راهنمایی در مورد مدیریت خشکسالی درمراتع و چراگاه ها

راهنمایی در مورد مدیریت خشکسالی درمراتع و چراگاه ها

منظر تاریخی

غیر قابل پیش بینی بودن دوره بازگشت خشکسالی یک عامل عمده محدودیت استفاده و گسترش منابع در دشتهای بزرگ است (Schumacher 1974 ). سیکلهای ترسالی و خشکسالی اثر بزرگی بر قیمتهای زمین، جمعیت و برنامه های دولتی در دشتهای بزرگ داشته است. در سال 1890 خشکسالیها سبب مهاجرت از منطقه ی درگیر شد. مهاجرت از مناطق تحت تاثیر خشکسالی های اخیر با مداخله برنامه های دولت در جهت کاهش ضربه اقتصادی خشکسالی محدود شده است.

اداره نظارت بر کشاورزی (AAA)، سرویس حفاظت خاک ( SCS )، کیفیت نواحی حفاظت خاک در خلال سال 1930 تاسیس شد. قطعات زمین نیمه حاشیه ای در نظر گرفته شده برای کشت توسط دولت فدرال خریداری شد به ماندن در علفزار یا دوباره تخم افشاندن به علفزار. این زمین ها توسط خدمات جنگل U Sاز سال 1954 به عنوان چمنزارهای ملی اداره شد. تصویب قانون برنامه بانک خاک و برنامه حفظ منابع طبیعی دشتهای بزرگ در خلال خشکسالی 1950 مورد پذیرش واقع شد. این برنامه ها به حل مسائل ناشی از خشکسالی و کشت زمین نامناسب برای تولید محصول کمک کردند.

در طی دوره های نیک بینی مابین خشکسالی، بیشتر مردم متقاعد شدند که آب و هوا دگرگون شده و بایستی بهتر شود. در روزهای نخست، مروجان و سخنرانان زمین برای خط راه آهن ادعا کردند که بارندگی از شخم زمین پیروی می کند. اگرچه این مفهوم اساس علمی نداشت، اسطوره برای سالها پافشاری کرد. در طی دوره های ترسالی یا دوره های مطلوب، قیمتهای کالا، ارزشهای زمین افزایش می یابند و مرتع اضافی شکسته شده و مورد کشت واقع می شوند. برای مثال، از 1974 تا 1977 تقریباً 000,690 جریب از مراتع در جنوب Dakota برای تولید محصول شخم زده شدند.

خشکسالیها در دشتهای بزرگ با الگوهای گردش جوی غیر نرمال در ارتباط بوده که علت آن چندین فاکتور از جمله چرخه ی لکه خورشیدی و دمای سطح اقیانوس آرام. به هر حال، زمانیکه احتمال یک خشکسالی تعیین می شود، هنوز هواشناسان پیشاپیش نمی توانند شدت خشکسالی را پیش بینی کنند. در نتیجه، احتمال وقوع خشکسالی این نیاز به آگاه بودن به یک بخش از طرح مدیریت هر سال را برنامه ریزی می کند.

مشاهدات اکولوژیکی اولیه خشکسالی

تغییرات تاثیر انگیز در ترکیب گونه ها و قدرت تولید چراگاه های بومی در خلال خشکسالی بزرگ 1930 مستند شد. خشکسالی سطح مرطوب خاک را در 1930 تا 1931 کاهش داد، اما تاثیر اندکی در عمق ریشه پوشش گیاهی چمنزار داشت. تابستان 1934 توسط ( Weaver 1968)شرح داده شدبعنوان برگترین خشکسالی که تا به حال در چمنزار دائمی ثبت شده است. بطوریکه شرایط خشک ادامه یافت ، فشارها شدیدتر شدند و تا 1941 ایستادگی شد.

ترکیب گونه ها در پی پیشرفت خشکسالی به شدت تغییر یافت. بطوریکه در پی خشکسالی مقاوم ترین گونه ها از بین رفتند، زمین لخت شروع به ظاهر شدن در چمنزار های بلند کردند (Weaver 1968 ). در سالهای بین 1935، 36 تا 75 درصد منطق وسیعی از انواع گیاهان چند ساله در علفزار بلند در Nebraska و Kansasاز بین رفتند.

گیاهان معمولی نسبت به محیط های بسیار خشک، از جمله چمنزار، نخود آبی و بوفالو گراس در باختری غربی، به همان نسبت کاهش گونه های علفزار بلند، افزایش یافتند (Weaver 1968). چمنزار باختری غربی که در ابتدا جزء کوچکی از گراس های بلند بودند، اکنون به صورت گونه غالبی در آمده اند که چراگاه ها را به سمت قهقرائی سوق داده اند. در اوایل بهار، تولید دانه بارور و توانا به انتشار به سوی مناطق جدید توسط ریزومهای بلند و باریک چمنزار باختری غربی با قابلیت سازگاری زیاد با محیطهایی که رطوبت خاکشان اندگ است ( (Weaver 1968. در 1941، مناطق وسیعی از چمنزارهای بلند توسط چمن های باختری غربی پوشیده شدند.

مرزهای بین گونه های گیاهان اصلی در دشتهای بزرگ در نتیجه خشکسالی به سوی شرق منتقل شدند. بعد از 7 سال بواسطه رطوبت کم خاک ، منطقه چمنزار مخلوط 100 تا 150 مایل به سوی شرق حرکت کرد جایی که قبلا ً چمنزار های بلند بوده است (Weaver 1943). حتی بدون چرا، تعداد زیادی از گیاهان نوع چمنزار مخلوط به اجتماع های گیاهی کوتاه قد کاهش یافته بودند (Albertson and Weaver 1946).

از سال 1933 تا 1935، رطوبت خاک در چمنزار مخلوط کانزاس غربی در عمق کم نفوذ ریشه بکلی تهی شده بود. در جایی که در آغاز در هم آمیخته بود و در رقابت با shortgrass ها ، 90 تا 100 درصد از گیاهان اندک bluestem از بین رفتند. اگرچه بیشتر sideoats grama و big bluestem تلفاتی را متحمل شدند اما بعضی بهبودی هایی در خلال دوره های ادواری بواسطه شرایط رشد مطلوب رخ داد. چمنزارهای کوتاه قدر که توسط blue grama و buffalograssمسلط شده بودند تلفات کمی داشتند هنگامی که چرا نشده بودند، اگرچه چندین گونه از علفها کاملا ً از بین رفتند. رشد سریع استولون این اجازه را به buffalograss داد تا سریعا ً زمین لخت را تحت پوشش قرار دهد هنگامی که شرایط رطوبتی خاک موقتا ً بهتر می شد. بنابر این پوشش اساسی buffalograss در بعضی سالها در طی 1930 بیش از 2 برابر شد. بوته های بومی مقاوم به خشکسالی و عفها با گسترش یا سیستمهای ریشه ای عمیق نیز در خلال خشکسالی بزرگ افزایش یافتند. گونه هایی که معمولا ً افزایش داشت شامل شوکران زهردار، اقطی‌ گل‌ درشت‌، بوته گل مینا، میله طلا ، western ragweed و پنیرک طلایی بودند.

هنگامی که بارش های مقطعی رخ داد، رشد تعداد زیادی از فرصت طلبان یکساله سبب یک تغییر دراماتیک در پیدایش مرتع شد. مناطقی که از خاکهای ترک خورده پوشیده بود و از پوشش گیاهی دائمی تهی بود ، جوانه زنی به کمال مطلوب در آن رخ داد. دانه ها توسط باد در تمام دشتهای بزرگ انتشار یافتند.

مدیریت خشکسالی در حین وقوع آن شامل مراحل زیر می باشد:

مرحله اول؛ شامل تشکیل ستادهای مرکزی و ستادهای اجرایی و عملیاتی مناطق بحرانی: ضروری است به محض اعلام خشکسالیها همکاری و عضویت در ستادهای مرکزی، ستاد اجرایی و اکیپ های اجرایی انجام پذیرد.

مرحله دوم؛ انجام مدیریت عمومی توسط اکیپ ستاد مرکزی است، که مدیریت کلی از طریق اکیپ های مختلفی که تشکیل شده است انجام می شود.

مرحله سوم؛ انجام مدیریت بررسی توسط ستاد اجرایی:

الف: تعیین و تخمین خشکسالی: جهت انجام بهینه مدیریت ضروری است ابتدا مناطق مورد تهدید شناسایی و محدوده های جغرافیایی بحران مشخص گردد و با بررسی شاخص های خشکسالی درجه آن تعیین گردد و پیش نیازهای دانشی جهت انجام این مهم به شرح ذیل است: - تعریف خشکسالی و مناطق مورد تهدید در کشور، - درجه بندی خشکسالی و انواع آن، - شاخص ها و درجه بندی خشکسالی،

ب: تعیین موارد مورد تهدید و چگونگی تعیین خسارت خشکسالی: بدیهی است در هر خشکسالی ابتدا بایستی موارد مورد تهدید شناسایی تا بتوان خسارات وارده را تعیین و در این رابطه راه کارهای مناسب جهت تخفیف اثرات مخرب را بکار بست. موارد مورد تهدید و اثرات آن بر روی اکوسیستم های طبیعی گیاه، دام و انسان بدین شرح است: - ایجاد پدیده بیابانزایی- گرایش قهقرایی مرتع و افزایش شیوع آفات گیاهی، - نا پایداری آب و خاک(فرسایش خاک)، - کاهش کمی و کیفی تولید علوفه، - محدود شدن ارزش رجحانی گیاه برای دام و ...

تعیین شدت تهدید خشکسالی جهت اولویت بندی: با توجه به نظام های مختلف بهره برداری و نوع مدیریت نگهداری و گونه دام شدت تهدید متفاوت می باشد. مدیریت سنتی بیشترین تهدید پذیری را در مقابل خشکسالی دارد.

ج- تعیین خسارت به نظامهای بهره برداری: از آنجاییکه نظام بهره برداری در هر منطقه متفاوت می باشند، بنابراین میبایستی ضمن شناخت اولیه این نظامها در رابطه با اولویت بندی شدت تهدید در نتیجه انجام عملیات اجرایی مناسبی را به مرحله اجرا در آورد که پیش نیازهای دانشی بدین شرح است: - آشنایی با انواع روش های بهره برداری و شیوه های مدیریت نگهداری دام سبک و سنگین: سه روش گله داری و دامداری با سه شیوهی مدیریت سنتی، نیمه صنعتی و صنعتی وجود دارد.

د- مانیتورینگ دام در حالت خشکسالی و تعیین شاخص های بحران: انجام مدیریت اجرایی مناسب نیازمند تعیین اولیه شاخص های بحران می باشد. به عبارت دیگر پس از تعیین شاخص های بحران نوع و مقدار خسارت و عملیات اجرایی قابل اجرا می باشد.

ه- تعیین دام های مازاد در شرایط بحران: از آنجاییکه به جهت جلوگیری از خسارت بیشتر به منابع طبیعی و دام ضروری است، تعادل دام در مرتع صورت پذیرد، پس باید بتوان دام مازاد را تعیین نمود. جهت انجام این مهم آگاهی از نیاز غذایی دام سبک در مرتع و نیز تعیین ظرفیت موجود در شرایط بحران از اقدامات ضروری در زمان خشکسالی است. با توجه به محاسبات انجام شده بازاء کاهش هر یک درصد از نزولات میبایستی یک درصد از دام مولد با همراهان ترکیب گله از مرتع خارج گردند.

مرحله چهارم؛ انجام مدیریت اجرایی توسط اکیپهای اجرایی:

پس از انجام مدیریت عمومی و بررسی، مدیریت اجرایی به مرحله اجرا در خواهد آمد. بدین معنی که اکبپهای اجرایی تخصصی بر اساس تخمین نیاز تجهیزاتی و اعتباری به منطقه گسیل خواهند شد و در پایگاههای عملیاتی که به این منظور بر پا شده اند مستقر خواهند شد. این اکیپ ها شامل اکیپ های ثابت وسیار خرید دام، توزیع و فروش علوفه، پشم چینی، دامپزشک، آبرسان، اقتصادی و اجتماعی و آمار و اطلاعات بوده که هر کدام وظایف خاصی را انجام خواهند داد.

شناخت اثرات مخرب خشکسالی:

- اثرات مخرب بر روی خاک: در زمان خشکسالی اثرات مخرب خاص بر اکوسیستم های طبیعی شامل پدیده بیابان زایی در اثر فرسایش و بادی، فرسایش خاک، خاک زدایی و تغییرات مواد معدنی خاک اتفاق می افتد.

- اثرات مخرب بر روی مرتع: در زمان خشکسالی گرایش مرتع منفی بوده و با افزایش بیماری های گیاهی و شیوع آفات، توازن منفی رشد و نمو گیاهان پر کیفیت علوفه ای، باعث از بین رفتن بیشتر مرتع و فرسایش آن می شود.

- اثرات مخرب بر روی منابع آب: در زمان خشکسالی نه تنها کاهش منابع آبی وجود دارد، بلکه به دلیل افت سطح آبهای زیرزمینی باعث مشکلات استحصال آب می گردد و این در حالی است که خشکسالی باعث رشد و نمو باکتریها و انگل ها در آب گردیده و مواد معدنی و املاح مضر در آنها افزایش یافته است.

- اثرات مخرب بر روی مسائل اقتصادی و اجتماعی: در زمان خشکسالی کاهش تولیدات اتفاق می افتد و در نتیجه بروز مشکلات اقتصادی دامداران اجتناب ناپذیر بوده و حتی طبعات ناشی از این مشکل اقتصادی که شامل مهاجرت و خالی گذاشتن قطب های تولیدی، نگهداری بیش از حد دام جهت ترمیم گله و غیره باعث افزایش مشکلات می شود.

راه کارهای اجرایی

در رابطه با جلوگیری از اثرات مخرب بر روی اکوسیستم های طبیعی می بایستی روش های مبارزه با فرسایش خاک و آب توسط ارگانهای ذیربط به دامداران و مرتع داران آموزش داده شود و طرح های لازم دولتی پیشنهاد و اجرا گردد.

به منظور جلوگیری از اثرات مخرب بر روی مرتع می بایستی روش های مبارزه با سیر قهقرایی مرتع توسط ارگان های ذیربط به دامداران و مرتع داران آموزش داده شود. معرفی و تشویق به کاشت گیاهان بوته ای و مقاوم جدید به مرتع و عملیات آبخیزداری با لحاظ کیفیت علوفه گیاهان از راهکارهای مناسب اجرایی می باشد.

در رابطه با کاهش اثرات مخرب اقتصادی و اجتماعی انجام عملیات زیر ضروری است:

- واگذاری یارانه خشکسالی به دامداران جهت تداوم زندگی مناسب

- واگذاری یارانه خسارت های پرداخت نشده

- پرداخت یارانه علوفه پس از خشکسالی به منظور تقویت بنیه مالی دامداران

- ایجاد انگیزه و حمایت های مالی جهت نگهداری دام های سنگین به جای دام های سبک با مدیریت صنعتی

- ایجاد تشکل های دامداری و حمایت های لازمه

اجرای طرح های ملی در مناطق تهدید شده با بهره گیری از تجربیات کسب شده به منظور اصلاح نظام بهره برداری و روش مدیریت، مثل استفاده از تجربیات طرح تعادل دام و مرتع که می توان با مدیریت بهتر و رفع نقص های آن به نحو احسن از آن بهره گیری کرد.

مدیریت گله

مدیریت تناوبی بهترین راه تامین علوفه در زمان خشکسالی است تقسیمات و تبدیلات میزان موجودی در زمان خشکسالی:

1. بهینه سازی عملکرد حیوانات
2. کاهش کامل و قیمت غذای زمستانه
3. به حداقل رساندن تلفات علوفه
4. افزایش میزان بازسازی مراتع و علفزارها بندبال بروز خشکسالی

به محض اینکه کمبود یا جابه جایی در میزان علوفه اش رخ دهد قابل پیش بینی است زیرا بازار ها ازابتدای شروع خشکسالی اقدام به ذخیره علوفه کرده بودند اگر کمبود در میزان علوفه وجود داشته باشد هزینه های اضافی از جمله (خوراک - کارگر- و...9 ) یا حمل گاو به منطقه ای دیگر با میزان خوراک و علوفه بیشتر به آن افزوده میشود اگر محاسبه هایتان نشان دهد که این خرج و مخارج به طور نامعقولی بالاست تولید کننده گوساله ها راازشیر میگیرد ویا در موارد احتیاط هم قسمتی با تمام گله را میفروشد شیوه های بیان شه در زیر میتواند کمک تا حداقل ضرر ممکن از گله داری حاصل شود:

1. زود از شیر گرفتن میتواند میزان علوفه پایه را افزایش دهد : اغلب گاوها ، مشغول شیر دادن به گوساله هستند در یک وضعیت به بازدهی انرژی میرسیم تا زمانیکه این دوران تمام شود وضعیت آنها برای یک دوره بلند مدت بهتر میشود و یا ساکن باقی میماند با بهبود وضعیت گاو الزامات غذای غذای آن در زمستان کاهش یافته و پتانسیل حاملگی مجدد آن در سال بهتر میشود معمولا از شیر گرفتن زودتر گوساله ها و تغذیه آنها بصورت جداگانه اقتصادی تر است معمولا گرفتن گوساله ها از شیردرمیانه سپتامبر بهتر از اواسط اکتبراست چون میتواند به مقدار قابل توجهی در بهبود وضع گاوها کمک میکند حتی ممکن است ازشیر گرفتن گوساله ها در سن 40تا80 روزگی بامدیریت خوب و صحیح مواد غذایی مناسب است . هزینه تغذیه گوساله ای از شیرگرفته شده میتواند بالا باشد بدلیل احتیاجات آنها به غذایی با کیفیت بالاتر. در نبراسکا یک نمونه میدریت از شیر گرفتن گوساله ا توسط دفتر محلی تعاونی آنجا صورت گرفته است.
2. انجام عملیات سنگین جداسازی دام ویخزایی آنهااز گاوهای قدیمیتر
3. انتقال از علفزارهای سال گذشته: انتقال دام برروی مراتع بصورت تناوبی در مراتعی که با کمبود علوفه روبرو شده اند و پیش بینی درست دراین موردنباید دام را درمدت زیادی درمراتعی که باخوراک اضافه اداره میشوند نگه داریم مگر اینکه توجیه اقتصادی روشن داشته باشیم برای انجام اینکار برای دام باید همیشه مقدار غذا به صورت ذخیره ای داشته باشیم تا بااستفاده از آن حداقل خسارت به مرتع برسد
4. توجه به کاهش تولید گوساله ای جایگزین برای سال بعد ، همیشه نیازهای غذایی برای تلیسه های جایگزین شونده در فصل زمستان گذرانی بید مورد توجه باشد مگر اینکه سن متوسط در میان گاوها بالا باشد دراین صورت برای داشتن تعداد زیادی گاو کم کردن جانشین تولید گوساله ماده برای یک تا دو سال ضروری است که این اقدام در ارائه عملکرد تجاری اهمیت دارد
5. پیش بینی ترقی قیمت ممکن است در انواع دیگر گاوها ممکن باشد در این فصل تولید مثل آنها حائز اهمیت است این امر که بخوبی بتوان شرایط افزایش قیمت را پیش بینی کرد در طول فصل تولید مثلی مهم و به کار برده میشود
6. نگه داری 1 درصد از دام های گله که به آسانی قابل عرضه در بازار هستند از قبیل دام های یکساله یا دام های جوان بهترین انعطاف پذیری کسب شده زمانی دیده شده که نیازهای علوفه ای گله برابر60 تا 70% مجموع حیوانات در ماه در دسترس باشد ازمنابع مرتعی و چراگاهی مقدار علوفه مورد نیاز در دورهای 12 ماه تامین میشود

کمک کردن به توسعه وتوازن میان علوفه مراتع در دوره های سالیانه برنامه هایی از سرویس حفاظت خاک آمریکا و خدمات جنگل داری و توسعه تعاونی است . برنامه گیاهان آنالیز آنها در طول سال یک برنامه هدایت شده است که در بند نبراسکا توسط توسعه تعاونی ها درحال اجراست این کتاب شامل توضیحاتی در مورد مبانی نحوه مدیریت کردن برای برآورد میزان درصد ذخیره در گذشته و مدیریت میزان چرای دام درآینده و در طی خشکسالی ها که فاکتوری است از میزان رویش پوشش های گیاهی مراتع و عکس العمل آنها به خشکی است.

میدرها تصورکنندهیچ افزایشی در میزان دامهایشان صورت نگرفته برا اینکه هیچ افزایشی در تعداد دام هایشان صورت نگرفته مقدار علوفه مصرفی در چراگاه برروی سایز حیوان وتعداد حیوان و تعداد روزهای چرا تاثیر گذاشته و وابسته است اندازه متوسط گاوها و گوساله ها و حیوانات یکساله بعد از 10سال باافزایش روبه رو بوده است که از 10 تا40 سال افزایش میزان میانگین وزن حیوانات راشاهد بودیم. در میزان گله توجه نکردن به افزایش دام ها میتواند به چرای بیش از حد و همچنین کاهش قدرت گیاه در ترمیم خود قبل از خشکی منجرشود همه تولید کنندگان دامی احتیاج دارند باارزیابی وضعیت بحرانی و وزن حیوانات بدانند که چه موقع یک واحد دامی مناسب میتواند در یک شرایط سخت همچنان کار کند و راهکارهای زیر به ازای هر 100IB وزن بدن گوشت گاو برابر 0.1 در صد AU که بی توجهی به ذخیره سازی میتواند در عملکرد حیوان تاثیر کاهشی گذاشته و به منبع علوف خسارت بزند .

عکس العمل حیوانات به خشکی

تراکم چرا رابطه ای مابین مجموع علوفه قابل مصرف و میزان علوفه مصرفی دام در یک روز باتوجه به زمان است میزان دام تنظیم میکند و چرای آن در مرتع میزان کمیت و کیفیت مرتع را مشخص میکند تراکم بیش از حد و بالای چرا ممکن است در زمان خشکسالی رخ بدهد حتی زمانیکه تعداد دام هم کم باشد خیلی اوقات میزان دام برحسب حیوان /مقدار زمین / فصل علوفه مورد نیاز حیوان در یک جریب هم وجود ندارد بنابراین میزان تولید دام باید براساس علوفه قابل مصرف کاهش داده شده باشد، برااساس میزان عملکرد حیوانی تنظیم شود.

اگررشد گیاهان اضافه صورت نگیرد مقدار علوفه کاهش میابد بطوریکه علوفه ها ازبین میروند کیفیت علوفه هم کاهش میابد چون دام بطور انتخابی اول علوفه های با کیفیت رامصرف میکند میزان کاهش در کمیت و کیفیت علوفه در یک دوره خشکسالی خودش رابیشترازیک دوره معمولی رویش نشان میدهد در این صورت رشد از متوسط هم کمتر است و این امر بسرعت خودش را در عملکرد رشد حیوانات نشان میدهد (شکل جدول 5) این یک کاهش است زیرا کیفیت علوفه بابلغ تر شدن گیاه بهبود میابددر طی دوره خشکسالی بهره از چربی گاو ممکن است کاملا و به اندازه گوساله شود .

تفاوت های موجود بین علفهای بلند قد و کوتاه قد نیزدر ارائه عملکرد حیوان و دام در مرتع نیز اهیمت دارد ودر بهترین وضع ممکن در حدود 600تا700 ای بی میباشد درپایان فصل معمولا مقدار علوفه باقیمانده همیشه بانسبت ساقه بیشتر به برگ است که باعث میشود شکل مرتع مثل علفزار های کوتاه قد بشوددر این حالت بسیار بعید است که رستنی های کوچک و ضعیفتر بتوانند بامقابله در برابر آبشویی و یاباد دوام آورده و سالم بمانند نسبت رشد گیاهان در محیط به شدت در عملکرد حیوان تاثیر میگذارد مثلا هنگامیکه تعدادعلوفه قابل مصرف برای دام چه از لحاظ کیفیت و چه کمیت کمترازنیاز غذایی دام شود باعث کاهش شیردهی میشود همچنین بلوغ دام با نسبت وزنی آن رابطه داشته وبا وزن آن مرتبط است اگر رشد گوساله ها به تاخیر بافتد طول دروره چرا بیشتر شده و درطی تابستان دردوره جایگزینی تلیسه های بعدی تاخیرایجاد میکند همچنین سوء تغذیه هم یک اثر نامطلوبدرنرخ آبستنی ها است به خصوص در جمعیت گاوها به صورتیکه باعث میشود تعداد گاوهای آبستنی کاهش و سرانجام تعداد گوساله های گوشتی کمترشود همینطور شیردهی که یکی ازالزامات کمتر که این خود یعنی مراقبت بیشتر از دام و درواقع سوء تغذیه دراین مواقع البته زود ازشیر گرفتن گوساله ها موثرترین مدیریت دردسترس برای حفظ کردن عملکردزایشی در هنگام تنش های تغذیه ای است خشکسالی ممکن است به طور چشمگیر زمان رشد علوفه قابل مصرف دام کاهش بدهد درهرحال علوفه با کیفیت درمراحل اولیه رشد گیاه همیشه وجود داردو زمانیکه به نیمه فصل رویش برسیم ممکن است نیمی از گیاهان دیگر مناسب نباشند بطور کلی نتیجه میگیریم که توضیحات فوق بیان میکند درطی خشکسالی برای ارائه حداکثر عملکرد دام چرا تا سپتامبر به اتمام برسانیم.

مکمل های غذایی

مکمل ها برای جبران کمبود غذا و یا اصلاح مواد جیره و راحتالهضم شدن آن مصرف میشوندبرای دام هم نیز میتوان از مکمل ها استفاده نمود این راهکار میتواند موثر باشد هنگامیکه دام نیز درشرایط نامناسب تغذیه ای قرار دارد کارایی اقتصادی مکمل ها هنگامیکه تفاوت بین علوفه با کیفیت وجود دارد افزایش میابد مکمل ها باتوجه به قیمت عملکرد حیوان را بهتر میکنند عموما مکمل ها در اولین سال خشکسالی ارزشمند هستند چون در این هنگام مقدر علوفه یکدفعه بطور چشمگیری کاهش میابد و نقش مکمل های غذایی اینجا حائز اهمیت است وباید توجه داشت:

1. چه تناوب هایی دیگری وجود دارد
2. به چه نوع مکمل هایی نیاز داریم
3. چه مقدار بر عملکرد دام تاثیر دارد؟
4. چه مقدار برتولید مرتع اثر دارند ؟
5. چقدر هزینه برای تهیه این مکمل مورد نیاز است؟

مقدار مکمل طوری باشد که دام میل استفاده از مرتع را نیز داشته باشد درشکل 6 مقدار مناسب علوفه امده است چرای بیش از حد وخسارات مکانیکی همچنین در طی خشکسالی باعث تاخیر در بازسازی مراتع میشود تغذیه روزانه بیش از 3 تا4 بار بامکمل غذایی پایه مثل غله باتوجه به درصد پذیرش جانشینی مهم است هنگامیکه مکمل ها جانشین بکاربرده میشوند بعد ازاینکه ذخایر علوفه تمام شدند باید دام را به چراگاههای کوچکتر انتقال داد تا خسارت به حداقل برسد در جیره غذایی پروتئین و انرزی دو عامل مهم هستندکه بیشترین توجه رانیاز دارند اگر علوفه کافی است اما کیفیت آن کم است برای اینکه پروتین آن جبران شود باید از مکمل غذایی مناسب استفاده نمود شکل 6 که این تصمیم باتوجه به نسبت اجزای گیاهی مرتع تعیین میشود همچنین سن علوفه هم یک عامل مهم است که میتوان گفت علوفه نارس 12 تا15 درصد پروتئین خا کمتری در ماده خشک خود دارد و یا در هنگام خوشه دهی این درصد به 10 هم میرسد و یا محتوای پروتئین برگ هنگامیکه گیاه در حال تولید برگ و ساقه دهی است بیشترین افزایش دارد عموما در مراتعی با متوسط علوفه به 4 درصد پروتین میرسد نکته بعدی اینست که پروتین چراگاه باید طبیعی باشد شامل نیتروژن مناسب که در علوفه با کیفیت پایین تغذیه نکند هنگامیکه مقدار پروتین گیاه مناسب باشد علوفه قابل جذب نیز بیشتر بوده و عملکرد حیوانی نیز بیشتر میشودمکمل های پروتئینی در دوره های 2 یا 3 هفته ای که معمولا استفاده شده خوب جواب داده و نتایج رضایتبخش بوده است که دراین صورت مکمل توانسته مقدار پروتئین اضافی راتکمیل و قابلین هضم علوف را بالا برده و مقدار انرژی کسب شده رانیز افزایش دهد.اما چه موقع میتوان گفت علوفه قابل مصرف کافیست تا مادامیکه دام از جیره پروتینی مکمل استفاده کند وضعیت مطلوبی دارد اما مقدار پروتین ناکافی باشد مکمل سازی باتامین انرژی تنها قابلیت هضم علوفه را کاهش خواهد داد.

مثلا انرژی در گندمیان مرتعی به ندرت ناقص است و معمولا برای گاوهای گوشتی بالغ محتوای بسیار خوبی دارند اغلب استفاده از مکمل ها در مواقع کمبود علوفه است زیراازشیر زود گرفتن گوساله ها هم تاحدی موثر است نه همیشه که اطلاعات بیشتر دراین زمینه در دفتر توسعه تعونی در نبراسکا موجود است مثلا کاهش پروتین از 12 به10 در گاو یک کاهش رشد 7 درصدی را به همراه داردوبدین گونه یک منبع علوفه همیشه نمیتواند تضمین تولید شیر مطلوب باشد گرفتن گوساله از شیر یعنی افزایش انرژی 30 درصدی در گاوها و50 درصدی پروتین (جدول1) توجه کنیدسطوح مناسب تغذیه ای در انرژی وپروتئین متمرکز شدند در مراتع بهرحال این پژوهش عموما توصیه شده به دلیل موارد زیر

1. استفاده از مراتع نسبتا فقیر و متراکم اغلب توصیه نشده
2. پروتئین وانرژی توازنشان میتواند فقط تقریبا تخمینی است باشد و مانمیتوانیم دقیق اندازه بگیریم
3. بی توجهی به چرا و مکمل های غذایی که این مورد میتواند موجب تخریب بلند مدت مرتع ها هم بشود

درطی خشکسالی میتوند کمبود ویتامین آ رخ دهد ویتامین آ در علوفه ای که سبز رنگ شده و حداقل 90 روزگذشته از آن همچنین رنگدانه نارنجی و قرمز که در علوفه سبز است و به ویتامین آ میتواند تبدیل شود هنگامیکه گیاه زیاد میماند محتوای رنگدانه زرد و نارنجی (کارتنوئیدها) به سرعت کاهش میابد اطلاعات بیشتر دراین زمینه در جیره نوشته شده دام های گوشتی در دفتر توسعه تعاونی موجود است

سمیت وابسته به خشکی

پتانسیل ایجاد سمیت درخشکی درهمه گیاهان بالا میرود زیرا علوفه مطلوب کمتراست و حتی ممکن است خسارت به دام هم زخ بدهدتعدادی از گونه در خشکی مقدار برگ کمتری تولید میکنند که به خشکی مقاومترند مثلا زبان درقفا پیرگیاه مثالهایی از گونه های بومی هستند که درمراتع در وضعیت خوب رعالی رخ میدهند بالا بودن اسید نیتریک درعلوفه در طی خشکسالی مورد بعدی نامرغوبی است درطی خشکسالی مقدار بالای این ماده ممکن است درعلوفه جمع شده در فصل گرم یاغلات هم رخ بدهد که برای خوراک اضطراری دام کاربرده شده این ماده هنگامیکه به خاطر خشکسالی رشد گیاه متوقف شده یا قطع شده روی میدهد که این ماده فرآورده جانبی تولید پروتین است درگیاه در حالت خشکسالی گیاه تولید پروتین افزایش داشته در نتیجه تولید نمک اسید نیتریک هم بالا میرود در صورت خورده شدن چنین گیاهی در شکمبه نیتریت باانتقال اکسیژن تداخل داشته در خون و میتواند در سطوح بالا موجب سقط جنین یامرگ بواسطه خفگی بشود توصیه هایی برای مقابلخه با این امر دربخش علوفه این کتاب به صورت مبانی آمده است . استفاده از منیزیم در رژیم میتواند عوارض این بیماری را کاهش بدهدالبته عوارض بالینی هم وجود دارد مسمومیت زبان درقفا ازاین جمله است اگربتوان دام را به یک چراگاه مناسب بدون زبان درقا انتقال داد خوب است اگر بیماری تتانی عوارضش دیده شد درمان باید سریعا شروع شود همچنین در طی خشکسالی کیفیت آب معمولا پایین می آید و منافذ خاک توسط رواناب ها پر شده که حاوی نمک هم هستند درغلظت های بالای گرما متوسط آب ورودی کاهش میابد و تنها منبع آب موجود چراگاه آب موجود در خاک قبل از تبخیراست در دماهای کمتر نیاز دام به آب هم کمتراست اما موقعیکه آب کم است چون دام بیشتر از آب کمتری استفاده میکند با کاهش عملکرد روبه رو هستیم.

ودر این هنگام است که اگر دام تشنه بشود مجبور به استفاده از آب شور است این وضع ممکن است خطر ناک باشد اگر دام مجبور شود علوفه خشکسالی راهم که دارای نمک بالاست مثل علف شور علف چوبی مصرف کند.

همچنین در این آب ممکن است غلظت کشنده ای از جلبک های سبز آبی بوجود آید جلبک ها در گرما به سرعت تکثیر میشوند ازتنفس جلبک ها مقداری گاز سمی در روی آب جمع میشود که میتواند باعث کاهش کیفیت آب و سمیت آب در ساعاتی بشود دام میتواند یک روز قبل از اینکه آب را بنوشد و بعدا بمیرد و بازگشت حیوان از سمیت کم است علت مرگ هم معمولا تغییر در مقدار تنفسی دام میباشد که شناسایی این مسئله باآزمایش آب از نظر جلبک های سبز آبی ممکن است که دقت بالای میخواهد.

توانایی تولید علوفه و میزان تولید دام

متغییر های آب و هوایی میزان رطوبت خاک میتوانند تولید علوفه را در فصل رویش تحت تاثیر قرار دهند همچنین سطوح خاک تاثیر میگذارد بر ساختار خاک و میزان تولید مکان باتوجه به مدت خشکسالی باد همیشه ملاحظاتی صورت بگیرد بااستفاده از روش های ذیل در پوشش گیاهی باید مراقب خشکسالی های بلند مدت باشیم اگر خشکسالی کاهش دهد میزان علوفه مرتع را بااستفاده از این روش ها میتوان تا حدودی مقابله کرد

پوشش ماسه ای خاک (سبک)

روش تولید علوفه در مرتعی با خاک ماسه ای دیده شده در وضع خوبی بوده (1963) در شمال شرقی کلرادو با مطالعه خاک و پوشش گیاهی در مطالعه ای همانند آن در نبراسکا و داکوتا جنوبی هم همین رادیدیم عمق رطوبت خاک در 15 آپریل باتوجه به میزان علوفه تولیدی در 1 می تا 7 آگوست فصل رویش همبسته بوده معمولا بین خاک مرطوب و خشک کمی تغییر رنگ دیده میشود درشکل 7 احتمال مرطوب بودن خاک را و میزان چرای دام و عمق رطوبت آمده است دیده شده فصل رویش که با تاخیر شروع شده در شمال کلرادو عمق خاک مرطوب در 30آپریل با کاهش در میزان رستنی ها روبرو شده که ممکن است به خاطر بخاطر موارد ذیل باشد که بدون توجه به رطوبت پوشش کافی برای محافظت از رطوبت خاک موجود نباشد درشکل 7 متوسط نمناکی خاک در چراگاه باتوجه به وجود دام دیده شده ه=عد پوشش کافی باعث این امر است که توسط دام خورده شده است اگر رشد گیاه کم شود و بواسطه خشکسالی کمتر هم شود و فرسایش بادی هم داشته باشیم لازم است که مرتع استراحت داشته باشد از لحاظ چرا در فصل مستان بعد

خاکهایی با بافت لومی

تولید علوفه در خاکهای لومی بامجموع بارش های ماهای می و مارس بستگی داشته است بارش بهاره باعث 94 درصد تنوع تولید علوفه سالینه میباشد گندم آبی در محل این مطالعه کشت میشده در خاکهای سیلت دار میزان کشت دیم بواسطه آهکی بودن هم در بنراسکا دیده شده رابطه دام و میزان بارش و از مارس تا می در جدول 8 ذکر شده است

خاکهای رس مناطق مرتفع

قابل اعتماد ترین مدل برای پیش بینی کردن محصول در مناطق مرتفع رسی کانزاس روی بارش مجموع می تا ژوئن است دراین روش زمان انجام کار خیلی مهم است و با دقت برای حاکهای شنی و لومی بیشتراست اغلب در فصل گرم سال و به بارش های ژوئیه و اوت جواب میدهند بارش کم در طی ماه آوریل و می نشانه های کمبود علوفه در این فصل ها خواهد بود

لومی شنی مناطق مرتفع

مقدار باران های باریده شده در طی اکتبر تا سپتامبر رامیتوان حساب کرد در 2سال بارش های صورت گرفته در این مناطق بخوبی نفوذ کرده و در تولید علوفه سال بعد و بازسازی دامنه کمک میکند همکنون بزرگترین تاکید در ذخیره بارش سال قبل است برای اینکه بیشترین تاثیر را درپوشش گیاهی سال آینده دارد این روش باید تعداد دام راکاهش داد تا اینکه در زمستان سال بعد باهزینه های زمستان گذرانی مواجه نشویم مثال درموراد زیر نسبت وجود دام در یک پرورشگاه دام برابر با مینگین AUM در 2700 در برای پایه مراتع است. همکنون بارش در سال گذشته 75 درصد تا زمانیکه بارش در 2 سال قبل در حدود 25 بوده است

بازدهی بعد از کمبود طولانی رطوبت

خاک و دمای هوا تاثیر میگذارند بر میزان تولید علوفه زمانیکه رطوبت کافی باشد عموما حرارت های بهینه برای رشد گیاه در 2 تا4 هفته رخ میدهید اگر هنگام توسعه گیاه تنش رطوبتی نباشد گیاه به سرعت میتواند رشد کنند مخصوصا که دما هم در اینصورت در گیاه کم میشود در این موقع گیاه بسرعت به میانه فصل رشد میرسد و رطوبت کافی خاک هم موجود است یک کمبود ممتد در رطوبت خاک رشد گیاه محدود میکند اگر رطوبت مناسب بود رشد را داریم مگر اینکه حرارت های غیر عادی رخ بدهد البته فصل رویش برای گونه های مختلف متفاوت است در منطقه همچنین میزان بارش در مناطق نبراسکا و داکوتا

کاربرد علوفه سالانه

گیاهان مناسب و علوفه سالانه استفاده میشود برای چریدن و دوره هایی که نمیتوان در روی مرتع چراانجام داد همچنین برای تولید علوفه خشک استفاده میشود که در خشکسالی ها تامین علوفه دام را میکنند اگر علوفه مازاد برای خشک کردن یا چرااستفاده نشودبیشتر آن درو میشود اما بدون مدیریت و برنامه ریزی فایده ندارد اگر شما در کاشت بذر سال بعد تاخیر داشته باشید میزان محصول کاهش خواهد یافت میزان محصول علوفه و کیفیت آن به تاریخ کاشت روش کاشت و میزان انتخاب نوع علوفه موثرکاربرد آن روی زمین بستگی دارد.

درجدول 4 در مورد سه نمونه از گندمیان و علت رشد آنها بحث شده که داریم :

1. غلات زمستانه
2. بهاره
3. کندمیان علوفه ای یک ساله تابستانه

غلات زمستانه عبارتند از تریتیکاله و کندم بلند پای استاندارد که میتوان از محصولات آنها در تمام طول تاخیر بهار استفاده نمود دامنه های آبگیر مراتع . تریتیکاله زمستانه را میتوان در کمبود گندم پاییزی استفاده نمود در بهار همچنین میتوان از جو دو سر هم به عنوان علوفه استفاده کرد آبیاری بموقع همچنین میتواند در طول فصل رشد موثر و باعث افزایش ماده خشک گیاه بشود واریته های قابل توجه در این میان باید بلند قد ساقه قطور ودر مدت طول رویش گونه توان تولید علوفه و قابلیت تجدیدرویش مناسب و میزان ماده مصرفی مناسب داشته باشد گه ما دراینجا 5 گونه از گندمیان تابستانه یکساله را داریم شامل : ذرت خوشه ای/ ارزن مرواریدی /سودان گراس/ چلیپا/ذرت خوشه/ ارزن گیاهان جوان این واریته دارای داشتن اسید پرو سیسک منتشر شده در انها هستند که این اسید در واریته های علف سودان کمتر از بقیه است مسمومیت این اسید در سورگوم کمتر هنگامیکه علف سودان و سورگوم و علف سودان کروس مورد چرا قرار نگرقته باشند قبل از رسیدن به 18 تا 24 سانتی همچنین غلظت این ماده در موارد تنش مثل یخبندان و.. در گیاه افزایش میابد این اسید به سرعت در بافت های گیاهی مرده میشکند و اگر برداشت از گیاه در 18-24 اینچی رخ دهد پنجه زنی بعدی برای چرا 5 روز بعد میتواند باشد در ارزن ها اسید پروسیک تولید نمیشود در گیاه بالغ پتانسیل تجدید رویش کم است و مناسب برای استفاده از علوفه خشک یا دوره های فشرده چرا است برای استفاده در اسب ها اما هیچ توصیه ای نسبت به آن نیست آنرا میتوان هنگامیه به 15-20 اینچی رسید مورد چرای دام قرارداد

مدیریت گیاهان در خشکی

باید ما سعی کنیم خسارت خشکی را به حداقل برسانیم و عملیات ترمیم پوشش گیاهی را به سرعت بعد از آن شروع کنیم خشکسالی به خوبی ابتدا کنش شناخت نبود علوفه را در مواقع کمبود نشان میدهد میزان گیاهان موجود برای انتخاب دام در طرح های مختلف باتوجه به تاریخ آنها وفصل متفاوت و الزامات ارزشیابی تعادل بین علوفه قابل جذب و علوفه موجود را مهم میکند:

15-30 آپریل : عمق متوسط خاک و رطوبت موجود درآن مسئله تعادا دام که باید تخمینی حساب شوند کیفیت تراکم بوته و واحد سطح ارزیابی تولید علوفه در غلات بهاره و پاییزه مهم است

1-30 می : مسئله میزان دام روی خاک های سیلت و آهکی مرتفع مراتع برروی باران پایه ای ماههای مارس تاثیر دارد البته نوع گونه در قدرت تولید هم مهم است که کنترل میکند واریته های فصلی را در مراتع تناوب در علوفه میزان تولید دام و احتیاج به چرا و ایجاد تاخیر برای رشد گیاه مهم است

1-30 جون : کاشت گیاه بین زراعی برای نگه داری رطوبت خاک و تخمین افزایش کیفیت

1-30 جولای : اگر منطقه دارای گرمای شدید است گونه ای کاشت شود که محصول متوسط بدهد تا در تخمین کیفیت گیاهان علفه ای یکساله تابستانه که رطوبت خاک کفایت بکند

1-30 آگوست : درو محصول برای استفاده دام وانبار سازی

1-30 سپتامبر : خرید علوفه مورد نیاز دام و ذخیره و ارزیابی منابع و ارزایبی نهایی مرتع از لحاظ رشد سال بعد و تخمین مقدار علوفه مورد نیاز در طی زمستان

1-30 اکتبر: استفاده مناسب از بارش های اکتبر باتوجه به شنی و لومی بودن خاک برای تابستان

زمانی که در منطقه یک خشکسالی بزرگ داریم مدیریت مولفه های آن خیلی مهم است در هزینه های تولید تنظیم علوفه مورد نیاز دام برای سال بعد و تنظیم و اصلاح برانامه ها برای خشکسالی برای برقراری تعادل بین منابع خوراک و علوفه دام و تاثیرات مصرف علوفه سیلویی و اثرات مصرف آن توسط دام همگی باعث این است که در مدیریت خشکسالی باید محتاط بود و برنامه ریزی نمود حتی یک تاخیر موجب ضرر است حتی یک فراوانی در علوفه

راهنمایی در مورد مدیریت خشکسالی درمراتع و چراگاه ها

مطالب مشابه :

آینده شغلی و بازار کار مهندسی منابع طبیعی- مرتع و آبخیزداری

برای ورود به بازار کار چه آمادگی هایی لازم است!!!؟؟

++++ آینده شغلی مهندسي منابع طبيعي-مرتع و آبخيزداري

رشته منابع طبیعی محیط زیست

معرفی رشته مهندسی منابع طبیعی

رشته مهندسي كشاورزي- آب

راهنمایی در مورد مدیریت خشکسالی درمراتع و چراگاه ها

منابع کارشناسی ارشد – مجموعه مهندسی منابع طبیعی – صنایع چوب

تهديد ها و چالشها در حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی کشور

آشنایی با رشته مهندسی منابع طبیعی