استان بوشهر

قزل اوزن نيوز ، گردشگري و طبيعت گردي ، استان بوشهر

نام اصلی این منطقه رام اردشیر بوده و بنای اولیه آن به اردشیر ساسانی نسبت داده می شود. استان بوشهر در جنوب ایران واقع شده و بین ۲۷ درجه و ۱۴ دقیقه پهنای شمالی و ۵۰ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقیقه درازای خاوری از نیم روز گرینویچ قرار گرفته است.

دسترسی به استان بوشهر از سه طریق هوایی, زمینی و دریایی امكان پذیر است. كشاورزی استان از نظر نوع محصولات تولیدی و روش های تولید به دو قسمت محصولات زراعی و محصولات درختی تقسیم می شوند. مهم ترین محصولات زراعی را گندم، جو آبی و دیم، تنباكو، پیاز، كنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفه ای تشكیل می دهد. صنایع استان بوشهر به دو بخش صنایع دستی و صنایع ماشینی تقسیم می شود. صنایع جدید استان؛ اغلب متوسط كوچك و عموما تبدیلی هستند و صنایع دستی بیش تر توسط زنان و دختران بوشهری در روستاها و شهرهای كوچك تهیه می شوند. استان بوشهر از جمله استان های مهم جنوب ایران است که از نظر تاریخی, طبیعی, فرهنگی و اجتماعی دارای جاذبه های متعددی است.
تالاب حله كه یكی از تالاب های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می شود, به همراه منطقه حفاظت شده نای بند که از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است, مهم ترین جاذبه های طبیعی منطقه هستند. بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، به همراه زندگی اجتماعی و آداب و رسوم موجود؛ باعث غنای جاذبه های استان بوشهر شده اند.
● مکان های دیدنی و تاریخی
استان بوشهر از جمله استان های مهم جنوب ایران است که از نظر تاریخی, طبیعی, اجتماعی و فرهنگی دارای جاذبه های متعددی است. تالاب حله یكی از تالاب های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می شود که فضای سرسبز و دل پذیری در اطراف خود دارد. منطقه حفاظت شده نای بند که در شهرستان بوشهر واقع شده، از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است. غار چهل خانه در شمال سعدآباد دشتستان، مجموعه بسیار زیبایی را دردل کوه تشکیل داده و یکی از جلوه های زیبای طبیعی استان محسوب می شود.
رودخانه های متعددی نیز در این استان جریان دارند که سواحل آن ها را می توان جزو جاذبه های طبیعی و مهم استان به شمار آورد. علاوه بر این موارد می توان از چشمه های آب گرم استان نیز به عنوان مکان های جالب توجه استان نام برد که در این میان چشمه آب گرم نیلو و چشمه آب گرم گنویه اهمیت بیش تری دارند.
جزیره خارک که در شهرستان گناوه واقع شده است از مهم ترین جاذبه های طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار می آید. این جزیره از مناطق بسیار قدیمی منطقه بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است.
بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، باعث رونق جهانگردی در این منطقه شده اند. این بناها شامل مساجد، کلیساها و عمارت های قدیمی هستند که بیش تر درمرکز شهرستان قرار گرفته اند. مسجد توحید (مسجد برازجانی ها) از قدیمی ترین مساجد بوشهر است. امام زاده عبدالمهیمن در شهر بوشهر واقع شده و كلیسای بوشهر نیز متعلق به ارامنه گریگوری است. قدمت آثار كشف شده در برخی از مناطق قدیمی استان به هزاره اول تا سوم پیش از میلاد می رسد. وجود تپه های تاریخی قدیمی مانند تل خندق و تل مرو حاکی از قدمت طولانی منطقه است.
ازمیان بناهای قدیمی که در استان بوشهر وجود دارند کاخ کوروش و کاخ سنگ سیاه دارای اهمیت بیش تری هستند. منطقه كوشک اردشیر یکی از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به كاخ اردشیر در فیروزآباد است. برج قلعه خورموج نیز یكی از آثار شكوه مند تاریخی است که بقایای قلعه عظیم خورموج است و در مجموع جاذبه های متعدد استان بوشهر را تشكیل می دهند.
● صنایع و معادن
اقتصاد استان بوشهر به بخش های كشاورزی، دام داری، شیلات و تا حدودی به صنعت متكی است. صنایع استان بوشهر به دو بخش صنایع دستی و صنایع ماشینی تقسیم می شود. صنایع جدید استان؛ غالبا متوسط كوچك و عموما تبدیلی هستند. درصنایع متوسط بوشهر و دشتستان و در صنایع كوچك ابتدا شهرستان دشتستان و سپس بوشهر و شهرستان های دشتی و گناوه به ترتیب دارای اهمیت هستند. به غیرازشركت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی، مالكیت صنایع استان؛ بیش تر به بخش خصوصی تعلق دارد. این واحدهای صنعتی شامل صنایع غذایی و دارویی، شیمیایی، كانی غیر فلزی، برق و الكترونیك، فلزی و ریخته گری، ماشین سازی، ‌تجهیزات خودرو، نیروی محركه و لوازم و ابزار صیادی است كه عمده ترین آن ها را صنایع غذایی و دارویی و ماشین سازی تجهیزات تشكیل می دهند.
صنایع دستی از گذشته های دور نقش مهمی در زندگی و معیشت روستاییان داشته است. صنایع دستی استان بوشهر در حال حاضر بیش تر تأمین كننده نیازهای بومی منطقه است. مهم ترین صنایع دستی منطقه عبارتند از: كشتی و لنج سازی، توربافی، قالی بافی، گبه بافی، ‌گلیم، نمد، كوزه، سفال، حصیر بافی، سوزن دوزی، گیوه دوزی، زنبیل و سبدبافی، جارو (پیش وینگی)، سفال گری، نوعی قلیان به نام چلیم، غشك، ‌نوعی مشك مخروطی شكل سه پایه برای نگه داری آب بنام دولچه و نوعی شیرینی مخصوص بوشهر به نام مسقطی.
● کشاورزی و دام داری
كشاورزی استان از نظر نوع محصولات تولیدی و روش های تولید به دو قسمت محصولات زراعی و محصولات درختی تقسیم می شوند. مهم ترین محصولات زراعی را گندم، جو آبی و دیم، تنباكو، پیاز، كنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفه ای تشكیل می دهد. درزمینه باغ داری استان بوشهر امكانات زیادی ندارد. بیش ترین باغ های منطقه را نخلستان ها تشكیل می دهند، هم چنین باغ های محدود و كوچك مركبات نیز به طور پراكنده به چشم می خورند. شهرستان دشتستان ازلحاظ تولید سالانه خرما و مركبات مقام اول و دوم را در استان كسب كرده اند. میزان تولید خرما در حدود هشتاد هزار تن و میزان تولید مركبات حدود ده هزار تن است.
امكانات دام داری استان بوشهر ازنظر تأمین خوراك و علوفه دام اندك است. دام داری در این منطقه به شیوه سنتی انجام می گیرد، درنتیجه تولید گوشت و شیر آن ها قابل توجه نیست. بیش ترین دام های استان را بز، گوسفند و گاو و شتر تشكیل می دهد. پرورش زنبور عسل نیز در این استان از اهمیت نسبی برخوردار است و در حدود ۱۵۰۰ كندوی جدید و ۱۰۰۰ كندوی سنتی در استان وجود دارد. یكی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی استان بوشهر صید ماهی است. ولی به واسطه استفاده از وسایل قدیمی و روش های سنتی صیادان، ‌امر صید ماهی كه یك منبع مهم اقتصادی به شمار می رود، نقش واقعی خود را باز نیافته است. البته شركت شیلات ایران اقدام به صید صنعتی در این منطقه می نماید و به همین سبب كارخانه ها و مشاغل جنبی نیز در این منطقه تشكیل شده است.
● وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
بنای بوشهر به اردشیر ساسانی نسبت داده می شود كه نام اصلی آن ‹‹رام اردشیر›› بود. گفته می شود كه ‹‹رام اردشیر›› به مرور زمان به ‹‹ریشهر›› تبدیل شد. به نظر می رسد كه بوشهر تحریف شده ریشهر ـ همان شهر قدیمی ـ است. به طوری كه از اسناد و اطلاعات بر می آید، این منطقه به علت موقعیت مناسب برای احداث پایگاه دریایی و بندرگاه، مورد استفاده پادشاهان عیلام قرار می گرفته است. در زمان هخامنشیان كه كشورایران به بیست ساتراپ نشین (استان) تقسیم می شد، سرزمین بوشهر جزء ساتراپ نشین پارس بود.
داریوش فرمان داد تا کانالی از خلیج فارس به دریای سرخ حفر کنند. این كانال محققا راهی بود كه به جای كانال سوئز امروز می توانست خلیج فارس و دریای عمان را از طریق دریای سرخ مستقیما به مصر و مدیترانه اتصال دهد. مقابر كنده شده بر سطح سنگی جزیره خارك دلیل بر حضور سربازان هخامنشی در استان بوشهر است كه برای نگهبانی از چنین راه طولانی تدارك شده بود.
خلیج فارس به دلیل موقعیت سوق الجیشی و به لحاظ اهمیت اقتصادی و بازرگانی، در طول تاریخ همواره از سوی كشورها و دولت ها برای تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت مورد توجه قرار گرفته است. اولین یورش دولت های اروپایی به سواحل خلیج فارس در سال ۱۵۰۶ میلادی با حمله پرتغالی ها تحت عنوان محافظت و حراست از منافع پرتغال در برابر تجار مصری و ونیزی صورت گرفت. در سال ۱۰۳۱ هجری قمری شاه عباس با انگلیسی ها متحد شد و دست پرتغالی ها را از خلیج فارس كوتاه كرد. از سال ۱۱۴۸ هجری قمری نادر شاه بوشهر را كه آن زمان دهكده ای بیش نبود مورد توجه قرار داد و مشغول آماده كردن بوشهر به عنوان یك بندر و اسكله كشتی سازی با استفاده از چوب جنگل مازندران شد.
هم چنین برای تامین ارتباط جزایر و سواحل خلیج فارس در صدد تاسیس نیروی دریایی برآمد. در سال ۱۱۴۹ هجری قمری لطیف خان را به ایالت دشتستان و ناخدایی كل سواحل خلیج فارس انتخاب و اعزام كرد. این شخص برای تهیه ناوگانی در خلیج فارس، بوشهر را مركز دریایی خود قرار داد. در اواخر سلطنت نادرشاه ایران ۲۳ تا ۲۵ فروند كشتی جنگی در خلیج فارس داشت. بدین ترتیب از زمان نادر شاه بوشهر روی به پیشرفت نهاد و حتی مدتی بندر عباس را نیز تحت الشعاع خود قرار داد.
پس از قتل نادرشاه در اثر هرج و مرجی كه در ایران پدید آمد، كشتی های جنگی توسط حكم رانان و شیوخ اطراف خلیج فارس ضبط شد. هم چنین بندر بوشهر و بندرعباس نیز اهمیت سابق خود را از دست دادند. تجار هلندی كه در سال ۱۶۲۳ میلادی روابط تجاری خود را با ایران شروع كرده بودند, پس از قتل نادر شاه ایران را ترك كردند و بصره را مركز تجارت خود قرار دادند.
اما پس از مدتی در اثر دسیسه رقبای انگلیسی و به منظور نزدیكی بیش تر با دهانه خلیج فارس، تاسیسات تجاری خود را به خارك منتقل كردند و در عین حال از پرداخت اجاره بهای خارك به میرمهنا حاکم بندر ریگ و جزیره خارک خودداری نمودند.
میر مهنا در سال ۱۷۵۶ به تاسیسات هلندی ها حمله برد، دژ آن ها را تسخیر كرد، و آن ها را از جزیره بیرون راند. اما به سبب این كه در دفعات متعدد بنای سركشی و تمرد از دستورات كریم خان زند را گذاشت و آرامش خلیج فارس را برهم زد، کریم خان او را شكست داد و جزیره خارك و بندر ریگ را تصرف كرد. درهمین زمان نفوذ انگلیسی ها در سواحل و جزایر خلیج فارس و به خصوص سرزمین بوشهر رو به گسترش نهاده موفق شدند اجازه تاسیس تجارت خانه ای را در بوشهر با امتیازات فوق العاده به دست آورند.
سلسله قاجاریه كه پس از زندیه روی كار آمد چندان نفوذی در خلیج فارس نداشت. در زمان ناصرالدین شاه ارتش ایران هرات را اشغال كرد و به دنبال آن حالت جنگی بین ایران و انگلیس به وجود آمد. به دنبال این مسأله ناوگان انگلیس در خلیج فارس مركب از هشت كشتی جنگی و تعدادی ناوگان بخاری و بادی به ایران حمله كردند و جزیره خارك را متصرف شدند.
پنج روز پس از آن قوای انگلیسی در حوالی بوشهر در خاك ایران پیاده شدند و شروع به پیش روی به سوی برازجان كردند. قوای ایران برازجان را تخلیه و عقب نشینی كرده بود. بنابراین قوای انگلیس انبار اسلحه و مهمات برازجان را منفجر كرد و سپس به بوشهر بازگشت. سرانجام در نبردی كه در نهم ژانویه ۱۸۵۷ میلادی در خوشاب بین ایران و انگلیس رخ داد، انگلیسی ها موفق شدند سپاه ایران را شكست دهند.
پیش از جنگ اول جهانی بار دیگر دولت انگلیس منطقه بوشهر را مورد تجاوز قرار داد و در سال ۱۹۱۳ میلادی جنگ سختی بین نیروی انگلیس و دلیران دلواری در گرفت. درجریان این جنگ رییس علی دلواری و مردم تنگستان و دشتستان نقش برجسته ای ایفا كردند. رییس علی در سال ۱۳۲۷ هـ . ق با كمك تفنگ چی های تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمد علی شاه پاك كرد و اداره گمرگ و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر كرد. این كار دلیران تنگستان بر انگلیسی ها كه اداره گمرك را در اجاره داشتند، گران آمد و آنان برای تضعیف مشروطه خواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند.
جنگ بین رییس علی و دلیران تنگستان از یك طرف و انگلیسی ها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور متوالی و پراكنده تا شوال ۱۳۳۳ هـ . ق ادامه یافت و انگلیسی ها نتوانستند بر رییس علی و یارانش تفوق یابند. تا این كه در گیر و دار حمله انگلیسی ها به بوشهر در شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ هـ . ق ( سوم سپتامبر ۱۹۱۵ م ) هنگامی كه رییس علی در محلی به نام «تنگك صفر» قصد شبیخون به قوای انگلیسی ها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یكی از هم راهان خاین قرار گرفت و در دم به شهادت رسید. بوشهر در زمان جنگ تحمیلی عراق به ایران نیز ایفاگر نقش های اقتصادی و استراتژیكی مهمی بود و هم اكنو ن از نظر استراتژیكی, اقتصادی و گردشگری برای ایران دارای اهمیت بسیاری است. استان بوشهر در سال ۱۳۵۲ به استانی مستقل تبدیل شد كه با دربرگرفتن شهرستان ها, شهرها و روستاهای متعدد از جمله مناطق مهم جنوب ایران است.
● مشخصات جغرافیایی
استان بوشهر در جنوب ایران واقع شده و بین ۲۷ درجه و ۱۴ دقیقه پهنای شمالی و ۵۰ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقیقه درازای خاوری از نیم روز گرینویچ قرار گرفته است. این استان از شمال به استان های خوزستان و كهگیلویه و بویر احمد، ‌از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از خاور به استان فارس و از باختر به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ۶۰۰ كیلومتر مرز آبی دارد و از اهمیت سوق الجیشی, اقتصادی و گردشگری قابل توجهی برخوردار است.
به طور كلی آب و هوای بوشهر در نواحی ساحلی گرم و مرطوب و در قسمت های داخلی گرم و خشك صحرایی است.در استان بوشهر دو فصل محسوس وجود دارد:
۱) زمستان نسبتا خنك، شامل ماه های آذر، دی، بهمن، ‌اسفند
۲) تابستان گرم و خشك و طولانی. پاییز و بهار این استان نیز بسیار زودگذر است.
● شهرستان های استان بوشهر
بندر بوشهر, بندر دیلم, بندر گناوه, تنگستان(اهرم), دشتستان(برازجان), دشتی (خورموج), بندردیر, بندر كنگان. این منطقه به واسطه كمی ارتفاع از دریا- شهر بوشهر از سطح دریای آزاد تنها پنج متر بالاتر است - و نزدیكی به خط استوا و دریای گرم، سرزمین گرم و مرطوبی است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۷۵، جمعیت استان بوشهر ۷۲۷۳۷۳ نفر بوده است. دسترسی به استان بوشهر از سه طریق هوایی, زمینی و دریایی امكان پذیر است. مسیرهای زمینی دسترسی به این راه ها عبارتند از:
▪ راه ‌آسفالته بوشهر – برازجان به سمت شمال خاوری به درازای ۷۰ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بوشهر – برازجان – گناوه به سمت شمال باختری به درازای ۱۵۸ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی گناوه – بندر ماه شهر به درازای ۲۰۱ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بندر ماه شهر – اهواز به درازای ۱۵۳ كیلومتر
▪ راه‌ آسفالته اصلی بوشهر – برازجان – گناوه – بندر ماه شهر – اهواز به درازای ۵۱۲ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بوشهر – كازرون به سمت شمال خاوری به درازای ۱۶۲ كیلومتر
▪ راه ارتباطی بین بوشهر – بندر گناوه ۷۲ كیلومتر
▪ راه اصلی گناوه – بندر دیلم به سمت شمال باختری به درازای ۶۷ كیلومتر
▪ راه خورموج تا شهر اهرم به سمت شمال باختری به درازای ۳۰ كیلومتر و از همین راه به درازای ۵۲ كیلومتر تا بندر بوشهر ادامه دارد. در میان شهرهای استان؛ شهر بوشهر(مرکز استان) دارای فرودگاهی بین المللی است و پروازهای گوناگونی در آن انجام می شود. هم چنین از طریق لنج ها و كشتی ها از راه دریا نیز امكان دسترسی به این منطقه وجود دارد.
● جاذبه های طبیعی استان بوشهر
استان بوشهر یکی از مهم ترین مناطق گردشگری طبیعی ایران به شمار می آید که پنج ماه از سال، زمانی که بیش تر قسمت های ایران در سرما و یخ بندان به سر می برند، از آب و هوایی مطلوب، سواحلی آفتابی و چشم اندازهایی کم نظیر برخوردار است. هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه های آب معدنی، دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره های متعدد، تالاب های کم نظیر و ارزشمند، ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشکی و دریایی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه ترین نواحی طبیعی جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورده است. جاذبه های طبیعی استان بوشهر همواره تعداد زیادی از دوست داران طبیعیت را به سوی خود جذب می کند و نقش ارزنده ای در صنعت گردشگری کشور ایفا می نماید.
● جاذبه های تاریخی و معماری استان بوشهر
ستان بوشهر افزون بر جاذبه های طبیعی، فرهنگی و اجتماعی به سبب دارا بودن پیشینه تاریخی و سابقه کهن فرهنگی دارای اماکن تاریخی، مذهبی و فرهنگی با ارزشی است که از قابلیت های تاریخی و معماری این منطقه حکایت دارند. استان بوشهر از مهم ترین مناطق جنوبی ایران است که بیش تر شهرستان های آن از بناهای دیدنی و مکان های تاریخی برخوردارند.بناهای تاریخی و معماری استان بوشهر؛ شامل مسجدها و مراکز عبادی اسلامی، باغ ها و عمارت های دیدنی و برج ها و قلعه های قدیمی می شوند. آثار و بناهای تاریخی منطقه؛ ردپای تاریخی از دوره های باستانی ایران، دوره های اسلامی و معاصر در بردارند که هر یک به نوبه خود برای گردشگران جذاب و دیدنی است.
تپه های تاریخی زیادی از جمله تل خندق با معماری مربوط به دوره ساسانی و تل مرو واقع در نزدیکی کاخ هخامنشی در منطقه بوشهر وجود دارند که برای باستان شناسان و دانشجویان باستان شناسی قابل توجه است. از میان بناهای قدیمی منطقه؛ کاخ کورش مربوط به دوره کورش (بنیان گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه که آن هم از بناهای دوره هخامنشی است از اهمیت بیش تری برخوردار هستند. گوردختر - که گفته می شود آرامگاه دختر یا خواهر كوروش است- نیز از آرامگاه های مهم منطقه است.
كوشک اردشیر یکی دیگر از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به كاخ اردشیر در فیروزآباد بوده و برج قلعه خورموج یكی از آثار شكوهمند تاریخی است که بقایای قلعه عظیم خورموج به شمار می آید. سبک معماری این بنا سلجوقی بوده و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی بنا شده است. گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است.
پل مشیر که بر روی رودخانه دالکی بنا شده مربوط به عهد قاجاریه است.
مسجد توحید (مسجد برازجانی ها)؛ از قدیمی ترین مساجد بوشهراست که بنای درخور توجهی دارد. امام زاده عبدالمهیمن نیز در شهر بوشهر واقع شده و گنبد آن از گچ بری های زیبایی برخوردار است. تزیینات درب و پنجره و شیشه های رنگی هشتی آن بر تلطیف نور و زیبایی بنا افزوده است. از میان اماکن متبرکه شهرستان دشتستان، بقعه شیخ منصور خزایی را که مربوط به دوره تیموریان است را می توان نام برد و بنای امام زاده میر ارم از مهم ترین بناهای تاریخی شهرستان دشتی به شمار می آید. مسجد بردستان که گمان می رود از بناهای قرون اولیه اسلامی باشد و امام زاده شاه محمد که در چند فرسخی شمال باختری دیر نزدیک محلی معروف به نام بردخون قرار گرفته؛ جزو بناهای مهم شهرستان دیر هستند. کلیسای بوشهر هم از اماکن زیبای استان است که متعلق به ارامنه گریگوری است.
خانه ها و عمارت های قدیمی بسیاری در استان بوشهر وجود دارند که برخی از آن ها عبارتند از: عمارت ملک که به صورت یک مجموعه ساختمانی و متعلق به یک قرن پیش است. عمارت گلشن که قدمت آن ۱۷۰ سال بوده و مجموعه حاج رییس که از پنج ساختمان تو در تو تشکیل شده و در اواسط دوره قاجاریه ساخته شده است.
از میان جاذبه های تاریخی تنگستان، خانه رییس علی دلواری در شهرستان تنگستان یادآور خاطرات فراموش نشدنی مبارزات آزادی خواهی هشتاد سال پیش است. قلعه نصوری را می توان مهم ترین جاذبه تاریخی شهرستان کنگان به حساب آورد. این بنا در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار داشته و متعلق به اوایل قاجاریه است. (جزییات توضیحی در مورد تمام بناهای یادشده به علاوه بناهای دیگر در هر شهرستان به صورت آیتم های جداگانه ای جهت اطلاع علاقه مندان آورده شده است
● جشن ها و آیین های استان بوشهر
در تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی، جشن‌ها و روزهای عید، ریشه در تاریخ افسانه‌ای ایران باستان؛ یعنی دوره سلسله پیشدادی دارند. جشن ها و آیین های استان بوشهر به جشن های مذهبی، ملی و محلی تقسیم می شوند.
▪ جشن های بزرگ مذهبی در استان بوشهر
جشن میلاد حضرت محمد(ص)، جشن میلاد حضرت فاطمه(س) (روز مادر)، جشن میلاد حضرت علی (ع)( روز پدر)، جشن های بزرگ نیمه شعبان، روز میلاد حضرت امام زمان (عج )، مراسم های آغاز ماه مبارک رمضان و آداب گرفتن روزه و عید قربان، جشن بزرگ غدیر خم و تعیین حضرت علی(ع) به جانشینی حضرت رسول الله(ص)، جشن بزرگ بعثت حضرت محمد (ص) و جشن میلاد دیگر امامان معصوم (ع) از جمله جشن های مذهبی مهم استان بوشهر به شمار می آیند. جشن بزرگ عید فطر در استان بوشهر؛ عید تلخک یا عید مرده ها نامیده می شود.
در این روز كسانی كه عزیز از دست رفته دارند؛ مراسم فاتحه خوانی برگزار می كنند و مردم برای تسلیت به دیدن آن ها می روند. سحرگاهان بعد از گفتن اذان صبح روز عید فطر، مردم به زیارت اهل قبور می روند و بر قبر مرده های خود سفره می چینند و پس از بازگشت از قبرستان نماز عید خوانده می شود.
در میان جشن های ملی؛ جشن های عید نوروز مهم ترین و بزرگ ترین جشن ها به شمار می آیند. نخستین جشن ایرانی به نام نوروز از زمان پادشاهی جمشید مرسوم شد و در زمان های بعد، جشن‌ها و آیین‌های دیگری چون تیرگان، مهرگان، سده و غیره در فرهنگ ایران پدید آمدند. اعیاد ملی، مذهبی و محلی در استان بوشهر نزد همه پاس داشته می شوند. اقلیت های مذهبی استان بوشهر نیز می توانند جشن های مذهبی خود را به راحتی به جای آورند.
درمیان جشن های ملی؛ آیین های ویژه عید نوروز مهم ترین جشن ها به شمار می آیند. مردم استان بوشهر بر اساس رسوم رایج، این عید ملی را با شكوه هر چه تمام تر برگزار می كنند و برای آن اعتبار و احترام زیادی قائل هستند.
این مراسم در میان مردم بوشهر؛ با یک شیوه ولی آداب مختلف انجام می شود. در عین حال همه مردم بوشهر آمدن نوروز را به فال نیک می گیرند و چند روز به تحویل سال نو مانده نوعی شیرینی تهیه می کنند که به شیرین بیب گلی معروف است. بیش تر مردم بوشهر علاوه بر پختن شیرینی بیب گلی و شیرینی قراپیچ، شیرینی های دیگری نیز ار بازار تهیه می کنند و در تمام ایام جشن های نوروزی از مهمانان با انواع شیرینی ها پذیرایی می شود.
آیین های شب چهارشنبه سوری پیش از شروع جشن های نوروزی برگزار می شوند. در گذشته در بوشهر؛ آخرین شب چهارشنبه ماه صفر هر سال قمری را به منزله چهارشنبه سوری می دانسته اند. (به دلیل این كه ماه صفر و به ویژه روز ۱۳ آن را بسیار سنگین و بلاخیز قلمداد می كرده اند) بنابراین برای جان سالم به در بردن از نحوست ماه صفر و مخصوصا به خاطر آن كه نحوست آن ماه به ماه های بعد منتقل نشود و به همان ماه ختم شود به گونه زیر عمل می كرده اند:
در آخرین سه شنبه ماه صفر سه شنبه شب) به كنار دریا می رفته اند و پاهای خود را تا ساق در آب می زدند و ضمن این كه چند عدد سنگ به دورن آب پرتاب می كردند؛ می گفتند: درد و غمم در بیشو تو آو دریه بیشو
درد و غم من بیرون برود در آب دریا برودمضمون این خواسته با اعمال چهارشنبه سوری آخر سال خورشیدی كه آتش برافروخته می شود و از روی آن می پرند؛ می گویند: سرخی تواز من ... زردی من از تو یکی است.
هر گاه چهارشنبه سوری با فصل تابستان تقارن پیدا کند؛ معمولا" نوجوانان پسر و دختر در صبح چهارشنبه سوری راهی دریا می شوند و مراسم چهارشنبه سوری خود را با شنا كردن در آب دریا به جای می آورده اند.
امروزه همان مراسم چهارشنبه سوری که در کل کشور رایج است در این استان نیز برگزار می شود و آتش افروزی شب چهارشنبه سوری از آداب مردم این دیار است. بر اساس رسم آن ها شب چهارشنبه سوری نباید نفرینی صورت گیرد زیرا بر این باورند كه در روزهای آخر سال؛ جمعا ۱۹۹۹ قضا و بلا نازل می شود كه فقط ۹۹۹تای آن در این شب است. در استان بوشهر عصر چهارشنبه سوری كوزه نو یا كهنه ای را به خانه یا زمین می زنند تا بشكند و معتقدند كه قضا و بلاها را دور می ریزد.
مراسم زار(لیوا) که از آیین های شب چهارشنبه سوری است ریشه افریقایی دارد و گویا از طریق حبشه به این منطقه راه یافته است و برای فرد بیمار برگزار می شود. این رسم در شب چهارشنبه سوری برگزار می شود و در آن مردان و زنان لباس مخصوص می پوشند و عطر مخصوص این مراسم را نیز به خود می زنند و خود را برای مراسم آماده می كنند.
هفت روز قبل از اجرای مراسم معجون مخصوصی از گیاهان : كندرک،ریحان، گشنه، زعفران، هل، جوز و زبان جوجخ(نوعی گیاه) تهیه می کنند و بیمار را دور از چشم زنان و یا بالعكس اگر مریض زن باشد دور از چشم مردان نگه می دارند و از این معجون برتن بیمار می مالند و مقداری نیز به خورد او می دهند. این مراسم چندین شبانه روز ادامه دارد و شخص زار بعد از خلاص شدن از بیماری باید همیشه لباس تمیز و سفید بپوشد و خود را مرتب بشوید و معطر كند. در ضمن می نیز نباید بنوشد و هیچ كار خلافی انجام ندهد و به این صورت او برای همیشه در جرگه اهل هوا در می آید.
جشن های ازدواج در استان بوشهر دارای آداب و آیین های خاص خود است. در حال حاضر برخی از آن ها از بین رفته و به طور پراكنده در گوشه و كنار اجرا می‌شود و برخی دیگر با شكوه تمام مرسوم است. معمولاً خواستگاری توسط ریش سفید و یا بزرگ خانواده پدر یا مادر داماد انجام می‌شود. در این زمان خانواده عروس هم مدتی فرصت فكر كردن خواسته و بعد جواب نهایی را می دهند. البته در گذشته ازدواج اجباری و بیش تر درون همسری بود، ولی امروزه جوانان خود همسر آینده خویش را انتخاب می‌كنند و بعد خواستگاری انجام می‌شود. اگر داماد مورد قبول واقع نشود، خانواده عروس به بهانه این كه دختر را برای فامیل یا پسرعمو انتخاب كرده‌اند، جواب منفی می‌دهند.
شرط زدن مرحله بعد از خواستگاری است. چند نفر از افراد ریش سفید خانواده داماد پیش پدر عروس می آیند و بدین ترتیب شرایط نهایی طرفین مطرح می شود. در این نشست مهریه حاضر و غایب تعیین می‌شود. در گذشته ها مهریه پوست پیاز و یا بال پشه تعیین می شد. چون امكان جمع‌آوری این اقلام غیر ممكن بود، بدین ترتییب طلاق غیر ممكن می شد. در بعضی روستاها هنوز مبلغی به عنوان حق شیر یا شیر بها به مادر عروس می‌پردازند. بعد از تعیین این شرایط نوبت به نامزدی می‌رسد. بدین صورت یک دست لباس را همراه با حلقه و ساعت در حالی كه در پارچه سبز پیچانده‌اند به عنوان نشان نامزدی به خانه عروس می‌برند.
به مراسم بردن لباس عروس از طرف خانواده داماد به خانه عروس و نیز به مراسم بریدن پارچه لباس عروس و داماد رخت برون می گویند.خانواده داماد بعد از این كه لباس های عروس را تهیه كرده یک روز خوب مثل تولد ائمه اطهار (ع) یا شب های جمعه را تعیین كرده و لباس‌ها را با هلهله و شادی به خانه عروس می برند. بردن لباس‌ها معمولاً یك هفته قبل از عروسی انجام می‌شود تا عروس فرصت كافی برای دوختن آن ها را داشته باشد. دایه یا زن خیاط لباس‌ها را یكی‌یكی به مهمانان نشان می‌دهد در عوض این كار به وی هدایایی تقدیم می‌شود. قیچی زدن لباس عروس را باید یک زن خوشبخت و دولتمند (یعنی این كه شوهرش زن دوم نداشته باشد، دل سوخته نباشد، از شوهرش جدا نشده باشد) انجام دهد.
در گذشته لباس‌ها را در سینی چیده و روی آن را روسری سبزی می كشیده‌اند. در بعضی مناطق مثل بندر دیلم لباس‌های داماد را نیز از خانه عروس طی مراسمی به خانه داماد می برند و به این كار تشریف می‌گویند.
دعوت از مردم برای شركت در جشن عروسی توسط دلاک یا دایه انجام می‌شد ولی امروزه توسط اقوام عروس و داماد صورت می گیرد. هنگام دعوت در ظروفی مقداری گلبرگ و گل محمدی ریخته و نقل و نبات نیز روی آن گذاشته، سپس با پارچه حریر سبز روی آن را پوشانده و به درب خانه‌ها برای دعوتی می‌روند، صاحب خانه تعداد گلبرگ و نقل را برداشته و با ذكر‌ دعای خیر و خوشبختی اعلام آمادگی برای حضور در جشن عروسی می نماید. به این عمل طلبون نیز گفته می‌شود. گل و نقل طلبون را جوانان دم بخت برای طلب مراد می‌خورند.
بعد از ظهر شب عروسی، داماد بعد از رفتن به حمام و پوشیدن لباس نو در حجله‌ای كه وسط حیاط داماد درست شده می‌نشیند. مردم با هلهله و شادی همراه با آوای نی انبان گرد داماد جمع می شوند. سلمانی محل پارچه‌ای را دور گردن داماد می بندند و موی سر و صورت او را اصلاح می‌كند. مردم نیز پول و شیرینی روی سر داماد می‌ریزند که به این مرام سرتراشون می گویند. هنگام سرتراشون دعایی خوانده می‌شود و مردم صلوات می‌دهند، در این مراسم مردم با شربت و شیرینی و آجیل پذیرایی می شوند.
حنابندان رسم دیگری است که معمولاً یك شب قبل از عروسی انجام می دهند. سلمانی محل، دست و پای داماد را در منزل وی حنا می‌بندد و سپس با یک پارچه حریر سبز رنگ می بندد. در همان ساعت؛ سلمانی زن در منزل عروس دست و پای عروس را حنا می‌بندد. هنگام حنابندان موسیقی محلی و رقص و پای كوبی اجرا می‌شود. در صبح حنابندان حلوای برنج و حلوای انگشت پیچ با نان محلی كه كنجد روی آن مالیده شده و به گرده مشهور است، به مردم می‌دهند. طریقه پخش حلوا به این صورت است كه حلواها را در كاسه و یا بشقاب چیده و در سینی بزرگی قرار می دهند، یكی از بستگان عروس و یا داماد سینی را روی سر گذاشته و به خانه‌های همسایه و فامیل می‌رود و حلوا را تقسیم می‌كنند.
این حلوا را صبح عروسی نیز پخش می‌كند.امروزه مراسم حنابندان به این صورت است كه یك برگ سبز درخت نارنج و یا یک اسكناس هزارتومانی را در دست های عروس و داماد گذاشته و روی آن حنا می گذارند. هنگام حنابندان این شعر خوانده می‌شود: "عروس حنا می‌بنده، طوق طلا می بنده، اگر حنا نباشد، دل به خدا می بنده"
دومارویی رسم دیگری است که در مراسم های عروسی انجام می شود. در روستاهایی كه كنار روخانه و یا دریا قرار دارند، بعد از ظهر پیش از شب عروسی داماد را سوار اسب كرده و با هلهله و شادی او را به كنار رودخانه برده، بعد از استحمام وی را به منزل بر می گردانند و سرتراشون انجام می شود. در نقاط دیگر داماد را برای زیارت به پابوسی پیر یا امام زاده‌ای درمحل می‌برند.
وقتی عروس را به منزل داماد می آوردند (در قدیم كه عروس را با اسب می آوردند) عروس تا هدیه ای نمی گرفت از اسب پیاده نمی شد که به این رسم پااندازون گفته می شود. امروزه آوردن عروس با اتومبیل انجام می‌شود در این شرایط نیز عروس تا هدیه نگیرد از اتومبیل پیاده نمی شود. هدایا ممكن است پول، قالی، چند اصل نخل چند رأس گوسفند و یا قطعه‌ای زمین باشد.
سه شبه رسم دیگری است که در شمال استان نظیر بندر ریگ و بندر گناوه و دیلم رایج است. در شب سوم عروسی، دوستان و بستگان عروس و داماد به دیدن عروس می روند و هدیه مورد نظر خود را تقدیم می‌كنند. در منزل عروس با شیرینی و آجیل و شربت از مهمانان پذیرایی می‌شود. آجیل را در دستمال كوچكی می پیچنانند و میهمانان آن را با خود به منزل می برند. یزله خوانی و خیام خوانی از جمله آداب موسیقی مراسم ازدواج در استان بوشهر است.
آیین‌های طلب باران از جمله آیین های محلی بسیاری از مناطق کم آب ایران از جمله استان بوشهر است. در این سرزمین اگر بارش باران تا آذرماه با تأخیر روبه رو شد مردم دست به دعا برداشته و آیین‌ها و مناسكی را برای تسخیر این عنصر طبیعی انجام می‌دهند. برخی از این آیین ها به شرح زیر هستند:
▪ مراسم گل‌گلین (gal galin):
هنگام غروب مردم محله در یک كوچه جمع شده و یک نفررا به صورت مضحک و خنده‌دار در می‌آورند؛ لباس كهنه تهیه شده با گونی می پوشانند، شاخی روی سرش می‌گذارند، زنگوله ای در گردن او می‌اندازند واو در كوچه‌ها راه میافتد به این فرد گلی می‌گویند. مردم از پشت بام به روی گروه گلی آب می ریزند. گلی به درب خانه‌ها می رود و طلب هدیه‌ای می‌كند. صاحب خانه به گلی مواد غذایی از قبیل گندم، جو، حبوبات و یا پول می‌دهد. عده ای به ویژه كودكان نیز پشت سر گلی به راه می افتند و اشعاری می‌خوانند" نه او بی بارون بی بارون بی نه او بی (آب نبود)"
اگر صاحب ‌خانه به آن ها هدیه‌ای بدهد می‌گویند: "خونه گچی پر همه چی" اگر صاحب خانه به آن ها چیزی ندهد؛ می‌گویند: "خونه گدا هیچی ندا"
هنگام عبور از كوچه این اشعار را به منزله طلب باران خواهی می‌خوانند:
"گلی ما جهونن امشب
صبا بارون گلی ما خوشكل است
امشت تا فردا باران خواهد آمد
گلی اومده در خونتون سی محض جاجیم كهنه‌تون
گلی ما چه زشت بارون تپ درشت
گلی اومد درخونتون سی محض بوای بچه تون
گلی اومده رو خونه تون سی محض جاجیم كهنه تون"
از هدیه های جمع آورده شده، شله یا حلیم درست می‌كنند. یک دانه مهره یا ریگ در آش می اندازند. سپس آش را بین حضار تقسیم می‌كنند. در سهمیه آش هر كس ریگ دیده شد، او را كتک می زنند.در این موقع یک نفر ریش سفید و یا سید محل ضامن وی شده و او را نجات می‌دهد و می‌گوید من ضامن این فرد هستم تا چند روز دیگر باران خواهد آمد. اگر باران نیامد او را بزنید. فردی كه مهره خورده را رو به سوی قبله دعا (یعنی امام زاده یا پیری كه در سمت مغرب محله واقع است) می‌برند (در آبادی هایی كه كنار ساحل هستند به سمت دریا كه در جهت مغرب است می روند) مردم به دنبال آن فرد به راه می‌افتند و با هم دیگر می‌خوانند: "قبله دعا می‌شینیم سی او خدا می‌شینیم"
وقتی مردم به سوی پیر یا امام زاده حركت می ‌كنند اسم امام زاده را آورده و از وی طلب باران می نمایند.
▪ مراسم تک تكو tek teku
از آیین‌های ویژه طلب باران است كه ترتیب آن به شکل زیر است:
شب هنگام دو نفر در حالی كه صورت خود را پوشانده‌اند تا شناخته نشوند؛ آردبیز یا الک را در دست گرفته و با ریگ به الک می‌كوبند كه با صدای تک تک آن صاحب خانه به دم در آمده و به آن دو نفر قند یا چای می دهد. چیزهایی را كه جمع شده است به سر پیر یا امام زاده می‌برند و چای درست كرده می‌خورند. این كار تا سه شب ادامه دارد؛ مردم معتقدند بعد از سه شب باران خواهدبارید.
▪ مراسم آفتاب خواهی(بند آمدن باران):
به همان اندازه كه باران برای مناطق گرم ضروری است، اگر زیاد ببارد، سیل راه می‌افتد در این شرایط مردم به روش های بند آمدن باران هستند، تا از ایجاد سیل و ویرانی خانه‌هایشان در امان باشند. به این منظور مهری را كه باآن نماز می‌خوانند، در زیر باران می اندازند، آن ها معتقدند با این كار باران شرمش می‌شود و بند می آید. هم چنین آرد و نمک را(كه مقدس هستند) توی باران می‌پاشند تا باران بند بیاید. ویاچوبی را آتش‌زده سرخ كه شد آن را در دست گرفته در زیر باران می‌گردانند‌.▪ دم دم سحری در ماه رمضان:
در ماه مبارک رمضان هنگام سحر برای بیدار كردن مردم دو نفر در حالی كه یكی چراغ فانوسی به دست دارد و دیگری دمامی را به دوش می كشد به در یک به یک خانه ها رفتند و با كوبیدن سه بار چوب بر دمام آن ها را از خواب بیدار می كنند تابرای خوردن سحری آماده شوند این دونفر هنگام كوبیدن طبل این اشعار را می خوانند "خداوندا توستاری همه خوابند توبیداری به حق لا اله الا الله همه عالم نگه داری"
پس از پایان ماه مبارک رمضان بعداز خواندن نماز عید فطر این دونفر طبل را به دست گرفته و سركوچه ها به درب منازل می روند وبرای گرفتن پاداش صاحب خانه را خبر می دهند. صاحب خانه به آن ها مقداری پول می دهد.
به سبب ساحلی بودن استان بوشهر و محدود بودن كشاورزی و دام داری، ماهی و میگو سهم عمده ای در خوراک مردم استان بوشهر دارند. غذاهای محلی و سنتی از مهم ترین جاذبه های اجتماعی به شمار می روند. تقریبا همه خوراک هایی که در این استان تهیه و طبخ می شوند، ریشه در طبع محلی مردمان بوشهری دارد. انواع قلیه رایج ترین غذای محلی استان بوشهر به شمار می آیند. قلیه یک واژه عربی است و مفهوم عام آن نوعی خوراک است كه از گوشت درست می كنند. در نواحی ساحلی منظور از قلیه؛ خورش ماهی و میگو است. قلیه انواع مختلفی دارد که قلیه اسفناج، بادنجان، كدو ترش، برنج، به، هویج، پیتی، سغدی، قلیه ماهی، قلیه میگو، كباب میگو، آبگوشت ماهی، شینسیل میگو، دم پخت ماهی، ماهی شكم گرفته، كباب ماهی، ماهی شور پلو، عرق گیر ماهی، پلو ماهی، حواری ماهی، ماهی تنوری، ماموسه و پاكوره از جمله برخی از آن ها هستند. برخی دیگر از انواع غذاها چون: دلمه برنج، دلمه برگ مو، خوراک چغندر، خوراک سیب زمینی، خوراک فاسولیا، گنمه، دم پخت ماش، خورشت جگر، خورشت گل كلم، خورش كلم پیچ، خورش لوبیا سبز، خورش بادمجان، دال عدس، حلوای عسلی و ... از دیگر غذاهای محلی این منطقه به شمار می آیند.
۱) تنداز ماهی (TANDAZ):
غذایی است که ماهی را سرخ كرده و همراه پیاز و سبزی (گشتیز و شوید) درلا به لای برنجی كه می خواهند دم بیاورند؛ قرار می دهند و مصرف می کنند.
۲) گمنه GEMNE یا للکLELEK:
گمنه از بلغور گندم تهیه می‌شد. ابتدا پیاز داغ درست كرده بعد به آن آب می‌زنند. بعد از جوش آمدن گندم را كه قبلاً بو داده‌اند به آن می‌افزایند و مانند برنج دم می‌كنند. این غذا بیش تر در دشتی تهیه می شود و در این شهرستان خوراک گمنه؛ غذای دایمی سفره هاست.
۳) رشته: رشته را نیز مانند برنج پخته و آن را دم می‌كنند و بعد و با بادمجان سرخ كرده یا ماهی مصرف می کنند.
در استان بوشهر پختن دو نوع نان معمول است: یكی در تنور و دیگری روی تابه.
نان تنوری ضخیم و به گروه مشهور است و روی آن را كنجد می‌پاشند و در تنور می‌پزند.
نان نازک را با ابزاری به نام تیر روی صفحه‌ تخته‌ای به نام خون xun پهن می كنند. سپس آن را روی تابه می پزند. این نوع نان نازک و خشک بوده و تا ماه‌ها قابل نگه داری است. روی تابه؛ نان نرم و كوچک تری به نام مشتک یا بلبل نیز تهیه می‌شود كه بیش تر جهت صبحانه صرف می‌شود. انوان نان‌های دیگری به نام نان شیرین، قراپیچ و پادرازک نیز تهیه می‌شود.
نان پوشی نذر بسیار ساده ای است كه آن را در مسجد یا قدمگاه های دیگر به جای می آورند. این رسم بیش تر برای خردسالان و گاهی نوجوانان انجام می شود. در این رسم بیمار را در گوشه مسجد می خوابانند و سر تا پای او را با نان می پوشانند. افراد شركت كننده در این مراسم را زنان و دختران تشكیل می دهند. این كار با سلام و صلوات به حضرت پیامبر(ص) صورت می گیرد و بعد از تکه تکه کردن نان ها مسقطی یا حلوای دیگری در آن قرار می دهند و به حاضرین می دهند و درخواست دعا برای شفای بیمار می کنند.
در استان بوشهر به سبب وجود خرمای فراوان غذاها و شیرینی هایی كه با خرما درست می شود از رواج زیادی برخوردار است. برخی از انواع شیرینی های این منطقه که از جمله سوغاتی های خوشمزه نیز محسوب می شوند، عبارتند از:
▪ رنگینک:
هسته خرمای درشت را در می آورند و به جای آن مغز گردو می گذارند و به صورت سربالا در بشقاب چیده مقداری آرد در روغن بو داده و سپس كمی هل و دارچین را هم مخلوط كرده و همه را روی خرماها می ریزند.
▪ حلوا خرمایی:
خرما را با كمی آرد بو داده در روغن مخلوط کرده و مصرف می كنند.
چنگال: مقدار كمی خرما به اندازه یک چنگ را با كمی آرد مخلوط كرده و آن را ورز داده و مصرف می كنند.
▪ خارک پخته:
كمی قبل از برداشت خرما، خرماهایی كه قابلیت رسیده شدن ندارند را در ظرفی بزرگ می جوشانند و سپس آن را مدتی جلوی آفتاب قرار می دهند تا خشک شود و آن گاه به مصرف می رسانند.
زنان خانه‌دار با پختن نان های مخصوص به استقبال عید می‌روند. انواع نانهای شیرین در اندازه‌های مختلف طبخ می‌كنند. یک نوع نان گرد و كوچک به نام پادرازک كه پر از هل و گلاب است در شمال استان بوشهر در تنور می‌پزند. هم چنین نان شیرین دیگری كه دارچین روی آن می‌پاشند نان را روی تابه پخته سپس آن را لوله می‌كنند؛ نیز به قراپیچ مشهور است. نان شیرین با طعم های مختلف در بیش تر شهرها و روستاها پخته می‌شود
● ویژگی های مردم نگاری استان بوشهر
مردم استان بوشهر از نظر نژادی اختلاطی از نژاد آریایی، سامی، افریقایی و نژاد خاصی كه اصطلاحا" به بوشهری معروف است، هستند. پیش از ورود و استقرار آریاییان در بوشهر، نژادهادی بومی در این منطقه می زیسته اند و مداركی كه از عصرحجر و برنز (مفرغ ) باقی مانده بر این قضیه گــواهی می دهد كه علاوه بر نژاد مدیترانه ای نژادهای دیگر مانند:دراویدی ، سیاه پوست، سامی، عیلامی و عرب نیز در این سرزمین سكونت داشته اند.
ساكنان استان بوشهر مسلمان و شیعه مذهب بوده و فرقه های شیعه اخباری و شیخیه نیز زیاد دیده می شود. اقلیت های دینی؛ مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز به تعداد کم در این استان زندگی می کنند. خانواده در بوشهر از مقام و احترام خاصی برخوردار است و زنان بوشهر نیز در این بین سهم شایانی دارند و نمونه عفت و پاک دامنی و كار و بردباری هستند. بیش تر مردم این دیار به عقاید دینی و مذهبی خود متعصب هستند و به پیشوایان دینی احترام می گذارند. مردم استان بوشهر متدین، زود آشنا، مهمان نواز و بسیار مهربان و غریب نوازند.
در آیین های مخصوص سوگواری آداب خاص خود را دارند. به هنگام فوت شخصی نزدیكان او جمع شده پس از مراسم تغسیل او را به گورستان می برندو سرودهای مذهبی می خوانند كه فقط در این دیار رایج است.
در ماه محرم و دیگر ایام سوگواری مردم به سینه زنی و عزاداری می پردازند و سینه زن ها به شكل خاصی به صورت دایره در می آیند و نوحه خوان ها نوحه می خوانند و همراه با آن طبل و سنج و شیپور هم می زنند كه معروف ترین آلت موسیقی رایج در این استان دمام است. در ماه های سوگواری به هیچ روی در این منطقه مراسم های شادی و عروسی صورت نمی پذیرد.
● جاذبه های فرهنگی استان بوشهر
اذبه های فرهنگی استان بوشهر امروزه به یکی از مهم ترین ابزارهای این منطقه در جلب گردشگران مختلف ایرانی و خارجی تبدیل شده است. صنایع دستی استان بوشهر از زیباترین و جالب ترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می آیند که در همه نقاط شهری و روستایی تهیه می شوند. موسیقی استان بوشهر از قدمت طولانی برخوردار بوده و استعداد لازم برای تبدیل شدن به یک قطب موسیقی را دارد. با توجه به اشتیاق جامعه هنری داخلی و خارجی به شناخت ملودی های اصیل و بكر بومی و سازهای سنتی، از این هنر می توان در برنامه ریزی توریسم استفاده های شایانی کرد. به علت موقعیت بندری، ساحلی و شرجی بودن هوا در استان بوشهر؛ بیش تر مردم از لباس های نخی و سفید استفاده می كنند. لباس های محلی اهالی استان بوشهر نیز یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می رود که در بین گردشگران از جاذبه های خاص خود برخوردار است.
● صنایع دستی استان بوشهر
صنایع دستی استان بوشهر از زیباترین و جالب ترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می آیند که در همه نقاط شهری و روستایی تهیه می شوند. مهم ترین صنایع این استان را سوزن دوزی، قالی بافی، گلیم بافی، گبه بافی (خرسک بافی)، نمد مالی، گیوه دوزی، زنبیل بافی، سفالگری، انواع مشک آب، قایق سازی، لنج سازی، حصیر بافی، جاجیم بافی و منبت سازی تشکیل می دهند. نوعی قلیان به نام چلیم، عبابافی، غشک، توربافی، دََولچه سازی و نوعی شیرینی مخصوص بوشهر به نام مسقطی نیز از جمله دیگر صنایع دستی منطقه به شمار می آیند.
گبه بافی (خرسک)از مهم تری

استان بوشهر

مطالب مشابه :

استان بوشهر

حذف موسیقی بوشهر!

تالاب هایی از جنس ایرانی

موسیقی لُری، کهن ولی مهجور حتی در زادگاه خود

عروسی های 500 میلیون تومانی!

اداب ورسوم مردم استان خوزستان

آثار طبیعی ملی ایران

پناهگاه حیات وحش ایران