توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه

در دهه اخیر یکی از مباحث جهت ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و بخصوص برای فارغ التحصیلان این بخش بحث گلخانه و تولیدات گلخانه ای بوده است. حتی فراتر از این دستورالعملهایی جهت دریافت تسهیلات مورد نیاز احداث واحدهای گلخانه ای صادر شده تا متقاضیان با سهولت بیشتری به تسهیلات فوق دست یابند. اما به جرات می توان اقرار نمود که تعداد کثیری از آنها بدون اطلاعات فنی و علمی در زمینه تولید محصولات گلخانه ای ومدیریت گلخانه اقدام به تاسیس این واحدها نمودند که نهایتا" در اندک زمانی دچار شکست و سرخوردگی شده و از ادامه کار منصرف گشته اند.

لذا در این مقاله سعی شده تا ضمن نگاه اجمالی به این قضیه، راهکارهای اصولی و مراحل احداث گلخانه بصورت علمی و کارشناسانه ارائه گردد. بطورکلی هدف از احداث یک گلخانه صرف نظر از اینکه برای تولید گل و گیاهان زینتی باشد یا برای تولید سبزی و صیفی، ایجاد یک محیط مناسب و مطلوب از لحاظ عوامل موثر بررشد گیاه است که در این محیط، محصول یا محصولاتی تولید شوند که ضمن تامین حداکثر سودآوری با کمترین هزینه اداره شود.

مرحله نخست:

اولین و مهمترین گام در این راه این است که بدانیم گلخانه یک واحد تولیدی و تجاری است، نه یک واحد سرگرمی. لذا درصورتیکه بپذیریم این فعالیت یک فعالیت تجاری است، بنابراین باید پذیرفت که هیچ تجارتی را صرفا" با ملحوظات تئوری نمی توان به نتیجه رساند و کسب مهارت عملی و کارآموزی های جدی نیاز است تا فرد بتواند با اعتماد به نفس قدم بردارد. از دید پیشکسوتان فن گلخانه داری، طی دوره کارآموزی یک تا دو ساله جهت افرادی که تازه وارد این صنف می شوند الزامی است.

مرحله دوم:

جهت سرمایه گذاری در هر کار تجاری انجام مطالعات اقتصادی و فنی اجتناب ناپذیر است و عملا" نتایج طرح مورد نظر راهنمای سرمایه گذار می باشد. درخصوص احداث گلخانه، مواردی که باید مورد مطالعه قرار گیرند، عبارتند از:سرمایه قابل دسترس شامل منابع بانکی و شخصی.مهارتهای مدیریتی و آموزشهای فردی.نوع فعالیت یا تجارت (عمده، صنعتی یا جزئی).مطالعه نیازهای محیطی محصول مورد کشت.مطالعه بازار یا بازارهای قابل دسترس.دسترسی به نیروی انسانی کارآمد و کافی.محاسبه کلیه جوانب اقتصادی طرح.

البته انجام مطالعات صحرایی مانند نقشه برداری و توپوگرافی، هواشناسی، خاک و آب، دسترسی به سوخت مطمئن، دسترسی به جاده های اصلی و ... بسیار مهم و لازم الاجرا هستند. متاسفانه عدم توجه کافی به موارد یاد شده پروژه های زیادی را به بن بست کشانده، لذا هر مقدار وقت و هزینه در برآورد دقیق و تهیه طرح مطالعاتی منطبق بر واقعیات صرف شود، ارزشمند خواهد بود.

مرحله سوم:فاکتور مهم دیگر درا حداث گلخانه، خود سازه گلخانه می باشد. برخلاف آنچه تصور می شود سازه گلخانه دارای معیارها و استانداردهای مشخصی می باشد که گرچه در ایران هنوز بطور کامل رعایت نمی گردد، اما در کشورهای پیشرفته تر در صنعت گلخانه داری استاندارد و معیارهای فنی جامعی برای آنها تدوین گردیده است که کلیه سازندگان ملزم به رعایت آن می باشند. البته در این جا لازم به توضیح است که تدوین استاندارد سازه های گلخانه ای در ایران بدلیل تنوع اقلیمی کشور و تفاوتهای موجود بین ایران و اروپا از این لحاظ مبین این مساله است که کپی برداری از طرحهای اروپایی در ایران نمی تواند صحیح باشد و بطور قطع سازه های گلخانه ای در هر اقلیم تفاوتهایی دارند که بطور مستقیم بر عملکرد محصول، هزینه های تولید و مدیریت گلخانه تاثیرگذار است. همچنین از آنجا که گلخانه یک محیط زنده محسوب می گردد و نمی توان صرفا" از دیدگاه معماری به آن نگاه کرد، لذا بررسی و تحقیق در این خصوص نیازمند یک کار گروهی بین متخصصین کشاورزی، عمران، مکانیک و ... است. به هر حال درا ین مرحله یعنی ساخت سازه، مطالعه و مشاوره تخصصی با صاحب نظران از اهمیت ویژه ای برخورداراست.

کلیه متخصصین و صاحب نظران درا مر گلخانه داری براین عقیده هستند که ساخت صحیح و درست سازه گلخانه، متضمن دستیابی به پنجاه درصد از موفقیت پروژه است. این امر بطور مستقیم در مدیریت تولید محصول و محیط گلخانه دخالت دارد.مشکلاتی همچون شیوع بیماریهای قارچی، افت کیفیت و کمیت محصول، کنترل آفات و ... در یک گلخانه مطلوب قابل حل خواهد بود و متقابلا" در یک سازه غیر استاندارد با دشواریهای فراوان روبرو خواهیم شد. همچنین در یک گلخانه اصولی هزینه هایی که ناشی از مصرف برق برای تهویه، سوخت، سموم و ... بوجود می آیند نیز بطور چشمگیری کاهش می یابند.

مرحله چهارم:

مرحله آخر درخصوص احداث گلخانه، تجهیز گلخانه می باشد که شامل سیستمهای مختلف حرارتی، برودتی، آبیاری، تغذیه گیاهی، کنترل و ... است. سهل انگاری در این موارد نیز می تواند هزینه های تولید، تعمیر و نگهداری را تا پنجاه درصد و حتی بیشتر افزایش دهد.

انتخاب یک سیستم گرمایشی بدون محاسبات دقیق که از راندمان کافی برخوردار نباشد، مصرف سوخت شما را تا چهل درصد افزایش داده، ضمن اینکه ممکن است با انتشار گازهای سمی خطرات جدی برای محصول ایجاد نماید. همچنین بکارگیری سیستم تهویه و سرمایش بدون بررسی جوانب فنی آنها، جز اتلاف سرمایه و صرف هزینه های دائمی نتیجه دیگری دربر نخواهد داشت.

از طرفی بکارگیری درست تجهیزات و تاسیسات مورد نظر نیازمند یک سیستم کنترل خودکار می باشد که خطاهای انسانی را به حداقل کاهش دهد و هزینه های مربوطه نیز با بکارگیری این روش درحدود قابل توجهی کاهش خواهند یافت.

بنابراین بطورخلاصه می توان عنوان کرد که گلخانه یک سازه با ابعاد مختلف و زنده محسوب می گردد که هرجزء آن اثرات مستقیمی بر رشد محصول و نهایتا" کیفیت، کمیت و مدیریت محصول دارد که در پایان اثر خود را در افزایش سود و کاهش هزینه ها نشان خواهد داد.

برخی از استانداردهای لازم جهت احداث گلخانه به شرح ذیل می باشد:

حداقل مساحت پروژه 3000متر مربع

احداث سازه های لازم بهم پیوسته ا ارتفاع حداقل 4 متر با دریچه های سقفی و كناری به جای تونلهای كوانست

سیستم گرمایشی از نوع آبگرم بجای هوای گرم

سیستم خنك كننده (تهویه) از نوع فن و پد

منبع :سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران

توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه

مطالب مشابه :

دانلود پروژه کارآفرینی راه اندازی گلخانه

میزان سرمایه لازم برای ساخت گلخانه در سال91 چقدر است؟

طرح ریزی یک گلخانه خانگی

توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه

بهینه سازی مصرف سوخت در گلخانه های خیار درختی استان یزد

طرح توجیهی احداث گلخانه