مختصات جغرافیایی

سیستم های مختصات جغرافیایی

روش های استاندارد ثبت مختصات را سیستم مختصات می نامند. موقعیت ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی می تواند نسبی یا مطلق باشد. که در موقعیت مطلق موقعیت ها نسبت به کل زمین ثابت هستند و با توجه به یک مبداء یا نقطه صفر سنجیده می شوند.

انواع سیستم های مختصات در GIS
دو نوع معمول سیستم مختصات که در سیستم اطلاعات جغرافیایی بیشتر کاربرد دارد عبارتند از:
سیستم مختصات جهانی یا کروی همچون طول و عرض جغرافیایی. این سیستم اغلب بعنوان سیستم مختصات جغرافیایی بیان می شود.
یک سیستم مختصات تصویری تحت عنوان UTM.

سیستم مختصات جغرافیایی (GCS):
یک روش برای توصیف موقعیت مکانی در سطح زمین است. GCSاغلب به اشتباه datumنامیده می شود در حالی که datumفقط بخشی از سیستم مختصات جغرافیایی است. طول و عرض جغرافیایی، زوایای اندازه گیری شده از مرکز زمین تا نقطه ای در روی سطح زمین هستند.

عرض جغرافیایی در راستای شمالی – جنوبی اندازه گیری می شود ( خط استوا صفر درجه است ). اغلب در نیمکره شمالی عرض جغرافیایی مثبت و در نیمکره جنوبی منفی است. طول جغرافیایی در راستای شرقی – غربی بر مبنای نصف النهار مبداء ( صفردرجه ) اندازه گیری می شود. غرب نصف النهار مبداء اغلب طول جغرافیایی منفی و شرق آن مثبت است.

سیستم تصویر
تعیین سیستم تصویر یکی از ارکان اصلی در تهیه نقشه است. این کار یک روش ریاضی برای تبدیل اطلاعات مربوط به زمین سه بعدی به یک نقشه مسطح دو بعدی می باشد. سیستم تصویری بر طبق سطح تصویری به کار رفته طبقه بندی می شوند: مستوی، مخروطی و استوانه ای .
سیستم تصویری مستوی (Azimuthal): یک صفحه را بر کره مماس می کنند.

سیستم تصویر مخروطی (Conic): در این سیستم مخروطی را بر کره مماس می کنند اگر این مخروط را باز کنیم تصویر نصف النهارات به صورت خط مستقیم و تصویر مدارات به صورت قوس هایی از دایره به مرکز مخروط در خواهد آمد. ( لمبرت )

سیستم تصویر استوانه ای) (Cylindrical: استوانه ای را بر کره مماس کرده ( مرکاتور)

سیستم UTM (Universal trasver mercator ) :
این سیستم از نوع سیستم تصویر استوانه ای می باشد. در این سیستم زمین به 60 زون تقسیم می شود. که هر کدام شامل 6 درجه طول جغرافیایی و از قطب شمال تا قطب جنوب کشیده شده است. منطقه اول از طول 180 درجه غربی از خط بین المللی زمان شروع و به سمت شرق یعنی تا طول 174 درجه غربی ادامه دارد. آخرین منطقه یعنی زون 60 از 174 درجه شرقی شروع و به خط بین المللی زمان می پیوندد. برای محاسبه زون مربوط به هر منطقه در این سیستم به صورت ذیل عمل می کنیم:

(۶/طول جغرافیایی) -۳۰ = برای مناطق غربی (۶/طول جغرافیایی) +۳۰= برای مناطق شرقی اگر عدد به دست آمده اعشاری باشد به سمت عدد یزرگتر گرد می شود

سیستم شبکه نظامی (Military Grid System):
نوع دوم از سیستم مختصات یو تی ام است که از سال 1974 توسط ارتش آمریکا و بسیاری از سازمان های دیگر مورد استفاده قرار گرفت. در شبکه نظامی برای مشخص کردن موقعیت ها از حروف استفاده می شود. در این سیستم نیز زمین از غرب به شرق به 60 منطقه تقسیم می شود هر یک از مناطق نیز به نوارهای عرضی 8 درجه ای تقسیم می شوند.که با حروف C تا X ( به غیر از حروف Iو O بخاطر شباهت با اعداد صفر و یک ) نامگذاری می شوند. بنابراین زمین به 1200 قطعه در ابعاد 6 در 8 درجه تقسیم می شود.
برای ارزیابی سیستم تصویری باید بدانیم که هنگام انتقال از حالت کره یا بیضوی به نقشه چه تغییراتی ایجاد شده است. برخی از سیستم های تصویر شکل ها را حفظ می کنند که به سیستم تصویر مشابه ( Conformal ) معروفند. در این سیستم خطوط طول و عرض جغرافیایی شبکه ای با زوایای قائم هستند. سیستم تصویر لمبرت و مرکاتور نمونه هایی از این سیستم هستند.
سیستم تصویری که در آن مساحت ها حفظ می شود سیستم تصویر معادل نامیده می شود. از جمله این سیستم تصویر می توان سیستم تصویر آلبرز (Albers)و سیستم تصویر سینوسویدال (Sinusoidal) را نام برد.
سیستم تصویر مختلط که نه معادلند و نه مشابه.

مختصات جغرافیایی

مطالب مشابه :

آشنایی با سیستم مختصات و سیستم تصویر

سیستم مختصات چیست؟

سیستم های مختصات جغرافیایی

سیستم های مختصات جغرافیایی

سيستم هاي تصوير نقشه

مختصات جغرافیایی

نرم افزار پیشرفته تبدیل سیستم های مختصات ( تبدیل انواع بیضوی به هم ) و امکانات بسیار دیگر