ترکیب سوره حمد

ترکیب سوره حمد

«بسم الله الرحمن الرحیم»

بسم

جار ومجرور – متعلق به ابدأ  یا ابتدائی

الله

مضاف الیه و مجرور به کسره برای کلمه اسم

الرحمن

صفت اول برای الله و مجرور به کسره

الرحیم

صفت دوم برای الله و مجرور به کسره

الحمدالله رب العالمین

الحمد

اسم معرفه به «ال» مبتدا و مرفوع

لله

جار و مجرور، خبر و محلا مرفوع

رب

صفت اول برای الله مجرور به کسره ظاهره و مضاف به کلمه العالمین

العالمین

مضاف الیه و مجرور به "یاء" اعراب فرعی

الرحمن الرحیم

الرحمن

صفت دوم برای الله و مجرور به کسره

الرحیم

صفت سوم  برای الله و مجرور به کسره

مالک یوم الدین

مالک

صفت چهارم برای الله و مجرور به کسره

یوم

مضاف الیه و مجرور

الدین

مضاف الیه برای "یوم" و مجرور به کسره

ایاک نعبد و ایاک نستعین

ایاک

ضمیر منفصل نصبی ، مفعول به مقدم و محلا منصوب

نعبد

فعل مضارع ، متکلم مع الغیر، مرفوع و فاعل آن ضمیر مستتر نحن

و

حرف عطف، مبنی بر فتح ، غیر عامل

ایاک

ضمیر  منفصل نصبی ، مفعول به مقدم برای فعل نستعین و درجایگاه نصب

نستعین

فعل مضارع ، متکلم مع الغیر ، مرفوع، فاعل آن ضمیر مستتر نحن

اهدنا الصراط المستقیم

اهد

فعل امر، مفرد مذکر مخاطب، و فاعل آن ضمیر مستتر انت به استتار وجوبی

نا

ضمیر متصل نصبی، مفعول به اول و درجایگاه نصب

الصراط

مفعول به دوم و موصوف ، منصوب به فتحه ظاهر

المستقیم

صفت برای «الصراط »و منصوب به فتحه

صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم و الضالین

صراط

بدل کل از کل از الصراط و منصوب به اعراب تبعی

الذین

اسم موصول، مبنی بر فتح، مضاف الیه و محلا مجرور

انعمت

فعل ماضی، مفرد مذکر مخاطب ، مبنی بر سکون و فاعل آن تاء ضمیر متصل مرفوعی ، مبنی بر فتح و محلا مرفوع

علیهم

جارو مجرور و متعلق به انعمت

غیر

صفت الذین و مجرور به کسره

المغضوب

اسم، معرفه به ال موصول، مضاف الیه و مجرور  به کسره

علی

حرف جر و مبنی برسکون

هم

ضمیر متصل جری و محلا مجرور

علیهم

جارومجرور متعلق به المغضوب

و

حرف عطف، مبنی بر فتح، و غیر عامل

لا

حرف نفی مبنی بر سکون، لا زائده و برای تأکید آمده است

الضالین

معطوف، مجرور به اعراب نیابی یاء