پوریای ولی

محمود پوریای ولی یکی از پهلوانان به نام ایرانی است که در مردانگی و ورزشهای زورخانه‌ای و پهلوانی ید بالایی داشته است. در برخی کتاب های خطی قدیم بجای «پوریا» ، «پیریار« ، »پوربای» ، «بوکیار» و «بهوکیار» نوشته اند. همچنین کلمهٔ ولی نیز برای تأیید بزرگی مقام اوست ، کلمه ای که به آخر نام پیشوایان تصوّف و عرفان اضافه می کردند.

مقبرهٔ او در شهر خیوه ، ۲۵ کیلومتری جنوب شهر اورگنج مرکز استان خوارزم ازبکستان می باشد. این مقبره خود یک مجموعهٔ فرهنگی - تاریخی است و در فاصلهٔ قرن های هشتم تا چهاردهم هجری (۱۴ تا ۲۰ میلادی) برای بزرگداشت نام «پهلوان محمود» پسر پوستین دوزی که علاوه بر پهلوانی ، شاعری توانا (تخلّص قتالی) و جوان مردی مردم دار نیز بود ، ساخته شده است.

علاوه بر رباعیاتی که از وی باقی مانده است ، برخی معتقدند مثنوی کنزالحقایق نیز از آنِ اوست. این مثنوی در سال ۷۰۳ سروده شده است.

سال دقیق ولادت او و مدّت عمرش معلوم نیست ، امّا در کتاب های مختلف وفات او را سال ۷۲۲ه.ق ذکر کرده اند. ولی با توجّه به اینکه زمان سرودن کنزالحقایق را ۷۰۳ هجری ذکر کرده اند و بنا به اظهار خودش:

چه خفتی عمر بر پنجاه آمد

کنون بیدار شو گرگاه آمد

می توان گفت که سال تولد او باید ۶۵۳ هجری بوده باشد.

شهرت پوریای ولی تنها به دلیل پهلوانی هایش نیست بلکه مردم منطقه او را به داشتن خصایل نیکوی اخلاقیِ معلّم ، مرشد ، صوفی و مرد خدا می شناسند. حرم او از پر رونق ترین مکان ها در منطقه است که هر روز مردم کثیری از اطراف و اکناف فرارود و بویژه خوارزم برای زیارت و راز و نیاز با خدای خود به آنجا می روند. لازم به ذکر است که در «ایشان قلعه» امیران و صاحب منصبان زیادی مدفون اند امّا امروزه از هیچ یک از آنها نامی برده نمی شود و تنها نام پهلوان محمود پوریای ولی و حرم اوست که همچنان زنده است.

در مورد وجود مقبره پهلوان نامی ایران پوریای ولی در شهر خوی ، بر اساس تحقیق و نوشته هایی استاد علی صدرایی(نویسنده ومحقق)می باشد. ایشان در این زمینه دو سند مهم به شرح زیر آورده اند .

۱-در یک طومار قدیمی در عهد صفویه و در حدود ۴۰۰ سال قبل به روی پوست آهو نوشته شده است صراحتاً آمده است که پهلوان نامی ایران از شهرستان خوی بود ، متن کامل و تصویر طومار در کتاب <ورزش باستانی ایران > نوشته دکتر پرویز ورجاوید آمده است .

۲- در کتاب خطی <مرآت الشرق > که شرح حال ۶۸۰ دانشمند شیعه قرنهای ۱۳و ۱۴ هجری قمری ذکر شده ، زندگینامه پهلوان پوریای ولی و وجود مزارش در گورستان <پیر ولی > خوی قید شده ،در این کتاب به سنگ قبر پوریای ولی هم اشاره شده و در عین سنگ نوشته ،قید شده است .در سنگ نوشته اسامی ۷تن از اجداد پوریای ولی ذکر شده است.نام پرش محمود ونام پسرش نیز محمود بوده چنانچه این رسم در بین مردم خوی و منطقه مرسوم بوده وهنوز هم وجود دارد کسانیکه به پرخود علاقه بسیار دارند . برای زنده نگه داشتن نامش ، فرزند خود را نیز به آن ذکر می کنند در آن سنگ قبر فوت پوریای ولی به سال۸۲۰هجری قمری ذکر شده است . ده فرمان مشهور جوانمردی که پوریا به یادگار مانده جزو اصول ورزش باستانی کشور است. نکته مهمی که برایم حائز اهمیت است اینه که بنده خودم که زادگاهم خوی می باشد در این مورد تال بحال چیزی نشنیده ام ، بدتر از آن اینکه وقتی عکس مربوط به مقبره پوریای ولی را دیدم بسیار متاٌثر شدم از اینکه مکانی به این باارزشی تنها خرابه ای بیش باقی نمانده آنهم در ساخت وسازهای یکی دو نسل دیگر حتی از این خرابه فعلی نیز چیزی باقی نخواهد ماند ، در پایان از مسئولین شهر خوی می خواهم نسبت به این قضیه بی توجهی ننمایند و نسبت به باز سازی این مکان با ارزش باستانی اقدام نمایند .

مطلب زیر از سایت باشگاه خبرنگاران دانشجوی ایران گرفته شده است:

بر اساس اسناد معتبر تاریخی پوریای ولی پهلوان اسطوره‌ای ایران در خوی دفن شده است

پوریای ولی

مطالب مشابه :

نگاهی کوتاه به اشعار مولوی

مولانا جلال الدين محمد بلخي

مقاله " شيوه بيان مولوي در مثنوي "

تحقیق در مورد حافظ

سنائی

پوریای ولی

زندگی نامه عطار نیشابوری

مولوی