روش های جدید املا نویسی برای دوره ابتدایی

شاید بسیاری از افراد وقتی واژه دیکته را می شنوند یک معلم به ذهنشان می آید که کتاب فارسی را در دست دارد و کلمات را بلند بلند برای دانش آموزانش می خواند و دانش آموزان نیز آن را در دفتر خود می نویسند، در پایان املا معلم برای دانش آموزان لغت سخت می گوید و خودش آنها را تصحیح می کند. باید گفت این روش مربوط به سال ها پیش است و بنده بعید می دانم که دیگر هیچ آموزگاری از این روش قدیمی و خشک و خسته کننده استفاده کند. هدف از املا این است که دریابیم دانش آموز تا چه حد به اهداف تعریف شده دست یافته و برای رفع مشکل او، نه ابزاری برای مچ گیری و تنبیه.

در این قسمت روش هایی جمع آوری شده که می توان از آنها برای املا گفتن به دانش آموزان استفاده کرد. می توان اظهار داشت روش ها، روش های جالبی هستند و یک نواختی زنگ املا را از بین می برند. باید این نکته را عرض کنم که مطالب داخل پرانتز نظر شخصی اینجانب می باشد و به منبع مطلب که وبلاگ "آموزش-تحصیل" هست ارتباطی ندارد.

نکته دیگر این است که هیچ یک از روش های زیر نباید به عنوان روش غالب برای املا گفتن استفاده شود. معلم باید تلاش کند از انواع مختلف روش ها استفاده کند تا روش ها ارزش آموزشی خود را از دست ندهند و این امر برای دانش آموزان یکنواخت نشود.

امیدوارم مورد قبول دوستان و آموزگاران عزیز واقع گردد.

روش ها:

1) معلم می تواند املا را بر روی چندین كارت بنویسد و این كارت ها را بین گروه ها تقسیم كند تا تمام گروه ها كارتها را ببینند و سپس كارتها را جمع كرده و از روی آنها دیكته بگوید. (قابل استفاده برای املای آموزشی)

2) هر گروه یك متن املاء با كمك تمام اعضای گروه خود می نویسد و معلم املای همه گروهها را جمع آوری كرده و می خواند سپس یا بهترین دیكته به كل كلاس گفته می شود و یا از هر گروه یك پاراگراف انتخاب كرده و دیكته تلفیقی تهیه كرده و به كل كلاس، دیكته می گوییم. در این صورت متن دیكته را بچه ها انتخاب كرده اند. ( به علت کمبود وقت این روش کارایی چندانی ندارد، به خصوص با کاهش زمان کلاس ها در بخش نامه جدید )

3) دانش آموزان را گروه بندی می كنیم و سپس هر گروه متن دیكته ای را می نویسد و برای گروه دیگر می خواند تا آن گروه بنویسد و بالعکس. دیكته گروه به گروه نام دیگر این دیكته است. (قابل استفاده برای املای آموزشی)

4) در مواقعی كه شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می توان دانش آموز ضعیف را كنار دانش آموزی قوی نشاند تا بعضی از لغات را كه برایش مشكل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می سپارد و هم با افت نمره به طور مكرر مواجه نمی شود. البته این روش نباید به طور تكراری و همیشگی باشد. ( البته به نظر من بهتر است به جای این کار نوع اختلال دیکته دانش آموز را کشف کنیم و آن را رفع کنیم تا دانش آموز در آینده متکی به دیگری نباشد. کتاب درمان اختلالات دیکته نویسی تالیف دکتر مصطفی تبریزی می توان به شما کمک شایانی در این زمینه داشته باشد.)

5) در هنگام تصحیح كردن املا، معلم صحیح لغات را نمی نویسد و دانش آموزان خودشان درست لغات را از كتاب پیدا می كنند و بعد معلم به آن املا نمره می دهد. یعنی، ابتدا دور كلمات اشتباه خط كشیده می شود و صحیح آن را بچه ها می نویسند و معلم به صحیح نوشتن آنها نمره می دهد. ( بهتر است از این مورد در املای ارزشیابی استفاده نشود )

6) روش دیگر این است كه معلم بهتر است متن دیكته را قبل از املا برای بچه ها بخواند، ولی بچه ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند و سپس بنویسند. بعد از املا باید متن مجددا خوانده شود، یعنی در هر املا كل متن باید سه بار خوانده شود. (قابل استفاده برای املای آموزشی و ارزشیابی)

7) دانش آموزان املا را در هوا بنویسند و معلم در هوا تصحیح كنیم، نه با قلم بر روی كاغذ. (نمی توان این روش را به عنوان یک روش دیکته گفتن به دانش آموزان در نظر گرفت، این کار بیشتر جنبه رفع اختلال دیکته دانش آموز مشکل دار را دارد و بالطبع زمان کافی برای هر دانش آموز وجود ندارد.این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

8) در صورت دیگر املا، می توان شفاهی دیكته را خواند و بچه ها لغات مهم آن را هجی كنند و در هوا بنویسند. (برای کلاس هایی که تعداد دانش آموزان کم است کاربرد دارد و قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

9) نوع دیگر املا می تواند چنین باشد كه شاگرد پشت سری، كلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حركت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد، كه این یك نوع بازی و املا است. (قابل استفاده برای املای آموزشی)

10) در روش دیگر به بچه ها گفته می شود كه روزنامه با خود به كلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یك بند املا برای معلم درست كنند و بروی ورقه بچسبانند. این روش را می توان به صورت گروهی نیز انجام داد. ( این روش اندکی آرمانی است و به احتمال زیاد با کمبود وقت مواجه خواهید شد. بهتر است دانش آموزان لغات مهم را با استفاده از ماژیک هایلایت کنند و یک متن تولید کنند. این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

11) می توان متن املایی را به صورت پلی كپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند یا تشدید قرار دهند و یا لغات ناقص را كامل كنند. (این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

12) می توان دیكته را به صورت لغات صحیح و غلط در كنار هم قرار داد تا بچه ها كلمه غلط را خط بزنند.( این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

13) روش دیگر املا می تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شكل را به دانش آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند. (این روش مختص پایه اول ابتدایی است و تصاویر باید واضح و فاقد هرگونه ابهامی باشند. یعنی مثلا اگر می خواهیم آب را به دانش آموزان املا بگوییم، لیوان آب را به دانش آموزان نشان نمی دهیم تا دانش آموزان تردید کنند که آب بنویسند یا لیوان.)

14) املای تقویت حافظه: بدین صورت كه معلم متنی را روی تخته می نویسد و سپس متن را برای دانش آموزان می خواند و سپس روی نوشته هایش روی تخته پرده می كشد و بچه ها باید هر آنچه از متن فهمیده اند بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته بر می دارد و بچه ها متن خود را با متن تخته مقایسه می كنند و به خود امتیاز می دهند. (این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

15) روش دیگر، می تواند استفاده از آینه باشد كه كلمات را برعكس بنویسیم و بچه ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند. (این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

16) معلم لغاتی را بروی مقوا می نویسد و مقوا را به تخته نصب می كند و زمان كوتاهی وقت می دهد تا دانش آموزان كلمات را به دقت نگاه كنند و سپس مقوا را جمع می كند. در اینجا بچه ها هر آن چه از لغات در ذهنشان مانده است را می نویسند و معلم لغات و كلمات آنان را تصحیح می كند تا دقت آنان سنجیده شود. (این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد.)

17) از روشهای موجود در تصحیح املا این است كه دانش آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیكته به صورت جمله سازی از لغات مهم درس باشد. (همانگونه که از متن پیداست این روش، یک روش تصحیح املاست و کارهای بعد از آن مربوط به تمرین دادن دانش آموز است.)

18) دانش آموزان كلمات مهم یا مشكل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر یا نخ و سوزن كلمات را بسازند و یا بدوزند كه در این صورت هنر و بازی توامان می شوند. (این یادگیری تلفیقی است. اما در این روش خطرات و کثیفی استفاده از ابزار آموزگاران را از استفاده از این روش برحذر می دارد.این روش قابل استفاده برای املای آموزشی می باشد. )

19) دانش آموزان از اشتباهات خود در املا كلمات هم خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند. ( روش املا نیست و مربوط به تمرین دادن دانش آموز است.)

20) برای آشنایی دانش آموزان با انواع صداها و لهجه ها در هنگام دیكته گفتن و از این كه بچه ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط كنند و سپس آن متن را به كلاس بیاورد و بچه ها از روی آن نوار دیكته بنویسند تا در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه ها دچار مشكل نشوند. ( این روش بسیار عالی است و قابل استفاده برای املای آموزشی و ارزشیابی است.)

21) همكاران معلم می توانند در املاهای كلاسی جای خود را تعویض كنند و به بچه های كلاسهای دیگر املا بگویند تا بچه ها با انواع صداها و لحن و گویش در دیكته آشنا شوند. ( اگر در مدرسه این امکان وجود داشته باشد خوب است. این روش قابل استفاده برای املای آموزشی و ارزشیابی است)

22) دانش آموزان می توانند به والدین خود دیكته بگویند و والدین در املای خود چند كلمه را اشتباه بنویسند تا بچه ها آنها را تصحیح كنند و به پدر و مادر خود نمره دهند. ( نکته بسیار مهم این است که از قبل حتما باید با والدین دانش آموز هماهنگی کنید تا مثلا بفهمید والدین بی سواد نباشند و آنان را از قصد خود آگاه کنید. زیاد هم نباید از این روش استفاده کرد.)

23) بچه ها می توانند به معلم خود دیكته بگویند. هر گروه یك پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروهها ورقه معلم را تصحیح كنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را تصحیح كند. البته بهتر است معلم چند كلمه را عمدا اشتباه بنویسد. ( این روش بسته به ظرفیت کلاس می تواند روش بسیار خوبی باشد. قابل استفاده برای املای آموزشی است.)

24) برای والدین بی سواد، فرزند می تواند صدای خود را ضبط كند و از روی صدای خود به خودش دیكته بگوید یعنی صدای ضبط شده ی خود را جایگزین صدای اولیای خود كه بی سواد هستند، نماید. ( اگر دانش آموز مشتاق به این کار باشد و تجهیزات لازم را داشته باشد روش خوبی است.)

25) یكی دیگر از روش ها برای تصحیح املا این است كه می توان املا را به بچه ها داد تا تصحیح كنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد یا دانش آموزان تصحیح كننده با مداد كنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم نمره خود را با نمره ای كه دانش آموزان داده مقایسه كند.

لازم به تذكر است كه روش های املا كه به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی كرد، اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روشهای متنوع املا را به كار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش آموزان خواهد شد.

کلید واژه ها:

املا – روش املا گفتن – دیکته – روش جدید دیکته نویسی – روش املا گفتن برای ابتدایی – املا در ابتدایی – روش های نوین املا نویسی

روش های جدید املا نویسی برای دوره ابتدایی

مطالب مشابه :

متن نمایشنامه برای سن دبستان

روش های جدید املا نویسی برای دوره ابتدایی

طرح درس هدیه های آسمان دوره ی ابتدایی

تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمانی پایه سوم ابتدایی

املا و انشا در دوره ابتدایی

هنر دوره ی ابتدایی در یک نگاه

تدریس فارسی کلاس اول

نمایش خلاق

نکات زبانی وادبی دوره ی ابتدایی مقدمه ای برای آموزش نکات زبانی و ادبی دوره ی راهنمایی

آموزش ریاضی دوره ابتدایی با استفاده از فلش