سقز شهر »|آدامس«!!!

سقز شهر »|آدامس«!!! سید اسماعیل حسینی:نام سقز هیچ گونه ارتباطی با واژه سقز به معنی آدامس ندارد و در مورد وجه تسمیه ی شهر مذكور فرضیه های متعددی را می توان مدنظر داشت كه هر یك قابل رد و یا اثبات به حساب می آیند.

در سریال تلویزیونی »روزگار قریب« كه پیرامون زندگی شادروان دكتر »محمد قریب« پایه گذار طب كودكان در ایران ساخته شده است،‌دیالوگی برایم قابل تامل بود.
بازیگری كه نقش مرحوم دكتر قریب را بازی می كرد،‌خطاب به دختر نوجوانی كه ظاهرا به سرطان خون مبتلا بود می گفت: در ایران شهرهای زیادی وجو ددارند كه نام آنها نام خوراكی است مانند شهر »خمیر« در جنوب ایران و شهر »سقز« در كردستان كه سقز به معنی آدامس است. این را با تانی می گفت و دخترك گاهی لبخند می زد.
لابد كسان دیگری مثل من كه این سریال را دنبال كرده اند به خصوص پژوهشگران و محققین سقزی جملات و دیالوگ فوق را بارها شنیده اند و لبخند تعجب بر لبانشان نقش بسته است. سقز قدیمی ترین شهر استان كردستان است كه در روزگار كهن مركز داد و ستد و بازرگانی دروازه ای به سوی غرب از ایران و از طرف دیگر در مسیر جنگ های ایران با یونانیان قرار گرفته و گذرگاه اسكندر مقدونی به شمار می رود.
این شهر در تاریخ به شهر نقاشان چیره دست معروف است.
در تاریخ آورده اند كه اسكندر مقدونی هنگام حمله به ایران سوار بر اسبی گرانبها گذارش به شهر سقز می افتد. از دور نقش اسبی را بر دیوار مشاهده می كند كه بسیار به نظرش جالب می آید. گویا نقاشی آنقدر زنده و جالب بوده كه به محض نزدیك شدن اسكندر،‌اسب وی چنان به نظرش می آید كه آنجا میدان رزم است و اسب دیگری در برابرش قرار گرفته است.
اسب شیهه می كشد و روی دو دست بلند شده به دیوار حمله می كند. جست و خیز اسب آنچنان سریع و برق آسا بوده كه اسكندر به زیر می افتد و در خاك می غلطد.
پس از لختی از زمین بلند می شو دو با دست گرد و خاك از لباسهایش می تكاند و بدون اینكه عصبانی شود و كینه به دل راه دهد در كمال تعجب می گوید:‌این است نقاشی واقعی. ای كاش می توانستم این دیوار را به خود ببرم. نقاشی باید اینگونه باشد.
ناگفته نماند شهر باستانی و قدیمی سقز در محل دیگری غیر از محل شهر فعلی قرار داشته كه البته بقایای آن اكنون در دل خاك مدفون است. آجرها و شیوه های معماری این شهر كهن شهرت به سزایی دارند.
بنابراین هر چند یافتن وجه تسمیه ی شهرها و روستاها كاری است بس دشوار،‌اما ساده اندیشی و خامی است اگر چنین پنداریم كه منظور از واژه »سقز« آدامس است و این شهر را به دلیل داشتن آدامس فراوان و یا داد و ستد آن در این شهر، سقز نام نهاده اند.
لذا با نگرش به قدمت تاریخی شهر سقز واینكه در مسیر جنگ های ماراتن میان ایران و
یونان واقع شده است، بعید نیست خود یونانی ها در كشاكش این جنگ ها به ویژه پس از حمله اسكندر به ایران چنین نامی را برای این شهر انتخاب كرده باشند، زیرا در یونان منطقه ای خوش آب و هوا بنام »ساكس« ، »ساكز« - كه فرید وجدی در دائره المعارف خود آن را (ساقز) ذكر می كند- وجود دارد كه در قدیم مركز تجارت برده دیگر شهرهای یونان بوده ودر سال 546 قبل از میلاد به تصرف كورش درآمده است.
این منطقه زمانی در تصرف عثمانی ها بوده و سپس دست به دست گشته تا اینكه به عنوان بخشی از خاك یونان هم اكنون نیز موجودیت خود را حفظ می كند.
آنچه مسلم است نام سقز هیچ گونه ارتباطی با واژه سقز به معنی آدامس ندارد و در مورد وجه تسمیه ی شهر مذكور فرضیه های متعددی را می توان مدنظر داشت كه هر یك قابل رد و یا اثبات به حساب می آیند.
امید اینكه محققان و پژوهشگران سقزی خود كمر همت بندند و در این باره به تحقیق وتتبع بیشتر پردازند زیرا به گفته ی تازیان:»صاحب البیت ادری بما فی البیت« صاحبخانه آگاه تر از درون خانه است كه چه می گذرد. و به قول معروف: كدخدا بكالا آگاه تر .
ما به این مختصر فعلا اكتفا می كنیم باشد كه ان شاء الله در فرصت های بعدی بتوانیم در این مورد مطالب شایسته تر به خوانندگان محترم عرضه داریم.

سقز شهر »|آدامس«!!!

مطالب مشابه :

روند طراحی معماری

برجهای مرکز تجارت جهانی ایران( البرز)

مقایسه ی معماری دیكانستراكشن و فولدینگ

سقز شهر »|آدامس«!!!

سرپرست دانشگاه پيام نور - مرکز سقز

قویترین مردان دانشگاه

وب سایت دانشگاه آزاد اسلامی گرگان رتبه برتر کشوری در منطقه ده دانشگاه آزاد اسلامی

مشکلات سقز از نظر زیبایی شهری