بررسي كارائي طرح انتخاب مديران توسط معلمان مدرسه

چكيده

اين تحقيق در شهرستان مرند انجام گرفته است در اين پژوهش 388 نفر از معلمان نمونه آماري را تشكيل مي دهند روش مطالعه در اين پژوهش تحقيق توصيفي از نوع علي ومقايسه اي مي باشد . ابراز اصلي پژوهش ، پرسشنامه بسته پاسخ است . براي جمع آوري داده ها به مدارس مراجعه گرديد ه پرسشنامه ها در اختيار معلمان قرار داده و نحوه تكميل كردن پرسشنامه ها وعلت تحقيق به آنان توضيح داده شد . براي آزمون فرضيه ها وتوصيف ها داده ها از روشهاي آماري آزمون x2,t (خي دو ) جداول فراواني، ميانگين ، انحراف معيار ، واريانس نمودارهاي ستوني وهيستوگرام استفاده گرديده است.

مقدمه :

مديرت يك از ابعاد زندگي اجتماعي است كه از آغاز زندگي اجتماعي به اشكال متعددي وجود داشته است از زماني كه انسانها زندگي گروهي را آغاز نمودند براي گريز از بي نظمي وتامين نيازها افرادي به عنوان سرگروه پيدا شدند. مي توان گفت سرگروه همان مدير است كه به اعضاي گروه نظم مي بخشد وكارهاي افراد را در جهت رسيدن به اهداف گروه رهبري مي كند كه از دير باز به صورت سنتي وجود داشته است.

با پيشرفت زندگي اجتماعي روابط اجتماعي پيچيده گرديد ومسائل و مشكلات جديدي پديدار شد كه متناسب با آن مديران كار آزموده وارد عمل شدند با آغاز انقلاب صنعتي علم مديريت به تدريج جهت پاسخگويي به نيازهاي جامعه صنعتي رشد و توسعه مي يافت و افراد براي بر عهده گرفتن مديريت ، به علم مختص آن مجهز مي شوند اين روند همچنان ادامه پيدا كرده و روز به روز فنون خاص مديريت جهت پيشبرد هر سازماني ابداع مي گردد تا آن سازمان هر چه بهتر و بيشتر بتواند اهداف خود را عملي سازد.

بدون شك مدير هر سازماني نقش كليدي آن را برعهده دارد به شرطي كه به فن مديريت مجهز باشد . به نظر مي رسد مجهز بودن به فن مديريت هر چند كه لازمه نقش مديريت است اما كافي نيست . مدير مي تواند اعضاي سازمان را در جهت نيل به اهداف سازمان رهبري كند، بين اعضاي گروه همكاري ايجاد كند ، كاركنان را درامور سازمان مشاركت دهد كه در بين اعضاي آن سازمان مقبوليت ومحبوبيت داشته باشد . براي رفع اين مشكل از سال 1381 در مدارس كشورطرح انتخاب مديران توسط معلمين آغاز شده است. به نظر مي رسد اين اقدام بتواند مقبوليت و محبوبيت مديران را بالا بوده و مدارس بتوانند هر چه بيشتر در جهت رسيدن به اهداف سازمان جامه عمل بپوشانند .

آزمودنيها يا شرکت كنندگان:

اين پژوهش به شيوه توصيفي واز نوع علي – مقايسه اي صورت گرفته است .

براي تعيين حجم نمونه ابتدا مدارسي كه داراي مديران انتخابي بودند مشخص شده سپس مدارسي كه از نظر اقتصادي واجتماعي مشابه با آنها بوده مشخص گرديد. سپس از بين معلمان آنها 400 نفر به صورت تصادفي انتخاب شده و پرسشنامه در بين آنان تكميل گرديد . تعداد نممونه از طريق فرمول زير بدست آمده است.

بعد از تكيمل پرسشنامه ها 12 مورد به جهت خالي بودن و علامت زدن به بيش از يك خانه در جوابها حذف گرديده است . بنابر اين حجم نمونه در اين پژوهش 388 نفر بوده است .

جدول شماره (1) پراكندگي معلمان بر اساس دوره تحصيلي

دوره تحصيلي

فراواني

درصد فراواني

ابتدايي

راهنمايي

متوسطه

156

125

107

2/40

2/32

6/27

جمع

388

100

ابراز مورد استفاده در اين پژوهش پرسشنامه بسته پاسخ مي باشد سئوالات بر اساس طيف كيلرت وچند جوابي تنظيم گرديده است پرسشنامه حاوي 26 سوال بوده وبي نام مي باشد در ابتداي پرسشنامه توضيحاتي جهت جلب پاسخگويان واهداف تحقيق آورده شده است.

پرسشنامه محقق ساخته است . در ساخت پرسشنامه از الگوي پيشنهادي درجهت خود سنجي مديران (سلطاني،1377) و مهارت انسان مديران واندازه گيري ميزان آن(سلطاني ،1377) وتمرين خود سنجي مديران (پرداختچي،1377) نيز استفاده شده است براي تعيين روائي ابزار اندازه گيري آن را در اختيار دو تن از صاحب نظران قرار داده وبراي تعيين روائي سازه ه اي نتايج پژوهش با نظريه هاي ارائه شده وساير تحقيقات مرتبط مقايسه گرديد ه است.

براي تعيين اعتبار وسيله اندازه گيري روشهاي متعددي وجود دارند . چون ابزار از چند ين مجموعه سوال تشكيل شده وسوال هم وزن نيستند وپرسشنامه ها بي نام هستند به همين علت از آلفاي كرانباخ استفاده شده است.

ابزار اندازه گيري متناسب با سئولهاي وفرضيه ها ي پژوهش و با توجه به معرفهاي متغيرها در تغريف عمليات تنظيم گرديده است.

شيوه اجرا

بعد از مشخص شدن مسئله پژوهش اهداف مطالعه مطابق مسئله وبا توجه به تحقيقات انجام يافته تعيين گرديد . بر اساس اهداف مطالعه وتحقيقات انجام شده نظريه هاي روانشناسي فرضيه هاي ارائه شده است تعاريف عملياتي متغيرهاي فرضيه ها در زير آمده است.

كارايي ميزان : در اين پژوهش كارايي مديران از طريق معرفهاي مشاركت معلمان در امور مدارس رضايت معلمان از مدير مدرسه شايستگي مديران از نظر معلمان وپيشرفت تحصيلي مدرسه سنجيده مي شود .

معرفهاي كارايي خود نيازمند معرفهاي درجه دوم هسند كه در زير آوزده مي شود .

مشاركت دادن معلمان در امور مدرسه :مشاركت معلمان از طريق معرفهاي پذيرش متقابل نظرات ، فرصت اظهار نظر در امور مدرسه همكاري وهمفكري معلمان مفيد بودن شوراي معلمان درحل مشكلات استفاده از نظرات معلمان درانجام وظايف شغلي و روابط انساني تقويت روحيه گروهي سنجيده مي شود.

رضايت معلمان از مدير مدرسه : رضايت معلمان از طريق معرفهاي خودداري ازتحميل نظرات به معلمان بدون تعصب قضاوت كردن در مقابل معلمان عدم استفاده از زور وتهديد توسط مدير با احترام برخورد كردن ايجاد محيط صميمي در مدرسه استفاده از تشويق وتحسين منطقي مهربان بودن با معلمان سنجيد مي شود.

شايستگي مديران از نظر معلمان : شايستگي مديران از طريق معرفهاي منظم بودن وبموقع حضور يافتن در سركار رسيدگي به نحوه تدريس معلمان آگاهي به اصول وفنون مديريت اهميت دادن به پيشرفت تحصيلي مدرسه وفراهم آوردن فرصت هاي ياديگري دوري از تحميل نظرات عدم استفاده از تهديد برقراري روابط انساني صحيح استفاده از تشويق در انجام ظايف شغلي معلمان همكاري و همفكري با معلمان استفاده از عقايد ونظرات معلمان تقويت روحيه گروهي در معلمان تامين امكانات مورد نياز معلمان در امر تدريس سنجيده مي شود.

پيشرفت تحصيلي مدرسه : پيشرفت تحصيلي از طريق در صد قبولي مدرسه در خرداد 1383 سنجيده شده است .

لازم به توضيح است كه مدارس ابتدايي با يكديگر مدارس راهنمايي با هم و مدارس متوسطه نيز باهم بطور جداگانه از لحاظ پيشرفت تحصيلي مقايسه خواهند شد.

نتايج

فرضيه هاي تحقيق با روشهاي آماري متناسب با متغير ها مورد آزمون قرار گرفت وميزان همبستگي متغيرها با يكديگر تعيين گرديد. در خلال آن متغيرهاي تعديل كنندعه در رابطه با طرح انتخاب مديران مورد بررسي قرار گرفت .

فرضيه ها ي تحقيق عبارتنداز:

1- مشاركت معلمان در امور مدارسي كه داراي مديران انتخابي هستند بيشتر از مدارسي است كه داراي مديران انتصابي هستند .

2- رضايت معلمان از مديران انتخابي بيشتر از مديران انتصابي است .

3- مديران انتخابي توسط معلمين شايستگي بيشتري از مديران انتصابي از نظر معلمان دارند .

4- پيشرفت تحصيلي مدارس كه داراي مديران انتخاب هستند بيشتر از مدارس است كه داراي مديران انتصابي هستند .

5- كارايي مديران انتخابي با مديران انتصابي متفاوت است .

فرضيه اول ، سوم ، چهارم و پنجم رد شده وفرضيه دوم تائيد شده است

بحث ونيتجه گيري:

با توجه به نتايج حاصله از پژوهش از نظر معلمان مديران مدارس (انتخابي وانتصابي) از جهت مشاركت رضايت شايستگي كارائي در سطوح بالايي قرار دارند بيشتر معلمان معتقد هستند كه مديران بهتر است توسط خود معلمان انتخاب شوند . مردان نسبت به زنان تمايل بيشتري به انتخابي بودن مديران دارند .

مشاركت ورضايت معلمان شايستگي وكارائي مديران وپيشرفت تحصيلي دانش آموزان متغيرهاي هستند كه در ارتباط با انتخابي يا انتصابي بودن مديران مورد بررسي قرار گرفتند در بين اين متغيرها رضايت معلمان با انتخابي يا انتصابي بودن مديران رابطه معني داري دارد . البته تفاوت ميانگين رضايت معلمان از مديران خيلي ناچيز مي باشد .

يافته هاي اين پژوهش باتحقيقات ديگري كه در اين زمينه صورت گرفته هماهنگي دارد.

باصر (1379) و ثروتي (1381) وعشقي (1382) به اين نتيجه دست يافته اند كه اكثريت معلمان معتقد هستند كه مديران مدرسه انتخاب شوند . پژوهش حاضر نيز اين امر را تائيد كرده است بر اساس يافته اهاي باصر(1379) معلمان زن كمتر از معلمان مرد نسبت به مشاركت درانتخاب مدير علاقه نشان مي دهند. و براساس يافته هاي ثروتي (1381) بين نظر معلمان زن ومرد نسبت به طرح انتخاب مديران تفاوت معني داري مشاهده نشده و هردو گروه با اكثريت معتقد به شيوه گروهي بودند . نتايج يافته هاي اين تحقيق نيز نشان ميدهد كه زنان نسبت به مردان تمايل كمتري نسبت به انتخابي بودن مديران از خود نشان مي دهند با اين حال اكثريت هر دو گروه با انتخابي بودن مديران موافق هستند عشقي(13829 به اين نتيجه دست يافته است كه معلمين معتقدند كه مديران انتخابي در جلب رضايت معلمان و ابجاد تفاهم وهمكاري بين آنان موفق ترند . يافته هاي اين پژوهش نيز نشان مي دهد كه معلمان رضايت بيشتري از مديران انتخابي نسبت به مديران انصابي دارند . عشقي (1382) معني داري مشاهده نشده است . يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهد كه بين كارائي مديران انتخابي وانتصابي تفاوت معني داري وجود ندارد يافته هاي ثروتي(1381) نشان ميد هد كه علي رغم اجراي شيوه نامه جديد انتخاب مديران در بيشتر موارد نظر اداره پررنگ وتعيين كنند ه بوده است مصاحباتي كه درحين تكميل پرسشنامه ها با معلمين صورت مي گرفت در بيشتر مدارس كه داراي مديران انتخابي بودند معلمين از نحوه برگزاري ناراضي بوده و اذعان مي نمودند كه اداره در انتخاب مدير مدرسه نظر خود را تحميل نموده يا براي مديريت تنها يك نفر كانديدا بوده است .

مطابق نظريه اقتضاي فيدلر در رهبري كمك رهبر به اثر بخشي گروه هم به ويژگي هاي خ ود رهبر بستگي دارد وهم به مساعد بودن شرايط وموقعيتها باتوجه به اينكه شرايط و موقعيتهاي مدارس تقريباً‌مشابه بوده وعوامل متعددي از قبيل اجتماعي اقتصادي سياسي ضوابط اداري محدوديتهايي براي مديران ايجاد مي كند واين امر تاحد زيادي از بروز استعدادهاي ذاتي مديران ممانعت به عمل مي آورد واز طرف ديگر به نظر مي رسد در ساخت اداري انگيزه لازم براي مديران در نظر گرفته نشده است ايراد گرفتن از مديران كافي نيست بلكه بايد پاداشهايي متناسب با ميزان موفقيت مديران مطابق ملاكهاي عيني ومنطقي داده شود در اين حالت است كه مديران تفاوتهاي خود رانشان خواهند داد به همين علت نيز تفاوت معني داري بين مشاركت شايستگي كارائي مديران وجود ندارد .

مطابق نظريه تعاملي هلدنر (1985) معتقذ است رهبري يك خيابان دو طرف است .

فرآيندي است از نفوذ متقابل بين رهبران وپيروان در يك موقعيت معين اين رويكرد رهبري تبادلي تاكيد مي كند كه رهبران وپيروان با يكديگر تعامل دارند واينكه رهبران اثر بخش بايد به طرقي رفتار كنند كه نيازهاي پيروان آنان بر آورده شود اگر مردم احساس كنند كه فرصتي براي بيان عقايد خود دارند بيشتر احتمال دارد كه ازرهبران حمايت كنند(تايلر و همكاران 1985) .

بنابر نظريه تعاملي، مديران انتخابي مورد علاقه معلمان بوده و بين مدير معلمان نفوذ متقابلي وجود دارد . به همين علت نيز رضايت از مديران انتخابي نسبت به مديران انتصابي بيشتر است .

منابع

1-باصر . ناصر.(1379) بررسي نظرات كادر اداري ومديران و.معلمين در مورد شرايط انتخاب مديرپژوهشكده تعليم وتربيت تبريز.ص112.

2-پرداختچي ، محمد حسن.(13779 تمرين خود سنجي مديران فصلنامه مديريت در اموزش وپرورش،17،صص45،50.

3-پي رابينز، استيفن (1374) مديريت رفتار سازماني (علي پارسائيان مترجم) تهران : وزارت امور خارجه (1911).

4-ثروتي گرگري، اسداله (1381) بررسي نظرات معلمان در مورد شيوه نامه جديد انتخاب مديران آموزش وپرورش جلفا.

5-ريتزر، چورج (1374) نظريه جامعه شناسي در دوران معاصر(محسن ثلاثي ، مترجم). تهران : انتشارت علمي .

6-عشقي ، قاسم .(1382). بررسي ديدگاه معلمان دوره ابتدايي پشت به انتخاب مديران مدارس توسط كادر مدرسه پايان نامه كارشناسي ارشد. مديريت شمال غرب كشور.

7-سرمد، زهره ، وبازرگان ، عباس ، وحجازي ، الهه .(1378) روشهاي تحقيق در علوم رفتاري.تهران : نيل.

8-سلطاني ، ايرج (1377،زمستان ) الگويي پيشنهادي در جهت خود سنجي مديران . فصلنامه مديريت در آموزش و پرورش ، 20 صص37 ، 41.

9-سلطاني ، ايرج (1377،بهار) مهارت انساني مديران مدارس واندازه گيري ميزان آن فصلنامه مديريت در آموزش و پرورش ،17،صص29،34.

10-سليقه دار ، ليلا (1381) مديريت و مشاركت رشد مديريت مدرسه 3،صص4.5.

11-علاقه بند ، علي(1377 ، زمستان ) جو سازماني مدرسه فصلنامه مديريت در آموزش و پرورش..صص4و13.

12-كريمي ، يوسف (1379) روانشناسي اجتماعي تهران : ارسباران .

13-ميركمالي ، سيد محمد (1379) روابط انساني در آموزشگاه تهران : نشر يسطرون .

14-نيكنامي، مصطفي (1375،پاييز) مفاهيم كارايي اثر بخشي مديران مدارس .فصلينامه مديريت در اموزش و پرورش ، 15،صص14و1 9.

15-هومن ، حيدر علي (1371) .، پايه هاي پژوهش در علوم رفتاري .تهران : ديبا

بررسي كارائي طرح انتخاب مديران توسط معلمان مدرسه

مطالب مشابه :

فیش حقوق معلمان

آدرس وب سایت آموزش پرورش ( بخشنامه )( فیش حقوقی ) آذربایجان غربی

لیست تحقیقات موجود در کمیته پژوهشی مرند

بررسی تعهد حرفه ای معلمان

بررسي كارائي طرح انتخاب مديران توسط معلمان مدرسه

لیست پایان نامه های قراردادی کمیته پژوهشی مرند

نمونه یک طراحی آموزشی