خر م آباد
خرمآباد را بهتر بشناسیم خُرَم‌آباد بزرگترین شهر لرنشین، بیست و دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. جمعیت خرمآباد طبق سرشماری سال 1390 مرکز آمار ایران حدود 348216 نفر بوده است. خرمآباد را در گویش لری خُورمُووه (Xormuve) تلفظ می‌کنند. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. فاصله خرمآباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور می‌کند. در محل کنونی خرمآباد از دوره عیلامیان شهری با نام خایدالو وجود داشته و شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن و در حدود محل کنونی شهر ساخته شده است. آثار تاریخی به جای مانده نشان می‌دهد خرمآباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در دوره ساسانیان بوده و فلکالافلاک یا دژشاپورخواست از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد شهر است. خرمآباد همچنین یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان و آل حسنویه بوده است. جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی متعددی در سطح شهر خرمآباد وجود دارد که از آن جمله می‌توان به فلکالافلاک، مناره آجری، پل شکسته، گرداب سنگی، سنگ نبشته، پل شاپوری، آرامگاه باباطاهر، دریاچه کیو اشاره کرد به طوری این شهر از سوی دفتر منطقه‌ای سازمان ملل به عنوان یک شهر گردشگری انتخاب شده است. شهرداری خرمآباد در سال ۱۳۰۵ تاسیس شده و این شهر پس از جدایی استان لرستان از خوزستان در سال ۱۳۴۰ به عنوان مرکز استان تعیین شد. گویش مردم خرمآباد، لری خرم‌آبادی است.
وضعیت اشتغال در خرمآباد از شرایط مطلوبی برخوردار نیست و نرخ بیکاری در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵٬۵ درصد است. صنایع و کارخانه‌های فعال کنونی در شهر عبارتند از پتروشیمی خرمآباد، شرکت پرس ایران و شرکت یخچال سازی بوژان. خرمآباد دارای ده بیمارستان، پنج کتابخانه عمومی، دو سینما، ده هتل، ده پارک درون‌شهری و شش مرکز آموزش عالی است.
تاریخچه پیش از اسلام
خایدالو
خایدالو یکی از شهرهای مهم تمدن عیلام و نام باستانی شهر خرمآباد بوده و گفته می‌شود شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن ساخته شده‌است. از شهرهای بزرگ عیلام باستان می‌توان به خایدالو، سیمره و شوش اشاره کرد.اعتقاد اکثر صاحب نظران این است، که هستهٔ اولیهٔ شهر خرمآباد، شهر باستانی خایدالو بوده‌است. بسیاری از خاورشناسان معتقدند که این مکان با توضیحاتی که در متون مربوط به آشوریان باستان دربارهٔ شهر خایدالو آمده، مطابقت بسیاری دارد. در سال ۶۴۰ قبل از میلاد مسیح، آشور بانیپال پادشاه آشور، عیلام و شهر خایدالو را تصرف و دولت عیلام را نابود کرد. تمدن دیرینه عیلام و شهر خایدالو، پس از هزاران سال مقاومت در برابر اقوام نیرومندی چون سومری‌ها، اَکَدی‌ها، بابلی‌ها و آشوری‌ها از دشمن خود آشور شکست خورد و از صفحه روزگار ناپدید گردید.
شاپورخواست
بسیاری از محققان بر این عقیده هستند که شهر قدیمی شاپورخواست که به دستور شاپور اول در دوره ساسانی و قرن نخست هجری بنا شده‌است در جنوب شهر خرمآباد قرار داشته و نام باستانی شهر خرمآباد کنونی در دوران ساسانی شاپورخواست بوده‌است. در زمان حفر پناهگاه در طول جنگ ایران و عراق در اطراف مناره آجری در میدان شقایق آثاری از این شهر به دست آمد. احتمالا مهمترین قسمت‌های این شهر در مکان محله قاضی‌آباد فعلی بوده که آسیاب و کانال‌های فاضلاب و آب رسانی نیز در این حفاری‌ها به دست آمده‌است. حدود شاپورخواست از شمال تا سنگ نوشته و از غرب کوه مدبه و شرق تا پل شاپوری می‌باشد. براساس متون مورخین اسلامی شاپورخواست یکی از شهرهای مهم این منطقه محسوب می‌شده و در طول این دوران از عمران و آبادانی برخوردار بوده‌است. دژ شاپورخواست نیز در زمان شاپور ساسانی ساخته شده‌است. پس از اسلام نام شاپورخواست در کتاب‌های قدیمی تا سال ۶۲۲ هجری (اوایل قرن هفتم) قابل رویت است اما پس از قرن هشتم تنها می‌توان نام خرمآباد را مشاهده کرد. احتمالا در اواخر قرن هفتم هجری شهر شاپورخواست به کلی ویران و خالی از سکنه شده و مردم آن به قسمت غربی قلعهٔ فلک الافلاک که از لحاظ داشتن آب فراوان و موقعیت مناسب تر و همچنین امنیت، برتری داشت نقل مکان کردند، در حقیقت فلک الافلاک در این زمان هسته اصلی شهر خرمآباد فعلی را تشکیل داد و موجب شکل گیری آن در این منطقه شده است. البته به نظر می‌رسد که آب شهر شاپورخواست از طریق نهری که از قسمت شرقی شهر می‌آمده تأمین می‌شده‌است که شاید خشک شدن این نهر عامل ترک این منطقه شده‌است.عوامل متعددی دیگری چون موقعیت سیاسی، ارتباطی و جغرافیایی در شکل‌گیری شهر خرمآباد دخیل بوده‌است. از آثار قدیمی این بخش از شهر می‌توان به قبرستان قدیمی آن اشاره کرد که مقبره زین ابن علی در آن واقع شده‌است که بنابر متون تاریخی زین ابن علی درگزینی در سال ۵۲۷ وزیر طغرل دوم سلجوقی بوده و در شاپورخواست به دار آویخته شده‌است. همچنین آرامگاه باباطاهر که برخی آن را مقبره باباطاهر عریان ذکر می‌کنند. این قبر براساس شواهد باستان‌شناسی متعلق به دوره سلجوقی می‌باشد که در دوره‌های بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است. در این دوره قلعه هسته توسعه شهر بوده که براساس ساختار طراحی محدوده شهر از طرف قلعه با محله‌های کوچک و خیابان‌های منحنی شکل در حال توسعه در مسیر شمال غربی بوده‌است.
حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری قمری درباره خرمآباد می‌نویسد: خرمآباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است. در دوران حکومت آل حسنویه خرمآباد به عنوان پایتخت این سلسله در نظر گرفته شد و در دوران ملوک الطوایفی نیز این شهر یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان بود.
پایتخت اتابکان لر
خرمآباد پایتخت اتابکان لر کوچک اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از اتابکان لرستان هستند که در فاصلهٔ سال‌های ۵۸۰ تا ۱۰۰۶(ه.ق) در قسمت‌های شمالی و غربی لرستان ناحیه لر کوچک حکومت می‌کرده‌اند. امرای این سلسله از اعتاب شجاع‌الدین‌خورشید، مؤسس سلطنت لر کوچک بوده‌اند و آخرین حاکم لر کوچک به دست شاه عباس یکم صفوی کشته و سلسله اتابکان لر منقرض گردید. دوره صفویان خرمآباد در زمان حکومت صفویان و پس از انقراض سلسله اتابکان لرستان اهمیت خود را حفظ کرد، صفویان در دوره حکومت خود به آبادانی خرمآباد اهمیت دادند. از جمله اقدامات مهم می‌توان به احداث پلی مهم در خرمآباد اشاره کرد که به نام پل صفوی مشهور است، پل صفوی به شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در دوره حکومت صفویان مسجد جامع خرمآباد نیز ساخته شد، این مسجد در سال ۹۷۰ هجری قمری و به دستور شاه تهماسب یکم ساخته شد و در سال ۱۱۱۰ قمری به دستور شاه سلطان حسین و در دوره کریم خان زند مرمت شد. این مسجد جامع پس از سال ۱۳۲۲ به حوزه علمیه تبدیل شد. در دوران صفوی خرمآباد مرکز حکومتی والی لرستان فیلی شد. پس از این دوره و در اثر حمله سپاه عثمانی به غرب ایران شهر خرمآباد تقریباً ویران شد.
دوره قاجار شهر خرمآباد در دوره قاجار به محله‌های اطراف قلعه فلکالافلاک محدود بوده است. محله‌هایی مانند، پشت بازار، درب دلاکان و درب باباطاهر از جمله معروف‌ترین محلات شهر در زمان قاجار محسوب می‌شدند. بازار اصلی شهر در محله پشت بازار واقع بوده و شهر از لحاظ رشد و رونق در کسب و کار وضعیت نسبتاً خوبی داشته‌است. این دوره را می‌توان آغاز مهاجرت از شهرهای کوچک استان لرستان و روستاهای اطراف شهر به خرمآباد دانست. مهاجرت‌ها علاوه بر بالابردن جمعیت شهر باعث به وجود آمدن محله‌های جدید و توسعه محله‌های قدیمی شد. بارون دوید یکی از ماموران روسیه تزاری که در سال ۱۸۴۵ میلادی از خرمآباد دیدار کرده، شهر را دارای ۴ مسجد، ۸ گرمابه و ۱ محله یهودی نشین توصیف کرده‌است.
دوره پهلوی شهرداری خرمآباد در زمستان ۱۳۰۲ و هم‌زمان با ورود نیروهای نظامی به شهر و شکست عشایر تشکیل شد و نخستین انجمن شهر نیز در سال ۱۳۰۶ متشکل از ۷ نفر تشکیل شد. ساختمان میرملاث در سال ۱۳۱۴ و به منظور استقرار شهرداری خرمآباد ساخته شد. این ساختمان در شمال شهر و در دامنه‌ای با شیب نسبتاً زیاد ساخته شد، دلیل نامگذاری آن به کاری گیری نقاشی‌های بدست آمده از غاری در نزدیکی خرمآباد با همین نام بود. ساختمان میرملاث پس از جابجایی شهرداری خرمآباد به ساختمان دیگری، به وزارت فرهنگ پهلوی تحویل شد و پس از مرمت، نگارخانه‌ای در آن برپا شد. این ساختمان در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در دوران پهلوی ساختمان‌هایی جهت اصطبل و سربازخانه و ستاد لشکر ۵ ارتش در محدوده حصار ۱۲ برجی و قلعه فلکالافلاک احداث گردید که دو ساختمان از مجموعه ساختمان‌های مذکور در محوطه سپاه باقیمانده است و ساختمان دیگر که معروف به ساختمان اصطبل بود در سال ۱۳۷۸ توسط سپاه پاسداران تخریب گردید.
خرمآباد مرکز شهرستان خرمآباد و استان لرستان است.
این شهرستان از شمال به شهرستان سلسله، از شمال شرق به شهرستان بروجرد، از شرق به شهرستان‌های دورود و الیگودرز، از جنوب به شهرستان اندیمشک و از غرب و جنوب غرب به شهرستان‌های کوهدشت، دوره و پلدختر محدود می‌شود. خرمآباد در مختصات ۳۳٫۴۸ شمالی و ۴۸٫۳۵ درجه شرقی و در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا قرار دارد. این شهر دارای آب و هوایی معتدل و نیمه مرطوب است، وجود منابع آب‌های زیر زمینی و چشمه‌های درون شهر از نکات قابل توجه در جغرافیای شهر خرمآباد است. کوه‌ها خرمآباد یک شهر کوهستانی است و در میان یک دره شکل گرفته است. اطراف خرمآباد را کوه‌هایی با شرایط تقریباً یکسان مسدود کرده است و تنها نقطه جنوبی شهر در دشتی به نام کرگاه شرقی قرار گرفته است. این شهر از شمال به کوه کمره‌سی، از غرب به سفیدکوه و از شرق به کوه مدبه محدود می‌شود. هم‌اکنون طرحی در حال اجرا بر روی کوه مدبه در شرق خرمآباد که شامل ایجاد مسیر دسترسی آسفالت، فضای سبز، هتل و باغ‌وحش می‌باشد.
رودخانه رودخانه درون شهری خرمآباد به نام خرم‌رود از به هم پیوستن دو رود دیگر در مرکز شهر به وجود آمده است. یک رود از سمت شرق به شهر وارد شده و رود دیگر از سمت شمال به شهر وارد می‌شود و در نزدیکی پل صفوی در مرکز خرمآباد به هم می‌پیوندند و خرم‌رود را تشکیل می‌دهند. نام قدیمی این رودخانه گلال بوده و در گویش لری به معنی رودخانه است. از سال ۱۳۸۷، شهرداری خرمآباد در حال ساماندهی و لایروبی این رودخانه است اما همچنان وضعیت آن مطلوب نیست.
مردم شناسی
جمعیت شهر خرمآباد طبق سرشماری سال ۱۳90 مرکز آمار ایران برابر با 348216 ، جمعیت شهرستان خرمآباد برابر با 487167نفر نفر و مساحت شهر ۶،۲۳۳ متر مربع است. اهالی خرمآباد جزئی از مردم لر به شمار می‌آیند. خرمآباد بزرگترین شهر لرنشین ایران است.
گویش خرم‌آبادی
لری خرم‌آبادی گویش مردم خرمآباد و روستاهای اطراف آن لری خرم‌آبادی است. از ویژگی‌های این گویش توانایی آن در ساخت اشعار، سرودها و موسیقی است. مردم خرمآباد علاوه بر زبان فارسی به دو گویش لری و لکی با یکدیگر گفتگو می‌کنند. ساکنین اغلب مناطق خرمآباد با گویش لری صحبت می‌کنند.در سال‌های بعد از انقلاب ۵۷ به علت مهاجرت بالای روستائیان و عشایر به شهر خرمآباد، هم اکنون به ندرت عده‌ای از مردم شهر که بیشتر در مناطق شمالی خرمآباد زندگی می‌کنند با زبان لکی محاوره می‌نمایند.
اقلیت‌های مذهبی
یهودیان
ورود یهودیان به خرمآباد به سال ۸۰۰ هجری قمری باز می‌گردد. قبل از سال ۱۲۸۸ جمعیت خرمآباد ۱۵ هزار نفر و خانه‌های مهم این شهر هفتاد و دو عدد بوده که از این تعداد ۳۰ دستگاه از عمارت‌های مهم به یهودیان این شهر اختصاص داشته است. در دهه ۱۳۰۰ جمعیت یهودیان کاهش یافت در این دوره تقریباً تعداد یهودیان هزار نفر گفته شده است.
تا قبل از خلع سلاح لرستان به دست علی رزم آرا، شهر خرمآباد دارای دو محله بزرگ به نام‌های، پشت بازار و درب‌دلاکان بود، یهودیان خرمآباد در محله درب‌دلاکان و در کوچه‌ای که به کوچه یهودیان شهرت داشته ساکن بوده‌اند. مشاغل عمده یهودیان در خرمآباد، بزازی، باغداری، زرگری و طبابت بوده است. گورستان یهودیان خرمآباد در منطقه‌ای به نام گورجِی (گورستان- جهودها) در کنار حوض موسی قرار داشته است، این گورستان امروز به محله‌ای مسکونی به نام کوی فلسطین تبدیل شده است. گویش یهودیان خرمآباد، گویش لری خرم‌آبادی بوده است. یهودیان در خرمآباد دارای چندین کنیسه، مدرسه و یک حمام عمومی مستقل بوده‌اند. دراویش گنابادی از دیگر اقلیت‌های مذهبی در خرمآباد می‌توان به دراویش گنابادی اشاره کرد. برخی پیروان این اقلیت مذهبی در خرمآباد به علت درویش بودن از کار خود برکنار شده‌اند. در مرداد ماه سال ۱۳۹۰ نیز اعلامیه‌هایی بر ضد دراویش گنابادی در سطح شهر خرمآباد توسط نیروهای بسیج منتشر شد.
محله‌ها میدان گپ (بزرگ)، محله پشت بازار، هم‌زمان با جنگ جهانی دوم خرمآباد امروزی ۳۵ محله، ۹ کوی و ۵ شهرک دارد. از جمله قدیمی‌ترین محله‌های شهر می‌توان به محله پشت بازار، درب دلاکان و درب باباطاهر اشاره کرد که در غرب شهر و در نزدیکی فلکالافلاک قرار گرفته‌اند.
روند گسترش شهر پس از انقلاب ۵۷ دارای تغییراتی بوده که از آن جمله می‌توان به تبدیل گورستان جهودان در شرق شهر به محله‌ای مسکونی به نام کوی فلسطین اشاره کرد. این گورستان متعلق به اقلیت یهودیان شهر خرمآباد بوده و آثار باستانی این اقلیت از جمله حوض موسی نیز در این منطقه قرار دارد. محله گل‌دشت از نظر وسعت بزرگترین محله شهر خرمآباد است و در جنوب این شهر واقع است. شمالی‌ترین محله شهر دره گرم و جنوبی‌ترین محله ماسور نام‌دارد. شمشیرآباد محله ورودی از سمت شرق و مرکز شرکت‌های مسافربری و باربری است. بسیاری از اداره‌ها و سازمان‌های دولتی شهر در بلوار ۶۰ متری و بلوار مدیریت در شمال شهر قرار دارند. مرکزی‌ترین محله‌های شهر که مراکز خرید نیز در آن واقع است عبارتند از سبزه‌میدان، شهدا، چهار راه بانک، چهار راه فرهنگ و مطهری.
ترابری
آزادراه خرم‌زال
آزادراه خرم‌زال که با نام آزادراه خرمآباد - پل زال نیز شناخته می‌شود و عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۴ آغاز شده بود در حد فاصل دو شهر خرمآباد و اندیمشک به طول ۱۰۴ کیلومتر قرار گرفته است. از جمله اهداف ساخت این آزادراه کاهش تصادفات، کاهش زمان سفر و همچنین صرفه جویی سالانه ۴۰۰ میلیارد ریال در مصرف سوخت، کاهش ۶۰ کیلومتری طول آزاد راه نسبت به مسیر قدیمی خرمآباد - پلدختر - اندیمشک، کاهش بار ترافیکی و افزایش سرعت مطمئن در این محور عنوان شده است. خسارت به طبیعت احداث این آزادراه دوهزار هکتار از عرصه‌های طبیعی استان لرستان را از بین برده است. آزادراه خرم زال از نقاط بکر و جنگل‌های بلوط جنوب لرستان عبور کرده است.
فرودگاه
ورود اولین هواپیما به فرودگاه خرمآباد، ۱۳۰۴ فرودگاه خرمآباد در جنوب این شهر واقع شده است. اولین هواپیما در سال ۱۳۰۴ در این فرودگاه به زمین نشست. پس از انقلاب ۱۳۵۷ هیچ‌گاه پروازهای منظمی در این فرودگاه صورت نگرفته و در برخی مواقع این فرودگاه به صورت کامل تعطیل شده است. تنها خط هوایی فعال در فرودگاه خرمآباد خط هوایی خرمآباد، فرودگاه مهرآباد است. جاده‌ها فاصله خرمآباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر و تا اهواز ۳۹۰ کیلومتر است. خرمآباد بر سر شاهراه تهران-خوزستان قرار گرفته و دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است.جاده‌های که مناطق شمال و غرب ایران را به جنوب و استان خوزستان متصل می‌کنند از خرمآباد می‌گذرند.
مسیرهای دسترسی به خرمآباد عبارتند از:
خرمآباد - اصفهان : به سمت شرق و به طول ۳۷۰ کیلومتر. خرمآباد - اهواز : به سمت جنوب به طول ۳۷۵ کیلومتر. خرمآباد - تهران : به سمت شمال شرق به طول ۴۹۹ کیلومتر. خرمآباد - کرمانشاه : به سمت شمال غرب به طول ۳۲۰ کیلومتر.
فرهنگ سینماها
سینما استقلال خرمآباد دارای دو سینما است. قدیمی‌ترین سینمای این شهر استقلال نام دارد که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با نام آزیتا فعالیت می‌کرد. این سینما فعالیت خود را در سال ۱۳۶۹ از سر گرفت در سال ۱۳۸۹ شش میلیارد ریال صرف بازسازی این سینما شد و امکانات مختلفی از جمله پخش صدای ساراند، لژخانوادگی و امکانات سرمایشی و گرمایشی به آن افزوده شد. دومین سینمای خرمآباد ایران نام دارد و در کنار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در میدان 22 بهمن (کیو) و در ابتدای خیابان ولیعصر واقع شده است. سینما آریا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در میدان ۶ بهمن (امام خمینی) شهر خرمآباد ساخته شد اما پیش از انقلاب (۱۳۵۱) در اثر آتش سوزی از بین رفت.
مطبوعات
نخستين روزنامه محلي استان لرستان با تاييد هيات نظارت بر مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با تغيير وضعيت انتشار هفته نامه محلي'آفتاب لرستان' از انتشار هفتگی به صورت روزانه با عنوان روزنامه 'آفتاب لرستان' از خرداد ماه 1390 منتشر شد. نشريه محلي آفتاب لرستان از سال 83 با مديرمسئولي 'منوچهر ميرزايي' به صورت هفته نامه از شهرستان اليگودرز مجوز انتشار گرفت و پس از مدتي با تاييد هيات نظارت بر مطبوعات، 'حامد احمدي' به عنوان مديرمسئول اين هفته نامه محلي منصوب شد. روزنامه جام‌جم لرستان و هفته‌نامه همشهری لرستان دو نشریه وابسته به روزنامه‌های جام‌جم و همشهری هستند که در خرمآباد به چاپ می‌رسند. از نشریات محلی چاپ شده در خرمآباد می‌توان به هفته‌نامه‌های بامداد، صدای ملت، فخر لرستان، افلاک لرستان، سیمره و دوهفته‌نامه رسالت دانشجو اشاره کرد. کتابخانه‌ها خرمآباد دارای پنج کتابخانه عمومی است. پروژه ساخت کتابخانه مرکزی این شهر از سال ۱۳۸۵ و با در نظر گرفتن بودجه ۳ میلیار تومانی آغاز شده است. مراحل ساخت این کتابخانه تا پایان سال ۱۳۹۰ حدود ۶۰ درصد پیشرفت داشته است. از دیگر کتابخانه‌های شهر خرمآباد می‌توان به کتابخانه عمومی امام جعفر صادق، کتابخانه عمومی مطهری، کتابخانه عمومی حضرت مهدی، کتابخانه عمومی غدیر [۶۱] و کتابخانه عمومی هفده شهریور اشاره کرد.
شبکه افلاک شبکه افلاک که با نام شبکه استانی سیمای مرکز لرستان نیز شناخته می‌شود. شبکه تلویزیونی استانی متعلق به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است که ویژه مردم استان لرستان برنامه پخش می‌کند. تلویزیون از سال ۱۳۵۱ با نصب چند ایستگاه فرستنده تلویزیونی در خرمآباد بخشی از شهرستان‌های لرستان تحت پوشش قرار گرفت.برنامه‌های این مرکز پیش از ایجاد شبکه استانی از سال ۱۳۶۷ با افتتاح نلویزیونی محلی استان فعالیت خود را به طور منسجم در مر کز آغاز نمود. رادیو لرستان رادیو لرستان در سال ۱۳۳۷ آغاز به کار کرد.در آن زمان نیروی ارتش و لشکرمستقر در خرمآباد به وسیله بی سیم، هفته‌ای یک روز به مدت شصت دقیقه برنامه‌های مختلفی پخش می‌کرد. در سال ۱۳۵۱ یک فرستنده یک کیلوواتی با پخش روزانه ۹ ساعت برنامه در خرمآباد آغاز به کار کرد که از این مدت ۸ ساعت به تقویت شبکه سراسری رادیو و یک ساعت نیز اختصاص به پخش اخبار و ترانه داشت. در سال ۱۳۵۲ در یکمین سالگرد تاسیس رادیو مرکز لرستان ساعات کار این مرکز به ۱۰ ساعت رسید که از این ده ساعت دو ساعت تولید محلی و بقیه آن تقویت شبکه بوده‌است.
شهرداری
شهرداری خرمآباد، سازمانی است دولتی که در ۱۳۰۵ خورشیدی تاسیس شد و اداره شهر خرمآباد را به عهده دارد. این شهرداری هم‌اکنون شامل ۳ منطقه است.
اقتصاد و صنعت پیش از انقلاب ۵۷، شهر خرمآباد روند رو به رشدی را طی می‌کرد و در خصوص اشتغال، ایجاد فرصت شغلی و کارگاه‌های فعال در شرایط خوبی قرار داشت به نحوی که کارخانه‌های نیرپارس که در سال ۱۳۶۵ به ماشین سازی لرستان تغییر نام داد، کارخانه پارسیلون، کارخانه صنایع چرم و پوست وابسته به کفش ملی، شرکت کشت و صنعت خرمآباد و شرکت ژنراتور سازی ایران از جمله کارخانه‌های فعال در خرمآباد بودند. پس از انقلاب ۵۷ نرخ بیکاری در استان لرستان و همچنین شهر خرمآباد به عنوان بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان در سال ۱۳۸۹ معادل ۱۷،۳ درصد است و نرخ بیکاری در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵٬۵ درصد است لرستان در چند سال گذشته همواره در رتبه‌های نخست کشوری از نظر نرخ بیکاری قرار داشته است. آموزش خرمآباد از نظر آموزش و پرورش به دو ناحیه تقسیم می‌شود. ناحیه یکم بخش‌های شمالی و مرکزی شهر را شامل می‌شود و ناحیه دوم شامل بخش جنوبی شهر می‌شود.
مراکز آموزش عالی
خرمآباد دارای ۶ مرکز آموزش عالی است، دانشگاه علوم پزشکی لرستان [۷۸] وابسته به وزارت بهداشت و نیز دانشگاه لرستان وابسته به وزرات علوم، دو دانشگاه فعال دولتی در استان لرستان هستند که هر دو در شهر خرمآباد قرار گرفته‌اند.دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرمآباد و دانشکده سما نیز به عنوان دو دانشگاه غیر دولتی در خرمآباد فعال هستند.از جمله سایر مراکز آموزش عالی شهر خرمآباد می‌توان به دانشگاه پیام نور و چندین مرکز آموزش علمی کاربردی وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد لرستان اشاره کرد.
جاذبه‌های گردشگری
شهر خرمآباد در دره‌ای خوش آب و هوا و پر آب قرار گرفته‌است. وجود چشمه‌های فراوان و آثار تاریخی متعدد باعث به وجود آمدن مجموعه‌ای از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی در شهر خرمآباد شده‌است.وجود دریاچه کیو، سراب‌ها و چشمه‌ها در کنار آثار تاریخی مانند قلعه فلک‌افلاک، پل شاپوری، مناره آجری، سنگ نبشته و گرداب سنگی که خود مجموعه‌ای از آثار تاریخی و طبیعی است مجموعه‌ای بی نظیر را در شهر خرمآباد تشکیل داده‌است.در اطراف شهر خرمآباد نیز گردشگاه‌های بسیاری وجود دارد که از جمله آنها پارک جنگلی شوراب در جنوب شهر و پارک جنگلی مخمل‌کوه در شمال شهر را می‌توان نام برد.خرمآباد را می‌توان یکی از شهرهای توریستی ایران دانست.
دریافت آدرس جهانی از سازمان ملل خرمآباد از سوی دفتر منطقه ای اسکان بشر سازمان ملل متحد به عنوان یک شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.این انتخاب به منظور اجرای طرح توسعه پایدار شهری بر مبنای گردشگری است. محور اجرای این طرح قلعه فلک الافلاک است و ساماندهی فضای اطراف این قلعه و همچنین طرح مرمت و حفاظت از سایر آثار باستانی سطح شهر خرمآباد نیز جزء این طرح محسوب می‌شود. خرمآباد به عنوان نخستین شهر ایران به منظور اجرای این طرح از سوی دفتر منطقه ای اسکان بشر سازمان ملل متحد انتخاب گردیده و هزینه اجرای این طرح نیز ۷۰۰ هزار دلار اعلام شده است.خرمآباد هم اکنون از سوی دفتر منطقه ای اسکان بشر سازمان ملل متحد به عنوان شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.
آثار تاریخی
فلکالافلاک
قلعه باستانی فلکالافلاک یا دژشاپورخواست که تاریخ ساخت آن به زمان ساسانیان بر می‌گردد از زمان قاجار به بعد به این نام خوانده می‌شود. فلکالافلاک بر فراز تپه‌ای دربلندترین نقطه شهر خرمآباد واقع شده‌است.نام قدیم آن دژ شاپورخواست بوده وبنای آن به دورهٔ ساسانیان می‌رسد این قلعه اکنون دارای ۶ برج است ولی درگذشته دارای ۱۲ برج بوده و به همین سبب به دوازده برجی نیزمعروف است.درقسمت شمالی زیر قلعه چشمه‌ای بنام گلستان جاری است ولی آب موردنیاز خود قلعه از چاهی به عمق ۴۰ متر که در میان قلعه وجود دارد تامین می‌شود.قلعه فلکالافلاک بر شهر خرمآباد کاملاً مشرف است و مساحت آن درحدود ۵۳۰۰ متر مربع است.فضای داخل آن به چهار تالار نسبتاً بزرگ حول دو حیاط و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده‌است.این بنا در عهد فتحعلیشاه قاجار مرمت گردیده و برج مرتفعی به آن افزوده شده و از آن پس فلکالافلاک خوانده شده‌است.
مناره آجری
مناره آجری یکی از آثار باستانی ارزشمند شهر خرمآباد می‌باشد. این بنا با قدمتی در حدود ۹۰۰ سال در جنوب خرمآباد و در کناره شهر قدیمی شاپورخواست بر روی پایه سنگی برپا شده و حدود ۳۰ متر ارتفاع دارد. قطر سطح تحتانی آن ۵/۵ متر است و با پیمودن ۲۹ پله دورانی می‌توان به بام مناره صعود نمود. ظاهراً از آن برای هدایت کاروان‌هایی که به سمت شهر باستانی شاپورخواست می‌آمده‌اند استفاده می‌شده‌است.
سنگ نبشته
این سنگ نبشته که خط کوفی بر روی آن حک شده‌است در قسمت جنوبی شهر خرمآباد قرار دارد این سنگ بصورت یک مربع تراشیده‌است و در روی آن راجع به سند مالکیت چرای دام‌های موجود در آن زمان حک شده‌است. این سنگ نبشته به گونه‌ای ساخته شده‌است که چهار گوشه آن به سوی آثار باستانی پل شکسته، مناره آجری، فلک الافلاک و حوض موسی نشانه رفته‌است.این سنگ ریشه در کوه دارد و در چند سال اخیر به علت توسعه بلوار شریعتی خرمآباد برش داده و جابجا شده‌است.
پل شکسته
پل شکسته یا پل شاپوری یا به گویش لری طاقِ پیل اِشکِسَه یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان محسوب می‌شود و در ضلع جنوبی قلعه فلک افلاک در جنوب شهر خرمآباد در استان لرستان واقع شده‌است. پل شاپوری عامل ارتباط غرب استان لرستان امروزی با شرق و از آنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده‌است. این پل هم اکنون ویرانه‌ای بیش نیست که درجنوب غربی خرمآباد قراردارد این پل در زمان خود از شاه کارهای معماری به حساب می‌آمده و دارای ۲۸ طاق یا دهانه بوده‌است اما امروز تنها ۶ طاق آن به جای مانده‌است.پل شاپوری در راستای غربی -شرقی با ارتفاع ۱۶ متر ساخته شده‌است ودردهانه پرطاق موج شکن‌هایی لوزی شکل برای کاهش تخریب سیل تعبیه شده‌است.
گرداب سنگی
گرداب سنگی یا به گویش لری گِردآو بَردینَه، یکی از آثار تاریخی بر جای مانده از دوره ساسانیان در شهر خرمآباد است. گرداب سنگی در مرکز شهر خرمآباد و در میان بافت قدیمی شهر در کنار میدان تختی واقع شده است. بنای گرداب سنگی دایره ای شکل است و به دور چشمه ای با استفاده از سنگ و ساروج ساخته شده است تا آب خارج شده از چشمه را ساماندهی کرده و سپس از طریق کانال آب چشمه را به نقاط مختلف شهر باستانی شاپورخواست منتقل کند.
پارک‌ها
خرمآباد دارای ۱۰ پارک درون‌شهری ویک تفرجگاه کوهستانی است که عبارتند از : پارک کوهستانی چهارده معصومپارک شریعتی، خیابان شریعتیپارک کیو، در کنار دریاچه کیوپارک زیباکنار، میدان ساکیپارک معلم، خیابان ساحلی غربیپارک دانشجو، میدان دانشجوپارک بهشت، خیابان ساحلی بهشتپارک شهر، ساحلی غربیپارک زیتون، قاضی‌آبادپارک شقایق، میدان امام حسینپارک صخره‌ای، خیابان نواب صفوی
ره‌آوردها
از مهمترین ره‌آوردهای خرمآباد می‌توان به نوعی نان محلی به نام نان ساجی، لبنیات، کاک، ترخینه و عسل اشاره کرد. همچنین می‌توان گلیم، جاجیم[۱۰۱] و صنایع چوبی را به عنوان دیگر ره‌آوردهای این شهر به شمار آورد.
منابع
قاسمی، سیدفرید. خرمآباد شناسی. چاپ اول. خرمآباد: انتشارات افلاک، ۱۳۷۸..خودگو، سعادت. قلعه فلکالافلاک : دژ شاپورخواست. چاپ اول. خرمآباد: انتشارات افلاک، ۱۳۸۳.مصاحب، غلامحسین. دایرةالمعارف فارسی ۲. چاپ اول. تهران: امیرکبیر، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۸..قاسمی، سیدفرید. خاطرات زندانیان فلکالافلاک. چاپ اول. خرمآباد: پیغام، ۱۳۷۵..قاسمی، سیدفرید. تاریخ خرمآباد. چاپ اول. خرمآباد: افلاک، ۱۳۷۵..چاغروند خرم‌آبادی، میرزارحیم. جغرافیای لرستان. چاپ اول. خرمآباد: شقایق، ۱۳۷۶..
مطالب مشابه :
بازدیددانشجویان دانشگاه علمی کاربردی جهاد دانشگاهی واحد خرم آباد
5 جولای 2011 ... ایلیا,اهورا - بازدیددانشجویان دانشگاه علمی کاربردی جهاد دانشگاهی واحد خرم آباد - بنام خدایی که لرآفرید دلش رازاندوه پرآفرید - ایلیا,اهورا.
تاريخ و محل توزيع كارت، تاريخ و محل برگزاري آزمون جامع وارزيابي حرفه اي
به گزارش روابط عمومي دانشگاه جامع علمي كاربردي ، كارت هاي ورود به جلسه براي كليه داوطلبان .... خرم آباد- ميدان 22 بهمن– فاز يك– بعداز هنردهم– خيابان شهيد صحرايي- واحد
تاريخ و محل توزيع كارت، تاريخ و محل برگزاري آزمون جامع وارزيابي حرفه اي
12 مارس 2009 ... بوشهر, بوشهر, بوشهر-خيابان بهمني – دانشگاه جامع علمي- كاربردي ... لرستان, خرم آباد , خرم آباد- بلوار وليعصر (عج)- خيابان 60 متري- بلوار تامين
چهارمين همايش دانشجويان نمونه
7 دسامبر 2010 ... ... ریاست محترم دانشگاه جامع علمی کاربردی استان و سرپرست واحدهاي دانشگاهی در سالن اجتماعات مرکز تربیت معلم طباطبایی خرم آباد برگزارشد.
اطلاعيه سازمان سنجش آموزش كشور
25 دسامبر 2012 ... دانشگاه جامع علمی-کاربردى - اطلاعيه سازمان سنجش آموزش كشور - استان اردبیل. ... پودماني نظام آموزش مهارتي دانشگاه جامع علمي- كاربردي سال 1391ثبت‌نام نموده‌اند ..... حوزه خواهران و برادران : خرم آباد –كيلومتر 5 جاده خرم آباد – تهران- دانشكده
انتخاب رشته
12 آگوست 2010 ... وب سایت دانشگاه جامع علمی کاربردی امام رضاhttp://78.39.245.155 .... مامايي || دانشگاه علوم پزشكي لرستان -خرم اباد || (روزانه) || لرستان - خرم اباد. 26.
2 اطلاعيه سازمان سنجش در رابطه با آزمونهاي دانشگاه جامع علمي - كاربردي
7 سپتامبر 2010 ... 2 اطلاعيه سازمان سنجش در رابطه با آزمونهاي دانشگاه جامع علمي - كاربردي .... لرستان, خرم آباد, خرمآباد- خيابان 60 متري- خيابان تـامين اجتمـاعي- جنب
همایش حامیان دکتر آقامحمدی در سالن سینما ایران خرم آباد
حمایت اعضاء هیأت علمی و کارکنان دانشگاه لرستان، پییام نور، آزاد واحد خرم آباد از کاندیداتوری دکتر حاج ابراهیم آقامحمدی. ... در ادامه آقای دکتر فتح الهی نیز به نمایندگی از اساتید دانشگاه،آمادگی و حمایت از جناب دکتر آقامحمدی را ... علمی کاربردی - خرم آباد
تاريخ و محل توزيع كارت، تاريخ و محل برگزاري آزمون جامع وارزيابي حرفه اي
... و ارزیابی حرفهای دانشگاه جامع علمی- کاربردی براساس استان محل تحصیل داوطلبان ... خواهران) دانشگاه علم و صنعت ایران (حوزه توزیع کارت برادران). تهران. خرم آباد.
خر م آباد
خرمآباد را بهتر بشناسیم خُرَم‌آباد بزرگترین شهر لرنشین، بیست و دومین شهر ..... آموزش علمی کاربردی وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد لرستان اشاره کرد.
برچسب :
دانشگاه علمی کاربردی خرم آباد