طرح پیشنهادی پژوهش (پایان نامه کارشناسی ارشد): طراحی مجتمع تجاری برمحوریت کاربرد مفهوم سرزندگی

باسمه تعالي

دانشگاه آزاد اسلامی

توجه : اين فرم بامساعدت وهدايتاستاد راهنما تكميل شود.

اين قسمت توسط حوزة معاونت

پژوهشي دانشگاه پر مي‌شود .

شماره :

تاريخ :

پيوست :

فرم طرح تحقيق

كارشناسي ارشد n دكتراي حرفه‌اي ¨

درخواست تصويب موضوع پايان نامة كارشناسي ارشد و دكتراي حرفه‌اي

مریم صنعتگر کاخکی

عنوان تحقيق به فارسي : طراحی مجتمع تجاری برمحوریت کاربرد مفهوم سرزندگی )نمونه موردی:تهران)

عنوان تحقيق به انگليسي:

Designing of commercial on the Centrality of the Concept of Vitality (case study :Tehran)

Designing of Shopping Center: Applying Vitality Concept (case study :Tehran)

5.بيان مسأله (تشريح ابعاد , حدود مسأله, معرفي دقيق مسأله , بيان جنبههاي مجهول و مبهم و متغيرهايمربوط به پرسشهاي تحقيق،

منظور تحقيق)

طراحان وپژوهشگران زیست محیطی در دهه ی شصت میلادی، انگیزه های بسیاری در جهت همکاری با دیگر پژوهشگران و طراحان برای ایجاد سکونتگاه های مناسب زندگی مردم احساس کردند. عدم توجه به نیاز های فیزیولوژیکی، ایمنی و روانی مردم در طراحی و ساخت فضاها، هشدار جدی و قابل توجه به آنها بود. طراحان به تجربه دریافته بودند که برای ساخت محیطی همساز با خواسته های انسان در جوامع بزرگ و با ساختی پیچیده مستلزم همگامی با دانشهایی است که آنها را در رفع کاستی ها یاری سازد(مطلبی،1380).روانشناسی محیطی به عنوان شاخه ای از روان شناسی که معماران نیز سهم عمده ای در ارائه و توسعه آن داشته اند، به مطالعه رفتارهای انسان در رابطه با سکونتگاه هایشان می پردازد. بنا بر نظرکریک (1) روانشناسی محیطی مطالعه روان شناختی رفتار انسان به گونه ای است که به زندگی روزمره او در محیط کالبدی مرتبط باشد (مطلبی،1380).

اگر شهر را به مانند یک موجود زنده فرض کنیم برای ادامه زندگی به سرزندگی ونشاط نیازمند است.نقش فضای شهری،یا به عبارتی فضایی که در آن تعاملات اجتماعی شهروندان شکل می گیرد و فرهنگ جامعه در بستر آن ارتقا می یابد،در کشور ما روز به روز در حال افول است(گلکار،1386).انسان موجودی هدفمند و جویای نشاط(2) (شادکامی) ،خوشبختی و سعادت می باشد و تازمانی که به آنچه می خواهد دست نیابد احساس نشاط، خوشبختی و سعادت نمی کند ( آستین فشان،هزار جریبی،1388). شادابي و سرزندگي(3) حلقه مفقوده زندگي شهري است. به ويژه اين كه تهران به دلايل مختلف از نشاط كمتري برخوردار است و شهروندان روحيه اي خموده و ناشاد دارند. اگر چه بخش عمده‌اي از اين رويكرد را مي‌توان به دلايل شرايط سخت زندگي در تهران دانست اما فضاهاي شهري(4) در اين حوزه بي تأثير نيستند(گلکار،1386).

حسين سلطانزاده (1386) با اشاره به مصداق هاي فضايي سرزندگي، آن را داراي دو رويه مي داند و مي گويد: «سرزندگي داراي دو رويه است كه يك رويه آن به بينش، فرهنگ(5)، مردم و به ادراك(6) آن ها وابسته است و ديگري به فضاهاي شهري و معماري مربوط مي شود كه اين دو رويه با هم ارتباط متقابل دارند.»سرزندگی را می توان در دو سطح خرد و کلان تعریف کرد.سرزندگی درسطح خرد به مفهوم تنوع فعالیت ها در عرصه همگانی و سازگاری آن بافضاهای شهری در چار چوب نظامی از قرارگاهای رفتاری به حساب می آید (گلکار،1386). یان گهل(7) (1996) محیطهای را سرزنده می گوید که در آن فعالیتهای اختیاری و اجتماعی در دامنه نسبتا گسترده ای از زمان جریان دارد. در این حالت برخی از شاخص های شناسائی محیط های سرزنده شامل میزان تراکم افراد پیاده در محل، تعداد، تنوع وماهیت قرارگاههای رفتاری(8) موجود و نیز وجود فعالیتهای موسمی، تنوع استفاده کنندگان ( زن، مرد، جوان ،کودک ، معلول و... ) تنوع فرم و رنگ در منظر شهری و... شود (گلکار،1386).

این که چگونه سرزندگی به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی در الفبای شکل گیری معماری تجاری می تواند به تدوین اصول طراحی مجتمع تجاری امروز کمک نماید؟چه رابطه ای بین سرزندگی محیطی با ویژکی های فضایی و کارکردی در مجتمع های تجاری وجود دارد؟

از سویی نیز در این تحقیق مفهوم سرزندگي به عنوان متغیری مستقل در طراحی یک مجتمع تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین راهبردهای طراحی فضای کالبدی به عنوان متغیری وابسته در طراحی مجتمع های تجاری مور توجه قرار می گیرد.

تعریف اولیه بازارایرانی و مجتمع های تجاری مبنای مباحث این پایان نامه قرار خواهد گرفت و با توجه به این که امکانات مورد نیاز یک مجتمع تجاری می تواند درک بهتر از مفهوم سرزندگي را فراهم آورد و این امکانات در عرصه های عمومی، نیمه عمومی، نیمه خصوصی و خصوصی مجتمع های تجاری متفاوت است امکان استفاده مفید و بهینه از فضاهای طراحی شده را میسر می سازد. با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی سایت مورد نظر که درمنطقه 22 شهر تهران در وسعتی بالغ بر3000متر مربع می باشد.

1 .Craik2 -Happiness 3 - Vitality 4-Urban Spaces

5- Culture6 -Perception 7-Jan Gehl 8- Territorial Behavior

6. سوابق مربوط(بيان سابقه تحقيقات انجام شده درباره موضوع ونتايج به دست آمده در داخل و خارج از كشور نظرهاى علمی موجود

دربارهموضوع تحقیق)

مراکزخرید جدید از لحاظ کالبدی غالبا فضاهایی مناسب و جذاب برای شهروندان به شمارنمی آیند زیرا بیشترآنها درکنار خیابان های شلوغ وپرتردد قرار دارند وعدم ایمنی کافی به سبب تردد انواع وسایل نقلیه موتوری،سر و صدا و فقدان فضای سر پوشیده و آلودگی هوای ناشی از حرکت وسایل نقلیه از کیفیت فضای تجاری می کاهد (سلطان زاده،1380).

آنچه در ادبيات تخصصي طراحي شهري در مورد سرزندگی از سال 1981 مطرح شده است به طور عمده حول مفهوم livability و يا liveliness است كه به معناي سرزندگي است. امروزه به دلايل گوناگون تأمين نشاط، شادي و سرزندگي شهري به يكي از دغدغه هاي اصلي نظام هاي مديريت شهري به ويژه در كشورهاي توسعه يافته تبديل شده است. تأمين سرزندگي شهري نيز به مثابه آرماني مشروع در صدر بسياري از اسناد رسمي شهرسازي مشاهده مي شود كه خود برخاسته از اهميت سرزندگي شهر به مثابه يك هدف و يك وسيله است (گلکار،1386).

به اعتقاد جین جیکوبز(2) (1386) تنوع، سرزندگی را بدنبال خواهد داشت که شامل تنوع: کالبدی،کاربری وفعالیت هاست.کوین لینچ(3) (1381) سرزندگی را به چند بخش تقسیم می کند که عبارتند از:بقا،ایمنی،سازگاری،سلامتی و ثبات بیولوژیکی است.اوعمدتأ معیارهای بیولوژیکی واکولوژیگی را مد نظر قرار داده و عواملی نظیر مسائل اجتماعی و فرهنگی را نادیده گرفته است (خستو،رضوانی،1389).در پژوهشی دیگرچالز لاندری(4) (2000)مفهوم سرزندگی را به گونه‌ای متفاوت بررسی نموده،او سرزندگی و زیست پذیری(5) را مجزا تعریف کرده و با چهار رویکرد عمده شامل سرزندگی اقتصادی،اجتماعی،محیطی،فرهنگی و به شکل موضوعی به مسئله پرداخته است..او نه معیار موثر را برای شناسایی یک شهر سرزنده وزیست پذیر برمی شمارد:تراکم مفید افراد،تنوع،دسترسی،ایمنی وامنیت،هویت و تمایز،خلاقیت و تشریک مساعی،ظرفیت سازمانی و رقابت است.پایمر(6) عوامل موثر بر یک مکان عمومی موفق و پر جنب و جوش را این چنین معرفی می کند: موقعیت مکان، اندازه مکان، برنامه ریزی مکان، طرح مکان(خستو،رضوانی،1389).

در داخل کشور کورش گلکار در پژوهشی که در رابطه با سرزندگی شهری به انجام رسانده سرزندگی شهری را معادل واژه livabilityویا liveliness دانسته و آن را به عنوان یکی از مؤلفه های سا زنده کیفیت طراحی شهری تعریف می نماید.(گلکار،1386). در پژوهشی دیگر عوامل موثر بر سرزندگی فضاهای شهری، با خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم، مرکز خرید پیاده پرداخته شده است و با بررسی نمونه موردی خیابان ستارخان به اثبات فرضیات پژوهش و در انتها پیشنهاداتی در راستای ارتقای سرزندگی خیابان در دو بخش کالبدی و غیر کالبدی ارائه شده است (خستو،رضوانی،1389).

براي سنجش سرزندگي شهري روش ها و شاخص هاي اندازه گيري متعددي پيشنهاد شده است. به طور مثال موسسه معتبر واحد اطلاعات اکونومیست ((EIU براي هر شهري به هر يك از شاخص هاي امنيت، بهداشت، فرهنگ و محيط، آموزشي و زيرساخت ها مقاديري ميان يك و پنج داده مي شود و در نهايت با تركيب شاخص هاي مزبور يك شاخص كلي صعوبت زندگي شهري(6) استخراج مي شود كه دامنه تغييرات در نهايت آن ميان صفر تاصد درصد است.صفر درصد به این معناست که شهر بسیار سرزنده و صد درصد تحمل ناپذیر است.بر اساس این روش تهران از نظر شاخص سختی زندگی از 127 شهر جهان در رتبه 119 قرار دارد و دامنه تغییرات این شاخص در حدود 52 درصد است (گلکار،1386).

1- Vitality 2-Jane Jacobes 3-Kevin Lynch 4-Charles Landry

5- Viability 6- Hardship Urban Life

7. فرضيه‌ها ( هر فرضيه به صورت يك جملة خبري نوشته شود .)

- به نظرمی رسدکارکردهای تفریحی وتنوع فضایی در مجتمع هایتجاریموجب افزایش سرزندگی می شود.

وجود فضاهایی با تنوع کارکردی مانند فضاهای نمایشگاهی، فضاهای بازی، فضاهای سبز، فضاهای رستوران و....که باعث تنوع فضایی و افزایش سرزندگی می شود.

8 . اهداف تحقيق ( شامل اهداف علمي, كاربردي و ضرورت‌هاي خاص انجام تحقيق )

هدف تحقیق انجام شده ، بدست آوردن بخشی از دانش پایه سازمان یافته و کاربردی برای پاسخگویی به نیازهای جدید مجتمع های تجاری براساس پژوهشهای انجام شده توسط نظریه پردازان روانشناسی محیط که در زمینه موضوع سرزندگی محدود شده است، مقیاسها و گونه های مختلفی از سرزندگی مورد بحث قرار می گیرد که برخی از آنها می تواند در طراحی مجتمع های تجاری جدید شهری با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی تهران کاربرد داشته باشد.

با معرفی معیارهای اصلی سرزندگی ، بهره گیری از آن در طراحی بخش های کالبدی فضاهای مجتمع های تجاری امکان پذیر می باشد.

هم اکنون با توجه به مجتمع های تجاری جدید در ایران و عدم توجه به نتایج روان شناختی آن در آینده ، انجام چنین پژوهش هایی در ارتباط با مجتمع های تجاری ضروری به نظر می رسد.

9 . در صورت داشتن هدف كاربردي بيان نام بهره‌وران ( اعم از مؤسسات آموزشي و اجرايي و غيره )

- موسسات آموزش عالي معماري و شهرسازي

- مرکز مطالعات معماري و شهرسازي

- شهرداري هاي کشور

10 . جنبة نوآوري و جديد بودن تحقيق در چيست ؟ (اين قسمت توسط استاد راهنما تكميل شود .)

با توجه به پیشینه پژوهش، پژوهش های انجام گرفته در این زمینه بیشتر درحوزه روان‌شناسی محیط و نظری بوده‌اند و کمتر کاری در حوزه معماری

و شهرسازی و با هدف کارکردی کردن انجام شده است از این لحاظ پژوهش حاضر کاری نو در این زمینه است. 11-روش كار

الف .نوع روش تحقيق :نوع پژوهش در این پایان نامه از نوع پیمایشی است. برای بررسی توزیع ویژگی‌های یک جامعه آماری روش تحقیق پیمایشی به کار می رود. تحقيق پيمايشی بهترين روش موجود براي جمع آوري داده هاي اصلي براي توصيف جمعيتهاي بسيار بزرگي هستند كه نمي توان به طور مستقيم آنها را مشاهده كرد. با نمونه گيري احتمالي دقيق مي توان گروهي از پاسخ گويان را فراهم آورد كه ويژگي هاي آنان منعكس كننده ويژگي هاي جمعيت بزرگتر باشد.

ب. روش گردآوري اطلاعات(ميداني, كتابخانه‌اي و غيره ) : روش گردآوری اطلاعات عمدتاً به صورت کتابخانه ای می باشد که شامل جمع آوری نظریات و اطلاعات مورد نیاز در فرآیند تحقیق است. اطلاعاتی که به صورت میدانی جمع آوری خواهد شد شامل جمع آوری اطلاعات مشخصات فیزیکی سایت پروژه، اطلاعات معماری منطقه، تحلیل سایت و ... است. پ، ابزارهاي گردآوري اطلاعات (پرسشنامه,مصاحبه,مشاهده,آزمون,فيش,جدول,نمونه‌برداري, تجهيزات آزمايشگاهي و بانك‌هاي اطلاعاتي و شبكه‌هاي كامپيوتري و ماهواره‌اي و غيره ) : به منظور جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای از فیش برداری و اینترنت به عنوان ابزار استفاده خواهد گردید (شیوه مرور متون و منابع). به منظور جمع آوری اطلاعات میدانی از عکس، فیلم، پرسشنامه، مصاحبه و نمونه برداری استفاده می شود

در مورد اطلاعات اقلیمی و همچنین استانداردها و ضوابط طراحی می توان از جدول، دیاگرام و نمودار نیز برای تسهیل در گردآوری اطلاعات پراکنده استفاده نمود.

ت. روش تجزيه و تحليل اطلاعات :روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق تجزیه و تحلیل آمار استنباطی است،

طرح پیشنهادی پژوهش (پایان نامه کارشناسی ارشد): طراحی مجتمع تجاری برمحوریت کاربرد مفهوم سرزندگی

فرم طرح تحقيق

مطالب مشابه :

استانداردهاي طراحي مجتمع هاي تجاري

استاندارد های معماری و فضاهای ساختمان تجاری

استانداردهای طراحی مجتمع مسکونی

برخی نکات و ضوابط شهرداری برای طراحی معماری

استانداردهای طراحی هنرستان

مقررات مربوط به عملکرد های تجاری

ضوابط و دستور العمل های سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی در مورد ایمنی ساختمان ها

معرفی مجتمع تجاری الماس شرق

نکاتی درباره طراحی هتل

طرح پیشنهادی پژوهش (پایان نامه کارشناسی ارشد): طراحی مجتمع تجاری برمحوریت کاربرد مفهوم سرزندگی