طرق مختلف وصول وجه چک
طرق مختلف وصول وجه چک
+ نوشته شده در جمعه هشتم دی 1391 ساعت 14:5 شماره پست: 97
مینا زارع زاده وکیل دادگستری
طرق مختلف وصول وجه چک
یک وکیل دادگستری با بیان این که قانون صدور چک اصلاحی سال ۱۳۸۲، سه طریق برای وصول وجه چک پیش‌بینی کرده است می‌گوید: این سه طریق عبارتند از مراجعه به محاکم، حقوقی
طرح شکایت در دادسرا و تقاضای صدور اجراییه از اداره ثبت.
مجتبی زمانی در توضیح استفاده از این طرق می‌گوید: دارنده چک در انتخاب هر یک از طرق فوق برای وصول چک دارای اختیار است. چنانچه دارنده بخواهد از طریق حقوقی یا کیفری اقدام کند ناگزیر باید به مراجع قضایی مراجعه کرده و طرح
دعوا کند.
وی می‌افزاید: پیگیری دعوای چک در محاکم قضایی، تابع قواعد و تشریفات دادرسی مدنی و کیفری است و دارنده چک باید این تشریفات را رعایت کند. بدیهی است در صورت عدم رعایت تشریفات مزبور، دارنده چک محکوم به بی‌حقی خواهد شد.
این کارشناس حقوقی با اشاره این که دارنده چک علاوه بر پیگیری قضایی می‌تواند برای وصول مطالبه چک به اداره ثبت نیز مراجعه کند، می‌گوید: البته باید توجه داشت که چنانچه دارنده مسیر اجرای ثبت را برای وصول طلب خود انتخاب کند، دیگر نمی‌تواند از طریق مراجعه به محاکم حقوقی علیه صادرکننده اقامه دعوا کند. لیکن اقدام اجرایی در اداره ثبت مانع از اعلام جرم و اقدام کیفری علیه صادر کننده نمی‌باشد.
زمانی ادامه می‌دهد: مطابق قانون صدور چک کسی که چک در وجه او صادر شده است یا به نام او پشت‌نویسی شده یا حامل چک همچنین قائم‌مقام ایشان حق دارند به اجرای ثبت مراجعه و صدور اجراییه را درخواست کنند. عملیات اجرایی فقط علیه صادرکننده چک صورت می‌پذیرد. بنابراین دارنده چک نمی‌تواند از طریق اجرای ثبت، علیه پشت نویسان و ضامنان چک اقدام کند.
امتیازهای مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت
این وکیل دادگستری اضافه می‌کند: مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت، امتیازی است که قانونگذار برای چک در نظر گرفته است. ماده ۲ قانون صدور چک در این ارتباط بیان می‌دارد:«چکهای صادره عهده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا می‌شوند، همچنین شعب آن‌ها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم‌الاجراست و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمامی یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل و یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت شود، می‌تواند طبق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی، وجه چک یا باقی مانده آن‌را از صادر کننده وصول کند.
این وکیل دادگستری در ادامه اظهار می‌دارد: سند لازم‌الاجرا سندی است که اجرای مفاد آن نیاز به مراجعه و اخذ حکم از محکمه ندارد، مانند سند نکاحیه که زوجه به استناد آن می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت، مهریه را از زوجه مطالبه کند.
نحوه تشکیل پرونده در اجرای ثبت
این کارشناس حقوقی در خصوص تشکیل پرونده در اجرای ثبت می‌گوید: چنانچه دارنده چک بخواهد وجه چک را از طریق اداره ثبت وصول کند، باید پس از حصول سررسید، چک را به بانک محال‌علیه برده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند. بانک محال‌علیه باید ضمن صدور گواهی عدم پرداخت چک، مطابقت امضای صادرکننده چک را با نمونه امضای موجود در بانک گواهی کند. در غیر این صورت اداره ثبت به درخواست دارنده چک مبنی بر صدور اجراییه ترتیب اثر نخواهد داد.
زمانی می‌افزاید: پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، دارنده چک باید از اصل چک و گواهی عدم پرداخت آن فتوکپی تهیه و آن را تصدیق(برابر با اصل) کند. علاوه بر مدارک یاد شده در هنگام مراجعه به اجرای ثبت، تقاضانامه مخصوصی به دارنده چک داده می‌شود که دارنده چک باید آن را تکمیل و به همراه سایر مدارک به اداره اجرا تحویل دهد. لازم به ذکر است که درخواست صدور اجراییه از ثبت محلی که بانک طرف حساب صادرکننده چک در آن محل واقع است به عمل می‌آید.
اداره اجرا پس از اخذ اصل چک و گواهی عدم پرداخت آن و تشکیل پرونده وسیله مبنی بر تحویل مدارک به دارنده تحویل خواهد داد.
اقدام های اجرایی
این کارشناس حقوقی با اشاره به اقدام های اجرایی در این مرحله می‌گوید: اداره اجرایی پس از تشکیل پرونده مفاد اجراییه را به صادرکننده چک ابلاغ می‌کند. بدهکار مکلف است ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه بدهی خود را پرداخته یا مالی را به اداره اجرا معرفی کند. در صورتی که بدهکار قادر به اجرای مفاد اجراییه نباشد، باید ظرف همین مدت صورت جامعی از دارایی خود تهیه و به مامور اجرا تحویل دهد. در صورتی که بدهکار به اختیار خود بدهی را بپردازد، دارنده چک می‌تواند با معرفی اموال وی به اداره اجرا بازداشت اموال و درنهایت وصول طلب را از این محل تقاضا کند.
زمانی در ادامه به مستثنیات دین اشاره می‌کند و می‌گوید اموالی که توسط دارنده چک به اجرای ثبت معرفی می شود باید جزو مستثنیات دین نباشد و گر نه اداره اجرا از توقیف آن خودداری خواهد کرد. همچنین در صورتی که طلبکار احتمال بدهد که بدهکار قصد خروج از کشور را دارد، می‌تواند طی درخواستی تقاضای ممنوع‌الخروج شدن وی را از کشور کند. در این صورت اداره اجرا مراتب ممنوع‌الخروجی بدهکار را به مراجع ذیربط اطلاع
خواهد داد.
این وکیل دادگستری اضافه می‌کند: پس از این که اموال مورد نظر توسط اداره اجرا بازداشت شد، قیمت‌گذاری شده و از طریق مزایده به فروش خواهد رسید و از محل فروش اموال بدهکار، طلب دارنده چک و خسارات وی و هزینه اجرایی پرداخت می‌شود و چنانچه مازادی داشته باشد، مازاد به بدهکار مسترد خواهد شد.
مزایای پیگیری چک در اجرای ثبت
یک وکیل دادگستری به مزایای پیگیری چک در اجرای ثبت اشاره می‌کند و می‌گوید: عملیات اجرایی در اداره ثبت معمولا با سرعت بیشتری، پیگیری قضایی دارد. اقدام های قضایی معمولا تابع تشریفات خاص دادرسی است، در حالی که اقدام از طریق ثبت، تابع این تشریفات نبوده و سرعت بالاتری دارد.
محمد نوری همچنین اظهار می‌دارد: اقدام از طریق اجرای ثبت، مقید به زمان خاصی نیست و دارنده، همیشه این فرصت را دارد تا با مراجعه به اداره اجرا، تقاضای صدور اجراییه کند. اما در صورتی که دارنده بخواهد از طریق کیفری علیه صادرکننده شکایت کند باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ صدور چک اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت کرده و ظرف ۶ ماه از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت نیز اقدام به طرح شکایت کند و الا حق شکایت کیفری او از بین خواهد رفت.
این کارشناس حقوق خصوصی همچنین یادآور می‌شود که عدم رعایت برخی قواعد مندرج در قانون تجارت، از سوی دارنده موجب می‌شود در هنگام طرح دعوای حقوقی، هزینههای بیشتری به وی تحمیل شود. اخذ خسارت احتمالی در هنگام درخواست توقیف اموال، نمونه‌ای از این هزینه‌هاست.
وی ادامه می‌دهد: برای مراجعه به اداره ثبت و درخواست صدور اجراییه نیاز به ابطال تمبر نیست در حالی که برای پیگیری قضایی به خصوص پیگیری حقوقی، دارنده باید هزینه تمبر را بپردازد و گرنه دادخواست وی به جریان نخواهد افتاد. ذکر این نکته ضروری است که چنانچه دارنده چک پس از صدور اجراییه در اجرای ثبت بخواهد لاشه چک را مسترد کند باید هزینههای اجرایی را بپردازد.
وی یکی دیگر از مزایای پیگیری چک در اجرای ثبت را کاهش تراکم پرونده‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: به طور کلی مراجعه به مراجع غیرقضایی از جمله اداره ثبت، موجب کاهش تراکم پرونده‌ها در دادگستری شده و باعث می‌شود اوقات دادگستری صرف امور مهم و پیچیده حقوقی شود.
معایب پیگیری در اجرای ثبت
این کارشناس حقوقی در ادامه به معایب پیگیری در اجرای ثبت اشاره می‌کند و می‌گوید: اقدام اجرایی از طریق اداره ثبت فقط علیه صادرکننده صورت می‌پذیرد و دارنده نمی‌تواند بازداشت اموال سایر مسئولان چک را از اداره ثبت تقاضا کند. در حالی که دارنده می‌تواند با مراجعه به محاکم دادگستری، علیه تمامی مسئولان چک اعم از صادر کننده، ظهرنویسان و ضامنان چک اقدام کند.
وی می‌افزاید: اقدام از طریق اداره اجرا فاقد جنبه کیفری است و یک اقدام غیرقضایی به شمار می‌رود. در حالی که اقدام قضایی می‌تواند واجد جنبه‌ی کیفری بوده و در نهایت منجر به تعیین مجازات برای صادرکننده شود. واضح است که ترس از تحمل کیفر، موجب می‌شود تا بدهکار سریع‌تر نسبت به پرداخت دین خود اقدام کند.
این وکیل دادگستری از دیگر معایب پیگیری در اجرای ثبت را عدم اعمال ماده ۲ محکومیت‌های مالی عنوان می‌کند و می‌گوید: در صورت اقدام از طریق اجرای ثبت و عدم شناسایی مال از بدهکار، دارنده چک نمی‌تواند تقاضای اعمال ماده ۲ نحوه اجرای محکومیت‌های مالی یا بازداشت بدهکار را کند. در حالی که در رسیدگی‌های قضایی چنانچه از بدهکار اموالی شناسایی نشود، دارنده چک می‌تواند با درخواست اعمال ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، حبس محکوم‌علیه را تا زمان پرداخت بدهی تقاضا کند.
هر چند که اجرای قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در حال حاضر با محدودیت‌هایی مواجه شده است، لیکن در مواردی که بدهکار با وجود تمکن مالی از ادای دین خود استنکاف می‌ورزد توسل به قانون یاد شده می‌تواند برای دارنده چک راهگشا باشد.
وی همچنین بیان می‌دارد که چنانچه امضای مندرج در چک با نمونه امضای بانکی صادرکننده مغایرت داشته باشد، امکان اقدام از طریق اجرای ثبت وجود نخواهد داشت. در صورتی که عدم مغایرت امضای صادر کننده می‌تواند یکی از علل مسئولیت وی در رسیدگی های حقوقی و کیفری باشد.
با توجه به آنچه کارشناسان حقوقی در گفت‌وگو با «حمایت» مورد تاکید قرار دارند، در میان روش‌های مختلفی که دارنده برای وصول وجه چک در صورت عدم پرداخت آن در پیش دارد، مراجعه به اداره ثبت راحت تر و سریع تر به نظر می رسد.
مزیت دیگری که این روش دارد این است که نیازی به ابطال تمبر ندارد. اما در کنار آن برخی محدودیت‌ها نیز در انتظار دارنده چک خواهد بود. از جمله عدم امکان اعمال ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی است.
هادی حسینی (وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس ارشد حقوق- وکیل قانون) vikivakil.blogfa.ir
مطالب مشابه :
نمونه فرم دریافت و پرداخت
نمونه فرم دریافت و پرداخت وجه نقد مبلغ به عدد : چک. شماره چک
خسارت تاخیر تادیه از سر رسید چک یا از تاریخ برگشت زدن و یا تقدیم دادخواست؟
فقه و حقوق از سر رسید چک یا از تاریخ برگشت خسارت ناشی از عدم وصول را نیز دریافت
چک چیست؟
امور و دعاوی چک، سفته و رسید مشخصات و امضاء نسبت به دریافت وجه اقدام نمایند و یا می
شکایت از چک برگشتی؛ کی و به کجا؟
شکایت از چک برگشتی؛ کی و می توان وجه چک را دریافت خواهیم رسید؛ اما در چک حقوقی
مقررات و قوانین و نحوه شکایت کیفری چک بلا محل
فراهم نمودن موجبات پرداخت وجه چک و و لاشه چک را دریافت و رسید دریافت
راهکارهای قانونی مطالبه وجه چک
قانون صدور چک در سال 1355 به تصویب رسید. هم درباره چکهای کیفری و هم چکهای دریافت وجه چک
شکایت از چک برگشتی؛ کی و به کجا؟ (دانستنی های حقوقی9)
شکایت از چک برگشتی؛ کی و می توان وجه چک را دریافت خواهیم رسید؛ اما در چک حقوقی
چک برگشتی‌ها بخوانند / رفع سوءاثر از چکهای برگشتی
به مشتری رسید وجه چک به اعلام نموده و بانک با دریافت رضایت نامه
شیوه های عملی طرح دعاوی چک >>مبحث دوم:بایسته های صدور چک (گفتار اول تا چهارم)
داشت حتی بدون مراجعه به دادگاه، از طریق اجرای ثبت برای وصول وجه چک و او رسید دریافت
سفته ونحوه ی وصول وجه آن(بخش دوم وپایانی)
قبول وکالت در امور و دعاوی چک، سفته و رسید عادی. دریافت وجه سفته را با ظهر نویسی به دیگری
برچسب :
رسید دریافت وجه و چک