد سربی بود قالیبافان نیرومند باچنگال های 12 اینچی و شانه های سنگین با شدت بر روی آن می كوبیدند و در نتیجه قالی به قدری فشرده و محكم می گردید كه آگر آن را تا می كردند بدون شك پود ها ترك بر میداشت . بنابراین اكنون كه پود های نازك تری به كار می برند در این زمینه نوعی پیشرفت محسوب می شود . قالی قدیم بیجار بیش از اندازه فشرده بود .

تعداد طرح هایی كه در قالی بیجار به كار می رفت همیشه معدود بود و معمولاً از طرح های گردان استفاده می كردند . هر چند گاه یكبار , یكی از مردم محل به خاطر كسب شهرت طرح جدیدی تهیه می كرد , ولی بدون استثناء این طرح ها همیشه نامرغوب بود .

سابقاً طرح ها با روستاهای خاصی بستگی و ارتباط داشت و هنگامی كه مثلاً طرحی در یك روستا متدال می شد مردم آن فقط از همان یك طرح استفاده می كردند . برای آشنا ساختن روستائیان با طرح جدید ابتدا قسمتی را كه باید تكرار شود بر روی تكه ای قالی به اندازه یك پادری كه به آن (( واگیره )) می گفتند می بافتند و آن را در اختیار قالیبافان می گذاشتند تا از آن به عنوان الگو استفاده كند. با ایت روش بازرگانان می توانستند طرح های بهتر را در اندك مدتی رواج دهند . استفاده از روش جدیدتر , یعنی نمایاندن طرح بر روی كاغذ شطرنجی توزیع آن را ساده تر و آسانتر كرده است .

کوههای بیجار

کوههای حمزه عرب ، نقاره کوب ، بادامستان ، زاغه ، نسار ، چنگ الماس ، پنجه علی ، شاه نشین ، سر قیصه ، شاها ، چهل تن ، سنگ پا ، زرنیخ و...در منطقه بیجار قرار دارند.

آثار تاریخی بیجار

قلعه بزرگ قم چقا ، پل تاریخی صلوات آباد ، بنای سنگی اوچ گنبد ،مسجد تاریخی خسروآباد ، تیمچه حاج شهباز خان ، تیمچه امیر تومان متعلق به دوره صفویه ، زیارتگاه حمزه عرب ، پنجه علی ، آثار سد خاکی جعفر آباد ، تپه نجف آباد ، مقبره آ یت الله فاضل گروسی و قلعه های تاریخی بسیار و مقابر و امامزاده هایی چون سید مسیب سید شکر ، مقبره صاحبه ، گنبد پیر صالح ، مقبره سید خضر از جمله اماکن و آثار تاریخی مو جود در شهرستان بیجار هستند و جمعا" حدود 60 اثر باستانی و تاریخی در آ ن شناسایی شده اند .

رود قزل اوزن از شاخه اصلی سفید رود از این منطقه می گذرد .

در گذشته بیجار دارای گردشگاههایی مثل باغ صفا ، سراب ، تخت ، چهار باغ ، بادامستان ، چم حاکمی ، باغچه چال یارمجه ، چشمه عزیز ، شاهرخ آ باد ، عباس آ باد و... بوده که اکثرا" تخریب شده و فعلا" محدوده شهر بازی ( باغ صفا ) و اطراف رود خانه بیانلو و صلوات آ باد ، سراب و تخت جهت تفریح و گردش در تابستان استفاده می شود .

بازارهای بیجار قدیم شامل افتخار نظام ، قیصریه سالار ،قیصریه سید لشکر ، بازار امیر تومان و بازار بزرگ بیجار بوده است .

در سال 1375 جمعیت این شهر حدود 47500 نفر و روستاهای آن حدود 68000 نفر بوده است .

صادرات گروس را در درجه اول گندم و جو تشکیل میدهند کتیرا و فراورده‌های دامی مثل پشم و پوست و برخی غلات هم از این دسته اند . ماشین آلات کشاورزی ، صنعتی و لوازم خانگی ، پوشاک و خوار و بار هم به منطقه وارد می شود . لازم به ذکر است که بیجار در کشور ایران جزو رده های اول کاشت و برداشت گندم می باشد. مردم منطقه اكثراً كشاورز بوده و سالیانه بیش از 100هزار تن گندم تولید می كنند و به این جهت است كه بیجار انبار غله غرب كشور نامیده اند. دامداری نیز در كنار كشاورزی در این منطقه رونق بسزایی دارد، زنان علاوه بر كار منزل در امور كشاورزی نیز شركت دارند، انگشتهای هنر مند و چشمان تیزبینشان بر نقشه های قالی چرخیده تا دستان توانمندشان گره قالی ها و گلیم های زیبا و با دوام و مرغوب گروس را پیوند بزند.منطقه گروس دارای تمدنی كهن است و كتیبه هایی كه در بعضی از نقاط(قریه قم چقا) كشف شده و به خط هیراتیك نوشته شده، ثابت میكند كه قبل از پیدایش دولت آشور(حدود 3000 سال قبل) در این منطقه تمدنهای بزرگی وجود داشته است.

آثار باستانی موجود درمنطقه شاهدی بر این مدعا ست. از جمله این آثار میتوان به قلعه قم چقا یا دره پادشاهان، قلعه قزل قلعه و پل قدیمی صلوات آباد نام برد.مقبره امام زاده عقیل نیز در این منطقه وجود دارد

داروهای گیاهی بیجار فراوان و دارای اهمیت است من جمله ازوه (آویشن)، مرزه ،گل کو ، گل گاو زبان ، بید ، پونه ، بومادران ، ریواس ، خاکشیر ، اسفند ، سیسمبر(شاه نسترن) رازیانه ، بابونه ، زبان گنجشک، کنگر ، شنگ و انواع عر قیجات.

پرندگانی چون کبک ، بلدرچین ، عقاب ، جغد ، شاهین ، قرقی ، نوک قرمز و... در این منطقه زیست میکنند.قمری ، لک لک ،مرغابی ، فاخته ، هما ، سبز قبا ، هد هد و حواصیل زرد و خاکستری از پرندگان مهاجر بیجار به شمار می آ یند و در مناطق حفاظت شده ، قوچ ، میش ، کل ، بز و ... وجود دارد ، از دیگر پستانداران نیز می توان از خرس قهوه ای ، گراز ، روباه ، خرگوش ، گرگ ، گربه وحشی ، راسو ، کفتار ، خفاش ، جوجه تیغی و ... اشاره کرد .

اکثر مردم بیجار به زبان کردی گروسی تکلم میکنند و در این ناحیه دو گویش کردی از شاخه‌های کرمانشاهی و گویش گورانی تشخیص داده شده است.

از مساجد بیجار می توان مسا جد قا ئم ، جامع بازار ، امیرالمو منین ،سید ا لشهدا ء ، امام رضا ، فاطمیه ، ابوالفضل ، موسی ابن جعفر ، حضرت محمد (ص) ، امام حسن ، وحسینیه شهر را نام برد .

خیابان شهدا ، توحید ، بلوار امام ره ، طالقانی ، الماسیه ، مدرس، کمر بندی حلوایی ، کمر بندی بادامستان ( امیر نظام ) ، بلوار سراب ، خیابان ریگ سیاه ، بلوار رحمانی ، خیابان مرزبان ، فاضل ، از خیابانهای بیجار می باشند .

همچنین محلات عمده بیجار شامل بادامستان ، تازه آ باد ، ریگ سیاه ، نقاره کوب ، حلوایی ، تخت ، پشت قلعه ، یارمجه ، کارمندان ، فر هنگیان ، محمود آباد ، سراب ، شهرک مهدیه ، شهرک آ فتاب ، فرحی ، عسگر آ باد ، چشمه عزیز ، باغ صفا و غیره می باشد .

بیجار دارای حوزه علمیه ، دانشگاه پیام نور ، دانشگاه آزاد ، مرکز آموزش عالی فرهنگیان و ... است . مردمان شهر و روستاهای کرانی ( حسن آ باد یاسوکند ) ، بابارشانی ، پیر تاج ، توپ آغاج ، نجف آباد ، خسرو آباد، سیاه منصور و ... همواره جزو افتخارات گروس بوده و بزرگانی را در دامان پر مهر خود پرورده اند

گیا هان دارویی بیجار از شهرت جهانی بر خوردار است اما شرایط صادرات آن به خارج از کشور که می توانست باعث درآمدزایی و اشتغال افراد زیادی در این شهرستان باشد ، متاسفانه هنوز مهیا نشده است

قابلیت ها و توان های جذب گردشگر در شهرستان بیجار

* 1- رودخانه قزل اوزن

* 2- چشمه آب تلخ

* 3- چشمه سراب بیجار

* 4- چشمه خاور آباد

* 5- چشمه قمچای

* 6- كوه سپه سالار

* 7- كوه پیر محمد

* 8- پنج پارك شهری

* 9- شكارگاه تپه ماهور اریاتان

* 10- شكارگاه ارتفاعات یوسف سیاه

* 11- شكارگاه ارتفاعات شهرك

* 12- شكارگاه رودخانه علی آباد قمچای

* 13- شكارگاه كوه قیه

* 14- شكارگاه جنگل الماس

* 15- منطقه حفاظت شده بیجار

* 16- گونه سار غالب جانوری و نادر

* 17- پیست اسكی موجود و دارای پتانسیل برای احداث

* 18- تاسیسات و تجهیزات ورزشی موجود (پیست اسكی ،‌سالن های ورزشی)

* 19- روستاهای دارای با قابلیت گرایش تاریخی - باستانی

* 20- روستاهای دارای قابلیت با گرایش های مذهبی

* 21- قلعه قمچای در دهستان كرانی

* 22- چنگیز قلعه

* 23- برج آجری آتشفون بابا

* 24- برج سنگی نیكی ارخ

* 25- امامزاده عقیل

* 26- پل صلوات آباد

* 27- مسجد خسروآباد

* 28- برج اوج گنبد

* 29- قلعه باشقون تدان

* 30- قلعه كهنه

* 31- تیمچه حاج شهباز خان

* 32- تپه لاوردنی

* 33- چالو تپه

* 34- تپه شهرك سفال

* 35- پای تپه

* 36- حسین تپه

* 37- تپه كاش

* 38- تپه قمشلو

* 39- تپه سراب

* 40- تپه دودی

* 41- تپه قشلاق خانه

* 42- تپه قبا سرخ

* 43- تپه قراطوره

* 44- تپه داركین اسكندر

* 45- تپه گوسوار

* 46- تپه حیدر بیگ

* 47- تپه دیونه

* 48- تپه نجوق

* 49- تپه چقا

* 50- تپه پیرتاج

* 51- تپه بابارستانی

* 52- تپه قوشا

* 53- جاذبه های فرهنگی ، مذهبی ، و اجتماعی (زبان ، لباس ، مراسم و اعیاد ، رقص و موسیقی)

* 54- مراسم عید نوروز

* 55- صنایع دستی (قالی بافی ، گلیم و جاجیم ، صنایع چوب و ...)

* 56- زیارتگاه صاحبه خاتون

* 57- زیارتگاه امامزاده عرب

* 58- زیارتگاه امامزاده فاضل

* 59- زیارتگاه پیر صالح

معرفی شهرستان بیجار گروس

مطالب مشابه :

گزیده ای از شهر حسن آباد یاسوکند- یاسوکند -جمعیت شهر یاسوکند

معرفی مختصر شرکتها- شرکت تامین مواد اولیه فولاد صبا نور (کنور)

شرکت تأمین مواد اولیه صبانور

معرفی شهرستان بیجار گروس

1403-سهم بیادماندنی کنور

آبادی های استان مازندران

مناقصات تاریخ 92/10/30

پرندگان ونمونه سوالات.