راهکارهای مشارکت سیاسی در قانون اساسی افغانستان:

قسمت دوم:

راهکارهای مشارکت سیاسی در قانون اساسی افغانستان:

مشارکت سیاسی:

در علوم سیاسی از«مشارکت سیاسی»تعاریفی متنوع و فراوان ارائه شده است؛به طوری که برخی از اندیشمندان درتعریف مشارکت سیاسی،توجه خود را برسطوح مختلف مشارکت متمرکزساخته اند که میتوان ازاین میان به لستر میلبرات اشاره کرد میلبرات سلسله مراتبی ازمشارکت سیاسی را مطرح کرده که ازعدم درگیری تا گرفتن مقام رسمی دولتی تغییرمی کند وبیان می دارد.که پائین ترین سطح مشارکت واقعی رائی دادن درانتخابات است.(1)

دایرةالمعارف بین المللی علوم اجتماعی، مشارکت سیاسی را چنین تعریف کرده است:«مشارکت سیاسی، فعالیت داوطلبانه اعضای جامعه در انتخابات رهبران و شرکت مستقیم و غیرمستقیم در سیاستگذاری عمومی است»2))

مایکل راش،درکتاب جامعه شناسی،مشارکت سیاسی را این‌گونه تعریف می‌کند،«درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی از عدم درگیری تا داشتن مقام رسمی سیاسی است»(3) که به‌گونه اجتناب ناپذیری مشارکت سیاسی با اجتماعی شدن سیاسی رابط نزدیک دارد،اما نباید آن را تنها در امتداد یا نتیجه اجتماعی شدن در نظر گرفت.

یا تعاریفی چون،تقبل آگاهانه انجام امری در شکل همکاری با میل و رغبت و نیاز،با هدف بهبودی زندگی اجتماعی.(4)

- شرکت در امور سیاسی و گزینش رهبران سیاسی توسط مردم در مواردی مشارکت سیاسی فقط از طریق دادن رأی تحقق می‌یابد.لیک در بسیاری از موارد،بعضی بدان قناعت نمی‌کنند و در تبلیغات سیاسی.با شرکت در احزاب،ایفا نقش می‌نماید.(5)

بدین ترتیب،ما با فقدان اجماع در مورد پیشنهاد تعریف مشارکت سیاسی مواجهیم؛در عین حال،تعاریف فوق بر چند نکته اتفاق دارند،اولا مشارکت سیاسی،کنش است و تنها با نیت و قصد به ظهور و بروز نمی‌رسد و دیگر اینکه قصد ونیت معطوف به تاثیر و نفوذ در شکل‌دهی حکومت از کمترین درجه تا درجات بالای اثر گذاری را شامل می‌شود.و بالاخره این‌که مشارکت سیاسی بر اساس تعاریف فوق،در چارچوب سیستم سیاسی است یعنی مشارکت در نظام است نه بر نظام؛و مشارکت خارج از آن یا ضد سیستم را شامل نمی‌شود.

پیشنه ای مشارکت سیاسی:

مشارکت سیاسی در سطوح مختلف همواره در طول تاریخ وجود داشته است،اما در روزگار ما مورد اقبال بیشتری واقع شده است.به همین سو یه قلمرو آن هم افزایش یافته است.ارسطو در طبقه‌بندی معروف خود،ازنظام‌های سیاسی،اولین شاخص را مشارکت کمتر یا بیشتر افراد در أخذ تصمیمات سیاسی می‌دانست.البته مفهوم مشارکت در نزد ارسطو با آنچه امروز از مفهوم مشارکت سیاسی فهم می‌شود.متفاوت است.چرا که درآن زمان نظام طبقاتی امر مرسوم و مشروع بود.ازنظام مردم سالاری خبر نبود.

مفهوم «شهروند‌» در یونان آن روزگار،بردگان،خارجیان و زنان را در بر نمی‌گرفت.«مشارکت» به مفهومی که امروز کم و بیش متداول است، پدیده‌ای مدرن در حیات اجتماعی بشر تلقی می‌گردد.تا حدود تا قرن پیش،حق مشارکت سیاسی،فقط به مردان و ثروتمندان تعلق داشت.

درپی انقلاب صنعتی،ظهور عصر روشنگری و گسترش آرا وعقاید متفکران فیلسوفان مغرب زمین مانند جان لاک،روسو و منتسکیو و ....در باب ریشه وماهیت حکومت حاکم و انواع دولت‌، به لحاظ فکری بستر وزمینه‌های مشارکت سیاسی پدید آمد،آرام آرام،گروها وقشرهای جدید اجتماعی خواهان مشارکت و اثرگذاری بر موضوعات سیاسی شدند.این امر از قشر دارا و صاحب مکنت شروع شد و به تدریج گروهها وقشرهای دیگر کمابیش در برگرفت.درقرن‌های نوزدهم وبیستم،مشارکت در عمومی‌ترین شکل آن در قالب حق رأی همگان به بار نشست.

به گونه‌ای که در روزگارها،عنصر مشارکت سیاسی در اعلاترین درجه در نهادهای جهانی و اسناد حقوق مورد تاکید و توجه قرار گرفته است.در اسناد سازمان ملل متحد،مشارکت با تاکید بر حق فرد درتنظیم سیاست‌ها و اتخاذ معیارها برای بهبود وضعیت عمومی جامعه همراه است.و لزوم اجرای آن را بدست آوردن انتظارات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی طلب می‌کند.از جمله این اسناد که حاوی طرح مسأله مشارکت است،می‌توان به اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 در یک مقدمه و30 ماده،میثاق بین‌ المللی حقوق اقتصادی،اجتماعی،اعلامیه جهانی حقوق کودک،اعلامیه رفع تبعیض از زنان،اعلامیه کنفرانس بین المللی حقوق بشر در سال 1968 و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی در یک مقدمه و 53 ماده اشاره کرد.(6)

سطوح مشارکت سیاسی:

لستر میلبرات در کتاب مشارکت سیاسی خود سلسله مراتبی ازمشارکت را مطرح کرده است که از عدم درگیری تا گرفتن مقام رسمی دولتی تغییر می‌کند و پایین‌ترین سطح مشارکت واقعی رأی دادن در انتخابات است.لستر مراتب مشارکت را این‌گونه ترسیم می‌کند.

1- داشتن مقام سیاسی یا اداری

2- جستجوی مقام سیاسی یا اداری

3- عضویت فعال دریک سازمان شبه سیاسی

4- مشارکت در اجتماعات عمومی، تظاهرات وغیره

5- عضویت انفعالی در یک سازمان سیاسی

6- عضویت انفعالی در یک سازمان شبه سیاسی

7- مشارکت در بحث‌های سیاسی غیررسمی

8- اندکی علاقه به سیاست

9- رأی دادن (7)

انواع مشارکت سیاسی:

مشارکت سیاسی موضوع ای پیچیده تر و مبهم تر از آن است که دربدوی نظر جلوه می کند.چرا که ما با طیفی وسیعی از انواع مختلفی مشارکت سیاسی مواجهیم.بیشتر،مشارکت را می توان پوششی برای سلسله ای از نوع اعمال سیاسی دانست:اعمالی که در نهایت به هدف و نیت تاثیر گذاری بر سیاست های حکومت طراحی و اجرای می شود.رابرت دال تصویر که از مشارکت در کتاب تجزیه و تحلیل جدید سیاست شان ارائه می نماید؛اعمال و رفتار زیر را در زمره ای مشارکت سیاسی می داند؛(8)

1- شرکت درانتخابات ریاست جمهوری؛

2- شرکت درانتخابات محلی؛

3- فعالیت در یک سازمان درگیرحل مشکلاتبرخی مسائل جامعه؛

کار با افراد دیگر برای حل برخی مسائل جامعه؛

4- کوشش برای اقناع دیگراندرراهی که خودعمل می کنند؛

5- فعالیت براینامزد یاحزب در طول انتخابات؛

6- تماس با دستگاهیای حکومتی(محلی و ملی)؛

7- شرکت در جلسات سیاسی؛

8- تشکیل گروه وسازمانی برای حل مشکلات جامعه؛

9- عضویت یک سازمان سیاسی؛

10- پرداخت پول به یک نهاد،حزب یا نامزد انتخاباتی؛

منبع:

1- گابریل،آلموند،حضور و مشارکت سیاسی شهروندان،ترجمه علی رضا طیب،مجله سیاسی- اقتصادی،شماره 164-165.

2- مصفا،نسرین،مشارکت سیاسی زنان در ایران،نشر وزارت خارجه،1375،ص،19.

3- راش،مایکل،جامعه شناسی سیاسی،سازمان سمت،1377،ص،122.

4- محسنی تبریزی،علی رضا،بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی،نامه پژوهش،سالاول،شماره،یک،ص،92.

5- ساخارونی،باقر،دائرته المعارف علوم اجتماعی،موسسه کیهان،1370،ص،522.

6- جلال الدین،مدنی،حقوق اساسی درجمهوری اسلامی ایران،1369،ص،169.

7- راش،مایکل،همان،ص،126.

8- مصفا،نسرین،همان،ص،36.

راهکارهای مشارکت سیاسی در قانون اساسی افغانستان:

مطالب مشابه :

مشارکت کارکنان در سازمان

انواع مشارکت در ساخت

انواع سازه و سازنده

ضمانت های اجرایی در قرارداد

انواع عقود بانکی

حسابداری شرکتهای عملی (مشارکت مخصوص)

راهکارهای مشارکت سیاسی در قانون اساسی افغانستان:

اثر انواع مختلف حقوق و دستمزد و مشارکت کارکنان در درآمد