پاسخ به وزیر اقتصاد
آیا نرخ دلار بیتاثیر است؟
چکیده: نزدیک به دو هفته از تک نرخی کردن نرخ ارز توسط بانک مرکزی میگذرد و مسوولان امر معتقدند که قیمت دلار تک نرخی شده است. ...
1- نزدیک به دو هفته از تک نرخی کردن نرخ ارز توسط بانک مرکزی میگذرد و مسوولان امر معتقدند که قیمت دلار تک نرخی شده است.
تک نرخی به معنای آنکه بانک مرکزی دلار را به یک قیمت میفروشد و بازار
فرعی وجود ندارد، نه به آن معنا که بازار آزادی وجود نداشته و هرشخص به هر
دلیلی ارز بخواهد با همان قیمت در دسترس است. به هر حال به نظر میرسد که
نظر مسوولان با آنچه از دیدگاه علم اقتصاد تکنرخی خوانده میشود، متفاوت
است و اصولا اگر قرار بود تکنرخی به معنای وجود یک نرخ در بازار رسمی باشد
که دیگر نباید آن را یکی از دستاوردهای بانکهای مرکزی دانست. زیرا بانک
مرکزی میتواند دلار خود را به هر قیمتی عرضه کند و توجهی به قیمتهای
بازار هم نداشته باشد و در آن صورت هم اعلام کند که نرخ دلار، تک نرخی است.
در این میان همچنین اظهار نظرهایی از سوی برخی مسوولان صورت گرفته که
نشان میدهد اعتقادی به تاثیرگذاری نرخ بازار آزاد بر اقتصاد کشور ندارند.
این در حالی است که اتفاقا نرخ بازار آزاد حتی دارای اثرگذاری بیشتری از
نرخ بازار رسمی است.
2- بازار آزاد برای ارز در هر صورت وجود دارد، اگر این بازار به صورت
قانونی به فعالیت بپردازد، میشود بازار آزاد و اگر به صورت غیرقانونی و
قاچاق اعلام شود، میشود بازار سیاه! اما حذف نمیشود، دلیل حذف نشدنش هم
آن است که نیازها از طریق بازار رسمی تامین نمیشود که اگر تامین میشد،
اصولا نیازی به تهیه دلار از بازار سیاه نبود، حتی به منظور سفتهبازی. چون
زمانی که نرخ رسمی برای همه در دسترس باشد، انگیزهای برای سفته بازی هم
باقی نمیماند. همانطور که در دهه 80 این انگیزه به لطف تکنرخی کردن ارز
وجود نداشت و نگه داشتن دلار مانند نگه داشتن پول نقد در خانه بود. قاچاق
اعلام کردن مبادلات دلار و بازداشت دلالان و بستن صرافیها و... نیز، تنها
بازار سیاه دلار را سیاهتر میکند و دستیابی به ارز خارجی را با ریسک
بالاتری مواجه میسازد که در نتیجه مجددا باعث افزایش نرخ دلار در بازار
میشود؛ اما به هیچ وجه باعث حذف بازار سیاه و مبادلات در بازار سیاه
نمیشود. شاهد این ماجرا نیز حجم 14 میلیارد دلاری برآورد قاچاق کالا در
سال 89 است که یک چهارم واردات کالا دراین سال بوده است؛ یعنی هرچند که
قاچاق است، اما با این حجم در حال انجام است، آن هم قاچاق کالا که باید از
مرزهای ورودی کشور عبور کند و به لحاظ حجمی نیز قابل مقایسه با دلار نیست.
بنابراین میتوان متصور بود که قاچاق اعلام کردن مبادلات دلار نیز
نمیتواند تاثیر چندانی بر مبادلات این ارز خارجی و سایر ارزها باشد.
3- برخی از مسوولان اقتصادی کشور معتقدند که نرخ دلار آزاد در اقتصاد
بیتاثیر است. دراین خصوص اولین سوالی که مطرح میشود آن است که اگر نرخ
دلار آزاد بیتاثیر است، چرا دلار آزاد قاچاق اعلام شده و دلالان جمعآوری
میشوند؟ چه دلیلی دارد با نرخی مبارزه کنیم که هیچ تاثیری در اقتصاد
ندارد؟
اما نکته دوم در خصوص اثرات نرخ ارز آزاد بر اقتصاد است. فرض که نرخ ارز بازار آزاد یا سیاه به همان 10 هزار تومان برسد که از سوی مسوولان اقتصادی کشور بیتاثیر خوانده شده است، در این صورت بسیار واضح است که دستیابی به دلار بازار رسمی تا چه اندازه سودآوری خواهد داشت. تلاشها برای دستیابی به این رانت افزایش یافته و تقاضا برای واردات با نرخ رسمی نیز افزایش مییابد. در خوشبینانهترین حالت که تصور کنیم دلار رسمی تنها به واردکنندگان تعلق گرفته و صرف واردات میشود (که تصورش اندکی دور از ذهن است)، واردکننده به راحتی میتواند کالای موردنظر خود را در بازار داخلی برمبنای نرخ دلار غیررسمی به فروش برساند و از سود سرشاری بهرهمند شود که هم باعث افزایش سطح عمومی قیمتها شده و هم انگیزههای رانتجویی را افزایش میدهد. در این حالت میتوان متصور بود که تعزیرات حکومتی وارد شده و تلاش کند مانع از افزایش قیمتها شود.
این موضوع خود از دو جنبه تاثیرات وجود نرخ بازار آزاد را نشان میدهد، اولین اثر آنکه دولت هزینه زیادی را بابت افزایش نیروهای تعزیرات و بازرسی میپردازد (که اگر نرخ بازار آزاد نبود، چنین هزینههایی تحمیل نمیشد) و دوم آنکه بهرغم همهاین بازرسیها قیمتها افزایش خواهند یافت، چون اگر قرار بود قیمتها به وسیله بازرسیهای تعزیراتی افزایش نیابند، اقتصادایران تورمهای دورقمی و در برخی مواقع بالای 30 درصد را هیچگاه تجربه نمیکرد. هزینههایی که برای تشخیص واردکنندگان واقعی، تشخیص کالاهای اساسی، رصد کالاهای وارد شده به کشور و قیمت فروش آنها و... صورت میگیرد همه از اثرات اولیه وجود بازار غیررسمی است. در مرحله بعد نیز، افزایش انگیزههای رانت جویی، جذب نیروی کار به سمت فعالیتهای واسطهگری و اتلاف منابع ارزی، فساد اداری و... نیز از هزینههای به مراتب سنگینتری است که به واسطه وجود بازار غیررسمی به کشور تحمیل میشود.
مطالب مشابه :
ارز آزاد در بانکهاي دولتي، کيلويي چنده ؟!
در همين راستا اظهارات روز شنبه رئيس کل بانک مرکزي در بيست و دومين همايش سياستهاي پولي و بانکي در خصوص اينکه بعضي از بانکها ارز را در بازار آزاد به قيمت 1700 يا 1800 تومان فروختهاند و بانک مرکزي هم به همين دليل، از حساب بانکها به صورت ...
واردات كالا با ارز آزاد ممنوع نیست
واردات كالا همچون گذشته با ارز آزاد ممنوع نیست و واردكننده باید برای شفافیت، منشأ ارز خود را اعلام كند. گمرك جمهوری اسلامی ایران در واكنش به خبر ممنوعیت واردات با ارز آزاد اعلام كرد كه براساس مصوبات ابلاغی به گمرك جمهوری اسلامی ایران ...
تك نرخي شدن ارز، خواسته توليدكنندگان
مصطفی وعیدی با اشاره به قوانین جاری کشور در نوع قیمت گذاری مواد اولیه نوشته: پایه قیمت گذاری مواداولیه در بورس کشور بر اساس نرخ ارز آزاد می باشد در حالیکه محصولاتی که با این نوع مواد اولیه در خارج از کشور تولید و وارد ایران میگردد با قیمت ارز ...
محاسبه قیمت باقی خودروها با ارز آزاد
محاسبه قیمت باقی خودروها با ارز آزاد. اگرچه چندی پیش شورای رقابت نرخ تورم بخشی باقی خودروهای داخلی را براساس ارز مبادلهای به خودروسازان ابلاغ کرد اما با توجه به عدم دریافت این ارز، خودروسازان خواهان تعیین نرخ تورم بخشی این ...
قانون جدید ارز در ونزوئلا
قانون خرید و فروش ارز که از تاریخ 12 فوریه 2015 در کشور قابل اجراست سه نرخ برای ارز دولتی مبادله ای و ازاد در نظر گرفته است چه برای افراد حقیقی و حقوقی ساکن و یا غیر ساکن در کشور. بانک ها و صرافی ها از امروز 5 شنبه 19 فوریه ...
افزایش قیمت ارز، آهسته اما پیوسته
در سالهای اخیر، ارز نرخهای مرجع، مبادلهای، بودجهای و آزاد را تجربه کرده و بازار ارز با این چهار نرخ از ثبات لازم برخوردار نبود که این موضوع تاثیرات منفی بر اقتصاد کشور گذاشت. در حال حاضر نیز نزدیک شدن نرخ ارز آزاد و مبادلهای به ...
جدول قیمت دلار در ۳۳ سال گذشته
با پیادهسازی درست سیاست تک نرخی کردن نرخ ارز بساط ارز واردات و مسافرتی و … برچیده خواهد شد و دلار فقط با یک نرخ معامله خواهد شد و ارز دولتی و آزاد نخواهیم داشت. البته دولت برای اینکه دلار به جای تک نرخی شدن، چند نرخی نشود، ...
بررسی اثر مصوبه ارز آزاد بر سود شرکت های پتروشیمی
بخشنامه اخیر وزارت صنایع به بورس کالا در خصوص اعمال نرخ ارز آزاد در محاسبه قیمت محصولات پتروشیمی ، شرکت های این گروه را با تعدیل مثبت روبرو می سازد. در این گزارش اثر سودآوری را بر شرکتهای الفینی بررسی شده است .
پاسخ به وزیر اقتصاد
2- بازار آزاد برای ارز در هر صورت وجود دارد، اگر این بازار به صورت قانونی به فعالیت بپردازد، میشود بازار آزاد و اگر به صورت غیرقانونی و قاچاق اعلام شود، میشود بازار سیاه! اما حذف نمیشود، دلیل حذف نشدنش هم آن است که نیازها از طریق بازار رسمی تامین ...
واردات کالا با هر نوع ارز آزاد شد
در حالی براساس بخشنامه هفته گذشته گمرک این طور به نظر میرسید که واردات کالا با ارز آزاد ممنوع شده، اما امروز سه شنبه مسئولان گمرک و سازمان توسعه تجارت طی اظهاراتی این موضوع را رد کرده و از آزادی واردات کالا با هرگونه ارزی خبر دادند.
برچسب :
ارز آزاد