نمونه طرح درس روزانه

مشخصات کلی

شماره طرح درس:                   نام دبير:                   نام مدرسه:

نام درس:                             تعداد صفحات:             تعداد دانش آموزان:

موضوع درس:                     مدت زمان تدريس:        تاريخ اجرا:

هدف ها

1)- هدف کلی:) یک هدف کلی، یک عبارت واحد است که وضعیت فراگیر را پس از دریافت یک عمل آموزشی توصیف می کند . به عبارت دیگر هدفهای کلی آموزشی حاوی نتایجی هستند که معلم انتظار دارد، در اثر آموزشی که به دانش آموزان می دهد و فعالتیهایی از آنها برای یادگیری به عمل می آورند عاید آنان گردد..    اين اهداف بايد به صورتي نوشته شوند كه پيامد آموزش (learning outcome) را بيان كنند. هر هدف كلي فقط يك موضوع را شامل مي‌شود و پيامد آموزشي را به صورت كلي اما روشن، با يك فعل كلي و غیر قابل اندازگیری ومشاهده بيان مي‌كند. تعداد اين اهداف كلي با توجه به نوع مهارت، قابل انعطاف است.)

2)- هدف های جزئی(هدفهای مرحله ای) :  هدف های جزئی یا مرحله ای – آموزشی از هدف های کلی سرچشمه می گیرند و ریز موضوعات هدفهای کلی هستند ،ولی نسبت به هدفهای کلی ، محدودتر و مشخّص تر و نسبت به هدفهای رفتاری ، دارای جامعیت و شمول بیشتری هستند. هدفهای کلی قابلیتهایی هستند که قرار است فراگیران پس از گذراندن مجموعه ای از تجارب یادگیری کسب کنند

3)- هدف های رفتاری(اجرائی) :

 به آن دسته از هدفهایی گفته می شوند که نوع رفتار و قابلیتهایی را که انتظار داریم شاگردان پس از یادگیری مطلبی خاص به آن برسند،مشخص کنند. هدفهای رفتاری عبارتند از اعمال، رفتارها ، حرکات وآثاری که قابل مشاهده کردن ، شنیدن ، لمس کردن و قابل سنجش باشند. این قبیل اهداف مشخص می سازند که دانش آموزان به هدفهای کلی رسیده اند      در اين قسمت هدفهاي آموزشي درسي جزئی(مرحله ای)  به صورت هدفهاي رفتاري تبدیل می شوند و با توجه به يكي از طبقه بنديهاي هدفهاي آموزشي وحیطه های ( شناختی ، عاطفی و روانی- حرکتی ) نوشته می شوند و فعل آنها  قابل اندازگیری و مشاهده باشد.

    معیار و اندازه سنجش بیان شود.

انتخاب

1)- روش های تدریس و مواد آموزشی: (در اين قسمت روشها ، فنون ومواد آموزشي متناسب با هدفهاي مختلف آموزشي نوشته مي شوند. اين روشها بايد با توجه به اصول ونظريه هاي يادگيري و انگيزش ونيز با مراجعه به شيوه هاي گوناگون آموزشي تهيه وتدوين گردند. در اين قسمت ، علاوه بر تعيين فعاليتهاي آموزشي معلم وموادآموزشي مورد نياز ، بايد فعاليتهاي يادگيرندگان از جمله خواندن كتاب درسي: انجام تمرين ها، انجام پروژه هاي تحقيقي ، دادن گزارش ، بحث گروهي فعالیت های تیمی ، انجام آزمايش وغيره را در طرح درس خود تعيين كند. ضمناً فضاي آموزشي لازم، كلاس درس،آزمايشگاه،محيط بيرون از كلاس وغيره… نیز بايد در طرح درس مشخص شود. )

2)- رسانه های آموزشی :   انتخاب رسانه های مناسب منجر به آموزش مؤثرتر خواهد شد. از یک رسانه آموزشی نمی توان در همه موقعیتهای آموزشی استفاده کرد. هر موقعیت آموزشی رسانه خاص خود را طلب می کند. بدون توجه به قابلیتهای رسانه های آموزشی در موقعیتهای مختلف، نمی توان از آنها استفاده مناسبی به عمل آورد.

برای شناسایی یک رسانه ی مناسب ، ابتدا باید به چند پرسش پاسخ داد. این پرسشها عبارتند از:

هدف از ایجاد ارتباط چیست؟ چه کسی می خواهد ارتباط برقرار کند و چه ویژگیهایی دارد؟ مخاطب ارتباط کیست؟ چه میزان پذیرش دارد؟ ویژگیهای او چیست؟ شرایط زمانی و مکانی برقراری ارتباط چیست؟ و برای انجام این کار چه امکاناتی وجود دارد؟

به طور کلی عوامل مؤثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از: 1- نوع هدفهای آموزشی 2- ویژگیهای مخاطبان 3- روشهای فنون آموزشی 4- قابلیت رسانه برای انتقال پیام مورد نظر 5- جذابیت رسانه 6- کیفیت فنی هنری 7- عملی بودن و سهولت کاربرد 8- اقتصادی بودن                                                                                                                          

       شامل اسلايد, فيلم ،کتاب ، فلاش کارت،اشیاء طبیعی ، تابلو، چارت واستفاده ازIT  و ICT و وسائل دیگر... باشد.)

مراحل تدریس

1)- کارهای مقدماتی : سلام و احوالپرسی ، حضور و غیاب دانش آموزان ، دیدن تکالیف جلسه قبل ، توجه به ویژگی های

    روحی و جسمی دانش آموزان ( کنترل تمام آنها)،

2)- تعیین رفتار ورودی : دکترسیف معتقد است که : "رفتار ورودی بر آمادگی فرد برای یادگیری رفتاری تازه دلالت دارد. به سخن دیگر آنچه کسی قبلاً یادگیرفته است یا آنچه برای شروع به یادگیری مطلبی تازه می بایست یادگرفته باشد رفتار ورودی او نامیده می شود".

3)- ارزشیابی تشخیصی (سنجش آغازین)وآموزش ترمیمی یاجبرانی : (در اين قسمت آزمون كاملي براي سنجش ويژگيهاي ورودي پيش نياز دانش آموزان تهيه مي شود. تا در آغاز آموزش به اجرا در آيد. در اين مرحله چنانكه معلوم شود ، تعدادي از یادگیرندگان يا همه آنها از لحاظ ويژگيهاي ورودي نواقصي دارند، بايد پيش از آموزش اصلي به رفع اين كمبود ها اقدام كرد. بنابراين در اين قسمت روشهاي آموزش ترميمي – متناسب با رفتارهاي ورودي نوشته مي شوند.)

4)- آمادگی و ایجاد انگیزه : آماده سازی فعالیتی است که معلم از طریق آن سعی می کند ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزشی کلاس برقرار کند در این مرحله معلم باید:  1- آمادگی لازم برای تدریس را داشته باشد.2-  بتواند انگیزه لازم را در شاگردانش  ایجاد کند بطوریکه این انگیزه بوجود آمده تا پایان تدریسش ادامه داشته باشد .3-  آمادگی لازم را در دانش آموزان بوجود آورد تا در اجرای فعالیت های آموزشی با او همکاری کنند 4-  همچنین  وسائل مورد نیازرا آماده کند و مهارت لازم برای استفاده از آنها را کسب کند. 5-  اگر تذکری را لازم میداند به فراگیرانش گوشزد کند.)

5)- ارائه درس : در این مرحله معلم باید موضوع درس جدید را بطور واضح وصریح وروشن به دانش آموزان معرفی

   کند وانتظاراتش را از دانش آموزان ، حتی تک تک آنها یادآور شود . البته این مرحله نباید از 3 الی 5 دقیقه بیشتر طول

   بکشد. بعد از معرفی اولیه درس ، نوبت به ارائه درس می رسد و باید فعالیتهای معلم هماهنگ با اهداف رفتاری ارائه شوند

   و فعالیت های فراگیران با توجه به آنچه که انتظارمی رود مشخص شوندوهرهدف رفتاری براساس ( وقت ، روش تدریس

  و مواد آموزشی ، الگوی تدریس ، رسانه های آموزشی وبا فن مناسب (تکنیک های روش : تن صدا - حرکات - ... ) تعیین

 ارائه درس :به صورت سناریو

              فعالیت معلم ( حالت)                           فعالیت  دانش آموزان (عکس العمل)

فعالیت های تكميلي

6)- جمع بندی و نتیجه گیری : این مرحله  درواقع مهمترین مرحله تدریس است معلم  یا دانش آموزان  یا با هم ، با خلاصه کردن مطالب وجمع بندی آن نتایجی را که از آن درس گرفته می شود مطرح می کنند  و جنبه های کاربردی آن را روشن ساخته و راهنمایی های لازم را به عمل می آورند.

7)- ارزشیابی تکوینی(مرحله ای) : ارزشیابی تکوینی به معنای ارزشیابی در همه مراحل تهیه برنامه است. در سراسر فرایند تدوین برنامه باید انجام ارزیابی پرداخت و در هیچ شرایطی نباید ارزیابی را وانهاد.

پس از پایان یافتن تدریس ، معلم از نتیجه ی کار خود و میزان آموخته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد. ارزشیابی تکوینی می تواند جزء فعالیتهای تکمیلی نیز به حساب آید مانند بازدید دفترهای تمرین به منظور رفع اشکالهای موجود ، جمع آوری پاسخ های دانش آموزان در مورد سئوال مطرح شده در کلاس ، ثبت اشتباهات دانش آموزان در دفتر جبرانی و دقت در رفتارهایی که نشانه علاقه مندی و یا عدم علاقه دانش آموزان نسبت به درس نیز می تواند در ارزشیابی تکوینی قرار گیرد.

8)- تعیین تکلیف : معلم باید تکالیف  وفعالیت های انفرادی و یا جمعی دانش آموزان را بصورت کار تحقیقی ، پژوهشی  و

   یا  فعالیت جدیدی متناسب با اهداف آموزشی تدریس شده در همان جلسه، به دانش آموزان بعنوان تکلیف تعیین کند. یا از آنها بخواهد  که تمرینات کتاب را انجام دهند.كه تكاليف در سه مرحله مي تواند صورت گيرد(1. تمرین2. سطح بسطی- گسترشی3. خلاقیتی 4.آماده سازی)

9)- تعیین موضوع جلسه آینده :  در پایان جهت  آمادگی دانش آموزان برای فراگیری مطلب جدید در جلسه آینده ، بهتر است موضوع  جلسه آینده را به دانش آموزان گوشزد کرد و یا حتی کار تحقیقی یا مطالعه مطالبی(تكليف آماده سازي) که پیش نیاز مطالب جلسه

       آیند می باشند را به آنها یادآوری کرد.

10)- معرفي منابع :در اين مرحله معلم جهت راهنمايي واستفاده دانش آموزان منابعي را معرفي ميكند  كه اين منابع ميتوانند به صور مختلف شامل: 1.كتاب 2.مجلات 3.سايت هاي اينترنتي  باشند