شیوه و اصول ادعیه خوانی

مناجات

از جمله نیازهای فطری و اساسی انسان ارتباط عاشقانه و ابراز علاقه همراه با سوز و گداز نسبت به خدای متعال می باشد که از ان به رازو نیاز و مناجات تعبیر می شود .

در اهمیت مناجات همین بس که سیدالعابدین حضرت سجاد (ع) در مناجات مطیعین می فرماید :

اللهم احملنا فی سفن نجاتک و متعنا بلذیذ مناجاتک " خدایا مارا در کشتی های نجاتت بنشان و به لذت مناجات خود کامیاب نما " .

آلودگی دل را با اشک توبه شویم تا در دلم نماند آثاری از گناهی

نیایش و مناجات به صورت اجتماع

بی شک دعا و نیایش بصورت جمعی و گروهی همراه با تضرع و انابه به اجابت نزدیکتر است .چنانجه حضرت صادق ( ع) می فرماید :هرگاه پدرم به واسطه امری محزون می گشت زنان و کودکان را جمع و دعا می کرد و ایشان آمین می گفتند .

و چه موهبتی از این بالاتر که مومنین در بهار قران و ماه رمضان گرد هم جمع شوند و با حضرت دوست نجوا کنند که باری تعالی در حدیث قدسی فرموده است : انین المذنبین احب الی من تسبیح المسبحین " ارزش انابه و تضرع گنهکار نزد من ازعبادت و تسبیح تسبیح کنندگان بیشتر است " .

گر دو صد جرم عظیم آورده ای غم مخور رو بر کریم آورده ای

اصول ادعیه خوانی

خواندن دعا در اماکن مقدسه و مجالس توسط مادحین اصولی دارد که در این مجال به برخی از آنها اشاره می نماییم.

اخلاص و اهل ذکر و مناجات بودن و داشتن سوز درون یک مداح ، یکی از مهم ترین عوامل موفقیت او در اجرای نیکو و پر شور ادعیه است .
ابتدا باید به محتوای دعا تسلط و توجه کامل داشت و این مهم که یکی از ارکان ادعیه خوانی است مستلزم فراگیری دروس ادبیات عرب و تمرین و ممارست میباشد .دانستن موارد مهمی از جمله وقف وابتدا و ترجمه روان وشیوای دعا پش از احاطه یک مداح به این علوم میسر است .
داشتن سبک و ملودی پایه برای خواندن دعا به محتوای ان دعا و زیارت بستگی دارد .مثلا سبک اجرای دعای کمیل و دعای ندبه متفاوت است در گروهی از دعا ها باید سوز و حزن در ملودی پایه و اجرای ان بیشتر باشدو برخی دیگر مانند دعای جوشن کبیر نشاط و تنوع سبک در بدنه اجرایی ان حاکم است .پس ابتدا با توجه به محتوای دعا سبک و ملودی پایه ای برای اجرای ان انتخاب می نماییم.
برای شروع ادعیه ابتدا مستمعین را به نشستن رو به قبله توصیه مینماییم و سپس گفتن یک یا سه صلوات در گامهای پایین صدا زیبنده است .
خواندن دعای سلامتی امام زمان (عج) ویا استغفار کردن به دعایی که قرار است اجرا شود ، بستگی دارد . یعنی اگر دعای ندبه میخوانیم از اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن . . . استفاده میکنیم و دعای کمیل است بهتر انست که با اذکار استغفار شروع شود . مثال : استغفر الله الذی لا اله الا هو الحی القیوم و اتوب الیه . . .
خواندن اشعار مناجاتی و یا پیرامون هجران و فراق حضرت ولی عصر (عج) نیز مانند بند قبل به نوع دعا بستگی دارد . مثلا در زیارت ال یاسین ابتدا اشعاری در هجران امام زمان (عج) خوانده میشود لکن در دعای ابو حمزه ثمالی اشعار مناجاتی خواهد بود .

نمونه شعر مناجاتی :

اگر نبخشی ای خدا ز مرحمت گناه من شود سیاه روی من ز نامه سیاه من

کریم من غفور من رحیم من اله من به ان گناه به این خطا تو را تو را زنم صدا

خدا خدا خدا خدا خدا خدا خدا خدا

کجا روم کجا روم اگر مرا رها کنی نه لایقم نه قابلم که تو مرا صدا کنی

همیشه من خطا کنم هماره تو عطا کنی هر آنچه می کنی مکن مرا ز در گهت جدا

خدا خدا خدا خدا خدا خدا خدا خدا

از ان جا که مستمع از ابتدا تا انتهای دعا بایستی همراه با مداح باشد بهتر انست در اثناء اجرای شعر و پایان ان از مستمعین زمزمه بگیرد .

ای خدا گرفتارم بنده ای گنه کارم من فقط تو را دارم ( یا الهنا العفو)

باز دعوتم کردی غرق خجلتم کردی مهربان و غفارم ( یا الهنا العفو)

ذکر برخی آیات قران کریم ، روایات و یا قضایای تاریخی معتبر و مستند پیرامون گریه ، توبه ، امام زمان (عج) و یا اهمیت توسل به اهلبیت عصمت و طهارت در حین دعا از دیگر نکات حائز اهمیت در دعا خوانی است .
روضه و مرثیه سرایی اهل بیت علیهم السلام اگر چه در وسط و یا انتهای دعا خوانده می شود لکن اشاره کوتاه به مرثیه در ابتدای دعا لازم است .
توجه به متن دعا و اعراب الفاظ آن بسیار مهم است . بطوری که در برخی موارد بی دقتی ها سبب عوض شدن معانی دعا می شود . مثلا در زیارت عاشورا می خوانیم السلام علیک یا اباعبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک – بفنائک حتما بایستی با کسره خوانده شود و به معنای آستان و حریم است . لکن اگر با فتحه خوانده شود معنا کامل عوض می شود . و یا در دعای کمیل می خوانیم : یا کریم و یا رب و انت تعلم ضعفی عن قلیل من بلاء الدنیا و عقوباتها . . . بسیاری از مادحین یا کریم یا رب را با هم و پشت سر هم می خوانند و حال اینکه یا رب متعلق به فراز بعدی دعاست نه ادامه یاکریم . از آنجا که مستمعین عادت به با هم خواندن این دو ذکر دارند بهتر آن است که مداحان پس از زمزمه کردن مستمعین مجدد از فراز یارب و انت تعلم ضعفی شروع نمایند .

با نکته فوق در می یابیم که توجه به قواعد وقف و ابتدا در ادعیه خوانی بسیار مهم است .

· ترجمه فراز هایی از دعا برای مستمعین نیز از نکات ادعیه خوانی به شمار می رود . که این امر نیز در راستای ایجاد ارتباط بیش از پیش مستمعین با دعا و مفاهیم آن قابل تامل است . البته باید توجه داشت ، ترجمه دقیق ، روان ، شیوا و به جا باشد تا موثر واقع شود .

· متاسفانه دیده می شود برخی از مادحین به زیارات و ادعیه ها جملات و عباراتی اضافه می نمایند که در اصل دعا نیامده است . این امر شرعا حرام و جایز نیست . مثلا گاهی دیده می شود برخی در زیارت عاشورا می گویند : السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی زینب الحسین و علی عباس الحسین و . . . مداح باید عین کلمات و عبارات دعا و زیارات را بر زبان جاری نماید و کم و زیاد کردن آن صحیح نیست .

بطور مثال دعای سلامتی امام زمان (عج) ( اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن . . . ) در ابتدا بسم الله الرحمن الرحیم و در انتها نیز برحمتک یا ارحم الراحمین ندارد ولی بسیاری از ذاکرین به این نکته بی توجه هستند .

البته تکرار برخی از فراز های دعا به قصد رجاء و لطیف شدن روح مستمع و پر شور تر شدن حال آنها مانعی ندارد لکن نباید به قصد ورود در دعا بخوانند .

مثلا در دعای توسل عبارت " یا وجیها عندالله اشفع لنا عند الله " توسط مستمعین تکرار می شود .

· آخرین نکته لزوم مراعات وقت و آستانه تحمل مستمعین در شنیدن ادعیه است . مداح نباید ادعیه را خیلی طولانی قرائت کند و باعث خسته شدن آنان و کسلی مجلس شود . رعایت اعتدال همیشه و در همه جا نیکوست .

ذوق شبهای دراز و ناله های جانگداز گر چشی دانی که از شاهی گدایی بهتر است

روح الله بیطرفان

شیوه و اصول ادعیه خوانی

مطالب مشابه :

دانلود دعای کمیل با نواي مداحان مشهور فارسي و عربي

دانلود دعای پر فیض کمیل

دعاهای کمیل-دعای توسل-دعای ندبه-دعای عهد

دعای کمیل بن زیاد (علیه الرحمة)

نرم افزار زیارت آنلاین نسخه یک

قبیله مداحان، از دفاع از مداح دارای رابطه با زن شوهر دار تا دفاع از مداح هفت تیر کش

شیوه و اصول ادعیه خوانی

دانلودمجموعه ادعبله وزیارتها

مناجات با خداوند ، بسیار زیبا

دعای کمیل، نوحه خوانی ، مصیبت خوانی ، روضه خوانی وضیافت شام