بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان

بسم الله الرحمن الرحیم

پیشگفتار :

پروژه حاضرتحقیقی است درخصوص بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان درسال 1388درشهرکرج مدرسه انقلاب اسلامی ،بدیهی است پژوهش فوق خالی ازکم وکاست نیست.امید آن دارم که مورد استفاده همه دانش پژوهان قرار گیرد.
در این جا لازم می دانم ازاستادارجمندجناب دکترحسین فرش که در تهیه وتدوین پژوهش راهنمایی نموده تقدیرو تشکرمی نمایم .همچنین ازهمسرم که درنگارش پژوهش،مرا یاری نموده قدردانی کرده ؛ واز همه دوستانی که بنحوی درعملیاتی کردن تحقیق،با من همکاری کردندتشکرمی کنم.وسعادت وبهروزی رابرای همه عزیزان آرزومندم.
تحقیق حاضر در بخش شش بخش تنظیم شده که هر بخش آن نیز دارای فصل های مجزا بوده و توضیحات لازم ارائه شده است

سیمین جلیلوند
پائیز1389

بخش اول :
* فصل اول
- چکیده
- کلید واژه ها
- مقدمه
- بیان مسئله
- معنای اوقات فراغت
* فصل دوم
- اهمیت موضوع
- سوال اصلی
- سوال های فرعی
- معنای اوقات فراغت
بخش دوم :
* فصل اول
- اهداف کلی
- اهداف ویژه
- روش تحقیق
بخش سوم = روش ها و تحلیل داده ها
* فصل اول
- دیدگاه مردم عادی به مقوله اوقات فراغت
- انواع اوقات فراغت
1.       اوقات فراغت بیمار گونه ( بی برنامه)
2.       اوقات فراغت انفعالی ( غیر فعال)
* فصل دوم :
- کارکرد های اوقات فراغت رفع خستگی
- کارکردهای اوقات فراغت نیاز به تفریح
- کارکردهای اوقات فراغت شکوفایی استعدادها
- کارکردهای اوقات فراغت رشد اجتماعی فرد
* فصل سوم :
- رهنمود های اقوات فراغت و افزایش انحرافات اجتماعی
- نیمه فراغت
- فراغت فعال
* فصل چهارم :
- بی توجهی به اوقات فراغت و افزایش انحرافات اجتماعی
- عوامل محیطی آسیب های اجتماعی
بخش چهارم = تعاریف و اصطلاحات عملیاتی
*فصل اول
- عوامل محیطی آسیب های اجتماعی
1.       علل خانوادگی
2.       آموزش وپرورش
3.       همسالان
4.       بحران هویت
5.       نابرابری
6.       فرهنگ
7.       رسانه
*فصل دوم
- اوقات فراغت و آسییب های اجتماعی
- کارکرد اوقات فراغت
- آسیب های ناشی از بی توجهی به اوقات فراغت
بخش پنجم = روش تحلیل داده ها
* فصل اول
- نهادهای اجتماعی و اوقات فراغت
- خانواده
- مدرسه
- مراکز مذهبی
- دولت
- نقش رادیو و تلویزیون
بخش ششم = متغیرهای تحقیق
* فصل اول
- مقایسه استانداردهای جهانی و ایرانی اوقات فراغت
- اوقات فراغت فرصت یا تهدید
- اوقات فراغت آینه فرهنگ جامعه
- دیدگاه اسلام در خصوص اوقات فراغت
- فصل دوم
- جمع بندی و چاره اندیشی
- سخن آخر
- فهرست منابع مورد استفاده

بسم الله الرحمن الرحیم بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان درسال 88 13 کرج حضرت امام رضا علیه السلام در زمینه توجه به اوقات فراغت و ضرورت پرداختن به تفریحات سالم، چنین می فرماید:
(( از لذایذ دنیوی، نصیبی برای کامیابی خویش قرار دهید و تمنیات دل را از راه های مشروع به دست آورید. مراقبت کنید در این کار، به مردانگی و شرافتتان آسیب نرسد. تفریح و سرگرمی های لذت بخش، شما را در اداره زندگی یاری می کند و با کمک آن، در امور دنیای خویش، موفق خواهید شد. سرگرمی و تفریح، آدمی را از ملالت کارهای یکنواخت و خسته کننده زندگی می رهاند و برای مدت کوتاهی، بار سنگین مسئولیت را از دوش وی برمی دارد و زنجیرهای وظایف روزمره را به طور موقت از دست و پایش باز می کند)) .
بخش اول:
- فصل اول
·        چکیده:
ازآغاززندگي اجتماعي بشراوقات فراغت مورد توجه بوده است.درمصر ويونان قديم ، فقط طبقات بالاازامكان تفريح و سرگرمي برخورداربودند.يونانيان به اوقات فراغت اهميت زيادي مي دادندازآن براي ورزش ، بازي هاي قهرماني ، هنرهايي مانند نقاشي و تمرين سخنوري استفاده مي كردند. در عصر جديد و با به وجود آمدن تمدن و زندگي شهري، كوتاه شدن تدريجي زمان كار روزانه، پيدايش مراكز و وسايل گوناگون جديد، اوقات فراغت و چگونگي گذران آن مورد توجه خاص قرار گرفت؛ به گونه اي كه در سال هاي اخير عده اي اظهار داشته اند كه اصولااوقات فراغت محصول جوامع صنعتي جديد است؛ چرا كه شرايط واقعي استفاده از اوقات فراغت، در اين گونه جوامع آمده است. به عقیدة بسیاری از صاحب نظران فراغت به معنای واقعی آن مربوط به دوران تمدن صنعتی است چرا که در این دوران کار از زندگی خصوصی جدا شد و به کارخانه‌ها انتقال یافت و در نتیجه زمان فراغت و زمان کار از یکدیگر تفکیک شد. از این رو فراغت پدیده ای است کاملاً ‌تازه که با جامعه صنعتی و پدیدة شهر نشینی بوجود آمده و آن را نمی‌توان با بیکاری قرون گذشت مقایسه کرد. اوقات فراغت زمانی است که شخص در آن آنگونه که می‌تواند و می‌خواهد عمل می‌کند و چون عمل او پاسخ به انتظار دیگری نیست پس عمل فراغتی عملی تحمیلی و ‌الزامی نیست و در نتیجه با نوعی طیب خاطر و رضایت انجام می‌شود.
- کلید واژه ها :
اوقات فراغت ، خانواده ، همسالان ، رسانه ، آموزش و پرورش .
·        مقدمه :
اوقات فراغت فرصت طلايي است كه مي توان زمينه مناسبي براي رشدوبالندگي افراد را فراهم آورد به شرط آنكه قدرش را بدانيم و با بي توجهي از كنارش نگذريم . در جوامع اولیه‌ بین کارواوقات فراغت مرز مشخصی وجود نداشت. اوقات فراغت نزدیک‌ترین پیوند را با زندگی معنوی و فرهنگی افراد دارد و و ارتباط آن با حیات معنوی و فرهنگی جامعه نیز تنگاتنگ است چون فرد می‌تواند در اوقات فراغت همان چیزی را که می‌پسندد انجام دهد، شخصیت نهایی خود را بازیابد و آن را ابراز کند. بنابراین قابلیت های فرد غالباً در عرصه اوقات فراغت جلوه گر می‌شود .
بررسی ها نشان می‌دهد درروم باستان فراغت گروهی پدیدة تازه‌ای نبود و برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت توده دراین دوران جزو وظایف سردمداران ، به شمار می‌رفته است. سقوط امپراطوری روم و گسترش مسیحیت روی اوقات فراغت و تفریح، تأثیرات عمیق و ماندگاری گذاشت،‌کلیسا اکثر فعالیتهای تفریحی را به جز آنها که به عبادت و آیین مذهبی مربوط بودند قدغن کرد.کار مورد تمجید قرار گرفت و بیکاری امری اهریمنی قلمداد شد.اما در اواخر قرون وسطا با افول قدرت کلیسای کاتولیک و تجدید حیات انواع هنر ورشد اومانیسم، نگرش مساعد تری به فراغت ایجاد شد .
به عقیدة بسیاری از صاحب نظران فراغت به معنای واقعی آن مربوط به دوران تمدن صنعتی است چرا که در این دوران کار از زندگی خصوصی جدا شد و به کارخانه‌ها انتقال یافت و در نتیجه زمان فراغت و زمان کار از یکدیگر تفکیک شد. از این رو فراغت پدیده ای است کاملاً ‌تازه که با جامعه صنعتی و پدیدة شهر نشینی بوجود آمده و آن را نمی‌توان با بیکاری قرون گذشت مقایسه کرد. اوقات فراغت زمانی است که شخص در آن آنگونه که می‌تواند و می‌خواهد عمل می‌کند و چون عمل او پاسخ به انتظار دیگری نیست پس عمل فراغتی عملی تحمیلی و ‌الزامی نیست و در نتیجه با نوعی طیب خاطر و رضایت انجام می‌شود.
·        بیان مسئله :
در دوره های پیشین، نحوه گذران اوقات فراغت، میان جوامع به عنون یک مسئله اجتماعی مطرح نبوده و از دلایل مهم آن، می توان به سنتی بودن جوامع و پایین بودن رشد تکنولوژی و به دنبال آن، ایجاد روابط عمیق عاطفی میان افراد و نیز حضور آنها در خانواده های گسترده اشاره کرد. امروزه رشد روزافزون صنعت و دست یابی به امکانات رسانه ای و دگرگونی های فرهنگی ناشی از آن، تغییرات عمیقی را در بافت و ساخت خانواده ها ایجاد کرد و سبب تحول در شکل خانواده، از گسترده به هسته ای شده است. اوقات فراغت فرصت طلايي است كه مي توان زمينه مناسبي براي رشد و بالندگي افراد را فراهم آورد . كارشناسان ، افرادي كه اوقات فراغت مفيد و مطلوبي دارند ، هم از لحاظ اقتصادي بازده بهتري دارند و هم عمر بيشتري مي كنند . بديهي است همان گونه كه استفاده صحيح از اوقات فراغت هم بر زندگي فرد و هم بر جامعه تاثير مثبت خواهد داشت استفاده نادرست از آن نيز در هر دو سطح ياد شده مي تواند باعث بروز مشكلات و خسارات جبران ناپذيري شود . با توجه به جوان بودن جامعه ما، در مورد قشر جوان، جنبه‏های آسیب‏شناختی فراغت اهمیت زیادی دارد. در جامعه ما مساله عمده‏ای که درخصوص رفتارهای فراغتی نوجوان و جوانان وجود دارد کمبود فضاها و تسهیلات فراغتی مناسب از یک سو و ورود ارزش‏ها و نگرش‏های مدرن غربی از سوی دیگر است. این نگرش ها اگرچه با نگرش های جنسیتی سنتی مغایرت دارد اما غالبا متاثر از مادی‏ نگری، فردگرایی و لذت جویی است که تضاد عمیقی با فرهنگ‏ دینی وملی ما دارد و عمدتا از طریق رسانه های گروهی رواج می یابد.
* فصل دوم
·        اهمیت موضوع:
اوقات فراغت از چنان اهمیتی برخوردار است که از آن به مثابه آیینه فرهنگ جامعه یاد می‌کنند.در نتیجه چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه به میزان زیادی معرف خصوصیات فرهنگی آن جامعه است.
درمورد اهميت ونحوه گذران اوقات فراغت، بحث ها وبررسي هاي فراواني صورت گرفته وپيشنهادهاي متنوعي ارائه شده است. دراين بين توجه به مسائل نوجوانان و جوانان كه دغدغه اي هميشگي به حساب مي آيد، به دليل ورود ناگهاني آنان به اجتماع ودرنتيجه افزايش احتمال بروزرفتارهاي نامتعادل، بسيارحائزاهميت است. نيمي ازجمعيت ايران را جوانان تشكيل مي دهند، جمعيتي كه مي توان با برنامه ريزي صحيح ازانرژي هاي فراوان ومتراكم آنها براي سازندگي كشوراستفاده كرد ودر عين حال بي توجهي به آنها تشديد انحرافات وآسيب هاي اجتماعي را در پي خواهد داشت. به همين جهت غني سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان مسئله مهمي است و نبايد آن را به برنامه هاي محدودي خلاصه كرد . بارزترين ويژگي اوقات فراغت، آزادي انتخاب ونوع فعاليت است.
براستیمشکلات امروز و آتی جامعه ما در بحث جوانان چیست؟ از هر کس که بپرسی از حفظ جواب می دهد: ازدواج و اشتغال. اما قبلش هیچ کس از خود نمی پرسد مقدمات ازدواج و اشتغال چیست؟ چه تعداد جوان را با این مقدمات آماده کردیم که نتوانستند بر این دو مسئله پیروز گردند؟ به کدام جوان حرفه و شغل آموختیم و شیوه پس انداز و سرمایه گذاری را یاد دادیم اما پس از اتمام دوران تحصیل و سربازی نتوانسته به کسب و کار شایسته خود بپردازد و بی نیاز از دیگران استقلال مالی داشته باشد؟ از جوان مان چه انتظاری داریم؟ او را با چه خصوصیاتی می خواهیم؟ شاداب و پرنشاط یا افسرده و دلمرده؟ خلاق و نوآور یا دنباله رو و بدون ابتکار و تفکر؟شما مي خواهيد اين جوان بيست و شش، هفت ساله چه جور انساني باشد؟ اگر مي خواهيد اين جوان، يك جوان خلاق، داراي ابتكار، شجاع، آراسته از لحاظ اخلاقي، سالم از لحاظ جسمي و فكري و رواني، صاحب فكر و انديشه، داراي احساس مسئوليت نسبت به كشورش و ملتش و آينده اش باشد.
به جرات مي توان گفت اوقات فراغت امروز بيش از هر زمان ديگري است ، چرا كه ساعات رسمي كار در مراكز كاري كشورهاي مختلف تقليل يافته است . بنابراين هر فردي ، چند ساعت فارغ از كار در اختيار دارد كه بايد براي استفاده از آنها طبق نظر ، ميل و امكانات خود برنامه ريزي كند . اين مسئله به خصوص در مورد جوانان و نوجوانان از حساسيت بيشتري برخوردار است، زيرا اين قشر آينده ساز ، خود و نسل بعدي اجتماع را خواهند ساخت و بنابراين سرنوشت آنها با سرنوشت جامعه گره خورده است.
·        سوال اصلی
1.      بررسی تاثیر عوامل محیطی در اوقات فراغت
2.      اوقات فراغت و آسیب های اجتماعی
3.      بررسی مقایسه استانداردهای جهانی در زمینه اوقات فراغت با کشور ایران
·        سوال های فرعی :
1.      نقش خانواده در برنامه ریزی اوقات فراغت چیست ؟
2.      ایا مدرسه در تنظیم و برنامه ریزی اوقات فراغت می تواند نقشی داشته باشد ؟
3.      نقش رسانه ملی در اوقات فراغت چیست ؟
4.      هویت چه تاثیری در اوقات فراغت نوجوان وجوان می تواند داشته باشد ؟

·        معنای اوقات فراغت:
چنانچه از گروهی از مردم که به شکل تصادفی برگزیده شده‌اند بپرسیم که نظرتان درباره اوقات فراغت چیست پاسخهای متفاوتی می‌دهند. عده‌ای ممکن است بر این بارو باشند که اوقات فراغت مدت زمانی است که پس از انجام کار یا انجام وظائف و مسئولیتها باقی می‌ماند .
در فرهنگ عمید نیز درباره تعریف و فعال اوقات فراغت چنین آمده است: فراغت در فارسی به معنی آسودگی و آسایش و آسودگی از کار و شغل است.آنچه مسلم است اوقات فراغت فقط زمان آزاد شده از بار کار نیست. بلکه فعالیتی غیر اجباری است. فرد در این اوقات می‌خواهد که به اشتغالی بپردازد که با کمال میل به آنها علاقه نشان می‌دهد خواه به منظور استراحت خواه برای ایجاد تنوع .
بخش دوم
* فصل اول
·        اهداف کلی
اين مسئله به خصوص در مورد جوانان و نوجوانان از حساسيت بيشتري برخوردار است، زيرا اين قشر آينده ساز ، خود و نسل بعدي اجتماع را خواهند ساخت و بنابراين سرنوشت آنها با سرنوشت جامعه گره خورده است. ازآغاززندگي اجتماعي بشراوقات فراغت مورد توجه بوده است . درمصر ويونان قديم ، فقط طبقات بالاازامكان تفريح و سرگرمي برخوردار بودند .ايرانيان پيش از آنها اوقات فراغت خود را به اسب سواري ، تيراندازي ، شكار و شركت در مراسم و جشن ها مي گذراندند . پس از ظهور اسلام نيز ورزش و تفريحات سالم متناسب با احكام ديني مورد توجه و تشويق بود . پيشرفت هاي علمي ، فني ، هنري و ادبي مسلمانان ، معلول استفاده صحيح و مناسب از اوقات فراغت خود بوده است . در عصر جديد و با به وجود آمدن تمدن و زندگي شهري ، مراكز و وسايل گوناگون جديد، اوقات فراغت و چگونگي گذران آن مورد توجه خاص قرار گرفت . عده ای معتقدند كه اين اوقات فراغت است كه در شرايط غير كاري فرصت پرداختن به اموري مانند اخلاقيات و ارزش هاي اجتماعي را در اين گونه جوامع فراهم مي سازد و به همين دليل مراكز ويژه اي، برنامه ريزي براي گذران اوقات فراغت را بر عهده گرفته اند .
·        اهداف ویژه :
فعالیتهای اوقات فراغت از چنان اهمیتی برخوردار است که از آن به مثابه آیینه فرهنگ جامعه یاد می‌کنند. پس چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه به میزان زیادی معرّف خصوصیات فرهنگی آن جامعه است. در گذران اوقات فراغت، گروه سنی، طبقه اجتماعی و اقتصادی، گرایش مذهبی و جنسیت، سبب مرزبندی و ایجاد تفاوت بین گروه‏های مختلف می‏شود و دراین میان سن و جنسیت بر نحوه گذران اوقات فراغت تاثیر مهمی دارد. با توجه به جوان بودن جامعه ما، در مورد قشر جوان، جنبه‏های آسیب‏شناختی فراغت اهمیت زیادی دارد.
·        روش تحقیق :
با توجه به اهمیت موضوع و بررسی های صورت گرفته توسط اساتید محترم و دانشجو یان گرامی که درمقاطع مختلف صورت گرفته است . لذا به جهت استفاده بهمینه از فرصت ها و جلوگیری از اتلاف وقت از روش کتابخانه ای و منابع مستدل و معتبر و همچنین استفاده از پرسشنامه و مصاحبه مورد استفاده قرار گرفته است .
·        اهداف تحقیق :
توجه به مسائل نوجوانان وجوانان كه دغدغه اي هميشگي به حساب مي آيد، به دليل ورود ناگهاني آنان به اجتماع ودرنتيجه افزايش احتمال بروزرفتارهاي نامتعادل، بسيارحائزاهميت است. ودر عين حال بي توجهي به آنها تشديد انحرافات وآسيب هاي اجتماعي را در پي خواهد داشت. به همين جهت غني سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان مسئله مهمي است و نبايد آن را به برنامه هاي محدودي خلاصه كرد . بارزترين ويژگي اوقات فراغت، آزادي انتخاب ونوع فعاليت است. والدين به تصوراين كه بايد وقت نوجوان وجوان فارغ شده ازدرس ومدرسه را لزوما پركنند، بدون توجه به علايق آنها ، كلاس هاي درسي ، هنري ، ورزشي ، اردووغيره را براي آنها تجويز و فرزندانشان را ملزم به شركت درآن مي كنند كه اين خود باعث عدم استقبال نوجوانان و جوانان مي گردد . دانستن اين نكته كه جوان در اوقات فراغت خود دست به چه انتخاب هايي مي زند ازاهميت ويژه اي برخورداراست واقعيت اين است كه در طول تابستان آمار بزه ورفتارهاي ناهنجاراجتماعي دربين قشرجوان افزايش مي يابد كه اين مسئله نشات گرفته ازنبود برنامه براي غني سازي اوقات بيكاري است. همنشيني با دوستان ناباب وحضور دربرنامه هاي محفلي آنان به بروز ناهنجاري كمك مي كند. واوقات فراغتي كه مي توانست براي او منشاء پيشرفت و ترقي باشد ، باعث تباهي وسقوط وي مي گردد .
همنشيني با دوستان ناباب وحضور دربرنامه هاي محفلي آنان به بروز ناهنجاري كمك مي كند.
- دیدگاه مردم عادی به مقوله اوقات فراغت
برخی از مردم فراغت را یک نیاز واقعی و ضروری خود نمی دانند و آن را پدیده ای کم اهمیت و بی تأثیر می پندارند برخی از خانواده ها برای پر کردن اوقات فراغت فرزندان هیچ گونه برنامه ریزی نمی کنند و وقت آنان را به بدون نقشه و طرح حساب شده سپری می سازند. به فرزندان اجازه می دهند که به دلخواه خود بدون هیچ طرح از پیش ریخته ای، این اوقات را پر کنند. خانواده های ثروتمند نیز برای ارضای خواسته های فرزندان و پاسخ دادن به روحیه تجمل پرستی و چشم و هم چشمی گری خود، برای فرزندان کم سن و سال خویش، وسایلی مانند موتور سیکلت یا حتی اتومبیل تهیه می کنند و در نتیجه مشکلاتی را برای خود و دیگران به بار می آورند.
·        انواع اوقات فراغت
جامعه شناسان، به لحاظ اهمیت نقش و اوقات فراغت در تکوین شخصیت افراد یک جامعه، به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان، طبقه بندی های گوناگونی برای این مسئله شدخ است از معروف ترین آنها چنین است:
1. فراغت بیمارگونه (بی برنامه)
ایستادن سر کوچه یا سر گذر، شیوه های اصلی گذران فراغت بی برنامه است . نوع گذران فراغت، پی آمدهای ناخوشایند فردی و اجتماعی را در پی دارد .
2. فراغت انفعالی (غیرفعال)
فرد در آن، پذیرنده محض است و او در این وضعیت، فقط دریافت کننده محرک های صوتی و تصویری است. گوش کردن به رادیو، تماشای تلویزیون، استفاده از اینترنت و بازی های رایانه ای این نوع فراغت خود با اطلاعات بی شماری (چه مثبت و چه منفی) روبه رو می شود و او را گیرنده صرف دانش و نه عامل به آن بار می آورد. در نتیجه، اراده و نوآوری مخاطبان از آنان گرفته می شود.
·        کارکردهای اوقات فراغت رفع خستگی
یکی از کاکردهای اساسی اوقات فراغت رفع خستگی و تامین استراحت فرد است. کار مداوم بدون زمانی برای رفع خستگی موجب پائین آمدن بازده عمل و و خم خوردن سلامت روانی فرد می‌شود .
·        کارکردهای اوقات فراغت ، نیاز به تفریح
پس از انجام کار در طی ایامی ، آدمی نیاز دارد تا اوقاتی را صرف تفریح کند.تفریح جنبه‌های مختلفی برای افراد از نظر روح و روان فرد داشته باشند مثل مسافرت کردن و سالم ماندن .
·        کارکردهای اوقات فراغت، شکوفایی استعدادها
استعدادهای انسان اگر در زمینه و شرائط مساعدی قرار گیرد به فعل تبدیل می‌شوند. از این جهت شناسائی این زمینه‌ها در زندگی فرد بسیار مهم است. اوقات فراغت یکی از این موقعیتهای بسیار مناسب است که فرد می‌تواند با استفاده از آن به شناسائی و تقویت استعدادهای خود بپردازد
·       کارکردهای اوقات فراغت ، رشد اجتماعی فرد
اوقات فرد علاوه بر تاثیرات فردی که در شخصیت فرد دارد به رشد اجتماعی او نیز کمک می‌کند.اگر فرد دارای بهترین و ارزنده ترین استعداد باشد تا زمانیکه به ارائه آنها در سطح اجتماعی توانایی نداشته باشد، چندان موفق نخواهد بود.
·       رهنمودهای عملی برای استفاده اوقات فراغت
بهتر است فرد در این اوقات با خیالی آسوده و آزادی عمل کامل فعالیت مورد نظر را فقط به خاطر خود و دلخواه و حتی بدون توجه به نتایج مادی و غیره انجام دهد. هرچند برخی افراد عمدتا اوقات فراغت را با کارهای هنری پر می‌کنند . برخی از افراد اوقات فراغت خود را با انواع فعالیتهای رایانه‌ای می‌گذراند که در راس این فعالیتها بازیهای کامپیوتری ، اینکه نباید ساعات طولانی از دقت افراد و بویژه کودکان و نوجوانان صرف بازی با کامپیوتر شود زیراعوارض زیادی درپی خواهد داشت که می‌توان به عوارض جسمانی ، روانی واجتماعی و فرهنگی تقسیم کرد.
عوارض جسمانی است وپرخاشگری نمونه‌ای ازعوارض روانی است. افراد از لحاظ میزان لذتی که از فعالیتها می‌برند، متفاوتند.
·        نیمه فراغت
طی آن، کار و فراغت با یکدیگر ترکیب و همزمان انجام می شوند. در چنین شرایطی، لذت خلق و آفرینش آثار هنری و ظرافت های کاری و به دنبال آن درآمد حاصله درهم می آمیزند و از آن، به اوقات نیمه فراغت تمجید می کنند.
·        فراغت فعال
در «فراغت فعال» فرد برای فعالیت های فردی و اجتماعی تحرک، پویایی و حضور فعال و موثر دارد. چنین فرآیندی، به زمینه مساعدی را برای رشد شخصیتی و بلوغ اجتماعی و نیز شکوفایی استعدادهای او فراهم آورد. از سوی دیگ ر، راهکارهای مناسبی را برای رویارویی با عرصه ها و صحنه های مختلف اجتماعی و فرهنگی و حل مشکلات ارائه می دهد. در این شیوه، از اوقات فراغت به بهترین شکل بهره برداری و اهداف آن محقق می شود. بدین ترتیب، کار و لذت و تفریح سالم به دست می آید.
این نوع فراغت، نقطه مقابل فراغت انفعالی به منزله نوعی کارگاه آموزشی بسیار متنوع است که شخص در آن ضمن نقش آفرینی، جنبه های مختلف وجودی خود را کشف و به عنوان یک «شهروند مطلوب» شناخته می شود. بنابراین، نه این نوع اوقات فراغت، به عنوان پروسه ای به منظور هویت یابی و بروز خلاقیت و ابتکار عمل می توان یاد کرد.
چه نیکوست که کارگزاران و دست اندرکاران مقوله اوقات فراغت، به ترویج و اشعه این شیوه و الگوی تازه و پربار اهتمام ورزند و اقدام لازم را برای فرهنگ سازی نهادینه کردن آن فراهم آورند.
. بی توجهی به اوقات فراغت و افزایش انحرافات اجتماعی
اوقات فراغت پیوند تنگاتنگی با شخصیت و زندگی معنوی و فرهنگی افراد دارد؛ چرا که از سویی از فرهنگ جامعه تاثیر می‏گیرد و از سویی دیگر بر آن تاثیر می‏گذارد. علاوه بر آن فرد می‌تواند در اوقات فراغت همان چیزی را که می‌پسندد انجام دهد، شخصیت نهایی خود را بازیابد و آن را ابراز کند. بنابراین قابلیت های فرد غالباً در عرصه اوقات فراغت جلوه گر می‌شود. فعالیتهای اوقات فراغت از چنان اهمیتی برخوردار است که از آن به مثابه آیینه فرهنگ جامعه یاد می‌کنند. پس چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه به میزان زیادی معرّف خصوصیات فرهنگی آن جامعه است. در گذران اوقات فراغت، گروه سنی، طبقه اجتماعی و اقتصادی، گرایش مذهبی و جنسیت، سبب مرزبندی و ایجاد تفاوت بین گروه‏های مختلف می‏شود و دراین میان سن و جنسیت بر نحوه گذران اوقات فراغت تاثیر مهمی دارد.
گيم نت ها و كافي نت ها هم اما عالمي دارد. پر است از جوان هایی كه براي سرگرمي و بازي به اين مكانها مراجعه مي كنند.
پژوهشهای انجام شده حکایت از آن دارد که بسیاری از موارد شدید انحرافات در میان جوانان نتیجه بی برنامگی برای گذران اوقات فراغت است. هیچ انحرافی فارغ از نحوه گذران اوقات فراغت جوانان نیست.
دكترمحمد سالم، جامعه شناس انحرافات و استاد دانشگاه، در اين رابطه به قدس مي گويد: " بی تفاوتی و نبود احساس مسئولیت نهادهای دولتی و خانواده نسبت به نیازهای فراغتی جوانان موجب می شود که جوانان تصور کنند، جامعه نسبت به آنها بیگانه و بی توجه است. از این رو تصورشان درباره خانواده و جامعه با بدبینی و احساس تنهایی توأم می شود. در این شرایط ممکن است در نتیجه افزایش افسردگی و یأس، به مواد مخدر پناه ببرند یا به رفتارهای انحرافی کشیده شوند."
بیکاری و نداشتن برنامه برای اوقات فراغت، نداشتن تحرک و فعالیتهای سالم و موردعلاقه جوانان تاثیر بسزایی در گرایش آنها به رفتارهای آسیبی دارد و با برنامه اي مدون و تا حد ممكن باب ميل جوانان براي اوقات فراغت مي توان سلامت و بهداشت رواني آنها را تضمين كرد.
·        عوامل محيطي آسيب هاي اجتماعي
عوامل اجتماعي موثردرايجاد آسيب هاي اجتماعي به دو دسته تقسيم مي شود . افزايش بي رويه جمعيت،عدم ثبات وپايداري اجتماعي،بيكاري،تورم وفقردرشماريك گروه ازعوامل اجتماعي به شماررفته وخانواده ، محيط مدرسه وگروه همسالان جزءدسته اي ديگرمي باشند علل خانوادگي
خانواده نخستين نهاد اجتماعي است كه براي برطرف نمودن نيازهاي ريشه اي و حياتي انسان و بقاي جامعه ضروري است . انسان ها پس از تولد تحت تاثير افكار ، عقايد و رفتار اعضاي خانواده خود قرار مي گيرند ، لذا خانواده نخستين جايگاه و عاملي است كه در روند رفتار آدم تاثير مي گذارد . . آسيب هايي كه در خانواده مي تواند آثار سوئي بر شكل گيري شخصيت فرد گذاشته و احتمال بروز ناهنجاري از طرف او را افزايش دهد ، عبارتند از :
«فقدان والدين» كه مي توان آن را به دو دسته موقت و دائمي تفكيك نمود : هنگامي كه هم پدر و هم مادر شاغل بوده و بر سر كار خود حاضر مي شوند. در فقدان دائمي ، فوت يا طلاق باعث از دست دادن يكي از والدين مي شود . موضوع «جدا زيستي والدين» ، آثار مخرب تري را به همراه دارد . بحران طلاق احتمال به وجود آمدن التهاب ، نگراني ، تشويش و بي كفايتي شخصيتي در فرزند را افزايش مي دهد . بزهكاري، خلافكاري ويا اعتياد حداقل يكي از والدين يا اعضاي خانواده» از ديگر عوامل خانوادگي موثر بر وقوع بزهكاري نوجوانان و جوانان است. «دلسوزنبودن والدين وبي اهميت بودن نسبت به آينده فرزندشان» ، «وجود روابط ناسالم وغيرطبيعي بين اعضاي خانواده» ، «ناسازگاري ها ونابساماني هاي موجود درخانواده» ، «تقليدپذيري وكمبود محبت .
2. آموزش و پرورش
موفقيت يا عدم موفقيت در تحصيل و طي كردن دوره هاي آموزشي ، در سازگار شدن و جامعه پذيري آنها موثر است . مدرسه يكي از نهادهاي اجتماعي است كه بعد از خانواده نقش مهمي در زندگي اجتماعي نوجوان ایفا می کند. موقعيت و برنامه هاي مدرسه درعلاقه مندي يا فرار نوجوانان از مدرسه دارد . اهميت از آنجا مشخص می گردد که بدانيم معمولا نوجوان نخستين قدم خويش به طرف آسيب هاي اجتماعي را با فرار از مدرسه بر مي دارد . بررسي ها نشان مي دهند افزايش آمار ترك تحصيل به علت عدم رعايت مسائل انضباطي در مدرسه و يا مشكلات مالي و حتي مردود شدن ، آمار بزهكاران را افزايش داده است .
3. همسالان
معاشرت با دوستان ناباب نيز، نقشي مهم درروي آوردن جوان و نوجوان به افراد نا باب ايفا مي كند. بعضاًخانواده ها ازفرزندان خود غافل شده واین زمينه رابراي گرايش به اینگونه دوستان دارد . وقتي نوجوان پايگاه عاطفي خود را ازمنزل به ميان همسالان مي برد، براي پذيرش درگروه همسالان، ناچاراست كه تن به خواسته هاي آنها بدهد. وقتي نوجوان پايگاه عاطفي خود را ازمنزل به ميان همسالان مي برد، براي پذيرش درگروه همسالان، ناچاراست كه تن به خواسته هاي آنها بدهد.این انتخاب بدین دلیل است که آنان نیز بسان خود ش دارای مشکلات و چالش هایی در خانواده هستند .
4. بحران هويت
از مشکلات جامعه امروز که به اصطلاح مدرنیزم است .همین بحران هویت و سردرگرمی نسل جدید و چالش آن با نسل قدیم است . ارتباطات و کارکردهای قدیم جای خود را به موبایل واینترنت و دوربین های وب کن داده است که خود باعث ایجاد نگرشی نوبا نسل جدید شده است .
بحران هويت جوانان مي توان گفت كه ريشه اين موضوع را بايد در دوران نوجواني كه دوران هويت يابي افراد است ، جستجو كرد . همراه با تغييرات جسمي دوره بلوغ ، نوجوانان در جستجوي هويت خويش هستند. اگرنهادهاي موثربر رشد جوانان مانند خانواده وآموزش وپرورش بسترمناسبي را براي هويت بخشي به نوجوان وجوان مهيا نمايند . جوان ونوجوان دچاربحران هويت نخواهد شد .
5.نابرابري هاي اجتماعي
محدوديت منابع ، ناتواني دراجراي يك مديريت فراگير، توزيع عادلانه وكارآمدوبرخي دلايل ديگر، هنگامي كه در جامعه فرصت هاي دسترسي به اهداف براي همه به صورت مساوي و يكسان وجود نداشته باشد ، ممكن است عده اي هنجارهاي اجتماعي را مانع رسيدن به مقاصد خود دانسته و بخواهند از طريق ديگري به اهداف خود برسند. اين افراد انزوا طلبي را پيشه كرده، ازنظام اجتماعي كناره گيري نموده وبه احتمال بسيار زياد دراين حالت به اعتياد وسايرآسيب هاي اجتماعي روي مي آورند .
6. فرهنگ
فرهنگ ازعوامل مهمي است كه بر شخصيت فرد تاثيرمي گذارد . نوجوان بايد با آداب و سنت هاي مذهبي و اخلاقي آشنا شده و آنها را بپذيرد . نفوذ فرهنگ جامعه در تغيير و تحول شخصيت او تاثير زيادي داشته و رفتارهاي بهنجار و نابهنجار را ايجاد مي كنند . شرايط پرتنش ونامناسب سبب پريشاني و اضطراب فرد شده و عقده هاي رواني و تضادهاي دروني در او ايجاد مي كند . وجود اعتقادات مذهبي وفرهنگ اخلاق مداردرجامعه، نقش به سزايي درسلامت رفتارهاي انسان وروابط افراد ايفا مي نمايند
عدم نظارت درانتقال داده هاي گوناگون خاصه مصرف كنندگان كالاهاي فرهنگي اعم از صوتی و تصویری و دركنارآن نظارت نادرست خانوادگي واجتماعي بر استفاده نسل جوان موجب گرديده كه اكثر مخاطبين جوان آن تحت تاثيرقرارگيرند .
7.رسانه ها
رسانه هاي گروهي به عنوان سومين نهاد موثر بر رشد شخصيتي افراد ( پس ازخانواده ومدرسه) ، توانسته اند درآگاهي رساندن به نوجوانان و جوانان نقش عمده اي ايفا نمايند . نمايش تصاوير، صحنه هاي قبيح ، شبكه هاي تلويزيون و اينترنت در نوع خود تاثير منفي بر استفاده كنندگان ، خصوصا قشر كم سن و سال و جوان گذاشته و گرايش آنها به ارتكاب اعمال ناهنجار را افزايش مي دهد .
درمورد تلويزيون بايد گفت تنها زماني شايستگي پر كردن اوقات فراغت جوانان ونوجوانان را داراست كه بتواند نگاه آنها را به فراغت عوض كند.
·        اوقات فراغت وآسيب هاي اجتماعي
ازمعضلات اصلي جامعه فعلي ما اين است كه متاسفانه برخي از جوانان ونوجوانان با فضاي برنامه هاي مفيد غيردرسي بيگانه اند و پس از اتمام هر پايه تحصيلي به يكباره از فضاي آموزشي رها مي شوند. اهميت دسترسي به تفريحات سالم تروفراهم آوردن امكانات لازم براي گذراندن و غني سازي اوقات فراغت نوجوانان وجوانان است . ازويژگي هاي دوران بلوغ ، هيجان طلبي است. اين درحالي است كه مجراهاي زيادي براي تخليه مناسب هيجانات اين دوره درجامعه ما پيش بيني نشده، امكانات عمومي ورايگان ورزشي براي همه رشته ها فراهم نشده وبه طوركلي، هيچ برنامه ريزي صحيحي براي اوقات فراغت نوجوانان وجوانان انجام نشده است .
گرايش روزافزون به ارتباطات مجازي كه جايگزين نامناسبي براي تخليه هيجان ووقت گذراني است، نوجوانان و جوانان را ازدنياي واقعي به دنياي مجازي وهيجاني مي كشاند.
·        كاركرد اوقات فراغت
اوقات فراغت یک مسئله فرابخشي است ، يعني قطعا با مسائل اقتصادي وفرهنگي درارتباط مستقيم بوده، درنتيجه موضوعي چند بعدي است . معمولاسه نقش عمده را براي اوقات فراغت برمي شمارند: «رفع خستگي»، «تفريح وسرگرمي» و«ايجاد امكان براي بالابردن سطح معلومات، مشاركت آزاد اجتماعي وپرورش استعدادها.» .
. آسیب های ناشی از بی توجهی به اوقات فراغت
بسیاری از نوجوانان و جوانان بر این باورند که اوقات فراغت، فرصتی برای خوشگذرانی، تن آسایی و لذت جویی است. مسئولین، خانواده ها و وسایل ارتباط جمعی موظفند خطرها و آسیب های ناشی از گزینش های نادرست نوجوانان و جوانان را در گذران اوقات فراغت، به آنان یادآوری کنند. گذراندن اوقات فراغت بدون برنامه ریزی، «فراغت بیمارگونه» یا «خلاء فراغت» نام دارد. این نوع فراغت را می توان با اتلاف وقت و بیهودگی مترادف دانست. که بر اثر آن، مشکلات بسیاری گریبانگیر فرد و جامعه می شود.
ایستادن سر کوچه یا سر گذر و پرسه زدن در خیابان ها، شیوه های اصلی گذران فراغت بی برنامه است. این نوع گذران فراغت، پی آمدهای ناخوشایند فردی و اجتماعی را در پی دارد. متأسفانه این شیوه گذران اوقات فراغت، در روزهای تعطیل، به طور میانگین 18 دقیقه از وقت فراغت جوانان را اشغال می کند که پسران با 26 دقیقه، بیشتر از دختران در خیابان پرسه می زنند. اگر حاصل ضرب دقایق خیابانگردی بدون هدف و برنامه جوانان، در جمعیت جوان کشور، محاسبه شود، رقمی نجومی در یک سال به دست می آید که محتاج تا بررسی و اندیشه عمیق و در نتیجه، اقدام پیش گیرانه دقیق است. همچنین یک نظر خواهی از 220 دانش آموز دبیرستان های اصفهان نشان داد که گاهی وقت اضافی را به صورت مفید و گاهی وقت را تلف کرده یا اصطلاحاً کشته اند.
سعدی چه خوش می گوید:
هر که هوا گرفت و رفت از پی آرزوی دل               گوش مدار سعد یا بر خبر سلامتش
. نهادهاي اجتماعي واوقات فراغت خانواده:
اين نهاد با توجه به خصوصياتي كه دارد مي تواند نقش بسيار مهمي در امر گذران اوقات فراغت ايفا كند. هر فرد ساعات متعددي از شبانه روز خود را در خانه بسر مي برد كه از اين اوقات براي استراحت، غذا خوردن، رفع خستگي، گفتگو با ديگر اعضاي خانواده، مطالعه، بازي و مانند آن استفاده مي كند. بديهي است كه خانواده به عنوان يكي از واحدهاي اجتماعي با ديگر واحدها و نهادها در تماس و از آنها متاثر است، همان گونه كه بر آنها تاثير نيز مي گذارد؛ در ارتباط با موضوع مورد بحث نيز اين قاعده مصداق پيدا مي كند. مثلاشرايط شغلي افراد خانواده بر نحوه گذراندن اوقات فراغت آنها اثر مي گذارد . پايگاه اجتماعي خانواده كه خود به موقعيت شغلي پدر بستگي دارد ، تا حد زيادي حوزه رفت و آمدهاي خانوادگي بيرون از محدوده خويشاوندان را نيز مشخص مي كند. حتي مي توان گفت كه استفاده ازتعطيلات آخر هفته دقيقا به ميزان درآمد بستگي دارد. درجوامع غير صنعتي هنوزهم خانواده ها مي توانند درراهنمايي وهدايت جوانان درگذران صحيح اوقات فراغت نقش بسيارمهمي ايفا كنند. مدرسه :
يكي از نقش هايي كه براي نهادهاي آموزشي و پرورشي به خصوص در جوامع پيشرفته تقويت مهارت هاي ورزشي از طريق ساعات بازي رسمي و ساعات غير رسمي، آموزشي هنري مانند كلاس نقاشي، موسيقي، خطاطي و مجسمه سازي. ازجمله اقداماتي است كه مدارس درامر كمك به گذران مناسب اوقات فراغت دانش آموزان مي توانند انجام دهند. افراد را به آموزش مهارت هاي هنري، تفريحي و علمي تشويق نمايند، توجه به تناسب اين مهارت ها با شرايط و امكانات افراد درمرحله فراغت از تحصيل، ضروري مي باشد. دانشگاه ها نيزعلاوه براقدامات مشابه ذكر شده، مي توانند ازطريق انجمن هاي دانشجويي فعاليت هاي فوق برنامه وسيع تري را اجرا كنند.
فاطمه كباري، درهمين زمينه به تركيب جمعيت جوان كشور و فعاليت مستقيم حدود نيمي ازجمعيت جوان كشور در محيط‌هاي آموزشي و همچنين درگير بودن غيرمستقيم نيم ديگر جمعيت در اين امر اشاره دارد و مي‌گويد: مي‌توان اذعان كرد كه گردش امور در كشور ما با آهنگ‌بخشي آموزشي تنظيم مي‌شود، چنان كه با فرارسيدن تابستان و خاموش شدن موتور نظام آموزشي، فعاليت دستگاه آموزش و پرورش رسمي كشور در عمل به پايان مي‌رسد و اقدامات جنبي از قبيل تدارك كارنامه تحصيلي، تجهيز فضاي آموزشي، تشكيل كلاس‌هاي تابستاني، تقويتي و جبراني و برپا داشتن اردوها و برخي كلاس‌هاي هنري، ورزشي و فرهنگي در بعضي از مدارس و دانشگاه‌ها جايگزين آن مي‌شود. به اين ترتيب مدارس و دانشگاه‌هاي كشور به حالت نيمه تعطيل در مي‌آيد و در نتيجه 16 ميليون جوان به رغم افزايش اوقات فراغت خود با مشكل كمبود امكانات و بي‌برنامگي مواجه مي‌شوند. در حالي كه آموزش و پرورش با توجه به تاثير زيادي كه بر روي جوانان و نوجوانان دارد مي‌تواند نقش موثري در غني‌سازي اوقات فراغت داشته باشد.
علي سعيدي مي‌گويد: آموزش و پرورش مهم‌ترين سازمان دولتي است كه بايد به اين موضوع بپردازد. در دوره جديد دانش‌آموزان مي‌توانند زمان و مكان را دستكاري كنند و حتي با يك موبايل در كلاس وقت فراغت داشته باشند. اين اوقات فراغت فقط به تابستان محدود نمي‌شود پس آموزش و پرورش نقش كليدي دارد و نه تنها خرج بودجه كه با توجه به افت تحصيلي ناشي از تلف شدن اين اوقات مي‌تواند با تحقيق، در كنار ساير وظايف، به اوقات فراغت به مثابه شكل‌دهنده سبك‌هاي زندگي و رفتار بپردازد. مراكز مذهبي :
اين مراكزبا استفاده ازنفوذ معنوي خود برفكروذهن مردم و به خصوص جوانان، آنان را درامرگذران صحيح ومناسب اوقات فراغت ياري كنند. كلاس هاي قرآني وعقيدتي كلاس هاي ورزش، كلاس هاي آموزشي، كتابخانه وارائه مشاوره هاي تحصيلي و خانوادگي، ازنمونه هاي بارز اين امرمي باشند . دولت :
حكومت ها در بسياري از فعاليت هاي خصوصي نيز كه جنبه و اهميت عمومي دارند، مداخله مي كنند. در واقع حكومت ها، گذشته از تامين نظم اجتماعي كه كاركرد دائمي آنها بوده است، نقش هايي را كه نهايتا به تامين رفاه عمومي مي انجامند، بر عهده گرفته و از اين رو «دولت هاي سياسي» به «دولت بهبودبخش» يا «دولت رفاه» يا «دولت خدمتگزار جامعه» تبديل شده اند. حكومت ها در ايجاد وسايل و امكانات گذران اوقات فراغت براي آحاد مردم، تلاش گسترده اي به عمل مي آورند. حتي در كشورهاي آفريقايي نيز چنين تلاش هاي مشهود است. اختصاص فضاي مورد نياز و بودجه لازم، برنامه ريزي و نظارت، از جمله اقداماتي است كه عموم دولت ها در ارتباط با گذران اوقات فراغت مردم و بويژه جوانان معمول مي دارند. دولت هابخصوص در مورد رسانه هاي جمعي مانند راديو، تلويزيون، مطبوعات، اينترنت وهمچنين مراكزي مانند سينما، باشگاه هاي ورزشي وگيم نت ها حساسيت بيشتري ازخود نشان مي دهند.
·        نقش تلویزیون در اوقات فراغت
به گفته جامعه شناسان تلویزیون به خانه، خانواده ها را به خانوار تبدیل کرده است؛یعنی به گروهی از افراد که فقط با یکدیگر هم خانه اند و زیر یک سقف زندگی می کنند ولی روابط آنها با یکدیگر، از بعد عاطفی و روانی به دور است. برنامه های تلویزیونی را می توان با معیارها، هنجارها و نظام اعتقادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه منطق ساخت، جنبه آسیبی کمتری دارد. حال آنکه استفاده از انواع برنامه های ماهواره ای، ویدیویی و نیز سی دی های متنبل به عنوان مشکل جدی، حیات فرهنگی خانواده ها را تهدید می کند. استفاده بیش از حد از سیستم های رایانه ای که گاه هاست اعتیاد گونه به خود می گیرد بر مشکلات روحی و اخلاقی، به بروز اختلالاتی همچون «صرع نوری یا تصویری» می انجامد.
«توصیه پژوهشگران علوم ارتباطات بر این است که نوجوانان دانش آموز، در شبانه روز حداکثر بیش از دو ساعت در مقابل دستگاه های تصویری نظیر تلویزیون، ویدیو و کامپیوتر قرار نگیرند. شایسته است کلیه دستگاه های تصویری و صوتی در اتاق نشیمن عمومی قرار گیرند و از اختصاصی کردن آنها در اتاق ویژه فرزندان خودداری شود».
اوقات فراغت در حال حاضر بعد رسانه‌اي يافته و بيش‌ترين اوقات فراغت افراد را رسانه‌ها به خود اختصاص مي‌دهند . دكتر سعيد معيدفر، استاد دانشگاه تهران در اين باره مي‌گويد: علي رغم اينكه ميزان تحصيلات و سواد در كشور ما به سرعت در حال افزايش است و انتظار مي‌رود كه سهم رسانه‌هاي مكتوب بيش‌تر شود، اما هنوز در سبد كالاي مصرف فرهنگي خانوارها رسانه‌ مكتوب نقش مهمي ندارد. مطالعات نشان داده كه بيش از 50% اوقات فراغت افراد صرف رسانه‌هاي صوتي و تصويري و كمتر از 20% مصرف رسانه‌هاي مكتوب مي‌شود.
وی معتقد است که فرد؛ در برابر اين رسانه بيش‌تر داراي نقش انفعالي است در حالي كه در ساير امكانات فراغتي مانند گردش و تفريح فرد قادر به برقراري يك رابطه فعال با ديگران است. در نهايت ممكن است افراد دچار نوعي از خود بيگانگي شوند چرا كه اوقات فراغت زماني است كه فرد در آن با بازنگهداري خود از انجام كار موجب تقويت قواي روحي خود مي‌شود. اگر اين اوقات فراغت صرف اموري كه موجب خلاقيت، نوآوري، احساس ابتكار، بازسازي قواي انساني در فرد شود مي‌تواند نقش اصلي خود يعني بازآفريني قواي روحي را ايجاد كند. در غير اين صورت بهره‌برداري زياد از آنها كه در جامعه و در بين جوانان بسيار معمول است مي‌تواند در آينده در فرد حالت سستي ايجاد كرده و نشاط و شادابي را در اوقات فراغت ايجاد نكند.
دكتر سالم ؛به نقش صدا و سيما در توليد برنامه هاي مفرح و شادي آفرين كه هم جنبه سرگرمي داشته باشند و هم جنبه آموزشي اشاره می کند و مي گويد: "قشر جوان ما به علت نداشتن امكانات تفريحي كافي در جامعه، بيشتر از هر قشري به برنامه هاي راديو و تلويزيون و بيشتر هم تلويزيون روي مي آورند. برنامه هاي اين رسانه بايد طور ي باشد كه علاوه بر رفع نياز سرگرمي جوانان، زمينه هاي لازم را براي شكوفايي فردي و اجتماعي آنها را فراهم آورد. براي اين كار تعامل مداوم با جوانان ونيازهاي آنها الزامي است. گنجاندن موسيقي و برنامه هاي طنز آموزنده نيز مي تواند تا حد زيادي در جلب توجه جوانان موثر باشد.
. مقایسه استانداردهای جهانی و ایرانی اوقات فراغت
اوقات فراغت، تأثیری بسیار مهم انکارناپذیر در شکل گیری شخصیت جوانان و نیز در فرآیند هویت پذیری آنان دارد. استاندارد جهانی اوقات فراغت در جهان با استاندارد اوقات فراغت در ایران تفاوت معنادار و چشمگیری دارد و در حقیقت، مردم ایران اوقات فراغت بیشتری دارند. میانگین ساعت فراغت روزانه جهانی، 5 ساعت و در ایران، 6 ساعت است. استاندارد اوقات فراغت در ایران بیش از استاندارد جهانی است و این مسئله، نگران کننده است، زیرا نشان بی اهمیتی فردی به کار و تلاش خبر می دهد.
در فرانسه نيزتلويزيون همچنان اولين وسيله گذران اوقات فراغت جوانان است . بيش از180 شبكه فرانسوي به طور متوسط 3 ساعت و15 دقيقه ازوقت هر شهروند فرانسوي را درروزمي گيرد! البته در مورد اولويت نخست يعني تلويزيون ، جوانان و نوجوانان ايراني نيز مشترك هستند؛ بويژه برنامه هاي ورزشي صدا وسيما كه نيمي ازاين زمان را به خود اختصاص مي دهد. هرچند كه تماشاي ويدئو وسي دي ، استفاده ازاينترنت وبازي هاي رايانه اي درپركردن اوقات فراغت نوجوانان وجوانان ايراني رقابت تنگاتنگي با تلويزيون دارند . بايد توجه داشت كه اوقات فراغت درجوامع صنعتي كاملابا«ساعات خالي» درجوامع سنتي متفاوت است.
. اوقات فراغت، فرصت يا تهديد
كارشناسان مسائل تربيتي در اين باره معتقدند در صورتي كه براي پركردن اوقات فراغت برنامه‌ريزي نشود اين ايام مي‌تواند در شكوفايي استعدادها نقش مهمي داشته باشد و همچنين اگر نظارت كاملي بر روي دانش‌آموزان صورت نگيرد، اين ايام مي‌تواند به عنوان يك تهديد جدي تلقي شود همان طور كه بسياري از مشكلات و ناهنجاري‌ها از سوي برخي دانش‌آموزان در ايام تعطيل صورت مي‌گيرد، و اين نشاندهنده اهميت ويژه اين دوران است كه توجه و برنامه‌ريزي خاصي را مي‌طلبد.
به اعتقاد كباري لحظه‌هاي فراغت براي جوانان هم مي‌تواند سازنده و مفيد باشد و هم مخرب و ويرانگر، به تعبير ديگر فقدان هدف و بي‌برنامه‌گي سبب پيدايش فراغت‌هاي بيمارگونه و انواع انحرافات و بزهكاري‌ها در جامعه مي‌شود. بررسي نحوه گذراندن اوقات فراغت جوانان در سال‌هاي پيش در فصل تابستان نشان مي‌دهد كه در اغلب مناطق ش

بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان

مطالب مشابه :

اسلام و اوقات فراغت

نگرش اسلام نسبت به اهميت و نحوه گذران اوقات فراغت

بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان

موضوع:سبک زندگی و اوقات فراغت

طرح اوقات فراغت اداره تبليغات اسلامي جوانرود خاتمه يافت

برنامه های اوقات فراغت اداره ارشاد اسلامی لنگرود اعلام شد

نقش فعاليت‌هاي فرهنگي در پر كردن بهينه اوقات فراغت دانشجويان