برنامه ريزي براي بهسازي بافت هاي نابسامان شهري

طي دهه هاي گذشته جمعيت كشور رشد شتاباني داشته است. طي سال هاي 1365 تا 1385 جمعيت ايران از 4/49 ميليون نفر به 4/70 ميليون نفر رسيده است. در اين ميان رشد شهرنشيني نيز شتابان بوده آنچنان كه طي سه دهه اخير از سال ١٣۵۵ تا ١٣٨۵ جمعيت شهري از 8/15 ميليون نفر (۴۷ درصد) به 2/48 ميليون نفر (4/68 درصد) افزايش يافته است. رشد شتابان شهرنشيني با گسترش بي رويه کالبدي و استقرار نامتعادل جمعيت در عرصه شهرها همراه بوده است. جابه جايي جمعيت در مراکز شهرها، ظهور و گسترش پديده اسکان غير رسمي عمدتاً در حاشيه شهرها و همچنين ادغام بافت هاي روستايي با بافت شهري، بوي‍ژه درکلانشهرها موجب بروز مسائل جدي در ساختار و سازمان فضايي، کارکردي و اجتماعي شهرها شده اند. نواحي مرکزي شهرهاي قديمي با توجه به اين تحولات و همچنين بي توجهي مديريت شهري دچار رکود و فرسودگي شده اند. بسياري از اين بافت ها با خروج مالکان و ساکنان قديمي خود به مقصد مهاجران و اجاره نشينان کم درآمد مبدل گشته اند. فرسودگي کالبدي، گسترش افقي و افزايش بي رويه سطح شهر موجب از بين رفتن نقش اين مراكز به عنوان قلب تپنده و هسته اصلي شهرها شده است. بي توجهي به اين مسئله از يك طرف موجب از بين رفتن هويت تاريخي - فرهنگي مراکز شهرها شده و از طرف ديگر، جابه جايي هاي جمعيتي، بروز پديده فقر شهري را سبب گشته که خود نابساماني هاي اجتماعي، كالبدي، كاركردي و اقتصادي را در اين مناطق تشديد كرده است. گسترش افقي، ناموزون و شتابان شهرها علاوه بر ناکارآمد ساختن مراکز شهري موجب بروز مسائل عمده اي در نظام کارکردي – کالبدي ساير عرصه هاي شهري شده است. در اين ميان رويكردهاي برنامه ريزي سنتي ناكارآمد بالابه پائين، غيرمشاركتي، فاقد گروه هاي هدف در عرصه هاي اقتصادي– اجتماعي كالبدي نيز موضوع را پيچيده تر كرده است. بنابر اين به منظور دستيابي به توسعه موزون، متعادل و پايدار شهري، استفاده از ظرفيت هاي کالبدي، اقتصادي و اجتماعي موجود در درون محدوده قانوني شهرها و تعادل بخشي به استقرار جمعيت و جلوگيري از گسترش بي رويه شهرها (توسعه دروني) و همچنين فراهم کردن امکان زندگي سالم، ايمن و استاندارد براي بخش قابل توجهي از جمعيت شهري که در حال حاضر در بافت هاي نابسامان و سکونت گاه هاي غيررسمي ساکن اند اهداف ذيل پيش روي برنامه ريزان قرار گرفته است:

الف- بهسازي، نوسازي و ساماندهي بافت هاي فرسوده و سكونتگاه هاي غير رسمي.

ب- بهسازي و احياي بافت هاي تاريخي به منظور بازيابي.

پ- جلوگيري از گسترش فقر شهري و فراهم كردن امکان اسکان اقشار کم درآمد. ت- توجه به برخورداري يکسان از امکانات شهري براي کليه ساکنان مناطق شهري درجهت برقراري عدالت اجتماعي.ث- ارتقاي بهره وري از زمين شهر. ج-کاهش هزينه نگهداري شهرها. د-دستيابي به مديريت کارآمد شهري.

ذ- استفاده از ظرفيت هاي اجتماعي موجود در محلات نابسامان در امر بهسازي و نوسازي اين مناطق با هدف دستيابي به شهرسازي مشارکتي.
اگرچه سياست هاي نوسازي و بهسازي شهري در اين مقطع زماني داراي وجوه متفاوتي هستند، با توجه به شاخص هاي اين بررسي، معرف رويکردي خاص متمايز از ساير برنامه هاي به اجرا درآمده در دوران پس از انقلاب اسلامي اند. رويکرد نوگراي برنامه ريزان، نگاه سنت ستيز برنامه هاي توسعه شهري و نقش اقتدارگرايانه دولت، بستري براي اجراي برنامه هاي نوسازي کلان مقياسي را فراهم آورد که با ناديده گرفتن ارزش ها و ظرفيت هاي موجود، در جست وجوي تحميل ساختاري بر پيکره بافت شهري شد
روزنامه ايران > شماره 4520

برنامه ريزي براي بهسازي بافت هاي نابسامان شهري

مطالب مشابه :

مفاهیم کلیدی در مطالعات شهری: مکتب شیکاگو

ترفند مدیریتی یک شهردار - بسیار جالب

چالش ها و موانع برنامه ریزی توسعه منطقه ای در ایران

آموزش نرم افزار spss

برنامه ريزي براي بهسازي بافت هاي نابسامان شهري

توسعه پایدار شهری در ایران

رسانه ها و جرایم

شهرسازی