نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی

"بسم الله الرحمن الرحیم"

"نقش فرهنگیان در جلوگیری از آسیب های اجتماعی"

نویسنده اول: جهانگیر مرادی (کارشناسی ارشد علوم تربیتی-سرگروه آموزشی مشاوران ناحیه 3 آموزش پرورش استان کرمانشاه-مشاور نمونه استانی درسال1389- پست الکترونیک:[email protected]

شماره تماس: 09188562202)

نویسنده دوم : زهرا امیری (کارشناسی ارشد علوم تربیتی- مربی سازمان فنی حرفه ای استان کرمانشاه-

پست الکترونیک: [email protected] -شماره تماس: 09371590263 )

چکیده:

این پژوهش به روش توصیفی وکتابخانه ای بر اساس تجربیات وشواهد موجود به دو مورد از آسیب های اجتماعی یعنی ترک تحصیل و اعتیاد به مواد مخدر و اعتیاد به الکل در بین دانش آموزان می پردازد.. دانش آموزان مهمترین و حساسترین عناصر در نظام آموزش و پرورش وسرمایه های ملی این مرز و بوم به شمار می آیند. مدرسه نیز به عنوان یکی از مهمترین نهاد های رسمی و آموزشی کشور که همه کودکان با رسیدن به سن تحصیل وارد آن می شوندموظف است تا با تمهیدات لازم و مفید , با بالا بردن سطح دانش و آگاهی ,دانش آموزان آنها را در برابر رفتارهای پرخطر و ناسالم اجتماعی محفوظ ومصون نگاه دارد.اگر امروزه در جهت پیشگیری ,کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی اقدامات لازم انجام ندهیم بی شک سرمایه های مادی,معنوی,انسانی و اجتماعی ارزشمندی را که همان فرزندانمان هستند از دست می دهیم.در این تحقیق در زمینه نقش مدرسه ومعلم در پیشگیری و کنترل این آسیب ها سخن به میان آمده است.

کلید واژه ها: آسیب های اجتماعی (ترک تحصیل ,اعتیاد به موادمخدر و الکل)-معلم-مدرسه

مقدمه:

هرگاه در یک نظام اجتماعی,رفتاری به طور مشخص,با هنجارهای اجتماعی تعارض پیدا کند ,که موجب کاهش یا از دست دادن کارآیی و عملکرد مثبت فرد,خانواده یا گروه های اجتماعی شود,این پدیده آسیب اجتماعی شناخته می شود.(قاسمی گل افشانی,1389). طبق گزارش های سازمان بهزيستی کشور،طی سال های اخير، آسيب های اجتماعی در کشــور ما به طور متوسط هر سال، 15 درصد رشد داشته اند (ستاد مبارزه با مواد مخدر ,1387). در اين ميــان، نوجوانان از گروه های بســيار آســيب پذير در زمينــة ابتــلا به آســيب های اجتماعی هستند. طبق آمار، يک پنجم از جمعيت جهــان را نوجوانان تشــکيل می دهند؛ کــه ۵۸ درصد از اين گروه ســنی در کشورهای در حال توسعه زندگــی می کننــد. ارج نهــادن و توجــه به ســلامت جســمی، روانی و اجتماعی نوجوانــان، ســرمايه گذاری بــرای آيندة هر کشــور اســت؛ زيرا نوجوانان ســالم و تندرست فرصت بهتری برای تبديل شدن به بزرگســالانی سالم، مســئول و بهره ور دارند (گزارش ســازمان جهانی بهداشت، 2003). نوجوانی یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی محســوب می شــود و کشــور ما با داشتن سرمايه های عظيمی از نوجوانــان، نيازمنــد برنامه ريزی های دقيق در زمينة رشد و سلامت اين گروه سنی است (پرويزی و همکاران، 1382). در تحقيقات متعدد در زمينة بزهکاری، انحرافات و آسيب های اجتماعی در دانش آموزان، برخی از آن ها دارای مشــکلات اخلاقی نظيــر ، فرار از مدرسه و يا منزل، تخريب اموال مدرسه و تقلب در امتحانات و...تشخيص داده شده اند (رحمتی و باپيری، 1379) ايــن افراد بــه رفتارهــای پرخطری نظير کشــيدن ســيگار، مصــرف الکل و مواد مخدر اقــدام می کنند و انگيزة آن ها بــرای اين اقدام، حس کنجکاوی و تجربة چيزهای تازه، فشار گروه همسالان، کسب احســاس بزرگی و اعتمادبه نفس بيشتر، جبران ضعف ها و شکست های تحصيلی، جلب توجــه ديگــران، داشــتن الگوهای غلط و نامناســب در خانواده و مدرســه، کمبودهــا ی روانــی و... اســت (طباطبایی وآتش نفس,1390)..در این تحقیق به موارد فرار از مدرسه,ترک تحصیل واعتیاد به مواد مخدر و الکل به عنوان ناهنجاری هایی که عمومیت بیشتری دارد پرداخته شده است.یکی از مهمترین عوامل ترک تحصیل دانش آموزان دختر در مدارس روستایی و حاشیه شهر,ازدواج در سنین نوجوانی است که از نظر ماهیت با پدیده فرار از مدرسه متفاوت است.اما در نهایت مواردی از آن ,به نوعی به ترک تحصیل اجباری منتهی می شود. از سوی دیگر پسران در مدارس روستایی بیشتر به دلیل ضعف و شکست تحصیلی و عدم پی گیری خانواده در این خصوص یا ورود به بازار کار و عدم علاقه به تحصیل,بعد از غیبت های مکرر,مدرسه را ترک می کنند.در مواقعی هم مشکلات رفتاری و اخلاقی,انجام کارهای خلاف عرف و عادت دانش آموزی و ترس و رهایی از مجازات و کیفر, موجب فرار از مدرسه این دسته از دانش آموزان می شود.

سوال تحقیق:

نقش مدرسه و معلمان در کاهش و پیشگیری از آسیب های اجتماعی چیست؟

اهداف تحقیق:

آشنایی با نقش مدرسه و معلمان در کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی.

روش تحقیق:

این تحقیق به روش توصیفی و کتابخانه ای با بهره گیری از کتب, مجلات و فصلنامه های تربیتی ,روانشناسی و جامعه شناسی,مقالات لاتین و بر اساس شواهد,مستندات و تجربیات موجود به نگارش در آمده است.

پیشینه تحقیق:

-پیشینه تحقیق های داخلی:

-سیف وشعاع کاظمی (1382) در تحقیقی با عنوان "بررسی علل و عوامل مدرسه گریزی دانش آموزان دختر دبیرستانهای شهر تهران در سال تحصیلی 82-1381 " از بین عوامل مدرسه گریزی, به جز عامل افت تحصیلی ,وضعیت اقتصادی خانواده و تاثیر بر همسالان را نیز موثر توصیف نمودند.

-مرضیه عارفی (1383) در تحقیقی با عنوان "شناسایی متغیرهای اثرگذار بر ترک تحصیل زود هنگام دختران دوره راهنمایی تحصیلی در مدارس آذربایجان غربی" نشان داد که ساعات مطالعه در روز ,رفتار ناسازگاز در مدرسه ,عزت نفس تحصیلی و اعتقادات وباورهای دختران با معدل آخر سال آنان ارتباط دارد ,اما تاثیر مستقیمی بر روی ترک تحصیل ندارد.در حالی که میزان احساس تعلق به مدرسه, میزان تفریحات و باور به ارتباط بین تلاش و موفقیت رابطه معناداری با ترک تحصیل دارد.

-حوریه صفری (1383) در تحقیقی با عنوان "بررسی آسیب های اجتماعی,پیشگیری و راهکارهای مقابله با آن" نشان داد که ,نقش آموزش و پرورش به دلیل سرمایه های عظیمی(دانش آموزان) که در اختیار دارد برای به فعل در آمدن پتانسیل های بالقوه آنها بسیار حائز اهمیت است.البته تاثیر مستقیم خانواده به عنوان مهمترین ومقدس ترین نهاد اجتماعی بر روی عملکرد فرزندان را نیز باید مد نظر قرار داد.

-نادر سلسبیلی ونرجس قاسمی (1383) پژوهشی با عنوان "عوامل موثر بر شکست تحصیلی: نگاهی دوباره به عوامل درونی وبیرونی" به نتایجی دست یافتند که از جمله, شکست تحصیلی نتیجه ی عوامل گوناگون چون, ساختارنظام آموزشی, روش های آموزش,برنامه های درسی, فعالیت ها و برنامه های آموزشی, عوامل فرهنگی,اجتماعی ,اقتصادی و روانی –جسمانی است.

-الهه آتش نفس و سید موسی طباطبایی(1390) در تحقیقی با عنوان" دونیمه آسیبها ,بررسی عوامل مستعد کننده و بازدارنده ی بروز آسیب های اجتماعی در دانش آموزان" به این نتیجه دست یافتند که, راههای پیشگیری از بزهکاری, ایجا د وبرقراری ارتباط مناسب بین والدین و فرزندان,آموزش مهارت های زندگی واجتماعی به والدین,توجه به تربیت دینی و افزایش ایمان و دین باوری می باشد.

-پیشینه تحقیق های خارجی:

Schuckit – Marc (1986) در دانشگاه کالیفرنیا در تحقیقی با عنوان" جنبه های ژنتیکی اعتیاد به الکل" با بررسی نقش عوامل زنتیکی و بیولوژیکی به جهت تاثیر در میزان ابتلا به الکل در خانواده های الکلی و غیر الکلی یادآور میشود که خطر ابتلا به الکل در فرزندانی که در خانواده های الکلی به سر میبرند چهار برابر خانواده هایی است که در مصرف آن احتیاط میکنند.

sholeh, A.maani- ,2007)) از دانشگاه اوکلند نیوزلند تحقیق گسترده ای را با نام "عملکرد تحصیلی ,منابع اقتصادی دوران کودکی و انتخاب ترک تحصیل" به انجام رسانده است.نتایج نشان می دهد که در سطح وسیع و بین المللی ,اکثر دانش آموزانی که در سن 16 سالگی و دوران نوجوانی تحصیل را ترک میکنند از خانواده های محروم هستند. در این تحقیق اثر در آمد و منابع اقتصادی ,ویژگی های شخصی و زیست محیطی از دوران کودکی به عنوان متغیرهای تاثیر گذار در عملکرد تحصیلی و انتخاب مراحل بعدی تحصیل,موثر توصیف شدند.

- Dongshu - , OU ( 2010) از دانشگاه اقتصاد لندن با انجام تحقیقی درباره علل خروج دانش آموزان از دوره دبیرستان مناطقی از ایالات متحده ,میزان ترک تحصیل در دانش آموزانی که در آزمون های پایانی و دوره ای دبیرستان ,شکست سختی می خورند را بیشتر از بقیه عنوان کرده است. همچنین دانش آموزانی که دارای محدودیت در زبان انگلیسی هستند ,اقلیت های نژادی, و دانش آموزان کم درآمد در نتیجه نابرابری ها ی هزینه های آموزشی و افزایش آن در نظام آموزش و پرورش ,احتمال شکست تحصیلی بیشتری نسبت به سایرین دارند.

عوامل مستعدکنندة بروز آسيب های اجتــــماعی:

ويژگی های خانوادگی(نظير خانواده های از هم گسيخته شکاف فکری و عاطفی بين والدين و فرزندان، ضعف اخلاقی

و بی بند و باری در خانواده ها), دوستان ناباب و فشار گروه همسالان,نداشتن آگاهی نوجوانان در زمينة مهارت های زندگی

, برخوردهای نامناسب والدين, ويژگی های ســنی و قرار داشــتن در ســنين بلوغ(نظير خودمحوری، استقلال طلبی، سرکشی در مقابل بزرگ ترها، اختلال در هويت فردی(, عــدم آگاهی والدين از اصول تعليم و تربيت و مهارت های

زندگی,در دسترس بودن مواد مخدر، سيگار,تأثيرات منفی برنامه ها و محتوای نامناســب در رسانه های جمعی که سبب گرايش نوجوانان و جوانان به رفتارهای پرخطر و آسيب های اجتماعی می شود.,برنامه ريزی های آموزشــی نامناســب و غيــر اصولی برای دانش آموزان در مدرسه و... از عوامل مستعد کننده ی بروز اسیب های اجتماعی می باشد. (طباطبایی وآتش نفس,1390).

ترک تحصیل- فرار از مدرسه:

ترک تحصيل روندی است که به مرور زمان شکل میگیرد و علایم خطر برای دانش آموزانی که در معرض ترک تحصیل قرار دارند از سالهای دبستان به چشم میخورد. این افراد که دوباره به مدرسه برمی گردند معمولا تحصیلات دبیرستان خود را از طریق یکی از روشهای جایگزین به پایان می رسانند.(پوریان, 1383). یكي از آفتهاي بزرگ آموزش و پرورش و خانواده ها كه همه ساله به ميزان زيادي امكانات – منابع ، و استعدادهای بالقوه انساني و اقتصادي را تلف ميكند و تاثيرات غير قابل جبراني در ابعاد فردي و اجتماعي بهجاي ميگذارد پديده افت تحصيلي است. ترك تحصيل ، تكرار پايه ، افت كيفي و اخراج از مدرسه از نمونه هاي شكست تحصيلي هستند كه در بيشتر كشورها نوعي عموعيت دارند. از آنجايي كه شكست تحصيلي نتيجه عوامل گوناگون چون جمعيتي، فردي، روشهاي آموزشي و برنامه هاي درسي است بررسي اين پديده مستلزم دقت نظر و ارزيابي ريشه هاي عوامل متعدد است.(خراط زاده,1392). ترک تحصيل به مفهوم موقعيت دانش آموزاني است كه قبل از رسيدن به انتهاي يك دوره ي آموزشي، آموزش را رها و آن دوره راترك مي كنند. ترك تحصيل عمدتاً به سه گروه اطلاق مي شود : 1- افرادي كه ضمن سال تحصيلي، قبل از فرا رسيدن ايام امتحانات پاياني مدرسه را ترك مي كنند و از شركت در امتحانات پايان سال منصرف مي شوند . 2- افرادي كه در امتحانات پايان سال(خرداد و شهريور) مردود و از ادامه تحصيل منصرف مي شوند و3- افرادي كه در امتحانات پايا ن سال قبول مي شوند، ولي از ثبت نام در كلاس بالاتر خودداري مي كنند. عوامل مؤثر بر اين سه نوع ترك تحصيل ممكن است متفاوت باشد(معیري,1371). بين ترك تحصيل ميان دوره اي و ترك تحصيل پس از اتمام دوره، تمايز قايل مي شوند و معتقدند در مرحله ي نهايي هر دوره ي تحصيلي و رفتن به دوره ي بالاتر، ترك تحصيل آن دسته از افرادي كه آمادگي شروع وادامه تحصيلات بعدي را ندارند امري طبيعي به شمار مي رود. اين مسأله لازمه ي توزيع متعادل و حساب شده كودكان و نوجوانان در رشته هاي تخصصي و انتخابي است. آنچه ضايعه و اتلاف واقعي را پديد مي آورد، ترك تحصيل ميان دوره اي است كه بخشي از نيروهاي انساني يك جامعه نتيجه چند سال سرمايه گذاري را، بدون اخذ نتيجه مستندي از دست مي دهند.البته فشار غیر معقول بعضی از والدین نیز برای کسب معدل بالا و نمرات ممتاز ناشی از چشم و هم چشمی موجب دلزدگی دانش آموز از درس و تحصیل می شود(ابهری,1380) گاهی اطفال و نوجوانان بدون تصمیم قبلی وتحت تاثیر احساسات آنی ,تصمیم به فرار از مدرسه و خانه گرفته و بدون هدف و مقصد در شهر سرگردان شده و یا به شهر ونقاط دیگر مسافرت میکنند وچون در خیابان ها پرسه می زنند, فوری جلب توجه نموده و توسط مامورین انتظامی دستگیر می شوند. فرار از مدرسه با غیبت های مکرر غیر موجه و یا به طور غیر مترقبه انجام می گیرد.غیبت ممکن است به دلیل اتفاقی از قبیل ,انجام ندادن تکالیف,تماشای صحنه هایی در سر راه مدرسه و یا ملاقات با دوستان باشد. از این رو مراقبت والدین و مسئولان مدرسه در بررسی غیبت وتاخیر ورود دانش آموزان در عادت دادن آنان به نظم و مقررات بسیار حائز اهمیت است.اطفال ناز پرورده نیز که دایم در مراقبت و نظارت شدیدی قرار دارند برای کسب کسب آزادی و استقلال از خانه و مدرسه فرار می کنند. همچنین تبعیض و بی عدالتی در دادن نمره به دانش آموزان, توبیخ بی مورد و غیر منطقی,تحقیر در حضور دیگر شاگردان, توقعات بی جای مدرسه بدون توجه به امکانات مالی والدین و قدرت جسمی ومیزان هوش دانش آموزان,سبب انزجار از ادامه تحصیل در آنها می شود.(دانش,1374).پژوهشی که بین سالهای 1372 تا1374 درچهار استان محروم کشور انجام شد نقشی را که عوامل درون وبرون مدرسه در دسترسی دختران به آموزش ابتدایی دارد,مورد مطالعه قرار داده و عوامل بازدارنده را به صورت عوامل فرهنگی,اقتصادی وآموزشی طبقه بندی کرده است.(مهران,1375)نابرابری های آموزشی درجامعه نیز می تواند یکی دیگر از دلایل ترک تحصیل باشد.پس از تحقیق و مطالعه ای در شش استان کشور,به این نتیجه رسیده اند که در زمینه دستیابی برابر به فرصت های آموزشی بین دختران و پسران تفاوت وجود دارد و این تفاوت با محرومیت بیشتر دختران در مقایسه با پسران همراه است,این محقق نتیجه می گیرد که عوامل فرهنگی و اقتصادی بیرون از مدرسه,به میزان بیشتری موجب محرومیت دختران از آموزش در دوره عمومی میشود.(داش خانه,1380)

اعتیاد به مواد مخدر و الکل:

اعتیاد یکی از آسیب های اجتماعی است که سلامت فرد وجامعه را به خطر می اندازد,موجب انحطاط روانی و اخلاقی افراد را فراهم می آورد.حالت پرخاشگری به افراد می دهد و حتی در مواردی فرد را به دیوانه ای خطرناک تبدیل میکند طوری که ممکن است خود و دیگران را بکشد.امروزه اعتیاد بیش از پیش به مشکلی بزرگ در جوامع بشری تبدیل شده است.زیرا مخلوط کردن مواد مخدر با مواد خطرناک دیگر و استفاده از آنها سیستم مغزی,فکری,ذهنی و عقلی فرد معتاد را متلاشی می کند. .(سلیمی, 1390).درسنوات اخیر بر اثر پیشرفت صنایع شیمیایی و تبلیغات گسترده عاملان و تهیه کنندگان مواد افیونی در سطح جهانی, بسیاری از جوانان و نوجوانان عصر حاضر به ورطه اعتیاد و تباهی سوق داده شده اند.قرص های روان گردان "اکستازی" به دلیل ارزانی قیمت و سهولت دسترسی به کلکسیون مواد مخدر اضافه شده است. (صلاحی,1388).مواد مخدر در ابتدا دوست داشتنی و عاقبتش جهنمی است که همه را می سوزاند.وقتی فرد به مواد آلوده شود وسیستم بدن او عادت کند ,نیازبیشتری به مواد مخدر پیدا میکند و آن وقت دیگر هیچ چیز وهیچ کس را نمیشناسد ,به راحتی اهانت میکند,به راحتی از خانه فرار می کند,خانواده را در مرحله بعد از اعتیاد قرار می دهد.(سلیمی, 1390). کودکان وابسته به والدین معتاد یا اصطلاحا"بچه های اعتیاد" کودکانی هستند که در محیط پرورش خود با پدر و مادر یا یکی از اعضای معتاد خانواده همزیستی دارند.این کودکان در دایره ای بیمار و ناهنجار گرفتار آمده و در آن نشو و نما می یابند.اگر والدین معتاد به مصرف نوشابه های الکلی باشند معمولا نسبت به اعضای خانواده خود احساس مسئولیت نمی کنند.با اعتیاد والدین به مصرف نوشابه های الکلی,مقداری از درآمد خانواده صرف تهیه این مواد شده و در نتیجه اعضای خانواده از تهیه مایحتاج اولیه و ضروری زندگی محروم می شوند. پدر و مادر الکلی حوصله رسیدگی به وضع کودک و تربیت او را نداشته و در نتیجه مستی,محیط خانواده مدام متشنج می گردد و مشاهده حالت اسفناک و تاثرآور مستی پدر و یا مادر اثرات مخربی بر روحیه فرزندان و شرایط تحصیلی باقی می گذارد.(ستوده,1385).تاثیر آلوده شدن به مواد مخدر والکل در نوجوانان و بزرگسالان بیشتر از بزرگسالان است,زیرا آنها همواره در تلاش برای ارضای خواسته های درونی خویشند و مرتب کنجکاوی و تجربه می کنند,لذا در این مسیر اگر وضع محیط خانوادگی و اجتماع مناسب نباشد منجر به ارتکاب جرم در آینده از طرف آنان می شود. متاسفانه دسترسی به مواد مخدر و الکل به سادگی از میان نخواهد رفت, از این رو هوشیاری خانواده در تغییر رفتارهای جسمی و روحی فرزندان به عنوان علایم هشدار دهنده در شروع و ابتلای آلوده شدن به مواد اعتیاد آور بسیار قابل توجه است.(اسلامی,1388). زیان ها و خطرات اعتیاد جنبه های متعددی دارد که برای نمونه به مواردی از آن اشاره می نماییم:الف)جنبه فردی, اعتیاد دارای عوارض جسمی و عوارض روانی و در نتیجه کج روی هاست.مانند:اختلال در سازگاری روانی فرد , سلب اراده و ابتکار,اختلال تحصیل,پیدایش حالت جنگ و ستیز با خود وبعد ها با دیگران,... ب)جنبه اجتماعی, شخص معتاد از ارزش های اجتماعی و اخلاقی دور و تهی است و نمی تواند تابع قانون باشد و.... ج)جنبه اقتصادی,معتادها از شغل و کسب و کار خود باز می مانند و ناچار انگل خانواده و اجتماع می شوند.ضمن اینکه هیچ گونه مسئولیتی در برابر هیچ چیز احساس نمی کنند و همیشه دیگران را مسئول رفتار خود میدانند و.....(سلیمی,1390)

در رابطه با تأثير قوي ويژگي هاي خانواده بر بروز رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی در نوجوانان در بسیاری تحقیقات مشخص گردیده است که دانش آموزانی که والدینشان مبادرت به انجام رفتارهایی نظیر استعمال دخانیات, مصــرف الكل و مواد مخــدر میکنند, به ميزان بيشتری درگیر رفتارهای پر خطر و آسیب های اجتماعی می شوند( (طباطبایی وآتش نفس,1390)., کلینوسکی,2004).

بر اساس تحقیقات اخیر انجام گرفته ,عوامل تاثیرگذار بر توسعه خطرمصرف مواد مخدر و روان گردان ها در میان دانش آموزان به ترتیب عبارتست از:1-ارتباط با دوستان و همسالان ناباب.2-کاهش کنترل خانوادگی.3-آلوده بودن فضای محل زندگی.4-کاهش عزت نفس و پایین بودن خود باوری.‌(پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش,1393).

آسیب شناسی مدرسه:

مدرسه به خاطر تدوین وظایف و حقوق افراد و انتقال ارزشهای اجتماعی با وسایل موثری که برای کنترل اجتماعی در اختیار دارد,یکی از کارگزاران مهم "اجتماعی کردن" فرد تلقی می گردد.باراباراووتون معتقد است که بسیاری از بزهکاران در طول سالهای تحصیل,از مدرسه غیبت غیر موجه می کرده اند و همچنین این احتمال وجود دارد که بخش فوق العاده بزرگی از آنها به خانواده های از هم پاشیده تعلق داشته باشند(ستوده,1389).کودکان در مدرسه یاد می گیرند که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشند و نقش خود را در اجتماع ایفا کنند. مدرسه می تواند رابطه صحیحی با کودک و نوجوان برقرار کرده و او را آماده پذیرش مسئولیت ,تصمیم گیری و حل مسایل زندگی سازد.(شاهبیاتی,1385)بعضی از جامعه شناسان معتقدند وجود مدارس,مکمل جدایی بین والدین و فرزندان است.کودکان و نوجوانان حدود 12 سال از زندگی خود را در مدرسه می گذرانند, اکثر تفریحات و سرگرمی های آنها را مدرسه ترتیب می دهد و با گروههای همسالان همراه است.از این رو با خانواده بودن کودکان به حداقل می رسد و در باقی ساعات مانده نیزبسیاری از والدین در پی رهایی فرزند خود از مشکلات خانوادگی و ایجاد محیطی دلپسند برای او هستند.(اعزازی,1389).در حالی که اگر کودکان و نوجوانان در ساعات درس و تحصیل به مدرسه نرفته و در خیابانها سرگردان شوند,کم کم بر اثر سوء معاشرت از راه درست و راست منحرف گردیده و به دسته های ولگرد و بیکاره یا باندهای تبهکاری میپیوندند(صلاحی,1388)محیط نیز از جمله عوامل تأثیرگذار در پیدایش رفتارهای شایسته و یا ناشایست است. اگر در منزل و خانه، كوچه، خیابان و مدرسه، و محیط پیرامون زمینه و شرایط مساعدی برای بزهكاری وجود داشته باشد، فردی را كه آمادگی انحراف در او وجود دارد، به سوی جرم و ارتكاب رفتار بزهكارانه سوق می دهد. به گفته یكی از محققان، محیط در شكل گیری شخصیت و منش انسان نقش بسیار تعیین كننده و مؤثری ایفا می كند و رفتار انسان كه نشانه ای از شخصیت و منش اوست، تا حد زیادی، ناشی از تربیت اكتسابی از محیط است. بنابراین، محیط آلوده، افراد را آلوده و محیط سالم و با نشاط، زمینه ساز رشد و شكوفایی و شادابی و نشاط افراد است(رونالوس,1368).یکی از دلایل ناکارآمدی هر سیستم آموزشی,عدم توجه به ابعاد پرورشی خصوصا برای نسل جوان و نوجوان کشور می باشد.توجه صرف به دروس خشک و بی روح و اجبار دانش آموزان به حفظ محفوظاتی که در زندگی روزمره هیچ فایده ای برای آنها ندارند, انعطاف ناپذیری نظام آموزشی, اختلاف سطح مدارس دولتی و غیر دولتی مراکز استان ها و شهرستان ها و روستاها,توزیع ناعادلانه آموزگار و امکانات آموزشی در سطح کشور بیانگر ناکارآمدی سیستم آموزشی و لزوم بازنگری در آن است.آگاهی مربیان ومعلمان از اصول بهداشت روانی باعث می شود که کودکان در کلاس تشویق شوند و مشکلات روزمره خود را حل کنند و تصورات خود را در زمینه زندگی اجتماعی به محک آزمایش بگذارند.(ابهری,1380).‌‌متناسب نبودن روش ها و امکانات آموزش و پرورش با محتوای برنامه,نیز سبب افت تحصیلی می شود.در نتیجه باید بین معلمان ,مشاوران و اولیای دانش آموزان تعامل و هماهنگی و همکاری متقابلی وجود داشته باشد تا روند رسیدگی به آسیب پذیری شاگردان تسهیل شود. باید تدابیری اندیشیده شود که همه خانواده ها به شرکت همیشگی و مداوم در جلسات آموزش خانواده و اولیاء و مربیان ترغیب شده و حضوری پر رنگ داشته باشند. زیرا این جریان در واقع میانبری است به سوی نگرشی نو از رفتار و کردار دانش آموزان که میزان آسیب پذیری آنها را در برابر انواع ناهنجاری های اخلاقی کاهش می دهد.(صفری,1392)

آسیب شناسی گروه همسالان:

دســت آفرينش، انســان را به گونه اي آفريده اســت كه گويا الگوپذيري در متن خلقت او نهاده شــده است. انسان از شخصيت ديگران متأثر مي شود، به سبك ديگران مي پوشد، سخن مي گويد، راه مــي رود و خوي و مرام ديگران را به خود مي گيرد. قرآن كريم و دين مبين اســلام بــا در نظر گرفتن اين حالت رواني انســان، دســت پيش گرفته و ســعي مي كند با معرفي الگوي مناسب، از اين ويژگي انسان در جهت تكامل وي و جلوگيري از افتادن او به دام رذايل و صفات پســت اخلاقي و حركت او به سمت رفتارهاي مجرمانه، بهترين بهره برداري را به عمل آورده است. از آن جا كه انســان موجودي الگوپذير و فراموشــكار اســت، همنشــيني بــا نااهلان مي تواند فضاي مناســبي را براي انحــراف، بزه و جرم پيش روي انســان فراهم آورد. بنابراين آموزه اخلاقي در پيشــگيري از جرم نقش بسزايي دارد.اگرچــه انســان موجودي اجتماعــي و ناگزير از معاشــرت با ديگران اســت، نبايد از اين واقعيت غفلت كرد كه گاه همنشيني و معاشــرت بــا فرومايگان، آدمــي را به پرتگاه پســتي و خواری مي كشاند و به دره تباهي، فرو مي اندازد. چراكه انسان هاي تربيت يافته و نيك رفتار در معاشرت با ديگر افراد تربيت نیافته, همچون پنبه اي در مجاورت آتش و شيشــه اي در كنار ســنگ هستند.(صادقی,صالحی راد,1390) تأثیرپذیری فرد از دیگران در سنین كودكی و جوانی بیش از زمان های دیگر و سایر مقاطع سنی است.هرچه ارتباط و معاشرت با كج رفتاران نسبت به همنوایان بیشتر باشد، به همان میزان احتمال انحراف فرد بیشتر خواهد بود(یان,1372).معمولا کودکان متعلق به گروههای همسالان از موقعیت و وضعیت نسبتا مساوی و روابطی نزدیک برخوردارند. با افزایش نفوذ این گروه,نفوذ والدین رو به کاهش می رود.اکثر نوجوانان ترجیح می دهند اوقات خود را با همسالان خود بگذرانند.عضویت در این گروه برای نخستین بار کودکان را در فرایندی قرار می دهد که بیشترین میزان جامعه پذیری به صورتی ناخودآگاه و بدون هرگونه طرح سنجیده ای در آن انجام پذیرد.گروه همسالان برخلاف خانواده و مدرسه ,کاملا حول محور منافع و علائق اعضا قرار دارد و اعضای این گروه می توانند به جستجوی روابط و موضوع هایی بپردازند که در خانواده و مدرسه با تحریم مواجه است, وبه این ترتیب سعی می کنند از نفوذ این دو نهاد مهم برخود جلوگیری نمایند ونقش ها وهویتهای متمایزی را مستقر سازند(ستوده,1389).در زمينة تأثير فشــار گروه هم سالان بر بــروز رفتارهاي پرخطر و آســيب های اجتماعــي در نوجوانــان، مي تــوان اظهار داشــت به دليل اين كــه نوجواناني كه در يك گروه قرار ميگيرند به انجام رفتارهاي مشــابه تمايل دارند و با عنايت به اين نوجوانان زمان زيادي را در مدرسه و خارج از مدرســه با دوســتان خــود مي گذرانند)خصوصـادر زمان تعطيــلات) بايد بيش از پيش به اين عامل مســتعدكننده توجه داشت. در همين زمينه تحقيقات بسياري، تأثير منفي گروه هم ســالان را بر بروز اين رفتارهــا در نوجوانان مشــخص كرده اند.رفتارهايــي چون عضويــت در يك گروه خلاف و خرابــكار، گذراندن بيشتر وقت خود با گروه همسالان و احساس نزديكي بــا آنــان بيش از افــراد خانواده، داشــتن دوستان ناباب.)صديق سروستاني1382) و (طباطبایی وآتش نفس,1390). ، )ســرگلزائي، 1380( و (باقريــان، 1380) ,(حســن زاده، 1380) و )صمــدي راد، 1381). ضروری است که والدین هوشمندانه بر انتخاب و گزینش دوستان فرزند خود نظارت دقیق وکافی داشته باشند.دوستی با دانش آموزانی که از نظر درسی بسیار ضعیف هستند یا علاقه ای به تحصیل نداشته و از توانایی های لازم در تعلیم و تربیت نیز برخوردار نیستند به تدریج موجب افت تحصیلی و کاهش علاقه فرزندمان به امر تعلیم و آموزش می شود.(صفری,1392).

نقش معلم در پیشگیری و کنترل آسیب های اجتماعی:

با توجه به هدف تعلیم و تربیت ,وظیفه معلم نیز روشن است..او باید بکوشد که موجود بی تجربه و ناقصی را به سرحد ترقی وکمال برساند وبرای زندگی نوین آماده کند.اجتماع همواره رو به تکامل می رود و محیط اجتماعی نسل به نسل پیچیده تر می شود, در نتیجه معلم باید بداند سرنوشت افرادی که به زودی وارد جامعه می شوند به دست او سپرده شده است.او باید بکوشد تا برای جامعه,انسان واقعی بسازد.معلم باید مانند سربازی فداکار در راه خدمت به انسانهایی که به کمک تربیت به اوج تعالی می رسند و بر اثر غفلت و بی توجهی در حضیض پستی و نابخردی سقوط می کنند ,تلاش کند.باید مانند یک پزشک, نبض یکایک دانش آموزان را در دست داشته باشد و در راه ریشه کن کردن صفات زشتی که از هر بیماری خطرناک تر است از جان و دل مایه بگذارد تا صفات عالی انسانی را در نهانشان پرورش داده و آنها را به گوهر هنر و فضیلت بیاراید(بهشتی,1377).

درمیان پاره عوامل تشکیل دهنده ی عامل برنامه درسی,نتایج بدست آمده نشان می دهد که اساسی ترین اشکال در روشهای یاددهی-یادگیری است.عدم تسلط کافی معلم در تدریس و استفاده از روشهای سنتی و حافظه مدار و یک طرفه وعدم توجه به ایجاد فرصت های یادگیری مناسب ,تاثیری قاطع بر شکست تحصیلی دارد.عدم ارتباط هدفهای درسی با نیاز ها وعلایق دانش آموزان و عدم تناسب با اواویت های جامعه, عدم ارتباط عاطفی صحیح میان معلم ودانش آموز,ضعف تخصصی و دانش تربیتی معلمان و عدم توانایی در جذب و علاقمند ساختن دانش آموز به تحصیل و...عاملی اثرگذار بر ترک تحصیل تلقی می شود.(سلسبیلی و قاسمی ,1383).كيفيت و محتواي آموزشي و چگونگي ارائة آن به نوجوانان مهم است و اين امر بايد با روحيه، مقتضيات ســني و انتظارات آنان هماهنگ باشــد. به عبارتي، چنانچه آموزش از آنجا شــروع شــود كه نوجــوان ميخواهد و به جايي ختم شــود ، كه فرادهنــدگان می خواهند تأثير زيادي خواهد داشت. همچنین بهتر است آموزش به نوجوانان در اين زمينه به صورت شــرح جزئيات و اطلاعــات اضافي و غيرضروري ,نظیر شناسایی راه هاي استفاده از مواد يا معرفي جزئيات نباشد. در نهايت، چنانچه آموزش به نوجوانان در زمینه پیش گيري از رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی بـه روش معقولانه و با تدبير و برنامه ریزی باشد و حس كنجكاوي آنان به طور صحيح مديريت شود، راهكاري مفيد و مؤثر است(طباطبایی وآتش نفس,1390).دانش آموزان تحت تاثیر رفتار و گفتار و کردار معلم قرار دارند و کمترین توهین, تحقیر و توبیخی از سوی او را ملکه ذهن خود می کنند(شاهبیاتی,1385).معلمان بهترین کسانی هستند که می توانند با دشوارترین دانش آموزان ارتباط برقرار سازند.آنان خسته نمی شوند,نمی ترسند و نسبت به دانش آموزانشان توجه همدلانه دایمی دارند,هر چند که خود نیز باید احساس راحتی و امنیت خاطر داشته و صادقانه مورد احترام و توجه باشند. (طباطبایی وآتش نفس,1390).

بحث و نتیجه گیری:

نقش آموزش و پرورش به دلیل سرمایه های عظیمی(دانش آموزان) که در اختیار دارد برای به فعل در آمدن پتانسیل های بالقوه انها بسیار حائز اهمیت است. البته نقش وتاثیر همسالان وخانواده به عنوان نهادهایی که کودک و نوجوان با آنها نیز در تماس است را همواره مد نظز قرار داد.غافل شدن خانواده ها از فرزندان,خانواده های از هم گسیخته و آشفته و والدین معتاد به مواد مخدر و الکل و والدینی که در خانه به هر دلیل موجه و غیر موجه ای بین فرزندان خود ناعادلانه تبعیض روا می دارند,ارتباط با دوستان ناباب , مانند عدم توجه به جلسات اولیاءومربیان, معلمان آموزش ندیده در زمینه بهداشت روانی کودکان ونوجوانان و... ناخودآگاه موجب نگرانی و فشار روحی آنها شده و سبب آسیب های اجتماعی در دانش آموزان می گردد. با مرور بر نتایجی که در زمینه شکست تحصیلی و عوامل موثر در آن مطرح شده چند نتیجه گیری اساسی را برای مقابله با شکست تحصیلی وکاهش آن می توان مطرح کرد:1-اهمیت شناسایی دانش آموزان در مرحله خطر.2-توجه به زمینه ها ودلایل متفاوت شکست تحصیلی بین دو گروه کشورهای توسعه یافته وکشورهای در حال توسعه یا فقیر3-توجه به شکست تحصیلی ,پدیده ای متاثر از عوامل گوناگون,وضرورت یکپارچگی مجموعه فعالیت های اثر گذار جهت مقابله با آن4-فراگیر بودن اقدامات مقابله با شکست تحصیلی در تمام دوره های تحصیلی...( سلسبیلی و قاسمی ,1383).از سوی دیگر ,نا آگاهی در زمینه مهارت های زندگی و مقابله با فشارها و شکست هابه روش صحیح,استفاده از استراتژی های تطابقی نامطلوب ,متعاقب وقوع حوادث منفی و ناگوار زندگی با افزایش بروز رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی در نوجوانان همراه است.(سرگلزایی,1380) (طباطبایی وآتش نفس,1390) (برزگری,1380).در حالی که آموزش مهارت های زندگی با کاهش رفتارهای تکانشی و افزایش سلامت روانی و عزت نفس نوجوانان می تواند سبب کاهش بروز رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی در آنان شود.(پور شریفی و همکاران,1385)(حقیقی و همکاران,1385) (طباطبایی وآتش نفس,1390).راهکارهای پیش گیری وکنترل از آسیب ها از دید مشاوران مدارس : ایجاد وبرقراری ارتباطات مناسب وصمیمانه تر بین والدین وفرزندان (نظیر درک بیشتر فرزندان ،احترام به شخصیت وعقاید آنان ودادن آزادی منطقی به آنها و...)،آموزش مهارتهای زندگی واجتماعی به والدین ونوجوانان،توجه به تربیت دینی وافزایش ایمان ودین باوری در نوجوانان ازجمه این راهکارهاست در همین رابطه در بسیاری از تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که عملکرد مطلوب والدین آثار حفاظتی کوتاه مدت وبلند مدت را پیشگیری از رفتارهای پرخطر وآسیب های اجتماعی درنوجوانان در بر دارد و وجود ارتباط باز وبا کیفیت بالا بین نوجوانان ووالدین ووبررسی وکنترل فعالیتهای نوجوانان در پیش گیری از این آسیب ها موثراست .به عبارتی روش مقتدرانه تربیتی توسط والدین عموما برای نوجوانان خواهد بود (طباطبایی وآتش نفس,1390).رفتار والدی موثر نظیر کنترل ونظارت بر فعالیت های نوجوانان ،صحبت کردن راجع به رفتارهای پرخطر وآسیب های اجتماعی ناشی از آن وبرقراری ارتباط خوب ومناسب با نوجوانان نظیر ملایمت وگرمی والدین به دلیل افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان سبب پیش گیری از رفتارهای نظیر مصرف الکل ومواد مخدر نظیر ماری جوانا واستعمال دخانیات می شود واثر حفاظتی دارد (طباطبایی وآتش نفس,1390).اکثر افراد معتقدند که آموزش به هر دو گروه هم والدین و هم نوجوان ,همگام با هم موثرتر و اثربخش تر خواهد بود.بنا به دلایل زیرمشاوران با آموزش همگام نوجوانان و والدین در زمینه پیشگیری و کنترل رفتارهای پر خطر و اسیب های اجتماعی موافق بودند: درصورت عدم آموزش به نوجوانان ,در مواجهه با موقعیت های آسیب زا وی نمی داند که با این معضلات چگونه برخورد کند-ممکن است نوجوان در جمع های دوستانه خود در این موارد با هم صحبت کنند و اطلاعات غلطی را به یکدیگر انتقال دهند یا از سایر منابع اطلاعات ناقصی و ناکاملی را دریافت کنند,پس بهتر است آنان نیز همگام با خانواده آموزش ببینند.-نوجوانان بسیارکنجکاو هستندو سوالات فراوانی در ذهن دارند و به دنبال پاسخ آن هستند. اگر این آموزشها از جانب فردی آگاه و دلسوز انجام شود,دیگر به سراغ دوستان وافراد دیگر نمیرود که پاسخ نادرست و نامناسب دریافت کند..-بسیاری از چیزها را نوجوان باید به صورت مستقیم بشناسد-آموزش از آنجا شروع شود که نوجوان می خواهد و به آنجا ختم شود که فرادهندگان می خواهند,تاثیر زیادی خواهد داشت. (طباطبایی وآتش نفس,1390).نهایت اینکه خانواده,معلم و مدرسه هر کدام باید مانند پناهگاهی باشند که فرزندان ما در آن آرامش می گیرند و اضطراب ها و دلتنگی های خود را از یاد می برند و رها از غم و غصه هایی که به هر دلیل بر قلب پاکشان تحمیل شده راه سعادت را با کسب تحصیلات عالیه طی نمایند.

جمع بندی وپیشنهاد:

- تقویت ارزشهای دینی دانش آموزان.

-فراهم نمودن آموزش های قبل از خدمت و ضمن خدمت برای معلمان, توجه به حضور موثر و تاثیرگذار معلمان متخصص در مدرسه,ارتقای تخصصی,حرفه ای و تربیتی معلمان,گزینش دقیق و جذب و نگهداری معلمان متخصص ,باسواد وحرفه ای

- شناسایی سطح علمی-تخصصی معلمان,استقرار یک نظام ارزشیابی مستمر از عملکرد معلمان.

-توجه بیشتر به آموزشهای فنی و حرفه ای در دوره متوسطه,اکتشاف زمینه های حرفه ای مورد علاقه ی دانش آموزان با عملکرد تحصیلی پایین تر.

- توجه بیشتر و برقراری ارتباط بین دوره متوسطه اول و دوم با مراکز فنی وحرفه ای جهت غنی تر کردن اوقات فراغت و کشف استعدادها و پرورش خلاقیت دانش آموزان

-اصلاح و تحول در مدیریت مدرسه ,کادر بندی اصولی اعضای آموزشی مدرسه , داشتن نقش آموزشی و موسسه ای مورد احترام جامعه.

-بهبود فضا و جو مدرسه در جهت کاهش غیبت از مدرسه, ایجاد تنوع و جاذبه در محل یادگیری

- پیگیری مستمر غیبتهای غیر موجه دانش آموزان توسط مدرسه و خانواده وارجاع به مشاور

- ارائه مشاوره فردی وگروهی به خا نواده هاودانش آموزان توسط مشاور

- غنی ترکردن امکانات آموزشی در مدارس وآموزش استفاده صحیح از آن برای معلمان و دانش آموزان.

-ایجاد تسهیلات گوناگون برای مدرسه از جمله :رفت و امد و دسترسی به مدرسه ,آگاه سازی دانش آموز از اهمیت تحصیل وتاثیر آن در زندگی آینده

-تدوین در نظام طراحی و تدوین برنامه های درسی در راستای توجه به فرصت های یادگیری به جای کتاب مداری و محتوا مداری.

-بهبود کیفیت برنامه های هدایت و راهنمایی تحصیلی,افزایش برنامه های مکمل و فوق برنامه در مدرسه و حتی در زمان اوقات فراغت دانش آموزان.

-توسعه فضاهای آموزشی بر اساس معیارهای قابل قبول و با توجه به شرایط زیست –محیطی

-مشارکت دانش آموزان در اجرای برنامه های ملی ,مذهبی, ورزشی و علمی و دادن مسئولیت و پذیرش نقش به آنها در انجام چنین وظایفی

-توجه به استعدادها و خلاقیت و توانمندی دانش آموزان

-ارتباط بیشتر بین معلمان و دانش آموزان و اولیاء با مشاوران مدرسه

-با توجه به الگو بودن معلمان برای دانش آموزان ,معلمان باید به وظایف تربیتی و پرورشی خود اشراف کامل داشته باشد.

-تجهیز کتابخانه ها و ترویج فرهنگ کتاب خوانی در دانش آموزان.

-اجباری کردن دوره های مها رت زندگی برای معلمین واولیا ودانش آموزان متناسب با سن ودوره تحصیلی آنان.

- بکارگیری روشهای نوین تدریس توسط معلمین

- برگزاری دوره های تامین بهداشت روانی دانش آموزان برای معلمین واولیاء.

منابع:

1-آتش نفس,الهه,طباطبایی,سیدموسی(1390)دو نیمه آسیب ها(بررسی عوامل مستع کننده و بازدارنده بروز آسیب های اجتماعی در دانش آموزان),رشد,دوره6

2-اعزازی,شهلا(1389)جامعه شناسی خانواده,انتشارات روشنگران ومطالعات زنان تهران

3-ابهری,مجید(1380)علل وعوامل بروز آسیب های اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن,انتشارت پشوتن دانشگاه تهران

4-اسلامی اندارگلی,عنایت(1388)شناخت خانواده در مورد راههای پیشگیری و مقابله با اعتیاد در نوجوانان و جوانان ,نشریه روان شناسی وعلوم تربیتی اصلاح,شماره19

5-باقریان,اکبر(1380)نقش گروه دوستان ,همسالان و محل سکونت در گرایش به مواد مخدر,خلاصه مقاله سمینار علل فرهنگی واجتماعی گرایش جوانان به مواد مخدر

6-برزگری,علی محمد(1380)بررسی نقش گروه همسالان ,دوستان مدرسه ومحل سکونت در گرایش به مواد مخدر,خلاصه مقاله سمینار علل فرهنگی واجتماعی گرایش جوانان به مواد مخدر

7-بهشتی,احمد(1387)تربیت کودک درجهان امروز,موسسه بوستان کتاب قم

8-پرویزی,سرور,احمدی,فضل الله(1382)عوامل موثربر سلامت از دیدگاه نوجوانان.فصلنامه پایش,سال2,شماره4

9-پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش(1393) ضرورت و راهکارهای پیشگیری از آسیب های اجتماعی در مراکزآموزشی,گاهنامه داخلی پیشگیری نوین1

10-پور شریفی,حمید,بهرامی, هادی, احسان وطایفه تبریزی,رقیه,بررسی اثربخشی کوتاه مدت مهارت های زندگی روان شناسی معاصر,دوره1,شماره1

11-پوریان,محمود(1383)چه کسی ترک تحصیل میکند؟ ,نشریه روان شناسی و علوم تربیتی پیوند,شماره304

12-حسن زاده,قربان(1380) نقش نقش گروه همسالان ,دوستان مدرسه ومحل سکونت در پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر,خلاصه مقاله سمینار علل فرهنگی واجتماعی گرایش جوانان به مواد مخدر.

13-حقیقی,جمال,محمد موسوی(1385)برسی تاثیرآموزش مهارت های زندگی برسلامت روان وعزت نفس دانش آموزان دختر سال اول دوره متوسطه شهر ایلام.مجله علوم تربیتی و روان شناسی ,دوره13,شماره 1

14-خراط زاده,الهام(1392)بررسی علل افت تحصیلی, نخستین همایش منطقه ای ارزیابی آموزشی دروس علوم پایه ,چالشها و رهیافتها

15-داش خانه,فاطمه(1380)بررسی عوامل موثر در نابرابری آموزشی در دوره آموزش عمومی به منظور ارایه مدلی نظری برای آموزش دختران,فصلنامه تعلیم وتربیت,شماره4

16-دانش,تاج زمان(1374)اطفال و جوانان بزهکار,موسسه فرهنگی خدماتی رسا

17-رحمتی,محمد نبی ,باپیری,امیدعلی(1379)شناسایی عمده ترین مشکلات تربیتی دانش آموزان متوسطه استان ایلام از دیدگاه دانش آموزان,مشاوران ومدیران,شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان ایلام

18-رونالوس ,المینگرت(1368)ترجمه شکوه نوابی نژاد,انتشارات رشد,تهران

19-ستاد مبارزه با مواد مخدر,فاضل آشتیانی(1387)مهندسی فرهنگی,بررسی انحرافات وآسیب های اجتماعی :چشم انداز آسیب ها و تهدیدات اجتماعی ایران.

20-سرگلزائی,محمدرضا(1380) انگیزه های شروع مصرف مواد مخدر, سمینار علل فرهنگی واجتماعی گرایش جوانان به مواد مخدر

21-ستوده,هدایت الله(1389)آسیب شناسی اجتماعی ,انتشارات آوای نور

22-سلسبیلی,نادر,قاسمی,نرجس(1384)عوامل موثر بر شکست تحصیلی,نشریه تعلیم وتربیت,شماره 83

23-سلیمی,مریم(1390) آسیب های اجتماعی,رشدمعلم

24-سیف,سوسن,شعاع کاظمی,مهرانگیز(1382)بررسی علل و عوامل مدرسه گریزی دانش آموزان دختر دبیرستانهای شهر تهران, مجله مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان,شماره 2

25-شاهبیاتی,هوشنگ(1385) بزهکاری اطفال و نوجوانان,انتشارات ژوبین تهران

26-صالحی,جواد,صادقی راد,الهام(1390)آموزه های اسلامی دریچه ای به سوی پیشگیری اجتماعی از وقوع جرم,ماهنامه مهندسی فرهنگی ,سال6,شماره61و62

27-صدیق سروستانی,رحمت الله(1382)بررسی عوامل خطر ساز در آلودگی نوجوانان وجوانان ایرانی به سوءمصرف مواد,دوره11,شماره 2

28-صفری,حوریه(1392)بررسی آسیب های اجتماعی,پیشگیری وراههای مقابله با آن,چهارمین همایش منطقه ای چالشها وراهکارهای توسعه در مناطق محروم

29-صلاحی,جاوید(1388) بزهکاری اطفال و نوجوانان,بنیاد حقوقی میزان

30-صمدی راد,انور(1381)بررسی عوامل اجتماعی و خانوادگی موثربر فرار دختران از خانه,اولین همایش آسیب های اجتماعی در ایران

31-عارفی,مرضیه (1383) شناسایی متغیرهای اثرگذار بر ترک تحصیل زود هنگام دختران دوره راهنمایی تحصیلی در مدارس آذربایجان غربی,مجله پژوهش زنان ,دوره2,شماره3

32-قاسمی گل افشانی,محمدرضا(1389)آسیب های اجتماعی,رشدعلوم اجتماعی,شماره49

33-گزارش سازمان بهداشت جهانی,2003

34-معیری,محمدطاهر(1371)مسایل آموزش وپرورش,انتشارات امیرکبیر

35-مهران,گلنار(1375)بررسی علل ترک تحصیل دختران در مقطع آموزش ابتدایی در منطقه خاور میانه و شمال آفریقا و بویژه در ایران,فصلنامه تعلیم و تربیت,شماره2

36-یان,رابرتسون(1372)ترجمه حسین بهروان ,درآمدی برجامعه ,انتشارات آستان قدس رضوی

37-A.Maani,sholeh(2007)"academic performance.childhood economic resources,and the choice to leave school at the age16.volume26.issue3.

-A.Schuckitmarc(1986),"Genetic aspects of alcoholism", volume15.issue9.38

39-OU.Dongshu(2010)s "To leave or not to leave?A regression discontinuity analysis of the impact of failing the high school exit exam. volume29.issue2

نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی

مطالب مشابه :

نقش مدرسه در تعلیم و تربیت فرزندان

نقش خانواده و مدرسه در تربیت دانش آموزان

تاثیر مدرسه بر رشد و تربیت اجتمعی از دید گاه پیاژه

نقش فعالیتهای پرورشی مدرسه در تربيت اجتماعي کودکان و نوجوانان

نقش مدرسه درتربیت دینی دانش َآموزان

نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی

بررسی نقش مدارس در تعلیم و تربیت دانش آموزان

نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

نقش معلم و مدرسه در توسعه فرهنگ نماز