تجزیه و تحلیل بانک ها پیش از واگذاری و خصوصی شدن

تجزیه و تحلیل بانک ها با مقاصد گوناگون مانند ارزشیابی سهام، ارزیابی عملکرد، کارایی و ریسک انجام می شود. در این نوشتار نخست برخی ویژگی های بانک موفق بررسی می شود. سپس اهداف بانک صادرات مطرح و معیارهای عملکردی متداول شامل بازده حقوق صاحبان سهامROE) )، بازده دارایی ها(ROA) و اجزای تشکیل دهنده آنها تحلیل شده است. در ادامه تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر و نرخ سر به سری بازدهی دارا یی ها و نیز عوامل ریسک ارائه شده است.

● ویژگی های بانک موفق

بهینه گزینی(Benchmarking) یکی از روش های مرسوم جهت تعیین اهداف و نیز ارزیابی برنامه ها و عملکرد است. برخی از مهمترین ویژگی های یک بانک موفق در زیر ارائه شده است. مطابق تحقیقات انجام شده عوامل اصلی موثر بر موفقیت و سودآوری بانک ها به شرح زیر است:

الف )اندازه بانک:(size)

اندازه یکی از عوامل سودآوری است. به نظر می رسد در صورت وجود بستر مناسب برای رشد، هر چقدر بانک بزرگ تر باشد و از اهرم مالی بیشتر استفاده کند، بازدهی سهامداران(ROE) افزایش می یابد. البته این امکان وجود دارد که بانک های کوچک به دلیل هزینه های عملیاتی کمتر بازده دارایی(ROA) بالا تری داشته باشند.

ب) کنترل هزینه ها:(Cost control)

این عوامل یکی از مهمترین دلا یل تمایز بانک های با عملکرد خوب است. مدیران این بانک ها هزینه های عملیاتی را بهتر مدیریت می کنند.

ج ) ساختار سپرده ها:(Deposit structure)

بانک هایی که سودآوری بالا یی دارند، سپرده های دیداری بیشتری نسبت به سایر بانک ها جذب کرده اند. ساختار سپرده ها تاثیر قابل توجهی بر عملکرد دارد. حجم زیادی از سپرده های این بانک ها سپرده های محوری (core Deposit) است که معمولا برداشت قابل توجه از آنها غیر محتمل است. بخش دیگر، سپرده های افراد و موسسات کوچک است که ممکن است نسبت به حساب های سپرده با مبلغ بالا ، وفادارتر باشند.

د-) بهره وری کارکنان:(Employee productivity)

بانک های موفق معمولا سرانه دارایی و سود خالص بالا تری دارند. یکی از سیاست های موفق در این رابطه داشتن سیستم انگیزشی مناسب و کارا است تا کارکنان با بهره وری بالا تر حقوق و مزایای بیشتری دریافت کنند. وجود سیستمی مناسب با قابلیت اندازه گیری متغیرهای کلیدی موثر در بهره وری به نحوی که قادر باشد تفاوت های معناداری ایجاد کند ابزار اصلی اجرای این خط مشی است.

هـ ) اهرم مالی:(Financial leverage) استفاده از اهرم مالی می تواند یکی از محرک های اصلی سودآوری باشد. سپرده ها و سایر ابزارهای بدهی کوتاه مدت و بلند مدت می تواند موجب افزایش سودآوری شود.

و ) توسعه درآمدهای کارمزد:(Fee growth)

یک عنصر کلیدی استراتژی های بانکی برای افزایش سودآوری در سال های اخیر، در محیط کشورهای توسعه یافته، گسترش درآمدهای کارمزدی بوده است. مقررات زدایی از صنعت بانکداری می تواند موجب وضع کارمزد به خدماتی شود که قبلا رایگان ارائه می شد. تناسب منطقی بین کارمزد و خدمات ارائه شده در میزان توفیق این سیاست یک عامل تعیین کننده است.

ز-) رشد:(Growth)

رشد دارایی ها، سپرده ها و وام های بانک های موفق بیش از متوسط صنعت است که منعکس کننده مدیریت جسورانه(Aggressive management) یا مقبولیت بیشتر خدمات، نزد مشتری است. به هر حال، رشد نباید جایگزین سود شود. اگر رشد و توسعه مبتنی بر مطالعات عمیق و بررسی کارشناسی و به بیانی دیگر کنترل شده نباشد، باعث خواهد شد هزینه های عملیاتی بیش از درآمدها افزایش یابد. رشد مطلوب رشدی است که منجر به ایجاد ارزش افزوده اقتصادی شود.

● اهداف بانک

بدیهی است هدف اصلی یک بانک و یا هر واحد اقتصادی دیگر علا وه بر ایفای مسئولیت های اجتماعی، افزایش ارزش آن است. در راستای دستیابی به هدف اصلی بانک، نیل به افزایش کارایی و بهره وری، افزایش سهم بازار، افزایش سودآوری، رشد و توسعه مورد توجه قرار می گیرد.

▪ تصمیم های بنیادی بانک صادرات برای رسیدن به این اهداف

نیل به اهداف بانک مستلزم اتخاذ تصمیمات بنیادی و پایش مستمر محیط درونی و بیرونی است. محورهای اصلی تصمیم گیری (توجه مستمر و سیستماتیک) به شرح زیر است:

الف ) تصمیمات ساختار سرمایه

- تعیین ترکیب بهینه منابع (سرمایه، سپرده ها، اوراق مشارکت، وام بین بانکی، وام خارجی) با توجه به هزینه، منابع و تاثیر ریسک.

ـ خط مشی تقسیم سود

ب ) تصمیمات ساختار دارایی ها

- خط مشی تخصیص دارایی ها و تعیین پرتفوی مطلوب

- قیمت گذاری محصولا ت و خدمات

- تعیین ترکیب پرتفوی تسهیلا ت

- مدیریت مالیاتی معاملا ت بانکی

ج ) تصمیمات توسعه فعالیت

- تعیین سهم بازار و چگونگی دستیابی به آن

- کانال های توزیع (شعب،pos و (ATm

د) تصمیمات مدیریت هزینه

- تعیین فرآیندها بر مبنای نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ارزش فرآیندها

- کنترل هزینه های عملیاتی

- تدوین سیستم های ارزیابی عملکرد شعب و کارکنان

- معیار عملکرد، بازده حقوق صاحبان سهام

بازده حقوق صاحبان سهام(ROE) معیار مناسبی برای تحلیل میزان دستیابی به هدف افزایش ارزش بانک است.

در ادامه کارایی ابعاد مختلف مدیریتی در دستیابی به بازدهی مطلوب حقوق صاحبان سهام(ROE) بررسی شده است:

الف) قیمت گذاری سپرده ها و تسهیلا ت (حاشیه سود)

مدیریت قیمت گذاری سپرده ها و تسهیلا ت متاثر از موقعیت رقابت و نیز خط مشی های کلا ن اقتصادی است. کارآیی در این بخش تا حدود زیادی از کارایی مدیریت پرتفوی و کارآیی مدیریت منابع تاثیر می پذیرد. خط مشی های زیر می تواند برای حصول به اهداف بانک موثر باشند:

- مدیریت و کنترل حجم، ترکیب و بازدهی دارایی ها و بدهی ها (سپرده ها)

- تغییر ترکیب سپرده ها در جهت افزایش سهم سپرده های ارزان قیمت

- مدیریت و هماهنگی در زمانبندی دارایی ها (تسهیلا ت) و بدهی ها (سپرده ها) برای -کمک به حاشیه سود(Spread) و تعدیل زمان توقف منابع

- بررسی و انتخاب سایر راهکارهای تامین منابع مالی نظیر صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده ( CD)

ب) اثربخشی مدیریت هزینه ها

خط مشی های مرتبط با اثربخشی مدیریت هزینه ها به شرح زیر است:

- تدوین خط مشی های کلی مدیریت و کنترل هزینه ها

- تدوین بودجه برای ادارات و شعب و استفاده از روش های کنترل بودجه ای

- مهندسی مجدد فرآیندها و استفاده بهینه از اتوماسیون (نظام دهی جامع فرآیندها)

-افزایش کیفیت از طریق استقرار مدل تعالی سازمانی از جملهEFQM یا سری ایزو ۹۰۰۰

ج ) خط مشی قیمت گذاری و توسعه خدمات

- ارائه خدمات جدید بانکی با قیمت های رقابتی

- قیمت گذاری برای تمام خدمات مشتری و بر مبنای هزینه نهایی

- گسترش خدمات اعتبارات اسنادی و صدور ضمانتنامه

د) کارآیی مدیریت پرتفوی دارایی ها

کارآیی مدیریت پرتفوی دارایی ها متاثر از عوامل زیر است:

- تدوین خط مشی سرمایه گذاری برای تخصیص دارایی ها با توجه به ریسک و بازدهی

- تعیین ترکیب پرتفوی تسهیلا ت بانک (برحسب نوع، سررسید، اندازه و کیفیت وام)

- تدوین خط مشی های سرمایه گذاری در شرکت های تابعه و وابسته

- توجه به ظرفیت وام دهی از طریق اعطای تسهیلا تی که ضریب ریسک کمتری دارد

ه ) کارآیی مدیریت منابع

افزایش تدریجی اندازه بانک ایجاب می کند که حقوق صاحبان سهام نیز متناسب با آن افزایش یابد. خط مشی های لا زم جهت افزایش کارآیی مدیریت منابع به شرح زیر است.

- بهینه سازی ترکیب سپرده ها به ویژه از جذب سپرده های ارزان قیمت و سایر سپرده ها

- استفاده بهینه از افزایش سرمایه به منظور حفظ حد متعادل ضریب کفایت سرمایه و نیز رشد بانک

- تدوین سیاست تقسیم سود با توجه به ملا حظات افزایش سرمایه و سیاست رشد

- ایجاد واحدهای خاصSPV) یا(SPE به منظور حداکثر استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه

و ) کارآیی مدیریت مالیاتی

ابعاد مدیریت مالیاتی نیز بر سودآوری بانک تاثیر دارد. بهبود کارآیی مدیریت مالیاتی از طریق حداکثر استفاده ممکن از مزایای مالیاتی در ترکیب درآمدها و هزینه ها باعث افزایش بازده حقوق صاحبان سهام می شود. با توجه به افزایش درآمدهای معاف ، نسبت به سود خالص به سود قبل از مالیات به عنوان معیار کارآیی مدیریت مالیاتی روند صعودی خواهد داشت.

● تجزیه و تحلیل نقطه سر به سری

بانک ها محصولا ت و خدمات متفاوتی ارائه می کنند. مهمترین این محصولا ت و خدمات که بخش عمده فعالیت های هر بانکی را به خود اختصاص داده است، سپرده گیری و اعطای تسهیلا ت است. چنانچه بانک صرفا سپرده اخذ کند و با رعایت الزامات قانونی آن را به اعطای تسهیلا ت، خرید اوراق مشارکت، تامین سپرده قانونی، سپرده گذاری نزد سایر بانک ها و موجودی نقد احتیاطی و معاملا تی اختصاص دهد. تجزیه و تحلیل نطقه سر به سر در یک فرآیند برنامه ریزی نشان می دهد که در چه سطحی از فعالیت، هزینه های بانک پوشش داده می شود و امکان بقای آن وجود دارد. چنانچه فرض شود عامل اصلی تعیین کننده حجم فعالیت بانک، حجم سپرده های آن است و چون نوسان مبلغ سپرده ها باعث نوسان سود سپرده ها می شود، لذا می بایست کل سود سپرده به عنوان هزینه متغیر و بقیه هزینه ها، ثابت در نظر گرفته شوند. بدیهی است در مواردی که بانک درآمدهای دیگری نظیر انواع کارمزدها و درآمد سرمایه گذاری داشته باشد، امکان دستیابی به نقطه سر به سر در سطوح پایین تر فعالیت وجود دارد. البته در صورت با اهمیت بودن سهم سایر درآمدها نسبت به فعالیت های محوری بانکداری فوق الذکر (سپرده گیری و اعطای تسهیلا ت) از مدل های چند محصولی نقطه سر به سر می بایست استفاده کرد.

● نرخ سر به سری بازدهی دارایی ها

رویکرد اصلی در تعیین نرخ سربه سری، هزینه متوسط تاریخی(Historical average cost) است در این روش بر مبنای سهم نسبی هر یک از منابع مالی (به غیر از حقوق صاحبان سهام) و هزینه هر منبع، نرخ میانگین موزون هزینه مالی محاسبه می شود. با توجه به اینکه برای جذب و اداره سپرده ها، بانک متحمل هزینه های عمومی و سربار می شود، لا زم است این هزینه ها نیز در محاسبه نرخ لحاظ شود.

دارایی های درآمدزا در بانک شامل تسهیلا ت اعطایی، سرمایه گذاری در اوراق مشارکت، سپرده های بانکی و سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورسی و غیر بورسی است. از آنجایی که سپرده ها عمدتا صرف اعطای تسهیلا ت می شود، لذا نرخ سر به سری با دو تعریف از دارایی های درآمدزا قابل محاسبه است.

نرخ سر به سری حداقل بازدهی لا زم برای پوشش هزینه ها است اما تکلیف سهامداران بانک چه می شود؟ بخشی از منابع بانک از طریق سرمایه تامین شده است. لذا بانک باید بازدهی معقولی نیز برای سهامداران ایجاد کند.

● عوامل ریسک

ریسک های اصلی در مورد بانک ها شامل ریسک اعتباری، ریسک نقدینگی، ریسک نرخ سود مالی و ریسک توانایی پرداخت است.

▪ مدیریت ریسک

مدیریت ریسک در بانک ها اهمیت زیادی دارد و مقررات نظارتی به خصوص مقررات بانک مرکزی و رهنمودهای باسل باید مورد توجه خاص قرار گیرد. برخی از ابعاد ریسک بانک ها در زیر ارائه شده است.

الف-) ریسک اعتباری

عدم بازپرداخت بدهی توسط دریافت کنندگان تسهیلا ت در موعد سررسید، اساس ریسک اعتباری را تشکیل می دهد. ریسک اعتباری را می توان احتمال تعویق، مشکول الوصول یا لا وصول شدن بخشی از پرتفوهای اعتباری نهاد پولی به دلیل عوامل داخلی (نظیر ضعف مدیریت اعتباری، کنترل های داخلی، پیگیری و نظارت) یا عوامل خارجی (مثل رکود اقتصادی، بحران و...) تعریف کرد.

نحوه تخصیص منابع بین فعالیت های مختلف ، ارزیابی سطح اعتباری مشتریان و اخذ تصمیمات کافی در کنترل این ریسک موثراست.

با توجه به این که تسهیلا ت عموما به عنوان ریسکی ترین دارایی بانک ها در نظر گرفته می شود، نسبت تسهیلا ت به سپرده ها نیز ارائه شده است، هر چند که این نسبت می تواند تا حدود زیادی متاثر از رعایت الزامات قانونی در خصوص تخصیص دارایی ها باشد.

ب) ریسک نقدینگی

در مورد بانک ها ریسک نقدینگی به دلیل کمبود و عدم اطمینان در میزان نقدینگی بانک ایجاد می شود. کفایت موجودی نقد باعث می شود امکان پرداخت تعهدات و نیازهای نقدینگی سپرده گذاران در زمان مناسب تامین گردد. معیارهای ارائه شده برای این نوع ریسک می تواند نقش موثری در کنترل و مدیریت آن داشته باشد.

ج) ریسک نرخ سود مالی

تاثیر نوسان نرخ سود بر عملکرد بانک غیر قابل انکار است. بررسی نسبت تسهیلا ت سپرده های سرمایه گذاری که بیانگر دارایی ها و بدهی های حساس به نرخ سود است، بسیار ضروری به نظر می رسد. همچنین هر قدر سهم سپرده های کوتاه مدت از کل سپرده های سرمایه گذاری بیشتر باشد، بانک از انعطاف مناسب تری در مقابل تغییر نرخ سود برخوردار خواهد بود.

د) ریسک توانایی پرداخت

شکاف مثبت نرخ سپرده های یک بانک نسبت به سایر بانک ها می تواند به عنوان یک ریسک تعبیر شود; هر چند از سوی دیگر نشان دهنده خط مشی جذب سپرده است. نسبت حقوق صاحبان سهام به جمع دارایی و نسبت کفایت سرمایه نیز می تواند نشان دهنده ریسک بانک برای سرمایه گذاران و سپرده گذاران باشد

ولی یک سوال برای رسیدن به این اهداف باقی می ماند آیا با بی انگیزه کردن کارمندان ، رسیدن به این اهداف میسر است ؟ این

سوالی است که که همه کارمندان این بانک بعد از خصوصی شدن به آن دچار شده اند . برای یک بانک خوب بودن باید از اصل

انگیزش کارمند برای بهره وری بیشتر استفاده نمود . امیدوارم تدبیری برای معضل بی انگیزه شدن در بین همکاران این بانک بزرگ

و مردمی اتخاذ شود.

به امید شکوفایی و بالندگی این بانک بزرگ

تجزیه و تحلیل بانک ها پیش از واگذاری و خصوصی شدن

مطالب مشابه :

نقطه سربه سر

نقطه سربه سر

نقطه سر به سر

تجزیه و تحلیل بانک ها پیش از واگذاری و خصوصی شدن

اقتصاد معدنی

نمونه سوالات درس ریاضیات امور مالی پایان ترم خرداد1391هنرستان فنی حرفه ای

پخش فیلم

دانلود پروژه کارآفرینی کارخانه تولید دستگاه آبمیوه گیری

فرآیند بودجه ریزی در سازمان تامین اجتماعی

بانک موفق