بتن چیست؟

بتن چیست؟
سیمان فراورده ای است شیمیائی که دارای خاصیت چسبندگی است و در اثر تماس با اب سفت و سخت شده و محصول حاصله در برابر اب و رطوبت از دوام و مقاومت بالایی برخورادر است سیمان در اخطلاط با شن و ماسه و اب سفت شده و جسمی توپر و یکپارچه به نام بتن را تشکیل میدهد نقش سیمان د ر بتن فقط به عنوان چسباننده دانه های سنگی به یکدیگر است و به خودی خود در مقاومت و باروری بتن نقشی ندارد.

نخستین سیمان در صنعت ساختمان سازی در ایران در سال 1312 با بهره برداری از کارخانه سیمان ری در جنوب تهران تولید شدو چون سیمان پس از پختن چون به رنگ سبز تیره شبیه سنگهای جزیره پرتلند واقع در انگلستان در می اید در تمام دنیا پرتلند نام گرفته است مواد تشکیل دهنده سیمان شامل اهک و سیلیس می باشد.

سیمان از نظر انواع ان در ایران به پیروی از استاندارد امریکا به پنج تیپ مختلف تقسیم میشود .

1- سیمان پرتلند نوع یک( سیمان معمولی) این نوع سیمان در ایران و جهان پر مصرف ترین نوع سیمان است این سیمان دارای مرغوبیت بالایی است و میتوان از ان در مناطقی با اب و هوای معتدل و خشک استفاده کرد این نوع سیمان در ساختمانهای معمولی – کف[1] سازی – اسکلتهای بتن ارمه – ملاتها و اندودها و پی ساختمان که امکان حمله سولفاتها به ان وجود ندارد مورد استفاده قرار میگیرد.[2]

2- سیمان پرتلند نوع 2:(سیمان با حرارت متوسط یا سیمان اصلاح شده)

این نوع سیمان در برابر زمینهای سولفاته و خاکهای شوره دار مقاومت بیشتری دارد و در هنگام فعل و انفعالات شیمیایی نسبت به سیمان نوع یک حرارت کمتری تولید میکنداین نوع سیمان تا حدی کند گیر است جلوگیری از افزایش دمای بتن به هنگام بتن ریزی در هوای گرم از مزایای این نوع سیمان میباشد و از این نوع سیمان در فنداسیون سازی- دیواره پلها- دیوارهای حائل به طور کلی مکانهایی که بتن با خورشید تماس دارد مورد استفاده قرار میگیرد.

3-سیمان پرتلند نوع 3( سیمان زود سخت شونده):

این نوع سیمان در مدت کوتاهی (یک هفته یا کمتر) مقاومت زیادی بدست میاورد به همین دلیل به سیمان با مقاومت زودرس معروف است این سیمان دارای مقاومت اولیه زیادی است و معمولا در مواردی استفاده میشود که قالبها باید زود باز شود مقاومت 3 روزه این بتن تقریبا برابر مقاومت 7 روزه سیمان نوع 1 است از این نوع سیمان در تعمیرات فوری و یا بتن ریزی در هوای سرد استفاده میشودولی بدلیل تولید حرارت زیاد در بتن ریزیهای حجیم ویا قطعات بزرگ بتنی نباید مورد استفاده قرار گیرد.

4-سیمان پرتلند نوع 4( سیمان کم حرارت یا کند گیر):

این سیمان به سیمان کند گیر معروف است حرارت تولید شده این سیمان حتی از از سیمان نوع 2 نیز کمتر است از این نوع سیمان در بتن ریزیهای حجیم مخصوصا در فصول گرم( دمای بالای 40 الی 50 درجه سانتیگراد) – استفاده در بتن ریزی دیوارهای طول و همچنین بتن ریزی چند لایه استفاده میشود.

5- سیمان پرتلند نوع 5( سیمان ضد سولفاته):

خود گیری و مقاومت این نوع سیمان ارامتر و دیرتر از از سیمان نوع 1 میباشدو نیز گرما زایی کمتری دارد از این نوع سیمان زمانی استفاده میشود که بتن در تماسشدید با حمله سولفاتها باشداستفاده لز یان نوع سیمان در سواحل خلیج فارس که علاوه بر سولفاتها به املاح کلر هم الوده هستند نا مناسب است و به جای ان باید از سیمان نوع 2 استفاده نمود مقاومت 28 روزه سیمان نوع1 برابر مقاومت 42 روزه سیمان نوع 5 است.

از سیمانهای نام برده شده در بالا سیمان نوع 5 در مناطقی مانند ابادان و شهرهای هم جوار بدلیل مقاومت خوب این سیمان در مقابل سولفاتها استفاده میشود البته در این مکانها میتوان از سیمان نوع 2 هم که در مقابل سولفاتها وهم کلر ها مقاومت دارد استفاده نمود ولی بدلیل کم بود این سیمان در بازار سیمان نوع 5 بهترین گزینه برای استفاده در این مناطق میباشد.

مصالح سنگی:

تقریبا 60 تا 70 درصد از حجم بتن را مصالح سنگی تشکیل میدهند از این رو در رفتار بتن نقش بزرگی دارند.

اولین قدم در جهت ساخت بتن با کیفیت مطلوب استفاده از مصالح سنگی مرغوب است که به دو جزء شامل شن وماسه تقسیم میشوند .

مصالح سنگی به دو صورت مصالح سنکی طبیعی و مصالح سنگی شکسته مورد استفاده قرار میگیرد مصالح سنگی طبیعی از بستر رودخانه ها بدست می ایند که این نوع شن وماسه به صورت گرد گوشه وکروی شکل می باشند و دیگری مصالح سنگی شکسته است که از خرد کردن سنگهای بزرگ توسط دستگاههای سنگ شکن تولید میشوند این نوع شن و ماسه دارای دانه هایی تیز گوش و سطوحی خشن میباشند که موجب چسبندگی بهتر به سیمان میشود و برای تهیه بتن مناسب میباشد.

شن و ماسه از نظر قطر ذرات انها تشخیص داده میشوند بر اساس استاندارد قطر ذرات شن از 2 میلیمتر تا 76.2 میلیمتر میباشد و قطر ذرات ماسه از 0.075 تا 2 میلیمتر تغییر میکند .

اب:

اب یکی از اجزاء اصلی به کار رفته در بتن محسوب میشود و فقط به سبب وجود اب است که واکنشهای شیمییایی در بتن انجام میشود کیفیت اب در بتن از اهمیت خاصی برخورداراست زیرا نا خالصیهای موجود در اب ممکن است در گیرایی سیمان اثر گذاشته و موجب به وجود امدن اختلالاتی شود هرگز نباید در بتن از ابهای الوده و اب جویها و فاضل اب و ابهایی که املاح زیاد دارند استفاده کرد و بهترین گزینه برای استفاده اب اشامیدنی است.[3]

از نظر تئوری مقدار اب مورد لزوم برای بتن باید در حدود 20 درصد وزن سیمان باشد ولی در عمل برای بدست اوردن کارائی لازم مقدار اب مصرفی تا حدود 30تا 55 درصد افزایش می یابدلازم به توضیح است اب اضافی در بتن موجب می شود پس از تبخیر در بتن فضای خالی به وجود اید و مقاومت بتن کاهش یابد ولی در مواردی استفاده از اب بیشتر به دلیل نیاز به کارایی بیشتر بتن اجتناب ناپذیر است .

کارایی بتن به وسیله ازمایش معروف اسلامپ انجام میشود به این شکل که یک وسیله به شکل نیمه مخروط وجود دارد

که ارتفاع ان 30 وقطر دایره بالایی 10 و دایره پایین ان 20 سانتیمتر است. برای ازمایش اسلامپ بتن را در سه لایه 10 سانتیمتری در دستگاه ریخته و با یک میله 25 بار به ان ضربه میزنند سپس سطح ان را صاف کرده و مخروط را بالا میکشند سپس مقدار افت بتن را اندازه گیری میکنند به طور کل این افت باید در محدوده 5 تا 10 سانتیمتر باشد اما برای کارهای معمولی این محدوده بین 2 تا 5 سانتیمتر است و برای مکانهایی که تراکم ارماتور زیاد میباشد یا از پمپ بتن استفاده میشود اسلامپ بین 10 تا 12 سانتیمتر انتخاب میشود .

نگهداری از بتن:

پس از بتن ریزی مطلب مورد اهمیت نگهداری از بتن تا زمان خود گیری ان میباشد که سازنده بتن باید در طول 7 تا 10 روز اول از بتن انجام دهد و این عمل به چند روش انجام میشود که شامل 1- حضور اب در کنار بتن که با ایجاد یک برکه اب روی بتن سطح ان را خیس نگه میدارند2- اب پاشی که در این روش برای مکانهایی که دما بالا باشد و به علت کمبود اب امکان ایجاد برکه نباشد به وسیله اب پاشهای چمن روی بتن را اب پاشی میکنند 3– استفاده از پوشش مرطوب در این روش پوششهایی نظیر گونی و کرباس یا موکت به صورت خیس روی بتن پهن میشوند که برای مراقبت از بتن روش مناسبی است 4- پوششهای نایلونی این روش برای جلوگیری از تبخیر اب است تنها اشکال این پوششها این است که اسیب پذیر است و قابل ترمیم نمی باشند[4]

طرح اختلاط بتن بصورت اجرای دستی:

در ساختمانهای با سازه اجری همراه با شناژ افقی وعمودی به این علت که معمولا از دستگاههای پشرفته جهت ترکیب و اجرای بتن استفاده نمی گردد میباست دقت و تجربه خوبی اعمال کرد تا ضمن ضمن اموزش کارگر بتن ساز بتوان از مصالح مصرفی با کیفیت و در میزان مناسب استفاده کرد . معمولا در اغلب ساختمانهای تا دو طبقه (سازه اجری) از

دستگاه اتو میکسر جهت ساخت بتن استفاده میشود که ظرفیت معمول و رایج در بازار250 لیترکه ظرفیت واقعی ان 175 تا 168 لیترمیباشد یعنی جهت یک باراستفاده از ظرفیت تولید بتن توسط این دستگاه البته بسته به نوع عیار بتن مورد نیاز میتوان طبق( جدول-1) عمل کرد.(ظرفیت سطل اب بین 12 تا15 لیتر در نظر گرفته شده است)

تذکر: در هر متر مکعب انواع بتن حدود 2.2 تن مصالح سنگی شامل شن و ماسه استفاده می شود.

اب
سیمان
شن
ماسه
نوع بتن

بیل شمار
طرح اختلاط
بیل شمار
طرح اختلاط
بیل شمار
طرح اختلاط
بیل شمار
طرح اختلاط

1.5 تا 3 سطل
------
4.5الی5

بیل
1 واحد
35بیل
8 واحد
20 بیل
4واحد
بتن150 کیلو گرم

(بتن مگر)

1.5 تا 3 سطل
------
6.5 الی 7 بیل
1 واحد
35 بیل
6 واحد
20 بیل
3 واحد
بتن 250 کیلو گرم

1.5تا 3 سطل
------
12.5 الی 13 بیل
1 واحد
35 بیل
3 واحد
20 بیل
1.5 واحد
بتن 350 کیلو گرم

1.5 تا 3 سطل
------
15.5 الی 16 بیل
1 واحد
35 بیل
2 واحد
20 بیل
1 واحد
بتن 400 کیلو گرم

(جدول-1)[5]

حمل بتنی که به روش ساده تولید میشود معمولا به وسیله فرغون انجام میشودوپس از ریختن بتن در قالب مربوطه(شناژ افقی یا عمودی) به وسیله ویبراتور ویبره میگردد کیفت انجام ویبره میتواند به اشکال زیر انجام شود.

تذکر:حجم هر فرغون 18 بیل معادل 0.056 متر مکعب میباشد و حجم هر بیل معادل 0.0031 متر مکعب میباشد.

ویبره به شکل شمارشی: در این روش میتوان پس از فرو بردن ویبره در بتن شروع به شمارش از 1 تا 3 نمود باید توجه داشت که فاصله هر شمارش 1 ثانیه باشد وپس از 3 شماره لوله ویبراتور را خارج نموده[6] ودر مکانی با فاصله ای تقریبا بین 20 تا 25 سانتیمتر جلوتر مجددا همین عمل را تکرار میکنیم تا تمام طول محل بتن ریزی شده به خوبی ویبره شود و پس از ان بنا یا کارگر سطح روی بتن را به وسیله کمچه صاف و هموار میکند.

نگهداری بتن:

1- نگهداری از بتن شناژ افقی روی سنگ چینی: بهترین زمان برای شروع نگهداری از بتن بین 1 تا 10 ساعت اول پس از بتن ریزی است برای این کار باید باید نسبت به ابیاری بتن به یکی از روشهای توضیح داده شده در بالا بنا به شرایط استفاده کرد و بتن را به خوبی خیس نگهداشت تا فعل و انفعالات شیمیایی ان کامل شود و بعد از 24 ساعت قالبها را باز نموده و مجدادا کلیه سطوح قابل رویت را به خوبی ابیاری کرد واین عمل باید حداقل یک هفته ادامه یابد و از هر گونه بار گذاری تا اتمام این زمان خودداری کرد.

2- نگهداری از بتن شناژهای عمودی: این شناژ که در بین دیوارها اجرا میشود پس از اجرای کامل دیوارها محل شنازژ عمودی قالب بندی شده( حداکثر ارتفاع بتن ریزی نباید از 5/1 متر تجاوز کند)سپس بتن ریزی انجام میشود پس از 24 ساعت میتوان مرحله ابیاری بتن را شروع نمود و این عمل تا 48 ساعت ادامه میابد وپس از ان میتوان قالبها را باز نمود و پس از باز کردن قالبها ابیاری به شکل کامل به وسیله کارگر ماهر و استفاده از شلنگ اب از بالا به پایین انجام میشود .

3- نگهداری از بتن سقف تیرچه بلوک: ابیاری بتن سقف را میتوان از 10 الی 15 ساعت پس از بتن ریزی شروع کرد بعلت اهمیت زیاد سقف روش پیشنهادی برای ابیاری سقف روش ایجاد حوضچه اب به روی سقف میباشد و باید ابیاری را با دقت و کیفیت بالا تا 72 ساعت ادامه داد .

توجه:شمعهای زیر تیرچه بلوک حداقل باید تا مدت یک هفته در جا قرار گیرد وزودتر از این زمان نباید شمعها را باز نمود

بتن چیست؟

مطالب مشابه :

طرح اختلاط بتن

طرح اختلاط بتن به صورت گام به گام برای دانشجویان عمران

گزارش كار آز تكنولوژي بتن

طرح اختلاط اسفالت

گزارش طرح اختلاط بتن 3

گزارش طرح اختلاط بتن 7

بتن چیست؟

بتن سبك ، طرح اختلاط و مسابقات دانشجويي