درمان شب ادراری کودکان

درمانشب ادراری کودکان

شب ادراری در کودکان نشانه ی ضعف دهانه ی مثانه است که قادر به نگهداری ادرار نمی باشد، و علت آن سردی و سستی عضو و گاهی انگل یا عفونت پرستات می باشد، البته خوردن بعضی نوشیدنی ها هم در این امر دخیل است.

تكرار ادرار، اجبار به ادرار و شب‏ ادرارى‏ از علايم شايع التهاب مجارى ادرار است. عفونت شديد با وجود خالى بودن مثانه ميل ادرار دايمى بوجود مى ‏آورد. تكرار ادرار و شب‏ ادرارى‏ در مواردى عارض مى ‏شود كه يا ظرفيت مثانه به علت بيمارى كاهش يافته باشد يا مثانه در هر بار ادرار كردن كاملًا تخليه نشود و مقدار زيادى ادرار در آن باقى بماند.

شب ادرارى با حجم زياد ادرار ممكن است در نارسائى قلب، نارسائى كليه حركت مايعات خيز بدن به هر علت، ديابت، هيپرالدوسترونيسم يا نوشيدن مايعات زياد (در آخر شب) رخ دهد.[1]

بيمارى شب‏ ادرارى‏(Enuresie) در اشخاص در اثر رطوبت و كمى نيروى نگاهدارنده و شلى مثانه در خواب عميق پيدا مى‏ شود و بخصوص در اطفال زياد است و گاه بزرگترها هم بآن گرفتار مى ‏گردند. درمانش اينست كه گشنيز خشك و شكر از هركدام پنج گرم در مدت سه روز بخورند و خوردن ترياك در مدت زياد نيز سودمند است و اگر اين بيمارى با نشاني هاى حرارت مانند قرمزى پيشاب و احساس سوزش در پيشاب راه همراه باشد، بايد اطريفال صغير بخورند و نيز اين دارو را: كندر هفتاد و پنج گرم، بلوط پنجاه گرم، گشنيز خشك، گل ارمنى، صمغ عربى از هر كدام بيست و پنج گرم مخلوط كرده و بامداد و شام هربار هفت و نيم گرم بخورند و نيز خوردن بلوط در هنگام خواب و نيز خوردن تخم شاهسپرم و پوست يك عدد مازوى سبز پس از كوفتن و بيختن مفيد است، اين دارو را چند بار بايد پيش از خوابيدن بخورند ان شاء الله مفيد است براى درمان شب ادرارى ادرار كردن پيش از خواب و اينكه چند بار در طول شب بيمار را بيدار و وادار به ادرار كنند و ترساندنش اگر بچه باشد مفيد است همچنين خوردن انار ترش براى بيمار سودمند مى ‏باشد.[2]

شوید: خوراك بريان آن با نبات نافع شب‏ ادرارى‏ در خواب مى ‏باشد و مقوى باه است.[3]

گردو را در آتش انداخته تا داخل آن پخته شود. 2 تا 4 مثقال ميل شود، البتّه 3 گرم انيسون براى اصلاح آن اضافه شود. که براى شب‏ ادرارى‏ خوب است.[4]

معجون: هليله سياه، بليله، آمله، كور مقل، دارفلفل، دارچين، زنجبيل، شقاقل، وج، آسارون، خولنجان، روغن گاو و عسل (همه به مقدار مساوى).

نافع: ضعف جماع، كليه، سردى كليه، سردى مفصلها، درد لگن خاصرچه شكم، بادهاى مفاصل، سختى ادرار، شب‏ ادرارى‏، ضربان قلب، نفخ شكم، جمع شدن غذا در معده، كرم شكم، گرفتگى قلب، ضعف اشتها، يرقان (زردى)، سر درد، نقص دماغ و تب و لرز.

طريق ساخت: آنها را به طور مساوى كوبيده و الك كرده با روغن گاو جوان همه را معجون و مخلوط با دو برابر عسل كف گرفته شده نمايند.

مقدار خوراك: به اندازه سنگ فلاخن يا ميوه كوچك عفصه است (5/ 2 ) گرم.[5]

اين تركيب مليّن و مدرّ مى‏باشد و عفونت هاى كليه و مثانه را از راه ادرار دفع مى‏ كند و سودا و بلغم را از بدن بيرون مى‏ كند.

نافع: تنگى سينه، آسم، درد معده، ضعف معده، درد لگن پا، خشكى صورت، صفرا.

خوراك: سه روز، هر روز 63 مثقال.[6]

علاج كسانى كه در بستر كميز (شب‏ ادرارى‏) كنند همچون علاج سلسل البول و علاج استرخاى مثانه است و آب كمتر خوردن و به وقت خواب خويشتن را فارق كردن و به شب طعام ناخوردن تا خواب ايشان سبك‏تر بود تدبيرى صواب است و از خداوندان تجربه معتمدى ياد كرده است يكى را اين علت بود تخم شاهسفرم با يك دانه مازوى خام يعنى سبز بدادم پس از آن او را اين كار نيفتاد و هر آنچه اندر اين باب ياد كرده آمده است همه علاج اين است‏.

صفت دارويى سودمند است بگيرند تخم كتان بريان كرده ده درم سنگ تخم ختمى هفت درم سنگ اقاقيا و مر و كندر و شياف ماميثا از هر يك دو درم سنگ راسن خشك هليله‏ى كابلى بريان ده درم سنگ شب يمانى بريان كرده سه درم سنگ همه را بكوبند و ببيزند و با انگبين بسرشند شربت سه درم سنگ هر بامداد.

صفت دارويى ديگر بگيرند زيره ‏ى كرمانى و كندر و حب الاس راستاراست بكوبند و ببيزند هر بامداد دو درم سنگ بخورند نافع بود ان شاء الله‏.[7]

داروهاى سَلِسُ البول و در بستر كميز[8] كردن: بلوط، تخم محلب، سُعد، مُر، خاولنجان، قرفه، وج، راسن خشك، كندر، گشنيز خشك به سركه تَر كرده و بريان كرده، گل ارمنى و صمغ عربى، گلنار، شب يمانى، اقراص مورد، مغز بادام شيرين، مغز زردآلوى تلخ، حبة الخضرا، كنجد سپيد، فانيد، شونيز، نانخواه، كهربا، بليله، هليله‏ى سياه، عدس مقشر، گوشت روباه بريان كرده، خرگوش خشك كرده، تخم شبت، عاقرقرحا، هليله‏ى كابلى، بليله، آمله، هر سه در آب آبى جوشانيده، پس بريان كرده، مغز خرگوش بريان كرده، در شراب ماليدن و خوردن در آب گوگرد و آب دريا نشستن، كمونى كه اخلاط آن نرم كوفته و بيخته باشند، ترياق بزرگ، مثروديطوس، سجزينا، انقرديا، ماء العسل، خداوند مزاج گرم را قرص طباشير، تخم شاهسفرم مازوى سبز.[9]

البته برخی موارد درمانی از مواد اولیه ی حرام است و همان طور که بزرگان دین گفته اند «در حرام شفا نیست» ممکن است فقط برای درمان باشد.

علاج شب ادرارى:منع كودك از شرب آشاميدنى ‏ها دو ساعت قبل از رفتن به رخت خواب بسيار مفيد است در اين مورد بايد با كودك بطور صريح و روشن صحبت كرد تا بتوان بهتر به ريشه ناراحتى او پى برد.[10]

بهترين تدبير آنكه شب طعام و آب كمتر داده شود از آنچه سرد و تر مانند خيار و هندوانه باشد بپرهيزانند و از خواب بيدارى ساخته و ادرار بدفع بول نمايند ليكن اگر در بزرگسالان باشد.

درمان: گل قند عسلى بخورد. اغذيه و اطعمه خشك بى آب چون كباب و سرخ كردنى و مانند آن بخورد. يا زيره، كُندر، حب آلاس، از هر يك 50 گرم، عسل 200 گرم، داروها را كوفته با عسل معجون ساخته روزى چهار فندق صبح و عصر فرو برند. روغن سوسن يا نارگيل، يا گردو بر عانه و مقعد و خصيتين بمالند.[11]

نسخه: كُندر، مصطكى رومى، سعد كوفى از هر كدام 10 گرم، جيلان خشك و نخود بريان مقشر از هر كدام 30 گرم، شكر سرخ 50 گرم همه را سائيده پودر نمايند. روزى 9 تا 12 گرم همراه آب ميل شود.[12]

توصيه مى‏ شود قبل از شروع مصرف دارو تا تمام شدن مصرف دارو و بهبودى كامل نكات زير را مورد توجه قرار دهيد:

1- از كودك بخواهيد كه قبل از خوابيدن ادرار كند. حتى يك قطره.

2- از عصر به بعد به او مايعات مخصوصاً چاى يا هندوانه ندهيد.

3- خودتان همت كنيد و يك يا دو مرتبه در طول شب كودك را بيدار كرده و او را به ادرار كردن وادار كنيد.

4- او را در بستر بسيار گرم يا بسيار سرد نخوابانيد.

5- در طول شبانه‏روز با او رفتار ملايم همراه با نوازش و دلجويى داشته باشيد.

6- به آنها هميشه آرامش و روحيه بدهيد.

7- آنها را تنبيه نكنيد و اجبارا به كارى وادار نسازيد.

8- حركات، رفتار و كردار كودكان ديگر را به رخ او نكشيد و حس حسادت را در كودك بيدار نكنيد.

9- شب ادرارى او را در حضور خودش با ديگرى در ميان نگذاريد.

10- خوراكى‏هايى كه طبيعت آنها سرد هستند به او نخورانيد و در عوض از خوراكى‏ هايى كه طبيعت گرم دارند استفاده كنيد.

براى درمان شب ادرارى؛ زيره، تخم مورد، كندر خوراكى، پودينه، تخم شاهى و گشنيز خشك از هر كدام 20 گرم، همه را نرم بساييد و با 40 گرم گل قند عسلى و 500 گرم عسل مخلوط كرده و هر صبح و شب يك قاشق شربت‏خورى از آن را به كودك بخورانيد.

* كندر خوراكى و بلوط از هركدام 30 گرم، تخم شاهى 60 گرم، سياهدانه 100 گرم، همه را مخلوط كرده و نرم بساييد. صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت‏خورى از آن را با مقدارى شربت قند مخلوط كنيد و به كودك بخورانيد و يا كوبيده ‏ها را با شكر ساييده مخلوط كرده و روزى سه قاشق شربت ‏خورى از آن را به صورت كفلمه به او بخورانيد.

* تخم سداب، انقوزه، عود و مصطكى از هركدام 10 گرم و زعفران نيم مثقال، همه را مخلوط بساييد.

صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت‏خورى از آن را به صورت كفلمه به او بخورانيد.

* بلوط، گل سرخ و گلنار را مساوى بكوبيد، بعد با مقدارى اطريفل صغير آميخته و صبح و شب، هربار يك قاشق شربت‏ خورى از آن را به او بخورانيد.

* هر صبح و شب، هربار يك قاشق چاى‏خورى بلوط ساييده شده را به او بخورانيد و چون بلوط يبوست ايجاد مى ‏كند روزى چند عدد انجير خشك يا آب انداخته را به او بخورانيد.

* كنجد سياه را بكوبيد و با شكر ساييده مخلوط كنيد. هر صبح و عصر يك قاشق غذاخورى از آن را به او بخورانيد.

* روى مهره‏هاى پشت او را هر شب با روغن سداب يا روغن سياه دانه يا روغن كنجد مالش دهيد.

* زعفران 1 گرم، اگير تركى، قرفه، كندر خوراكى، تخم مورد، بسباسه، جوز هندى و خولنجان از هركدام 10 گرم، سعد كوفى، بلوط، سياهدانه و سنبل الطيب از هركدام 20 گرم، بهمن سرخ و بهمن سفيد از هركدام 50 گرم و مغز يك عدد قرص كمر، همه را نرم بساييد، بعد با يك كيلو عسل مخلوط كنيد. صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت‏خورى از آن را به او بخورانيد.

* كندر، سعد، خولنجان، تخم مورد، گلنار فارسى و تخم خرفه، همه را به نسبت مساوى نرم بساييد. صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت‏خورى از آن را به او بخورانيد و همان مقدار را با مرباى بالنگ يا عسل مخلوط كنيد و به او بخورانيد.

* هر روز صبح 5 گرم استوخدوس را بجوشانيد و آب آن را با عسل شيرين كنيد و به او بدهيد.

* مصطكى رومى و هليله ‏ى سياه از هركدام 10 گرم و بلوط 5 گرم، همه را بساييد و هنگام عصر به او بخورانيد و 15 روز تكرار كنيد.

* زيره‏ى كرمانى، كندر خوراكى و تخم مورد از هر كدام 5 گرم، همه را مخلوط بكوبيد و به او بخورانيد و اين كار را تا 15 روز ادامه دهيد.

* سعد كوفى، خولنجان، عود، بلوط، قرفه و كندر خوراكى را به نسبت مساوى نرم بكوبيد و با عسل مخلوط كنيد. صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت ‏خورى از آن را به او بخورانيد.

* صندل سرخ و صندل سفيد از هر كدام 5 گرم، كندر خوراكى، اگير تركى، صمغ عربى، طباشير هندى، تخم خرفه، تخم مورد، اقاقيا و گلنار فارسى از هركدام 10 گرم. هماض 30 گرم و عدس 50 گرم، همه را نرم بساييد و با 500 گرم عسل مخلوط كنيد. صبح، ظهر و شب، هربار يك قاشق شربت ‏خورى از آن را به او بخورانيد.

* هيل قرابى، سعد كوفى، بلوط، تخم سداب، كندر خوراكى، تخم مورد، جوز هندى، بسباسه، ميخك، هليله ‏ى سياه و سياهدانه از هركدام 10 گرم، همه را مخلوط و نرم بساييد، بعد 500 گرم انجير خشك را بپزيد، سپس انجيرها را بكوبيد و با داروهاى كوبيده شده و 500 گرم عسل مخلوط كرده و در جاى خنك نگهدارى كنيد. صبح، ظهر و شب هر بار يك قاشق غذاخورى از آن را به او بخورانيد.

* صد گرم پوست انار خشك را نرم بساييد و با همان اندازه شكر ساييده شده مخلوط كنيد و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه يك قاشق شربت‏ خورى از آن را به صورت كفلمه به او بخورانيد.

* دويست گرم گشنيز خشك را با 200 گرم شكر مخلوط كرده و بساييد و هر روز عصر يك قاشق غذاخورى از آن را به صورت كفلمه به او بخورانيد.

* شيردان خرگوش را بكوبيد و به او بخورانيد.

* هر شب بعد از صرف شام، يك قاشق چاى‏ خورى رازيانه‏ ى كوبيده شده را با يك قاشق چاى‏ خورى دانه ‏هاى اسفند سالم (نكوبيده) مخلوط كنيد و بدون اينكه دندان روى آنها گذاشته شود بلع كند. صبح‏ها يك زرده‏ى تخم ‏مرغ خام را با عسل مخلوط كنيد و به او بخورانيد.

* زنجبيل، دارفلفل، دارچين، جوز هندى و ميخك از هركدام 10 گرم، مصطكى 20 گرم و صبر زرد 5 گرم، همه را نرم بساييد و با 150 گرم پودر عصاره‏ى شيرين‏ بيان مخلوط كنيد، بعد همه را با 500 گرم عسل تركيب و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه يك قاشق شربت‏ خورى از آن را ميل فرماييد. [13]

خولنجان ريشه درختى است بنام پان كه در سرزمين هندوستان و بنگلادش بيشتر مى ‏رويد و اين دارو را بزبان هندى گلچين نامند. طبيعت آن گرم است.

داروئى است مقوى كليه اعضاء دستگاه گوارش- كم ‏كننده بول و براى اطفالى كه داراى شب‏ ادرارى‏ هستند مفيد است. [14]

عود: عود چوب درختى است كه در نواحى كوهستانى هندوستان و بنگلادش مى‏ رويد.

اين چوب بسيار خوش ‏بو است و هنگام سوزانيدن آن اسانس بسيار خوشبوئى در فضا پراكنده مى‏شود كه اثرات طبى فراوان نيز دارا مى‏باشد. طبيعت آن گرم و خشك است. اگر مقدارى عود را به طفلى كه شب‏ ادرارى‏ دارد بخورانند شب‏ ادرارى‏ او متوقف خواهد شد.[15]

همچنین براى مداواى اين افراد اولا لازم است از غذاها و داروهاى سرد مزاج و رطوبى كمتر استفاده كنند در ثانى اگر اين اطفال ناراحتى عصبى دارند داروهاى شب ادرارى را با داروهاى تقويت ‏كننده سلسله عصبى مغزى نخاعى توأما مصرف نمايند.

از داروهاى مفيد براى شب ادرارى معجون خولنجان است كه درست مى‏ شود از: برگ مورد، ميوه بلوط، قرنفل (ميخك)، خولنجان، تخم كرفس و مغز قرص كمر تقريبا از هر كدام ده گرم مجموع را بكوبند پودر شود پودر حاصل را با عسل طبيعى در آميخته بصورت معجون در آورند از اين معجون افراد دوازده ساله صبح و عصر هر نوبت تقريبا بيست گرم بخورند و بهمين نسبت كوچكتر ها كمتر و بزرگترها بيشتر بخورند و چند روز ادامه دهند امّا اگر طفل تب داشته باشد يا آثار سرماخوردگى يا آثار حرارت زياد باشد يا آثار حساسيت نسبت به خولنجان كه در معجون بكار رفته مشاهده شود بهتر است خوردن معجون را متوقف نمايند و صبر كنند تا بهبودى تب و سرماخوردگى بعد مجدداً بخوردن ادامه دهند امّا اگر حساسيت باشد ادامه آن صلاح نيست.

ضمناً مى‏توان بجاى معجون خولنجان از معاجين ديگر مانند معجون شيخ الرئيس يا معجون جالينوس يا معجون سعد كوفى استفاده نمود. به علاوه بايد از غذاها و نوشيدنى ‏هائى كه مدر بول هستند مانند چائى، قهوه، كاكائو، وانيل، هندوانه و خربزه، كاهو و امثالهم بخصوص در نيمه دوم روز استفاده نكنند و ضماد داروهاى گرم مزاج بر روى مثانه اين افراد در جلوگيرى از شب ادرارى تا حدودى موثر است.[16]

تنطور بلادن: كه به نسبت ده درصد با الكل 70 درجه به وسيله ليكسيوياسيون تهيه مى‏شود در شب‏ ادرارى‏ به مقدار 5/ 0 تا 3 گرم در روز و براى كودكان 1 قطره براى هر سال از سن كودك داده مى‏ شود.

چنانچه بى ‏اختيارى دفع ادرار شبانه ‏روزى باشد نه تنها فايده‏ اى ندارد بلكه مضر مى ‏باشد در اين صورت از نواوميك بايد استفاده شود. در قاعدگى دردناك دختران جوان 10 تا 15 قطره داده مى ‏شود. حد اكثر مقدار خوراك 1 گرم در يك دفعه و 4 گرم در 24 ساعت است. (هر 57 قطره آن يك گرم مى ‏باشد).[17]

هوم المجوس ‏Ephedra gerardiana Wall : درختچه ‏اى است كوچك به ارتفاع تا يك متر، ساقه بسيار منشعب، خزنده، قطر شاخه ‏هاى جوان كمتر از 2 ميليمتر، برگ‏ها مثلثى شكل و از خانواده ‏Ephedraceae مى ‏باشد. ميوه به درازاى 10- 7 ميلي متر، بيضى شكل و قرمز رنگ است. در هند از گياه در درمان آسم، آسم برونشيك، اسپاسم برونشها، درد مفاصل، تب يونجه، راش ‏هاى جلدى، التهاب مخاطها، شب‏ ادرارى‏ كودكان و به صورت تنتور براى تقويت قلب استفاده درمانى به عمل مى ‏آيد.[18]

معجون خَبَث الحديد مركّب‏

خواص دارو

رافع كم خونى، زود انزالى، اكثار طمث، خونريزى بواسير، خونريزى ‏هاى خارجى و داخلى، برخى اسهال ‏ها، ترهّل معده، و شب‏ ادرارى‏.

اجزاى دارو

هليله سياه، هليله كابلى، هليله زرد، بليله، آمله (مكد 3 واحد)؛ سنبل الطيب، اذخر مكى (يا راسن)، سعد كوفى، زنجبيل، فلفل، نانخواه، كندر (مكد 5 واحد)؛ خبث الحديد مدبّر (11 واحد)؛ عسل كف ‏گرفته (200 واحد).

شيوه ساخت دارو

ادويه را كوفته از الك مش 100 رد كنند. سپس، با عسل مخلوط كرده در ظرف شيشه ‏اى يا لعابى بريزند و حد اقل 10 روز در گرم‏ خانه در دماى 35 درجه قرار دهند تا رنگ و طعم تند آن تغيير كند.

زمان و مقدار مصرف‏

يك قاشق چايخورى از دارو، نيم ساعت پيش از صبحانه و شب پيش از خواب با آب يا شير ميل شود.

ملاحظات مصرف‏

مصرف اين دارو موجب سياه شدن رنگ مدفوع مى ‏شود.

افرادى كه ذخيره آهن بدنشان زياد است نبايد مصرف كنند.[19]

[1] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏11، ص: 217

[2] - در كتاب قانون براى ادرار قطره‏قطره آمده است كه خوردن اين دارو مفيد مى‏باشد: حب الحاشا با عاقرقرحا و نيز هليله كابلى برشته يك جزء بهمن قرمز نصف جزء، پونه، مورد دانه، سندروس، مرّ، كندر، سعد، بسباسه از هر كدام سه جزء، قرنفل نصف جزء، راسن( زنجبيل شامى) خشك شده، حب- المحلب( دانه آلبالو تلخ) از هركدام دو جزو با عسل خالص خمير كرده و از آن مى‏خورند. مؤلف اعلى الله مقامه/ دقائق العلاج، ج‏1، ص: 479

[3] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏4، ص: 211

[4] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏6، ص: 183

[5] - طب‏الأئمّه، ص 77.

[6] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏6، ص: 199

[7] - ذخيره خوارزمشاهى، ج‏2، ص: 833

[8] - شب ادرارى.

[9] - ذخيره خوارزمشاهى، ج‏3، ص: 368

[10] - راهنماى پزشكى خانواده، ص 190.

[11] - اعجاز طب و درمان، ص 226.

[12] ( 3)- كتاب المجربات، ص 221./ دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏11، ص: 251

[13] - دائرة المعارف گياه درمانى ايران، ص: 607

[14] - گياهان دارويى و نحوه كاربرد آنها براى بيماريهاى مختلف در طب سنتى، ص: 96

[15] - گياهان دارويى و نحوه كاربرد آنها براى بيماريهاى مختلف در طب سنتى، ص: 168

[16] - طب سنتى خسروى: درمان بيماريهاى مختلف با گياهان دارويى و مواد طبيعى، ص: 131

[17] - دايرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى)، ج‏1، ص: 319

[18] - دايرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى)، ج‏3، ص: 56

[19] - دارونامه طوبا (گزيده داروهاى مجرب پزشكى ايرانى)، متن‏داروخانه‏طوبا، ص: 151

درمان شب ادراری کودکان

مطالب مشابه :

دارونامه طوبی

داروهای گیاهی پزشک خودتان باشید

خشکی مغز

علت داغ شدن کف پا و سوزش پاها و درمان

مغناطیس درمانی

آنچه بیماران فشارخونی بخورند یا نخورند

درمان زود انزالی در طب سنتی

افزایش اسپرم مردان و تقویت آن

خواص نعنا

درمان شب ادراری کودکان