خلاصه كتاب فراگرد تنظيم تا کنترل بودجه (فرج وند)

فراگرد تنظيم تا کنترل بودجه

اسفنديار فرج وند

استاد: خسروزاده

فصل اول: کلیات بودجه و نقش دولت در اقتصاد

مقدمه:

بودجه آئينه تمام نمای کليه برنامه ها و فعاليت های دولت برای يک سال مالی به شمار می آید.

زمينه بودجه

دولت زمينه اصلی عملکرد بودجه به شمار می آيد.

سیر تحول وظایف دولت

در ابتدا وظايف دولت ها محدود به برقراری نظم، امنيت وعدالت بود واز قرن شانزدهم به بعد حدود وظايف دولت ها افزايش يافت.

نظریه های اقتصادی در مورد نقش دولت در اقتصاد

•دوره اول: دخالت محدود دولت در اقتصاد

•دوره دوم:دخالت گسترده دولت در اقتصاد

•دوره سوم :خصوصی سازی ودخالت محدود دولت در اقتصاد

نقش های دولت:

• تخصيصی

• توزيعی

• تثبيتی

• قانونی

1- نقش تخصيصی دولت:

تخصيص فرايندی است که طی آن چگونگی استفاده از کليه

منابع و و امکانات جهت توليد کالاها و خدمات تعيين می شود.

2- نقش توزيعی دولت:

مبين تعديل هائی است که در وضع درآمد و ثروت جامعه صورت می گيرد تا توزيع نهائی آن ها عادلانه گردد.

3- نقش تثبيتی دولت:

مبين خط مشی هائی است که جهت حصول به وضع پايدار در

قيمت ها ، رشد مطلوب در توليدات و اشتغال و تناسب در تراز

پرداخت ها وضع شده است.

4- نقش قانونی دولت:

تدابير مربوط به تدوين و حفظ مقررات اقتصادی مبين نقش قانونی دولت می باشد.

تناسب بین نقش و توانائی های دولت

موضوع تناسب بين نقش دولت با توانائی هايش، هم شامل تعيين موارد دخالت دولت و هم مرتبط با چگونگی و حسن انجام امور می باشد

واژه بودجه

واژه بودجه در ابتدا به معنی کيف چرمی حاوی صورت مخارج ودر آمدهای دولت، و بعدها به معنی صورت مخارج ودر آمدهای دولت به کار رفت .

تاریخچه بودجه

موضوع تهيه و پيشنهاد بودجه و اجرای آن و قراردادن سازمان مالی و اداری بر اساس تهيه و اجرای بودجه،امر جديدی می باشد.

تاریخچه بودجه در ایران

سابقه بودجه در ايران به پس از انقلاب مشروطه بر می گردد.

ضرورت بودجه و بودجه نویسی

بودجه بندی فرايند تخصيص منابع محدود به نيازهای نامحدود

و استفاده بهينه از منابع می باشد.

اهمیت بودجه:

بودجه مهمترين عامل مستقل و پويا در سطح کلان اقتصادی است که جهت اداره و پيشرفت کشور به کار گرفته می شود.

نیاز سازمان ها به بودجه بندی

سازمان ها به سه دليل به بودجه بندی نياز دارند.

• نشان دادن مفهوم مالی برنامه ها

• شناساندن منابع مورد نياز اجرای برنامه ها

• کسب معيارهای سنجش،نظارت و کنترل نتيجه ها در مقايسه با برنامه ها

فصل دوم: تعاریف و اصول بودجه

تعاریف بودجه

در سير تکوينی بودجه سه دسته تعريف از بودجه ارائه شده است:

الف) تعاريفی که بر جنبه سياسی بودجه تاکيد دارند

ب) تعاريفی که بر جنبه اقتصادی و مالی تاکيد دارند

ج) تعاريفی که بر جنبه های برنامه ای و مديريت بودجه تاکيد دارند

الف)تعاریفی که بر جنبه سیاسی بودجه تاکید دارند:

بر اين اساس بودجه يکی از اصيل ترين جريانات سياسی جامعه است که نظارت بر آن ، به ابزاری جهت تفکيک قوای سه گانه تبديل می شود.

ب) تعاریفی که بر جنبه های اقتصادی و مالی تاکید دارند:

نظريه های بودجه از بطن نظريه های اقتصادی زاده شده است.بودجه شاهرگ حيات دولت است که در شريان های آن منابع مالی و اقتصادی جاری است.

ج) تعاریفی که بر جنبه های برنامه ای و مديريت بودجه تاکید دارند:

تمامی نويسندگان ومتخصصين مالی بر ماهيت برنامه ای بودجه تاکيد دارند.

1- ج)تعاریف برنامه ای بودجه:

بودجه ،برنامه مالی دولت برای يک سال مالی است که حاوی پيش بينی درآمد ها و ساير منابع تامين اعتبار و برآورد هزينه ها برای انجام عملياتی است که منجر به حصول به اهداف قانونی می گردد.

2- ج) اجزاء بودجه کل کشور:

1- بودجه عمومی دولت

2- بودجه شرکت های دولتی

3- بودجه موسساتی که تحت عنوانی غير از عناوين فوق در بودجه منظور می شود.

3- ج) بودجه عمومی دولت

شامل دو جزء است:

• بودجه عادی برای وزارتخانه ها و موسسات دولتی

• بودجه عمرانی برای اجرای برنامه های عمرانی

سایر تعاریف بودجه:

• بودجه سندی است که هزينه ها را به اهداف مرتبط می کند

• بودجه شرحی از کالاها وخدمات مورد خريداری دولت طی يک سال است

فصل سوم: طبقه بندی بودجه

مقدمه

طبقه بندی بودجه، زمينه لازم را برای تجزيه و تحليل و تصميم گيری فراهم می کند.

اهداف طبقه بندی بودجه ای

1- امکان پذیر شدن برنامه ریزی و تصمیم گيری

2- بهبود مديريت

3- فراهم نمودن اطلاعات لازم جهت تجزیه و تحلیل عملیات اقتصادی دولت .

4- فراهم نمودن مکانیزم لازم برای نظارت بر عملیات دولت .

انواع طبقه بندی بودجه ای

1- طبقه بندی درآمدها و سایر منابع اعتبار

2- طبقه بندی هزینه ها

3- طبقه بندی عملیاتی

4- طبقه بندی سازمانی

5- طبقه بندی اقتصادی

طبقه بندی درآمد ها وسایر منابع تامین اعتبار

1-درآمد عمومی

2-درآمد اختصاصی

3-درآمد شرکت های دولتی

درآمد عمومی

شامل درآمدهای وزارتخانه ها و موسسات دولتی و سود سهام شرکتهای دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالکیت می باشد.

درآمد اختصاصی

درآمدهایی است که به موجب قانون ،برای مصارف خاص در بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد اختصاصی منظور می گردد .

درآمد شرکت های دولتی

عبارت است از درآمدهایی که در قبال ارائه خدمت ویا فروش کالا عاید اين شرکت ها می گردد.

سایر منابع تامین اعتبار

شامل مبالغی است که تحت عنوان وام،انتشار اوراق قرضه،برگشتی از پرداخت های سالهای قبل و عناوین مشابه در قانون بودجه

پیش بینی می شود.

طبقه بندی هزینه ها

طبقه بندی هزینه ها ،عملیات دولت را در قالب خدمات و کالاهایی که خریده است تشریح می کند.

طبقه بندی هزینه ها در ایران

در بودجه عمومی دولت ،هزینه ها به هفـــت فصل و هر فصل به تعدادی“ماده“و نیز اجزای آن تقسیم شده است

طبقه بندی هزینه بر اساس فصول هزینه ها

1- هزینه های جاری

2- هزینه های تملک دارائیهای سرمایه ای

3- پرداختهای انتقالی

1- هزینه های جاری

هزینه های جاری در مقابل دريافت کالا ها و خدماتی که برای اجرای عمليات و وظايف جاری سازمان دولتی ضروری است

هزينه می شود.

انواع هزینه های جاری

هزينه های جاری معمولا شامل هزینه های پرسنلی و هزینه های اداری می باشد.

هزینه های پرسنلی

هزینه هایی هستند که تحت عناوین مختلف حقوق،دستمزد، مزایا ،پاداش،اضافه کار و امثال آن ها به کارکنان شاغل در سازمان های دولتی پرداخت می شود.

هزینه های اداری

هزینه هایی است که برای استفاده از خدمات خاص،نگهداری اموال منقول وغیر منقول،تسهیلات و تهیه مواد و لوازم مصرف شدنی و یا نظارت پرداخت میشود.

هزینه های تملک دارائیهای سرمایه ای

مخارجی هستند که موجب ایجاد یا افزایش اموال و دارائی های ثابت میشود.

طبقه بندی هزینه ها بر اساس مواد هزینه

در این طبقه بندی، هزینه های مربوط به هر فصل، برنامه یا فعالیت، بر حسب نوع هزینه ها،به ترتیبی گروه بندی میشوندکه هزینه های متجانس و متشابه در طبقه واحدی قرار گیرند.

طبقه بندی عملیات

در این طبقه بندی، اعتبارات و هزینه های دولت با توجه به هدف آن ها،به صورت وظایف، برنامه ها،طرحها وفعالیت های مختلف ،پیش بینی می شود.

اصول طبقه بندی عملیات:

1- کلیه وظایف، خدمات،فعالیت ها، و عملیات دولت باید در طبقه بندی منظور گردد

2- طبقه بندی،معمولا به صورت هرمی است که وظایف کلی دولت در قسمت فوقانی و وظایف جزئی در قسمت تحتانی آن قرار می گیرد.

3- آن دسته از خدمات و عملیات دولت که نمی توان آنها را به برنامه ها و فعالیتهای مشخص ارتباط داد ،در طبقه بندی جداگانه ای طبقه بندی میشوند

4- در طبقه بندی عملیاتی،اعتبارات مربوط به تاسیسات عمومی دولت، ضمن اعتبارات برنامه ها و فعالیت هایی که باید از تاسیسات مذکور استفاده نمایند منظور میگردد.

طبقه بندی عملیات در ایران

عناوین اصلی طبقه بندی عملیات در ایران عبارتند از:

1- امور

2- فصل

3- برنامه

4- فعالیت و طرح

امور

مجموعه ای از کوشش های سازمان یافته همگن است که بخش عمده و قابل ملاحظه ای از وظایف دولت را در بر میگیرد

فصل

مجموعه وظایف مشخصی است که حاوی برنامه های به هم مرتبط بوده و برنامه ریزی دراز مدت و میان مدت برای نیل به هدفهای اساسی،در قالب آن انجام می گیرد

برنامه

مجموعه ای از عملیات مرتبط به هم است که اجزای آنها قسمتی ازهدفهای اساسی فصل را در چهارچوب سیاستها و خط مشیها تامین میکند

فعالیت و طرح

مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که به منظور دستیابی به قسمتی از اهداف برنامه صورت میگیرد.

فعالیت:

یک سلسله عملیات و خدمات مشخصی است که برای تحقق بخشیدن به هدف های برنامه سالانه طی یک سال اجرا میشود و هزینه آن از محل اعتبارات جاری تامین میشود

طرح:

مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که بر اساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی و یا اجتماعی،توسط دستگاه اجرایی انجام میشود.

طبقه بندی سازمانی

در این طبقه بندی ،اعتبارات و هزینه ها بر حسب هر یک از سازمانهای دولتی که پیشنهاد دهنده و اجرا کننده برنامه های مصوب می باشند،پیش بینی میشوند

طبقه بندی سازمانی در ایران

واحدهای سازمانی منظور در بودجه کل کشور به شرح ذیل میباشد:

1- وزارتخانه ها

2- موسسات دولتی

3- شرکتهای دولتی و بانکها

4- موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی

5- موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت

واژه ها و مفاهيم مهم :

• طبقه بندی درآمدها

• طبقه بندی هزينه ها

• طبقه بندی عملياتی

• طبقه بندی سازمانی

• طبقه بندی اقتصادی

فصل چهارم: سیکل بود جه و سازمانهای بود جه ای(بازیگران بودجه)

سیکل بودجه

بودجه از چهار مرحله تشکیل میشود که در مجموع این چهار مرحله ، دور بودجه ای یاسیکل بودجه نامیده میشود

مراحل بودجه (سیکل بودجه)

1- تهیه وتنظیم و پیشنهاد بودجه

2- تصویب بودجه

3- اجرای بودجه

4- نظارت و کنترل بودجه

سازمانهای بودجه ای (بازیگران بودجه)

سازمان های بودجه ای ايران وابسته به يکی از قوای سه گانه مي باشند.

سازمان های بودجه ای وابسته به قوه مقننه:

• دیوان محاسبات

سازمان های بودجه وابسته به قوه مجريه:

• هیات دولت

• شورای اقتصاد

• وزارت اموراقتصادی ودارائی

• خزانه

• سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

• کمیته های برنامه ریزی استان و شهرستان

• دستگاههای اجرایی

سازمان های بودجه وابسته به قوه قضائيه

• سازمان بازرسی کل کشور

الف: نقش قوه مقننه در تدوین سیاستهای اقتصادی و مالی

مجلس شورای اسلامی و کمسیون های آن، نقش اساسی در بررسی لایحه بودجه کشور دارد و علاوه بر آن، دیوان محاسبات مجلس به تحقق اهداف دیوان محاسبات کشور کمک مینماید

1- الف) دیوان محاسبات

دیوان محاسبات کشور نهاد نظارت کننده از طرف“ملت“بر درآمدها و هزینه های دولت است.

اهداف دیوان محاسبات

1- کنترل عملیات و فعالیتهای مالی کلیه وزارتخانه ها ، موسسات و شرکت های دولتی

2- بررسی و حسابرسی وجوه مصرف شده و درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار در ارتباط با سیاستهای مالی تعیین شده

3- تهیه و تدوین گزارش حاوی نظرات در مورد گزارش تفریغ بودجه و ارائه آن به مجلس

ب: نقش قوه مجریه در تنظیم خط مشیهای اقتصادی

1- ب) هیات دولت:

لایحه بودجه سالیانه پس از تائید وتصويب هیات دولت،توسط رئیس جمهور جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم میگردد.

2-ب)شورای اقتصاد

هدف شوای اقتصاد، هدایت و هماهنگ کردن امور اقتصادی کشور می باشد

ج) نظارت قوه قضائيه از طريق سازمان بازرسی کل کشور

بازرسی کل کشور که وابسته به قوه قضائیه است ،بر عملکرد مالی دستگاهها و سازمان های دولتی نظارت دارد و با متخلفان دولتی برخورد قانونی مینماید.

واژه ها و مفاهيم مهم:

•سيکل بودجه

•پيشنهاد بودجه

•تصويب بودجه

•اجرای بودجه

•کنترل بودجه

فصل پنجم: تنظیم و پیشنهاد بودجه

تنظیم و پیشنهاد بودجه

بر اساس اصل 52 قانون اساسی، بودجه سالانه کشور ،از طرف دولت تهیه و برای رسیدگی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تسلیم گردید

اقدامات مرتبط با تهیه و تنظیم بودجه در ایران:

1- پیش بینی مقدماتی بودجه

2- تهیه گزارش اقتصادی سالانه

3- بخشنامه بودجه

4- تهیه و تنظیم بودجه در دستگاهها

5- بررسی بودجه

6- ارائه بودجه به شورای اقتصاد

1- پیش بینی مقدماتی بودجه

اولین حرکت درزمينه درآمد های سال بعد ،دردفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامه ريزی و با همکاری بانک مرکزی ، وزارت دارایی و وزارت نفت آغاز میشود.

2- تهیه گزارش اقتصادی سالانه

گزارش اقتصادی که حاوی پیش بینی های کلی تعادلهای اساسی اقتصاد درسال آینده است ، توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشورتهیه و به شورای اقتصاد داده شود .

3- بخشنامه بودجه

بخشنامه بودجه حاوی سیاستها و خط مشی های راهنما در تهیه و تنظیم بودجه دستگاههای اجرائی می باشد

4- تهیه و تنظیم بودجه در دستگاهها

باارسال بخشنامه بودجه و فرمها و دستورالعملهای مربوطه ، کاربودجه نویسی در دستگاه های اجرائی با توجه به مفاد بخشنامه آغاز می شود .

5- بررسی بودجه

درسازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور ، درخواست بودجه های جاری وعمرانی هروزارتخانه حسب مورد در یکی از کمیته های چهارگانه طرح و مورد رسیدگی قرارمیگیرد.

کمیته های چهارگانه بررسی بودجه در سازمان مديريت و برنامه ريزی کشور:

1- ستادهماهنگی درآمدهای کشور

2- ستاد بودجه ریزی اموراجتماعی

3- ستادبودجه ریزی امور تولیدی

4- ستادبودجه ریزی امور زیربنائی

6- ارائه بودجه به شورای اقتصاد

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پس از بررسی بودجه دستگاه های اجرائی نتیجه کار را به شورای اقتصاد ارائه می دهد .

7- تهیه لایحه بودجه و ارسال آن به هیئت دولت

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور براساس مصوبات شورای اقتصاد،لایحه بودجه کل کشور را تدوین می نماید و آن را جهت تصویب به دولت ارائه می دهد.

لایحه بودجه

پس از تصویب لایحه بودجه در هیئت وزیران ، لایحه بودجه کل کشور همراه با گزارش اقتصادی ، توسط رئیس جمهور به مجلس شورای اسلامی تقدیم می شود.

بخش های لایحه بودجه

•پيام بودجه

•متن لايحه بودجه

•پيوست های بودجه

پیام بودجه

پيام بودجه که هنگام تقديم بودجه به مجلس توسط رئيس جمهور به صورت شفاهی خوانده می شود ،حاوی نکات عمده سياست مالی پيشنهادی و شرايط اساسی برآوردها می باشد.

متن لايحه بودجه

متن لايحه بودجه شامل يک ماده واحده و تبصره هامی باشد.

پيوست های بودجه

منظور از پيوست های بودجه همان اسناد ضميمه می باشد.

بودجه شرکتهای دولتی

شرکتهای دولتی بودجه خود را براساس دستور العمل تهيه و تنظيم بودجه شرکتهای دولتی تنظيم و پس از تصويب مجمع عمومی آن را به سازمان مديريت ارائه می کنند.

واژه ها و مفاهيم مهم:

• بخشنامه بودجه

• بررسی بودجه

• لايحه بودجه

• پيام بودجه

• ضوابط مالی تنظيم بودجه

فصل ششم: تصویب بودجه

بودجه و دموکراسی

انتقال حق تصويب بودجه به مردم يا نمايندگان آنها در مجلس يکی از مصداق های دموکراسی می باشد.

اهمیت لایحه بودجه

لايحه بودجه مهم ترين لايحه ای است که دولت به مجلس
می دهد. لايحه بودجه حاوی سياست ها و برنامه های دولت می باشد.

صلاحیت مالی و بودجه ای مجلس

مجلس با تصويب بودجه به دولت اجازه می دهد تا:

1- درآمدهای پيش بينی شده را تامين کند.

2- هزينه های مورد لزوم خود را پرداخت کند.

انواع بودجه تقدیمی به مجلس

• لايحه بودجه کل کشور

• لوايح بودجه های موقت(يک تا سه ماهه)

• لايحه اصلاح بودجه کل کشور

•لايحه متمم بودجه

1- لايحه بودجه کل کشور

طبق اصل 52 قانون اساسی،بودجه سالانه کل کشور از طرف دولت تهيه و برای رسيدگی و تصويب به مجلس شورای اسلامی تقديم می گردد.

2- لوايح بودجه های موقت(يک تا سه ماهه)

در مواقعی که لايحه بودجه کل کشور برای سال بعد تا پايان سال به تصويب نرسد، درچنين مواقعی از لوايح قانونی اجازه انجام هزينه های کشور برای مدت يک يا دو يا سه ماه استفاده می شود.

3- لايحه اصلاح بودجه کل کشور

در مواقعی که ضمن اجرای بودجه کل کشور در طول سال مالی نياز

به تغيير در بودجه باشد ،اين تغييرات از طريق لايحه اصلاح بودجه به مجلس تقديم می شود.

4- لايحه متمم بودجه

در صورتی که درآمدهای وصولی،بيش ازرقم پيش بينی شده باشد دولت مکلف به وصول آن است ،اما برای هزينه کردن وجوه اضافی مکلف به ارائه لايحه متمم بودجه است.

انواع بودجه تقدیمی به مجلس

• لايحه بودجه کل کشور

• لوايح بودجه های موقت(يک تا سه ماهه)

• لايحه اصلاح بودجه کل کشور

• لايحه متمم بودجه

موارد خاص در تصویب بودجه:

• امتناع مجلس از تصويب بودجه:که به معنی مخالفت با دولت است

• بودجه يک يا چند دوازدهم:در صورت عدم تصويب به موقع بودجه ،دولت می تواند تقاضای اعتبار موقت چند دوازدهم بدهد.

فصل هفتم: اجرای بودجه

اجرای بودجه

منظور از اجرای بودجه ،مراحل مربوط به وصول درآمدها و منابع تامين اعتبار ومصرف اعتبارات مصوب برای نيل به اهداف میباشد.

اجرای بودجه در مورد هزینه ها شامل 4 مرحله است:

• ابلاغ بودجه

• مبادله موافقتنامه های فعاليت های جاری وعمرانی

• تخصيص و تقسيط اعتبار

• مصرف اعتبارات

ابلاغ بودجه

لايحه بودجه پس از تصويب مجلس و تائيد شورای نگهبان،از طرف مجلس به رئيس جمهور ابلاغ و رئيس جمهور نيز آن را به کليه دستگاه های اجرائی ابلاغ می کنند.

مبادله موافقت نامه طرح و فعالیت

موافقت نامه سندی است مالی که به موجب آن دستگاه اجرائی تعهد می نمايد تا شرح عمليات موافقت نامه را رعايت نموده و سازمان مديريت نيزتعهدمی نمايدبه تناسب پيشرفت امورتخصيص اعتباردهد

تخصیص اعتبار مصوب

تخصیص اعتبارعبارتست از تجويز استفاده از مبالغ معينی از اعتبارات مصوب سالانه در دوره های زمانی مشخص

مصرف اعتبارات

در اين مرحله مخارج دولت به عمل در مي آيد.

فصل هشتم: کنترل بودجه

کنترل اجرای بودجه

کنترل اجرای بودجه از وظايف مجلس است و مجلس می تواند از مکانيزم کنترل حين اجرا و پس از اجرا استفاده کند.

انواع کنترل

• کنترل قوه مجريه

• کنترل قوه مقننه

1-نظارت وکنترل قوه مجریه(نظارت درونی)

به دو شکل است:

الف) نظارت مالی

ب) نظارت عملياتی

الف) نظارت مالی

هدف اين نوع نظارت که توسط ذي حساب يا خزانه صورت
می گيرد،عدم تجاوز دولت از اعتبارات مصوب است

ب) نظارت عملياتی

مبین بررسی چگونگی نتايج حاصل از پرداخت مخارج است که اين امر به عهده سازمان مديريت است

راه های اعمال نظارت عملیاتی

گزارش توجيهی

تخصيص اعتبار

2- نظارت وکنترل قوه مقننه(نظارت بیرونی)

الف)نظارت قضائی

ب)نظارت پارلمانی

الف)نظارت قضائی

که به عهده ديوان محاسبات است که زير نظر مجلس می باشد

ب)نظارت پارلمانی

که به 2 شکل نظارت سياسی(نظارت در ضمن سال مالی)و نظارت در پايان سال مالی از طريق رسيدگی به گزارش تفريغ بودجه صورت می گيرد.

فصل نهم: روشهای تنظیم بودجه

روش های پیش بینی درآمدها

• روش سال ما قبل آخر

• روش حد متوسط

• روش پيش بينی مستقيم

• روش سنجيده منظم

1- روش سال ما قبل آخر

در اين روش درآمدهای قطعی سال ماقبل آخر به عنوان درآمد

سال بودجه در نظر گرفته می شود.

2. روش حد متوسط

در اين روش ميانگين درآمدهای سه تا پنج سال گذشته به عنوان درآمد سال بودجه در نظر گرفته می شود

3. روش پيش بينی مستقيم

در اين روش کارشناسان با تکيه برتخصص و تجارب خود اقدام به پيش بينی درآمد برای دوره آتی می نمايند

4. روش سنجيده منظم

در اين روش پيش بينی درآمد بر اساس تجزيه و تحليل همبستگی و و جمع آوری پرسشنامه های نمونه صورت می گيرد

روشهای برآورد هزینه ها

بودجه متداول

بودجه ریزی افزایشی

بودجه برنامه ای

بودجه عملیاتی

بودجه متداول

بودجه ای است که در آن اعتبارات هر سازمانی به تفکيک فصول و موادهزينه مشخص شده است

بودجه ریزی افزایشی

در اين روش بودجه سال گذشته به عنوان پايه ای برای مصارف جاری انتخاب و درصدی افزايش سالانه در آن اعمال می شود

بودجه برنامه ای

بودجه ای است که در آن اعتبارات برحسب وظايف،برنامه ها و فعاليت هايی که سازمان دولتی در سال مالی اجرای بودجه برای نيل به اهداف خود بايد انجام دهد،پيش بينی شده است

بودجه عملیاتی

بودجه ای است که بر اساس وظايف و، عمليات،و پروژه هائی که سازمان های دولتی تصدی آن را به عهده دارند،تنظيم می شود.

مقایسه بودجه برنامه ای و بودجه عملیاتی

بودجه برنامه ای فقط راهنمائی کننده است در حاليکه بودجه عملياتی هم راهنمائی کننده و هم کنترل کننده می باشد.

بودجه بندی بر مبنای صفر

بودجه بندی بر مبنای صفر توجيه مجدد هر فعاليت از صفر است و برطبق آن هزينه های آينده به هزينه های گذشته ربطی ندارد.

نظام بودجه ریزی طرح و برنامه

در اين نظام ،طرح ها ،برنامه ها و پروژه ها ارزيابی شده و سپس با ديدی سيستمی به بودجه بندی اثربخش ترين آنها انتخاب می گردد

فصل دهم: بودجه ،اقتصاد و مدیریت

کسری بودجه

کسری بودجه زمانی وجود دارد که مخارج دولت از درآمدهای آن بيشتر باشد

انواع کسری بودجه:

• کسر بودجه اداری

• کسر بودجه ناشی از اوضاع و احوال اقتصادی

• کسر بودجه مربوط به ساختمان اقتصادی

1-کسر بودجه اداری

اين نوع کسر بودجه ،ناشی از فقدان سازمان صحيح اداری و حيف و ميل مخارج اداری است

2- کسربودجه ناشی از اوضاع و احوال اقتصادی

کاهش درآمدهای دولت از نظر اوضاع و احوال اقتصادی،به دليل عواملی هم چون سيل زلزله و...می تواند باعث کسر بودجه شود.

3-کسر بودجه مربوط به ساختمان اقتصادی

اين نوع کسر بودجه به دليل عدم هماهنگی بين دخل و خرج عمومی در بلند مدت بروز می کند

فصل یازدهم: مسائل و مشکلات بودجه ریزی در ایران

1- تخصیص اعتبارات جهت بقا دستگاه نه اجرای وظایف

2- عدم ارتباط بودجه سالانه با شرایط اقتصادی

3- در نظر گرفتن بار مالی ناشی از فعالیتهای فعلی دولت روی هزینه های آتی

4- نا هماهنگی میان منابع و مصارف بودجه

5- وجود هزینه های پنهان در بودجه

6- انعطاف پذیری بیش از حد بودجه شرکت های دولتی

7- تقاضای بودجه اضافی

8- تعیین تکلیف برای قلمروهای نامربوط به سیاستگذاری مالی

9- جدایی نظام تهیه از نظام کنترل بودجه و بی توجهی به کارآیی هزینه ها در مرحله نظارت

10- فقدان نظارت عملیاتی دقیق

11- تخصیص اعتبارات جهت بقا دستگاه نه اجرای وظایف

12- تلاش برای مصرف اعتبارات در ماههای پایانی سال

واحد سازمانی مشخص است که به عاملیت یکی از قوای سه گانه تمام یا قسمتی از وظایف و برنامه های سالانه راه عهده دارند و ممکن است در یک منطقه یا استان است اسقرار داشته باشد .

مجموعه وظایف مشخصی است که حاوی برنامه های مرتبط به هم است و برنامه ریزی دراز مدت و میان مدت برای نیل به هدفهای اساسی ، در قالب آن انجام میگیرد . مانند فصل بهداشت و درمان

این اعتبارات، ظرفیت های ایجاد شده توسط دولت را حفظ و نگهداری میکند و هزینه های نگهداری از ظرفیت های موجود را در قالب هزینه جبران خدمت کارکنان ، استفاده از کالا و خدمات، هزینه های اموال و دارایی یارانه، کمک های بلاعوض ، رفاه اجتماعی و سایر هزینه ها تامین و هزینه های اعمال حاکمیت و استقرار و اقتداز نظام را تامین مینماید . اعتبارات هزینه ای عموماً از محل درآمدهای عمومی تامین می شوند .

این اعتبارات، ظرفیت های جدید ایجاد می نماید . ظرفیتهای موجود را یا توسعه میدهد یا به عمر آنها می افزاید و یا دوام آن را تثبیت می کند و هزینه آنها از محل درآمدهای عمومی تامین میگردد و چنانچه از محل درآمدهای اختصاصی تامین شوند تحت عنوان « سایر منابع » در طرحهای عمرانی نام نهاده شده اند .

تهيه و تكثير: علي نظري

Karshenasi90.blogfa.com

خلاصه كتاب فراگرد تنظيم تا کنترل بودجه (فرج وند)

مطالب مشابه :

کنترل بودجه

اصول تنظیم و کنترل بودجه دولتی

« کنترل بودجه »

اصول برنامه‌ریزی و کنترل بودجه دولتی ـ استاد طاهری

جزوه اصول تنظیم و کنترل بودجه دولتی (بودجه ریزی دولتی)

power point ) کتاب بودجه از تنظیم تا کنترل

خلاصه كتاب فراگرد تنظيم تا کنترل بودجه (فرج وند)

معرفی کتاب های مربوط به بودجه