موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

استان كرمانشاه با وسعت 24361 كيلومتر مربع در ميانه ضلع غربي كشور قرار گرفته است كه از شمال به استان كردستان ، از جنوب به استانهاي لرستان و ايلام ، از شرق به استان همدان و از غرب به كشور عراق محدود شده است و با اين كشور 330 كيلومتر مرز مشترك دارداستان كرمانشاه داراي 12 شهرستان كرمانشاه ، اسلام آباد غرب ، پاوه ، جوانرود ، سنقر، سرپل ذهاب....كنگاور ، گيلانغرب ، هرسين و وانسر ) 24 بخش ، 20 شهر و 83 دهستان مي باشدشهر كرمانشاه داراي اقليم معتدل كوهستاني است ، اما استان كرمانشاه از ويژگيهاي اقليمي استثنايي برخودار است ، زيرا آب و هواي گرمسيري تا معتدل و سردسير در اين استان وجود دارد . ارتفاع متوسط استان 1200 متر از سطح درياست و معدل ميزان بارندگي در استان را مي توان 500 - 400 ميليمتر در نظر گرفت كاوش و كشفيات در مناطق و محوطه هاي باستاني استان از جمله تپه گنج دره ، تپه سراب وجود نخستين پايگاه هاي استقرار و سكونت بشري را در اين منطقه ثابت كرده است و نشان داده كه شرايط اقليمي خاص و خاك مساعد و آب بالنسبه فراوان اين منطقه از خاك ايران ، سبب جلب و جذب گروه هاي انساني به اين منطقه شده است.قدر مسلم كرمانشاه در دوران هخامنشي 330 تا 550 هـ.ق ) و سپس در ادوار بعد به ويژه در دوران ساساني از مراكز مهم قدرت بوده كه سنگ نبشته و سنگ نگاره هاي بيستون و اثر ساساني طاق بستان در جوار شهر كرمانشاه بهترين شاهد اين مدعاست بر اساس روايات دوران اسلامي بناي شهر كرمانشاه كنوني به دست بهرام شاه ساساني انجام گرفت زبان محلي عمده ساكنان استان را كردي تشكيل ميدهد كه يكي از شاخه ها و گويش هاي زبانهاي ايراني است در استان كرمانشاه بيش از 180 اثر تاريخي وجود دارد كه برخي از مهم ترين آنها ذيلا اشاره مي شود:قش آنوباني در سرپل ذهاب
نقش برجسته اشكاني در سرپل ذهاب
دخمه اي از دوران مادها در سرپل ذهاب
تصويري از سنگ نبشته به خط ميخي بابلي در سرپل ذهاب
قلعه شيان - شاهين در سرپل ذهاب
تاق گرا ، پاتاق در سرپل ذهاب
چهار قاپو در قصر شيرين
كاخ ساساني در قصر شيرين
نقش دخمه اول و دوم و مرد مادي در حال نيايش در روستاي ده نو هرسين
نقش دخمه سوم در ده نو هرسين
تخت شيرين در هرسين
قلعه در هرسين
دخمه بزرگ در بند صحنه
كتيبه و نقش سوار نقره شده بر تخته سنگ بزرگ ، در بند صحنه
كوه بهستان ، بيستون
نقوش و كتيبه داريوش ، كتيبه بيستون
مجسمه هركول به همراه كتيبه‌اي به خط يونان قديم در دامنه كوه بيستوننقش برجسته ميتريدات دوم اشكاني بر كوه بيستون
نقش برجسته و دلگش اشكاني بر كوه بيستون
فراتاش ، فرهاد تراش ، فرهاد تاش ، تخت فرهاد بر سينه كوه بيستون
كتيبه‌هاي اسلامي بيستون
نقش برجسته اردشير دوم ، اهورامزدا و مهر طاق‌بستان ، كرمانشاه
نقش برجسته شاپور دوم و سوم در طاق‌ كوچك بستان ، كرمانشاه
نقش برجسته خسرو دوم و اسب معروفش شبديز ، طاقبستان
نقش شكارگاه گراز بر بدنه سمت چپ و شكارگاه گوزن بر بدنه سمت راست طاقبستان
نقش محمدعلي ميرزاي دولتشاهي و فرزندانش به اتفاق آغا غني خرابكار در طاقبستان
پل كهنه دوره صفوي بر رودخانه قره‌سو در مدخل كرمانشاه
تكيه بيگربيگي در كرمانشاه
معبد آناهيتا در كنگاور
قبور صخره‌اي اشكاني در شرق بناي ناهيد كنگاور ويژگيهاي فرهنگي:

استان کرمانشاه از مناطق کرد نشین سرزمین ایران است.زبان کردی از خویشاوندان نسبی زبان فارسی است و مشابهت های فراوانی با قواعد دستوری و دیگر خصوصیات با زبان فارسی دارد.زبان کردی گویش های متفاوتی دارد که از مهم ترین آنها می توان به گویش های کلهری،اورامی،سورانی،(جافی)،لکی و گویش فارسی اشاره کرد.اهالی قصر شیرین ،سرپل ذهاب،صحنه،دینورو بخشی از مردم کرمانشاه به گویش کلهری تکلم می کنند.دو ایل بزرگ لهونی در منطقه اورامان جنوبی در کرمانشاه به گویش کلهری تکلم می کنند.دو ایل بزرگ لهونی در منطقه اورامان جنوبی در کرمانشاه و طوایف اورامان زراب و اورامان تخت در حوالی استان کردستان و بخشی از مردم سرپل ذهاب و دینور به گویش اورامی تکلم می کنند.

گویش سورانی(جافی)به جوانرود و به برخی از مهاجرین سرپل ذهاب و جگیران و بخش روانسر اختصاص دارد.اهالی هرسین و طوایف واقع در مسیر مرز بین اکراد کلهر و زنگنه و لرستان به گویش لکی تکلم می کنند و لهجه فارسی کرمانشاهی نیز خاص شهرستان کرمانشاه است.فارسی کرمانشاهی از لحاظ ضرب المثل و ترانه بسیار غنی است.

نژاد مردم ساکن کرمانشاه در استان کرمانشاه آریائی است و به لحاظ مذهبی ،بیشترین طوایف و ایلات ساکن در استان مسلمان و شافعی مذهب هستند.برخی از طوایف و ایلات مانند خانداران اردلان ،کلهر و سنجابی پیرو مذهب تشیع هستند. عده ای از مردم استان نیز که به گوران ها معروف اند پیرو اهل حق می باشند.گروههای علی اللهی ،یزیدی،صارمی،شبک و بجوران ها در استان زندگی می کنند و تعدادی از آن:

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان

استان کرمانشاه با حدود 24434کلیو متر مربع وسعت در میانه ضلع غربی کشور ، بین 33درجه و 36 دقیقه تا 35 درجه و 15 دقیقه عرض شماللی و 45 درجه و 24 دقیقه تا 48 درجه و 30 دقیقه طولشرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است . این استان از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استان های لرستان و ایلام ، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود شده است.

استان کرمانشاه در سال 1375دارای 11 شهرستان ، 19 شهر ،24 بخش ،83 دهستان و 2793 آبادی دارای سکنه بوده است . شهر کرمانشاه مرکز شهرستان و استان کرمانشاه است . شهرستانهای استان کرمانشاه عبارتند از :اسلام آباد غرب ، پاوه ،جوانرود ، سرپل ذهاب ، سنقر، صحنه، قصر شیرین، کرمانشاه ، کنگاور ، گیلان غرب و هرسین.

ها پیش از اجغرافیایی طبیعی و اقلیم استان

استان کرمانشاه ناحیه ای کوهستانی است که ما بین فلات ایران و جلگه بین ا لنهرین قرار گرفته است و سراسر آن را قلل و ارتفاعات سلسله جبال زاگرس پوشانیده است . سلسله جبال زاگرس در محدوده این استان به صورت مجموعه ای از رشته کوهای موازی پدیدار گشته که دشتهای مرتفع کوهستانی در بینابین آنها شکل گرفته و بستر گذر گاه های مهم زاگرس را به وجود آورده است .استان کرمانشاه در معرض جبهه های مرطوب مدیترانه ای قرار دارد که در برخورد با ارتفاعات زاگرس ، موجبات ریزش برف و باران را فراهم می سازد . در استان کرمانشاه چهار اقلیم متفاوت قابل تشخیص است :اول" زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک" که شهرستانهای قصرشیرین ، سر پل ذهاب و دهستان ازگله در جنوب غربی شهرستان جوانرود را شامل می شود .دوم " زمستان و تابستان خنک "که شهرستانهای پاوه و جوانرود (بجز دهستان ازگله)و بخش کرند از توابع شهرستان اسلام آباد غرب را در بر می گیرد .سوم اقلیم " نیمه خشک و استپی گرم " که شهرستانهای کنگاور ، صحنه و هرسین را شامل میشود . به طور کلی استان کرمانشاه ازنظر آب و هوایی به دو منطقه گرمسیرغرب) و سردسیر در سایر نواحی تقسیم میشود

بادهای مهم استان کرمانشاه عبارتند از :"بادهای غربی "که روبت نسبی اقیانوس اطلس و مدیترانه را منتقل میکنند که موجب بارندگی می گردند و جریان آن معمولا در زمستان وبهاربیشتر است."بادهای شمال "که در فصل تابستان می وزند و در اعتدال آب و هوای بخشی از استان و کاهش گرمای آن موثرند و"بادهای سام یا سموم" که تنها در منطقه نوار مرزی می وزند و هوای آن را در تابستانها بسیار گرم و غیر قابل تحمل می سازند و زیانهای بسیاری به بار می آورد.

محيط طبيعي...موقعيت و وسعت ، ناهمواري ها ، آب و هوا ، منابع آب

كرمانشاه جغرافياي انساني
جمعيت ، نژاد ، زبان و گويش ، مذهب

تقسيمات اداري و سياسي
كنگاور ، صحنه ، سنقركليائي ، هرسين ، كرمانشاه ، اسلام آبادغرب ، گيلانغرب ، سرپل ذهاب ، قصرشيرين ، پاوه ، جوانرود ، دالاهو ، روانسر

در گذر جغرافياي انساني...جمعيت ، نژاد ، زبان و گويش ، مذهب

تقسيمات اداري و سياسي.... كنگاور ، صحنه ، سنقركليائي ، هرسين ، كرمانشاه ، اسلام آبادغرب ، گيلانغرب ، سرپل ذهاب ، قصرشيرين ، پاوه ، جوانرود ، دالاهو ، روانسر

آداب و رسوم.... جشن ها و اعياد ، عيد نوروز ، چادر زدن دراويش ، خابازي ، جشن‌هاي مذهبي ، عيدقربان ، عيد روز تولد پيامبر ، عيد روز تولد علي ( ع ) ، ازدواج ، مراسم مرگ و عزاداري ، ادبيات شفاهي ، موسيقي ، گاهشماري ، پوشاك ، خوراك ، سوغات ، هنرهاي سنتي ، گليم بافي ، موج بافي ، پرده بافي ، جاجيم بافي ، قالي بافي ، نمد مالي ، گيوه كشي ، چيغ بافي ، قلمزني ، ابزارهاي فلزي

آثار تاريخي...مساجد.. مسجد عبدالله بن عمر ، مسجد جامع پاوه ، مسجد عماد الدوله ، ‌مسجد جامع كرمانشاه ، مسجد دولتشاه ، مسجد شاهزاده ، مسجد حاج شهباز خان

مقابر امامزاده ها... بقعه مالك ، كوسه هجيج ، مقبره حمزه قاري ، مقبره احمد بن اسحاق ، مقبره ابودجانه ، مقبره بابايادگار ، بقعه سيد فاطمه ، مقبره فاضل توني ، سر قبر آقا ، امامزاده ابراهيم كنگاور ، امامزاده سيد جمال‌الدين ، امامزاده باقر گودين امامزاده دده‌بكتر ، امامزاده شيرخان

تكايا و حسينيه ها... تكيه معاون الملك ، تكيه بيگلربيگي ، حسينيه امام جمعه

بافت و خانه هاي تاريخي خانه معين‌الملك ، خانه خواجه باروخ ، خانه صمدي ، خانه خديوي

حمام ها حمام حسن خان كنگاور ، حمام قلعه ، حمام حاج اصغرخان كنگاور ، حمام حاج شهباز خان ، حمام حسن خان كرمانشاهي ، حمام سيد نور

پل ها پل خسرو ( بيستون ) ، پل بيستون ، پل قوزيوند ، پل ميان راهان ، پل نوژي وران ، پل كوچه ، پل كهنه بيستون ، پل ماهيدشت

كاروانسراها كاروانسرا ايلخاني بيستون ، كاروانسرا صفوي بيستون ، كاروانسرا ماهيدشت ، كاروانسراي قصر شيرين

قلاع..قلعه يزدگرد ، قلعه گه ، قلعه شاهين ، قلعه مريم ، قلعه سرخه ديزه ، قلعه سرماج

بناهاي حكومتي.. كاخ خسرو ، بناي ساساني بيستون

بناهاي يادماني.. تاق گرا

نيايشگاه ها.. معبد آناهيتا ، آتشكده چهار قاپي ، نيايشگاه مادي بيستون

گوردخمه ها......گوردخمه اسحاق وند ، گوردخمه شمس آباد ، گوردخمه هاي دربند صحنه ، گوردخمه برناج ، گوردخمه دكان داوود ، گوردخمه ديره ، گوردخمه روانسر ، گوردخمه سان رستم ، گوردخمه برد عاشقان

نقش برجسته ها.. نقش برجسته آنوباني‌ني ، نقش برجسته كتيبه دار ، نقش برجسته ديگري از لولوبي ها ، نقش برجسته و كتيبه داريوش يكم ، نقش برجسته هركول ، نقش برجسته مهرداد دوم ، نقش برجسته گودرز ، نقش برجسته بلاش ، نقش برجسته گودرز شاه ، طاق بستان ، فرهاد تراش ، نقش برجسته محمد علي ميرزا

محوطه هاي باستان شناختي.. غار مرخرل ، غار شكارچيان ، غار مردودر ، غار مرآفتاب، پناهگاه سنگي ورواسي ، تپه آسياب ، تپه سراب ، تپه گنج دره ، تپه گودين ، چغاگاوانه ، هرسين

جاذبه هاي طبيعي...پوشش گياهي و جنگل ها ، پارك جنگلي طاق بستان ، منطقه ريجاب و بان زرده

تالاب ها... تالاب هشيلان.....سراب ها ... سراب نيلوفر ، سراب بيستون ، سراب هرسين ، سراب قنبر ، سراب دربند و صحنه ، سراب خضر زند ، سراب ياوري ، سراب سنقر ، سراب روانسر

موزه ها و مراكز فرهنگي ديگر.....موزه مردم شناسي كرمانشاه ، موزه تاريخ طبيعي ، موزه شهرداري كرمانشاه ، موزه دفاع مقدس

صنايع دستي و سوغاتي ها.....استان كرمانشاه داراي صنايع دستي و مهم و مشهوري است كه از جمله مي توان به گيوه بافي، پرده بافي، قلم زني بر روي مس با استفاده از طرحهاي متنوع موح باقي و قالي بافي اشاره كرد. شيريني هاي محلي استان عباتند از نان برنجي، نان شكري از جمله سوغات هايي مورد توجه توريست هاي خارجي است.

موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

مطالب مشابه :

جهت و تعداد باد غالب

موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

گزینه های خودخوانده و تلاش برای سکانداری

مطالعات اقلیمی استان كرمانشاه

پایان نامه های ارشد اقلیم شناسی گروه حغرافیا دانشگاه رازی

شرحی بر شهرستان اسلام آباد