معرفی شهرستان گرمسار - سرزمين خورشيد درخشان

گرمسار يكی از شهرستان هاي استان سمنان، است كه در همسايه گي دماوند در شمال، شهرستان های اردستان و كاشان در جنوب، شهرستان سمنان در خاور و شهرستان های ورامين و قم در باختر قرار گرفته است. شهرستان گرمسار از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي با ارزشي برخوردار است. كوه هاي متعدد منطقه همراه با رودخانه ها و چشمه هاي پرشمار كه هر يك از ويژه گي هاي خاصي برخوردارند, همراه با پارك ملي كوير كه داراي آثار طبيعي و تاريخي با ارزشي است از جمله زيبايي هاي طبيعي منطقه گرمسار است.

شهرستان گرمسار در گذشته نه چندان دور به خوار معروف بوده و در كتب مختلف از اين شهر به نام خوار ياد شده است خوار نامي است قديمي و . مربوط دوره قبل از اسلام و ايران باستان , در كتب قديمي و تاريخي اين نام با جزئي اختلاف با همين هيئت ذكر شده است
در اوستا از خوار و صفحات البرز بنام ورن ياد شده در كتيبه هاي آشوري اين ناحيه را خواراو در جاي ديگر آري خوانده اند در زمان اشكانيان گرمسار يكي از ايلات تابع آنها و خوآرن نام داشت و امروزه سمنانيها هنوز هم آنرا خواره مي گويند . سلوكيها در اين ناحيه شهري به اسم خاراكس بنا نهادند و از اين . منطقه بنام خاربيس ياد كرده اند
اما اغلب فرهنگ لغات در ذكر معني كلمه خوار نام خوارزمي نيز يادآوري شده چنانچه نويسنده فرهنگ آنند راج مي نويسد : (( در فرهنگ لغات در ذكر . معني قصبه اي از ري خار با الف آورده شده و چنانچه ساماني و غيره و تصريح نموده اند خوار بو او است و صاحب جهانگيري خطا كرده است
در كتب جغرافيايي بعد از اسلام وقتي از دهات ري كه پيش از پيدايش نام قريه تهران در حدود 261 هجري برپا و آبادان بوده اند اسم مي برند از گرمسار بنام خوار ري چنين ياد شده (( قريه خوار معروف كه امروز نيز از قراء نامدار تهران بشمار مي رود و از منسوبين به اين قريه در آن تاريخ ابوالحسن احمد ((خواري است متوفي سال 230 است
در معجم البلدان نوشته شده : خوار شهري است تاريخي و بزرگ از نواحي ري كه گروهي از علماء به آن منسوب شده اند . ميان آن سمنان از راه .خراسان در حدود 20 فرسنگ است
بطوريكه از مطالب استنباط مي شود گرمسار (خوار) از نواحي آباد ايران در گذشته بوده و حتي در معجم البلدان بنام شهر بزرگ ناميده شده ولي علل مختلف از قبيل حمله اقوام مهاجم چون حمله مغول و بعدها تاخت و تاز و حمله و غارت ياغيان عرب و همين طور نامساعد بودن آب و هوا و فقر . اقتصادي سبب خرابي آن گرديده است
شهر گرمسار تا چندي پيش قشلاق ناميده مي شد و هنوز هم افراد مسن و پيران آنرا قشلاق تلفظ مي كنند در گذشته خوار شامل 4 بلوك بوده كه :عبارتند از
بلوك قشلاق بلوك ريكان بلوك ياتري بلوك آرادان

در سال 1319 شسي نام گرمسار براي خوار انتخاب شد و به موجب قانون تقسيمات كشوري جديد مصوب آبان ماه 1316 شمسي گرمسار بخشي از شهرستان سمنان قرار داشت كه مشتمل بر چهار بلوك بود . تا اينكه به موجب تصويب نامه مهر ماه 1325 بخش گرمسار از سمنان جدا گرديد و بخشي از حومه تهران گرديد و در آبان ماه 1325 بخش گرمسار تابع شهرستان دماوند شد . و طبق مصوبه مورخ 1/11/1337 شمسي هيئت وزيران در اين سال به شهرستان تبديل گرديد , كه بخش ايوانكي با دهستانهاي مربوط فعلي از شهرستان تهران مجزا يكي از بخشهاي تابع شهرستان جديد .التاسيس گرمسار گرديد
شهرستان گرمسار در نيمه دوم سال 1355 از استان تهران منتزع و جزء استان سمنان گرديد و در سال 1374 شمسي بخش شمسي آرادان با مراكز جمعيتي دهستان آرادان و ياتري تاسيس شد و در حال حاضر گرمسار داراي 3 بخش : مركزي , ايوانكي و آرادان می باشد .

نام گرمسار در زمان اشكانيان، «خواران» بوده و سلوكی ها شهری به اسم «خاراكس» در اين ناحيه بنا نهادند و سمنانی ها نيز امروزه آن را «خواره» می نامند. محصولات عمده كشاورزی اين منطقه را گندم، جو، ‌تره بار، خربزه, ‌انار، ‌پنبه و انجير تشكيل مي دهند. به علت وجود ايلات و عشاير متعدد در شهرستان گرمسار دام داري در اين منطقه رواج دارد. صنايع شهرستان گرمسار به دو دسته صنايع ماشيني و دستي تقسيم مي شوند. صنايع دستي اين شهرستان عبارتند از: قالی بافی، گليم بافی، جاجيم بافی، پارچه بافی، خورجين بافی و سفال گری. اين منطقه به دليل نزديكي به تهران و وجودامكانات زيربنايي مناسب و معادن غني نمك وسولفات سديم، جهت استقرار صنايع از موقعيت مناسبي جهت رشد وتوسعه صنعت ومعدن برخوردار است. بيش تر جاذبه هاي تاريخي شهرستان گرمسار را مكان هاي مذهبي تشكيل مي دهند. در كنار مكان هاي مذهبي برخي از عمارت هاي تاريخي نيزچون قصرهاي سياه كوه كه از چندين قصر قديمي تشكيل شده از مهم ترين ديدني هاي گرمساراست.

گَرمسار یکی از چهار شهرستان استان سمنان و در باختر این استان قرار دارد . گرمسار از شمال به فیروزکوه و دماوند ، از سوی خاور به سمنان از باختر به ورامین و قم و از جنوب به کاشان محدود می باشد . و جنوب خاوری تهران قرار دارد . فاصله گرمسار تا مرکز استان 110 کیلومتر همچنین فاصله این شهرستان تا تهران 95 کیلومتر است . مساحت شهرستان گرمسار 10686 کیلومتر مربع ، و دارای 3 شهر گرمسار ، ایوانکی و آرادان می باشد . مرکز این شهرستان شهر گرمسار است . گرمسار در مسير جاده ابريشم و محل ارتباط دو تمدن شرق و غرب و از لحاظ موقعیت جغرافیایی بین مدار 34 درجه و 28 دقیقه و 30 دقیقه عرض شمالی و بین 51 درجه و 52 دقیقه تا 52 درجه و 55 دقیقه طول از شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد . گرمسار بر روی مخروط افکنه حبله رود یکی از رودخانه های دائمی این شهرستان قرار داشته و از 3 جهت توسط رشته کوههایی احاطه شده و فقط سمت جنوبی آن به علت وجود کویر باز است . که آنهم پس از 48 کیلومتر عبور به کوههای سیاه‌کوه می رسیم . ارتفاع متوسط گرمسار از سطح دریا 856 متر است . شهر گرمسار پیوندگاه راه‌آهن سرتاسری شمال (گرگان) و مشهد می باشد و جاده اصلی تهران ، مشهد در کنار آن قرار دارد . طول دشت گرمسار از شرق به غرب 48 کیلومتر و از شمال به جنوب معادل 27 کیلومتر می باشد

مکان های دیدنی و تاریخی

شهرستان گرمسار از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي با ارزشي برخوردار است. كوه هاي متعدد منطقه همراه با رودخانه ها و چشمه هاي پرشمار كه هر يك از ويژه گي هاي خاصي برخوردارند همراه با پارك ملي كوير كه داراي آثار طبيعي و تاريخي با ارزشي است از جمله زيبايي هاي طبيعي منطقه گرمسار است. ديدني ترين جاذبه طبيعي اين شهرستان؛ كوير كهك در جنوب گرمسار است كه در آن درختچه هاي اسفناج وحشي به طور مصنوعي كشت شده اند. زندگي گياهي حاشيه كوير و استفاده از جاذبه هاي كوير از جمله ارزش هاي گردشگري اين منطقه است. بيش تر جاذبه هاي تاريخي شهرستان گرمسار را مكان هاي مذهبي تشكيل مي دهند. در كنار مكان هاي مذهبي برخي از عمارت هاي تاريخي نيزچون قصرهاي سياه كوه كه از چندين قصر قديمي تشكيل شده از مهم ترين ديدني هاي گرمساراست.

صنايع و معادن

صنايع شهرستان گرمسار به دو دسته صنايع ماشيني و دستي تقسيم مي شوند. صنايع دستي اين شهرستان عبارتند از: قالی بافی، گليم بافی، جاجيم بافی، پارچه بافی، خرجين بافی و سفال گری كه اطلاعات كامل تر آن در صنايع دستي شهرستان گرمسار آورده شده است. اين منطقه به دليل نزديكي به تهران و وجودامكانات زيربنايي مناسب شامل زمين،آب،برق، تلفن وگازوغناي معدني خوب؛ از جمله معادن غني نمك وسولفات سديم، جهت استقرار صنايع از موقعيت مناسبي جهت رشد وتوسعه صنعت ومعدن برخوردار است.
وجود شش شهرك ومنطقه صنعتي؛ به وسعت 1798هكتار شامل شهرك صنعتي ايوانكي(185هكتار)، منطقه صنعتي جنت آباد(400هكتار)، منطقه صنعتي فجر(300هكتار)، شهرك صنعتي گرمسار(763هكتار)، منطقه صنعتي حاجي آباد(50هكتار)و منطقه صنعتي سيد آباد(100هكتار) نشان غناي صنعتي منطقه است. شهرستان گرمسار به لحاظ غناي معدني از پتانسيل قابل توجهي بر خوردار بوده و حدود 70% نمك مورد نياز كشور جهت فرآوري و صادرات و حدود 30%سولفات سديم مورد نياز كشورجهت مصرف در واحدهاي توليدي وصادرات از معادن و واحدهاي صنعتي معدني اين شهرستان استخراج وتوليد مي شود.
اين شهرستان داراي 31 معدن نمك،19 معدن سولفات سديم،6 معدن گچ،14 معدن سنگ لاشه،2معدن سلستين و يك معدن باريت بوده كه ذخاير معادن فعال بالغ بر 30 ميليون تن و ذخيره ممكن معادن بالغ بر يك ميلياردتن بيش تر شامل، نمك، سولفات سديم، گچ، سولفات استرانسيوم، سنگ هاي لاشه ساختماني، باريت و سلستين است. اين شهرستان از لحاظ رشد صنعت در سطح استان بعد از شهرستان سمنان داراي مقام دوم است. عمده محصولات توليدي صادراتي اين شهرستان شامل نمك، سولفات سديم، رب گوجه فرنگي، ميخ پرچ، انواع پيچ، مواد شيميايي، روغن موتور، واسكازينو گريس، پارافين، انواع كنسرو ومحصولات غذايي، روغن, دي اكتيل فتالات ، پلي استايرين،سقف كاذب و... بوده كه بيش تر به كشورهاي روسيه، اوكراين، حوزه خليج فارس، كشورهاي آفريقايي، هندوستان، كره جنوبي ، تركيه وكشورهاي آسياي ميانه صادر شده است.

کشاورزی و دام داری

شهرستان گرمسار با وجود قرار گرفتن درمنطقه كويري از كشاورزي خوبي برخوردار است. آب كشاورزی اين شهرستان از چاه های ژرف، حبله رود و كاريزهاي سنتي تأمين می شود. محصولات عمده كشاورزی اين منطقه را گندم، جو، ‌تره بار، خربزه, ‌انار، ‌پنبه و انجير تشكيل مي دهند. با وجود ايلات و عشاير متعدد در شهرستان گرمسار دام داري در اين منطقه رواج دارد. دام داري در شهرستان گرمسار بيش تر به صورت سنتي بوده و واحد هاي صنعتي كم تري در اين قسمت وجود دارند.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نام گرمسار در زمان اشكانيان، «خواران» بوده است. چنان که سلوكی ها شهری به اسم «خاراكس» در اين ناحيه بنا نهادند و سمنانی ها نيز امروزه آن را «خواره» می گويند. از اين منطقه به نام «خاريس» نيز ياد كرده اند. اين نام در شاه نامه به صورت «خوار» بر وزن چار به معنی ذليل و حقير و ضعيف آمده است كه به معنی آسان و سهل نيز گفته اند. منطقه فعلي گرمسار در روزگار فرمان روايی مادها، حد فاصل بين ايالات ماد و پارت بود و اين دو سرزمين را از هم جدا می كرد.
هخامنشيان خوار را كه جزء ايالت پارت بود تصرف كردند. در دوره ساسانيان، خوار زمانی جزو قومس و زمانی جزو ری بود و اغلب، حكام طبرستان بر اين ناحيه فرمانروايی داشتند.
پس از اسلام، خوار يكی از بلاد معتبر ری به شمار می رفت. در سال 329 هجری قمری و در زمان سلطنت نصر بن احمد سامانی، ماكان كاكی عليه دولت سامانيان قيام كرد و چند شهر از ايالت قومس و نيز خوار، سمنان و سمنك و ری را تصرف كرد.
در زمان حكومت غزنويان و به ويژه سلطنت سلطان مسعود، خراسان و قومس و ری مورد تاخت و تاز طغرل بيك سلجوقی و تركان غز قرار گرفت و عده ای از اهالی سمنان، دامغان، ‌خوار و برخی ده های ری جان خود را از دست دادند. بعد از انقراض سلسله غزنويان، تمامی ولايات باختری ايران به تصرف سلجوقيان در آمد و شماری از قلعه های اردهان و گردكوه در قومس و گرمسار تسخير شد. به اين ترتيب ناحيه ای كه خوار نيز جزء آن بود تا آخر سلطنت سلطان سنجر عملا جزء متصرفات سلجوقيان محسوب می شد.
در زمان حمله مغول به ايران؛ در سال 616 هجری قمری، خوار توسط قشون چنگيز به تصرف مغول ها درآمد وهلاكوخان با تخريب و تصرف قلعه های فرقه اسماعيليه، طومار اين فرقه را درهم پيچيد. ايل خانان مدت ها بر اين نواحی حكومت كردند تا اين كه سر به داران با ظهور در خاور ايران علم مخالفت با مغولان را برافراشتند.
سربه داران شهرهای استرآباد، بسطام، شفاسفان، دامغان، ‌سمنان، خوار و طبران را تصرف كردند. مقارن سال 766 هجری قمری عده ای از صحرانشينان مغول با تصرف كرمان به نواحی بسطام، دامغان، سمنان، فيروزكوه و خوار تاختند واين مناطق را از قلمرو سر به داران خارج كردند.
در سال 909 هجری قمری حكومت فيروزكوه و خوار با حمله شاه اسماعيل مؤسس سلسله صفوی از بين رفت. پس از انقراض صفويه به دست افغان ها و با ظهور نادرشاه، حوادثی تازه در خوار به وقوع پيوست. آغا محمد خان قاجار پس از شكست لطفعلی خان زند و تأسيس دولت قاجاريه، مقر حكومت خود را به تهران منتقل كرد و برای ايجاد امنيت و حفظ پايتخت از تجاوز تركمانان، عده ای از افراد ايل اصانلو از محال خمسه زنجان را به خوار كوچاند و در دهات خالصه اين ناحيه مسكن داد. به اين ترتيب، منطقه خوار در دوره قاجاريه مورد توجه خاص حاكمان اين سلسله قرار گرفت. گرمسار هم اكنون يكي از مناطق آباد استان سمنان است كه در برگيرنده شهرهاو روستاهاي آباد بسياري است.

مشخصات جغرافيايي

گرمسار يكی از شهرستان هاي استان سمنان، است كه از شمال به شهرستان دماوند، از جنوب به شهرستان های اردستان و كاشان، از خاور به شهرستان سمنان و از باختر به شهرستان های ورامين و قم محدود می شود. اين شهرستان از نظر جغرافيايی در 52 درجه و 20 دقيقه ی درازای خاوری و 35 درجه و 12 دقيقه ی پهنای شمالی واقع شده و از لحاظ پستی و بلندی، در دشت واقع شده و رشته كوه های كلرز – سرير – قاليباف و سردركه در اطراف آن كشيده شده است. قسمت جنوبی اين شهرستان، كويری و ناحيه شمالی آن را ارتفاعات جنوبی رشته كوه های البرز در بر گرفته است. طبق آخرين آمار جمعيتی در سال 1375 جمعيت اين شهرستان 67847 نفر بوده كه از اين رقم 29706 نفر جمعيت شهر گرمسار, مركز شهرستان است. مردم گرمسار آريايی نژاد بوده وبه زبان فارسی با گويش محلی سخن می گويند. گرمسار در 6 كيلومتری راه آهن تهران – مشهد و تهران – گرگان قرار گرفته است و در مسير راه اصلی تهران – مشهد در 105 كيلومتری تهران قرار دارد كه به وسيله اين مسير به نقاط ديگر مربوط می شود.

معرفی شهرستان گرمسار - سرزمين خورشيد درخشان

مطالب مشابه :

پیشنهاد تبدیل ساختمان کارخانه گرمسار پنبه به موزه کشاورزی ایران

شهرستان گرمسار

کارخانه پنبه

مگس سفید یا عسلک پنبه Bemisia tabaci

مگس سفید ؛ سفید بالک یا عسلک گلخانه

آفات گیاه پنبه و نحوه مقابله با آنها

آزمایشگاه

معرفی شهرستان گرمسار - سرزمين خورشيد درخشان

میزگرد پنبه و نساجی