هدف آموزش و پرورش از نظر مونّتسوری
دوستان عزیز اگر در زمینه ی ساخت مدرسه ای به روش مونتوسوری و تلفیقی از مدرن و کلاسیک خاص فرهنگ ایرانی پیشنهادی دارید لطفا بیان نمایید
هدف اصلی او کمک به رشد خودانگیختة شخصیت عقلی، روحی و جسمی کودکان است. از نظر او کار آموزشگر این است که روند رشد طبیعی کودک را بفهمد و وسیله‌ای فراهم آورد که کودک از طریق آن بتواند به سلطة خود بر محیط و رشد خود بیافزاید. او به دنبال همان ابرمردی بود که یک لحظه به چشم نیچه آمد. مونّتسوری، جزئیات این نوع آموزش و پرورش را بیان نکرد، اما حداقل مثل سایر اصلاح‌گران اظهار امیدواری کرد که این نظام موجب جهانی نو و بهتر خواهد گردید
روش علمی در آموزش و پرورش مونّتسوری
مونتسوری برای طرح و تکمیل روش‌های آموزشی خود سخت کار می‌کرد. او عقیده داشت کارش علمی است و به پایه‌ریزی پداگوژی علمی جدیدی کمک می‌کند. او روش علمی را مرکب از سه چیز می‌دانست: 1) مشاهده 2) آزمایش 3) تجزیه و تحلیل
مونتسوری سنجش درست رفتار را جزء مشاهده می‌دانست. او بر روش‌های آماری تسلط زیادی نداشت و اغلب به شمّ تیز خود تکیه می‌کرد. روش آزمایشی او هم به معنای واقعی کلمه علمی نبود. یعنی نه نمونه‌گیری می‌کرد، نه متغیرها را تحت نظر می‌گرفت. در واقع او به استدلالات و تعمیمات خود متکی بود
آموزش و پرورش برای استقلال
مونتسوری علاقه داشت در مدارسش محیطی را ایجاد کند که در آن کودک بتواند مستقل از بزرگسالان رشد کند، آزاد باشد و هر طور که می‌خواهد عمل کند و با آهنگ گام خود پیش رود. او عقیده داشت کودک در جریان رشد خود باید سه نوع کارکرد را به طور مؤثر متحقق سازد: 1) کارکردهای حرکتی 2) کارکردهای حسی 3) کارکردهای سازگاری جسمانی.
وی تمریناتی برای کارکردهای مزبور خلق کرد که با کمترین راهنمایی بزرگسال قابل اجرا بودند
آموزش و پرورش حواس
مونتسوری به نظریة عمومی تسری تعلیمات عقیده داشت. لذا با تمرینات خاصی که به افراد می‌داد انتظار پیشرفت همه جانبه را داشت. برای او تمرین عضلانی یک پایة مهم تعلیم حواس بود. او از پرورش حواس به طور کلی 3 امید داشت:
1) از دانش‌آموزان مشاهده‌گرانی تیزبین بسازد.
2) عملکرد حسی دانش‌آموزان را به طور اعم افزایش دهد و حواس را برای انجام کارهای پیچیده آماده نگه دارد.
3) تدارک برای کارهای دقیق که به تیزی حواس بستگی دارند.
وسایل آموزشی از دید مونتسوری
او عقیده داشت که برای آموزش و پرورش حرکتی کودکان، مدیریت و تمرین درست در محیطی آماده کافی است. اما برای پرورش حواس مواد آموزشی خاصی لازم است (که خود او قطعاتی از چوب و کارت ساخته بود). در واقع به نظر وی آموزش و پرورش درست حواس نه بر قابلیت معلم بلکه بر استفادة مناسب و منظم از وسایل آموزشی متکی بود.
برنامه مونتسوری در مدارس
برنامه مونتسوری در مدارس به طور عمده تشکیل می‌شد از یک رشته تمرینات درجه‌بندی شده که با وسایل آموزشی انجام می‌گرفت. همان‌طور که عرض شد مونتسوری به تعمیم یادگیری قائل بود. لذا تمرینات حسی را در مدارس خود به کودکان ارائه می‌داد که بسط و تعمیم آنها برای زندگی عادی و روزمره مفید بودند.
آموزگار دلخواه مونتسوری
مونتسوری برای مدیر نام مدیره را انتخاب کرد که در واقع اسم مصغّر مدیر است. در واقع او با این کار می‌خواست بیان کند که کار آموزگار فقط باید در حد راهنمایی و نظارت باشد. و در اصل کودک است که فعالانه عمل می‌کند. البته این یک سوی امر است. سوی دیگر آن است که آموزگار صد در صد هم منفعل نمی‌تواند باشد، چرا که او باید روش‌ها و تجهیزات جدید را بیازماید، جلوی حرکات غیرمنضبطانه را بگیرد. او باید مترصّد رسیدن دوره‌های حساس باشد. در کل یک آموزگار باید بردبار، فروتن و آرام باشد. همچنین برای آزادی کودکان عمیقاً احساس احترام کند.
خودآموزی، آزادی، فعالیت و نظم
مونتسوری با تحدید فعالیت مدیر، بر آزادی شاگرد تأکید کرد. نظام تربیتی او طوری طرح‌ریزی شده بود که مسؤولیت آموزش و پرورش کودک را تا حدّ امکان بر دوش خود او بگذارد.
اگر کودک خود بتواند کاری را انجام دهد، نباید کس دیگری برایش انجام دهد.
برنامة مونتسوری راهی به سوی استقلال کودک بود. او می‌گفت: بچه‌ای که انجام نمی‌دهد نمی‌داند چگونه انجام دهد. یعنی باید راه را به او آموخت اما اجازه داد که او خود اقدام کند.
اگر آزادی را نخستین ویژگی گرایش مونتسوری بدانیم، ویژگی دوم او فعالیت‌گرا بودن است.
گرایش او مبتنی بر کار و آزادی بود
. مدرسه او یک مدرسة فعالیت‌گرای واقعی بود. به نظر او نفس فعالیت اهمیت داشت.
به عنوان نمونه می‌توان گفت برای کودک ساختن خانه مهمتر از مالکیت آن و یا جستجو برای یافتن، مهمتر از خود یافتن می‌باشد
همچنین به نظر وی مراعات نظم در رفتار، همان مراعات اخلاق در رفتار است. مدرسة مونتسوری با حذف بی‌نظمی که ناپسند بود، به کودک آزادی می‌داد که از آنچه پسندیده و مطابق نظم است، بهره گیرد.
انتقادات وارد بر مونتسوری
ویلهلم اشترن که کتاب روان‌شناسی آغاز کودکی او نخستین بار در سال 1914 انتشار یافت و تا مدت 25 سال تجدید چاپ می‌شد، چهار انتقاد اساسی به کارهای مونتسوری دارد که عبارت‌اند از:
1) فعالیت‌های مدرسة مونتسوری به اندازه کافی گسترده نیست و این مدرسه بیش از اندازه بر تعقّل محض تأکید دارند. بازی، ایجاد علائق گوناگون و پرورش تخیّل متأسّفانه نادیده گرفته می‌شوند.
2) کارهای مونتسوری اساس دقیق و علمی ندارد و در واقع انتقال عجولانة روش‌های تحصیلی به دوره‌ای از زندگی کودک است که با آنها بی‌مناسبت است.
3) مونتسوری نحوة استفادة کودک از وسایل را بی‌جهت به وسایل ساختة خود محدود می‌کند با اینکه مونتسوری دم از آزادی می‌زند، لکن محدود کردن کودک در استفاده از وسایل مزبور نقض آشکار ازادی است.
4) میزان یادگیری اجتماعی در مدارس مونتسوری کم است. چرا که او بیشتر به آموزش‌های فردی می‌پردازد.
از طرف دیگر کیلپاتریک هم مونتسوری را این طور نقد می‌کند:
«ناچاریم بگوییم که او به گواهی اصول اعتقادیش اساساً به میانة قرن نوزدهم تعلق دارد حدود 50 سال پیش از مرحلة کنونی رشته نظریة آموزش و پرورش». (کانل، ترجمه افشار، 1368، ص 292).
منبع:
1- کانل، و. ف.، 1368، تاریخ آموزش و پرورش در قرن بیستم، ترجمه حسن افشار، نشر مرکز، تهران.
مطالب مشابه :
برخي مشاغل منطقه افشار
سازمان آموزش و پرورش استان زنجان. آموزش و پرورش منطقه افشار. تست
بازدید علمی دانش آموزان دبیرستان امام خمینی(ره) منطقه افشار استان زنجان از دانشگاه بوعلی سینا و علوم
با نهایت تشکر از ریاست محترم اداره آموزش و پرورش منطقه افشار آموزش و پرورش منطقه افشار.
رزرو اینترنتی فرهنگیان در خانه معلم استانهای سراسر کشور
استفاده درست و بهینه از آموزش و پرورش نوین و کارآمد میتواند آینده ای بهتر را افشار. بلوار
هدف آموزش و پرورش از نظر مونّتسوری
آموزش و پرورش 50 سال پیش از مرحلة کنونی رشته نظریة آموزش و پرورش». (کانل، ترجمه افشار، 1368
بخشنامه هاي كليدي واحد آيين نامه ها وفارغ التحصيلان مركز سنجش وزارت آموزش و پرورش :
هاي كليدي واحد آيين نامه ها وفارغ التحصيلان مركز سنجش وزارت آموزش و پرورش افشار. داستان
برچسب :
اموزش و پرورش افشار