دستگاه گردش خون دوزیستان

دستگاه جریان خون دوزیستان

وظیفه ی دستگاه گردش خون رساندن مواد لازم به اندام ها و بافت های مختلف بدن و گرفتن مواد زائد از آن ها و رساندن به اندام های دفع (مانند کلیه ها) است.

به طور کلی کارهای عمده ای که توسط این دستگاه انجام می شود. به قرار زیر است:

1- گرفتن اکسیژن از اندام های تنفسی و رساندن آن به بافت های بدن و در عین حال گرفتن گازکربنیک از بافت ها و رساندن آن به اندام های تنفسی.
2- گرفتن مواد غذایی جذب شده و آب، از لوله ی گوارش و رسانیدن آن ها به اندام های مختلف بدن.
3- رساندن مواد غذایی از جایی به جای دیگر جهت تغذیه اندام ها.
4- گرفتن هورمون های غدد درون ریز و رساندن آن ها به اندام هایی که آن ها را لازم دارند.

برای بررسی بهتر دستگاه گردش خون یک قورباغه را مورد مطالعه قرار می دهیم:

دستگاه جریان خون قورباغه، شامل قلب، (Heart) سرخ رگ ها (Arteries)، موی رگ ها (Cupillaries)، سیاه رگ ها (Relin)، رگ های لنفی (lumph vessels)، خون و لنف است.

قلب اندامی ماهیچه ای و گلابی شکل است و در یک کیسه به نام دل پوش قرار دارد. این کیسه از مایعی به نام لنف پر شده است. باز و بسته شدن قلب باعث جریان خون و لنف می شود. قلب در لاروهای ماهی شکل دوزیستان یک دهلیز و یک بطن دارد و تمام خون آن سیاهرگی و بدون اکسیژن است. اما قورباغه بالغ دارای دو دهلیز و یک بطن است.

خون شامل پلاسما (Plasma) ست که مایعی شفاف است با یاخته های آزاد (Blood corpuscles)

پلاسما دارای آب، مواد معدنی، مواد آلی، گازها، هورمون ها و ... می باشد.

گلبول های قرمز (گویچه های سرخ) (Read blood cells) یا اریتروسیت ها (Erithrocytes)، هموگلوبین (رنگ های تنفسی) (Hemogolobin) است.

و در قورباغه ها هسته دار و تخم مرغی شکل و بزرگ است. وظیفه ی آن بردن اکسیژن به بافت های بدن است. تعداد گویچه های سرخ در حدود 400000 عدد در هر میلی متر مکعب خون است.

گلبول های سفید (گویچه های سفید) (White blood cells) یا لکوسیت ها

(Leucocytes) اشکال گوناگون و وظایف مختلفی دارند. بیگانه خواری

(Phagocytes) از آن جمله است. تعداد آن ها در حدود 7000 در هر میلی متر مربع خون است.

دانه های کوچک دیگری نیز در خون وجود دارد. پلاکت ها که در خون شناور بوده و ترمبین تولید می نمایند.

یاخته های خون (به ویژه) در مغز استخوان ها یا در سپرز (Spleen) (طحال) تولید می شود.

همچنین یاخته های پیر خون در طحال از بین می رود.

سرخ رگ ها که خون را از قلب خارج می کنند با یک بافت توپوشی (Endothelium) که از بافت پوششی ساده و مخاط زیر آن، تشکیل یافته است. در دیواره ی سرخ رگ ها علاوه بر بافت توپوشی، تارهای ماهیچه ای صاف، بافت هم بندی و تارهای کش دار وجود دارد.

این تارها در مقابل انقباض بطن که باعث وارد شدن خون، با فشار به داخل سرخ رگ ها می شود. مقاومت می نماید.

سرخ رگ ها به تدریج که از قلب دور می شوند. دیواره ی آن ها نازک تر می گردد. همچنین باریک و شاخه شاخه شده تا در تمام بدن پخش شده و به موی رگ ها منتهی می شوند.

دیواره ی مویرگ ها از بافت توپوشی تشکیل یافته است. غذا، اکسیژن، دی اکسید کربن، پلاسما، بعضی گلبول های سفید یا یاخته های لنفی و بعضی مواد دیگر از دیواره ی نازک مویرگ ها خارج می شود...

مویرگ ها به هم متصل شده، سیاهرگ های کوچک را تشکیل می دهند. از اتصال سیاهرگ های کوچک به یکدیگر، سیاهرگ های بزرگتر به وجود می آید. که همان رگ هایی هستند که خون را به قلب باز می گردانند. ساختمان آن ها تقریباً شبیه سرخ رگ هاست با این تفاوت که دیواره ی سیاهرگ ها نازک است و تارهای ماهیچه ای و تارهای قابل کشش آن ها کمتر از سرخ رگ هاست. فشار خون در سیاهرگ ها کمتر از سرخ رگ هاست.

خون از سیاه رگ ها به جز سیاه رگ های ششی به سینوس سیاهرگی ریخته از آن جا به دهلیز راست می ریزد و سپس به بطن وارد می شود.

ساختمان و چگونگی کار بطن طوری است که هنگام انقباض بیشتر خون سیاهرگی وارد سرخ رگ ششی می گردد و از آن جا برای تبادلات گازی (اکسیژن و دی اکسید کربن) به شش ها می رود و پس از این کار به دهلیز چپ باز می گردد. و از آن جا دوباره وارد بطن شده و انقباض آن باعث می شود که بیشتر خون اکسیژن دار وارد پیاز آئورتی بشود.

خون به وسیله ی سایر سرخ رگ ها به اندام های گوناگون بدن می رود.

تقریباً سرخ رگ های هر اندام به نام همان اندام نامیده می شود. مانند سرخ رگ سر و گردن، دست و پاها، کبدی، روده ای، پوستی، کلیوی و ...

دستگاه گردش خون دوزیستان

مطالب مشابه :

دستگاه گردش خون

سیستم گردش خون بدن

دستگاه گردش خون دوزیستان

گردش خون پایه چهارم ابتدایی

درس علوم تجربی چهارم ابتدایی+بخش 12+ دستگاه گردش خون+سوالات