سیر Allium sativum Liliaceae Garlic

سیر Allium sativum Liliaceae Garlic


کلیات گیاهشناسی:

سیر متعلق به راسته مارچوبه‌ای‌ها و خانواده پیازها می‌باشد. گیاهان این تیره تک لپه‌ای هستند.جنس معروف آنها سیر می‌باشد که بیش از 300 گونه دارد. بیشترآنها تولید قسمتهای متورمی میکنند که این قسمتها ممکن است.برگ یا سایر قسمتهای گیاه باشدکه به آنها (پیاز) می گویند.تمام قسمتهای سیر ارزش درمانی دارند ولی اهمیت پیاز آنها بیشتر است. سیرگیاهی است علفی و پیازدار که دارای برگهای پهن ولبه دار است. ارتفاع این گیاه حدود 30-100 سانتی‌متر است.گلهای آن حالت چتری دارد و به رنگ صورتی کمرنگ یا سفید متمایل به سبزاست.
در سال 1999 برطبق گزارش FAO :

سطح زیر کشت 889000 هکتار

میزان تولید 8776000 تن

رتبه اول سطح زیر کشت :     کشور چین 424000

عملکرد در واحد سطح :

مصر:               366/25 کیلوگرم در هکتار

امریکا :           250/16           //

چین :             421/13          //

کره جنوبی       916/11          //

ایران:                سیر سفید تفرش:     500/7         کیلوگرم در هکتار

                       سیر صورتی زنجان   975/6                //

                       سیر صورتی مشهد   300/6                //

                       شهرستان طبس     000/15                //

     سير يك گياه علفي دوساله و چند ساله است كه از خواص دارويي زيادي برخوردار است از جمله مهمترين آنها تاثير اين گياه در رفع گرفتگي عضلاني است. سير در كاهش فشار خون و افزايش گلبول سفيد خون موثر است. سير مي‌تواند بسياري از انواع باكتريها، برخي از ويروسها، عفونتهاي قارچي و حتي انگلهاي روده‌اي را از بين ببرد. سير همچنين بطور سنتي جهت درمان برونشيت مزمن، سرماخوردگي، سياه‌سرفه و آسم ناشي از برونشيت مصرف مي‌شود. سير عمدتا در درمان نفخ شكم، ورم روده و بعنوان خاصيت كرم‌كشي بصورت داخلي مصرف مي‌شود.

    سير به عنوان ادويه در غذاهاي گوشتي، سس و سوپ به كار مي‌رود و بطور گسترده‌اي در كشورهاي منطقه مديترانه و در شرق استفاده مي‌شود.

    بوي سير كه براي برخي از افراد مشمئز كننده و زننده است جذب خون مي‌شود و در نتيجه از طريق تنفس و حتي پوست بدن فرد به مشام مي‌رسد.

   سير در قالب نواحي ايران بخصوص در نواحي شمالي كشور مي‌رويد و ارتفاع ساقه آن به ‪۳۰ تا‪ ۱۰۰سانتي متر مي‌رسد.

   گلهاي سير به رنگ صورتي كم رنگ يا سبز متمايل به سفيد است كه هر بوته آن هشت تا بيست حبه دارد.
يكي از راههاي مصرف سير استفاده از دانه خشك شده آن به ميزان دو تا چهار گرم بصورت سه بار در روز است.

    در حال حاضر سير در تمام نقاط دنيا كشت مي‌شود، پيازهاي تازه خاصيت دارويي دارند كه آنها را با زرد شدن برگها در اواخر تير تا مهرماه برداشت مي‌كنند.

    سير اولين بار در آسياي مركزي كشت شده است و قرن‌ها است كه بعنوان ادويه، سبزي و گياه دارويي در مناطق مديترانه‌اي تا آسياي مركزي استفاده مي‌شود. مصرف خارجي آن باعث تحريك و سوزش پوست بدن شده و ممكن است باعث ايجاد التهاب و تاول شود.

    كارشناسان گياهان دارويي در سرتاسر جهان اين گياه را به عنوان يكي از مهمترين داروهاي گياهي تلقي مي‌كنند. اين گياه در ميان بسياري از فرهنگها در طول هزاران سال هم مصرف غذايي و هم مصرف دارويي داشته است.

     گفته مي‌شود كارگران ساختماني كه اهرام مصر را مي‌ساختند براي مراقبت از خود در قبال بيماريها سير مصرف مي‌كردند همچنين گوركنان فرانسوي در اوايل قرن نوزدهم عصاره سير مصرف مي‌كردند تا از ابتلاي آنها به طاعون كه جان بسياري از انسانها را در اروپا تلف كرد، پيشگيري كند.

اکولوژیک سیر:
      سیر یک گیاه روزبلند است و برای تشکیل غده به دو عامل طول روز وحرارت نیازمند است .حدود 15 ساعت طول روز نیاز دارد. این گیاه نیازمند هوای معتدل تا خنک می‌باشد ونسبت به یخبندان به میزان کمی مقاوم است. دامنه انتشار سیرتقریبا تمام نقاط ایران است .

کشت سیر:

     برای تکثیر سیر بندرت از بذر آن استفاده میکنند. اغلب از پیازهای کوچک یا سیرچه استفاده میکنند که براحتی
از هم جدا میشوند. البته ممکن است از سیرچه‌هایی که درگل آذین سیر تشکیل میشود و به آنها bulbille میگویند برای تکثیر استفاده کرد که این کار بندرت انجام میشود. سیرچه‌ها را نباید قبل از کاشت از هم جدا کرد زیرا اینکار باعث کاهش عملکرد میشود.

   مقدار بذر ( سیرچه ) را با توجه به ضایعات کا شت حدود 300 تا 400 کیلو گرم در هکتار در نظرمی‌گیرند فاصله
خطوط کاشت بین 25 تا 75 سانتیمتر، فاصله بوته‌ها روی خطوط حدود 12 سانتی‌متر عمق کاشت در اراضی سبک تا 5 سانتی‌متر است عمق کاشت در اراضی نسبتاً سفت و رسی از5/2 تا 3 سانتیمتر تجاوز نمی‌کند.

   کشت سیر اغلب در زمینهای کوچک و به صورت کرتی انجام میشود.زمان کاشت درمناطق سردسیری اوایل
بهار ولی در مناطقی که زمستانهای معتدل دارند مانند خوزستان میتوان در هر موقع از پاییز کشت کرد.

    برای تهیه بستر کشت باید ابتدا زمین را متناسب با نوع آن با استفاده از شخم، دیسک و ماله کاملاً نرم و مسطح کرد و در مناطق خشک نسبت به نوع آبیاری که پشته بندی یا کرت بندی است آنرا آماده نمود (البته در شمال ایران کاشت به صورت دیم است) در زمین های شنی و سست عرض جوی و پشته ها را مساوی و درحدود 20 تا 25 سانتی‌متر انتخاب می‌کنند.

    چنانچه زمین لوم یا لوم سنگین باشد پشته را عریض تر انتخاب کرده طوری که بتوان روی پشته دو یا سه ردیف      سیرکاری کرد 3 تا 4 ماه قبل از کاشت کود حیوانی را با خاک مخلوط می کنند اگرکود پوسیده باشد می توان آنرا درهنگام کاشت نیز با خاک مخلوط نمود. کودهای شیمیایی را معمولاً قبل از کاشتبه زمین می دهند. مقدار کود فسفر بین200 تا 400 کیلوگرم در هکتار است کود ازته را میتوان به صورت کود سرک درهنگام رشد گیاه به آن داد.

    برای تهه بستر سیر زمین را در پاییز شخم سطحی زده و کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط می کنند سپس زمین را به ابعاد مختلف کرت‌بندی کرده و به صورت جوی و پشته در می آورند عمق جویها که به عنوان زهکشی طبیعی عمل می‌کند حدود 30 سانتی متر است در زمین های سنگین معمولاً سیرچه‌ها را تنها با فشار کمی در داخل خاک بطور سطحی می‌کارند .

   سیر در خاکهای حاصلخیز و زهکشی شده به خوبی رشد می‌کند. سیر را باید در خاک قوی و غنی از مواد آلی کاشت. این گیاه را می‌توان در انواع خاک از لمونی سنگین تا شنی سبک نیز کشت کرد ولی بر روی خاک لوم شنی سست که از مواد آلی غنی باشد بهترین رشد را دارد. پی اچ خاک بین 8/6 تا 2/ 7 ایده آل است. کاشت سیر باید در آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری و نیمه سرد سیری و نیز روزها‌ی کوتاه و دمای پائین درپائیز و یا اوایل زمستان انجام گیرد تا گیاه بتواند رشد رویشی خوبی داشته باشد .

داشت :

     دفع علفها ی هرز و سله شکنی در طول دوره رویش گیاه بین 2 تا 3 بار انجام می گیرد از آنجائی که ریشه سیر
سطحی است باید هنگام وجین و سله شکنی دقت فراوان نمود تا به ریشه‌ها صدمه‌ای وارد نیاید. از آفات سیر میتوان مگس سیر را نام برد (هیلرمیا آنتیکوا) که علاوه بر این گیاه به کلیه گیاهان خانواده پیازها خسارت وارد میکند. لارو این مگس در مزارع سیر و پیاز زندگی کرده و از ساقه ، برگ بویژه سیرچه‌ها تغذیه می کند .

    زمستان گذرانی این مگس در درون خاک است و در آنجا به صورت شفیره زمستان را گذرانده و پس از مساعد شدن هوا پرواز می‌کند. این مگس بر روی گیاه سیر تخم گذرانی کرده وسپس با ایجاد دالانهایی خودرا به مرکز سیر می‌رساند و از   داخل آن تغذ یه می کند. بر اثر حمله این آفت رنگ برگ از حالت سبزی به زردی تغییر می کند

برای مبارزه با آن معمولاً بوته‌های آلوده را جمع آوری کرده و آنها را می سوزانند رعایت تناوب زراعی در دفع این آفت بسیار موثر است .

    از بیماریهای مهم سیر زنگ سیر می‌باشد که مولد آن قارچی بنام(پوکسینیا آلی) که فعالیت آن درماههای گرم و مرطوب تابستان شدید بوده و اسپور آن زمستان را روی میزبان سپری می کنند. برای مبارزه با آن باید در صورت
امکان ازسیرچه‌هایی که قبلاً به این بیماری مبتلاً نشده‌اند برای کاشت استفاده نمود. یا اینکه در صورت گسترش بیماری با سم وقارچ کش مانب و یا زینب به فاصله هر سه هفته یکبار سمپاشی گردد .

برداشت سیر

     موقع برداشت سیر از اواخر بهار تا اوسط تابستان بنا به تاریخ کاشت متفاوت است. زرد شدن برگهای سیر نشانه رسیدن محصول است . یعنی به محض اینکه برگها زرد شدند باید پیاز سیر را از خاک درآورده و اگر سطح کاشت وسیع باشد، با تیغه هایی مخصوصی که به وسیله تراکتور کشیده می شود و از زیر پیاز در عمق ده تا پانزده سانتی‌متری سطح خاک عبور می کند، خاک را نرم و سست کرده و یک نفر کارگر با سرعت پیازها را از خاک خارج کرده و کنار خط کاشت روی زمین می گذارد. و اگر سطح کاشت کوچک باشد عمل برداشت محصول با بیل و یا وسایل مشابه آنها انجام می‌گیرد .پس از کندن پیازها آنها را برای مدت چند روز در مزرعه روی زمین در مقابل آفتاب قرار می دهند، تا کاملاً خشک شود . پس از خشک شدن سیرها روی زمین ،با چاقو قسمتهای هوایی وریشه ها را از سیرچه جدامیکنند به منظور نگهداری سیر معمولا ً قسمتهای انتهایی را بهم بافته به صورت ریسه در می آورند ودر ستون منازل آویزان میکنند .

منبع: www.kpnu.ir

سیر Allium sativum Liliaceae Garlic

مطالب مشابه :

روش کاشت و برداشت سیر

زراعت سیر

گیاه سیر

آشنایی با درخت صنوبر

انواع کودها و مقدار مصرف ان

آب هاي زيرزميني

سیر Allium sativum Liliaceae Garlic