واژه

لغت

توضيحات

اولین کامپیوتر ترانزیستوری همه منظوره 

در سال 1954 اولین کامپیوتر همه منظوره ترانزیستوری به نام TRADIC در ازمایشگاههای بل ساخته شد . برای ساخت این کامپیوتر از 800 ترانزیستور استفاده شد . از این نقطه به بعد نسل جدیدی از کامپیوترها که در ان ترانزیستور به عنوان پایه مدار داخلی سیستمهای کامپیوتری جایگزین تیوپهای خلا گردید ، اغاز شد . این کامپیوتر کامپیوتری بود که با موفقیت در هواپیماها مورد استفاده قرار گرفت . 

کوبول 

نام به زبان برنامه نویسی است که بین سالهای 1959 و 1961 ابداع گردید و تاکید ان روی ساختارهای داده ای و همچنین تشابه ظاهری ان با زبان انگلیسی باعث پذیرش و کاربرد وسیع ان به خصوص در زمینه های تجاری شده است . برنامه های کوبول طولانی اما برای خواندن اسان هستند زیرا اکثر فرمانها با انگلیسی شباهت دارند . بنابراین برنامه نویس می تواند به مستند سازی برنامه بپردازد و نگهداری و بهبود برنامه حتی در صورت تغییرات فراوان اسان می باشد . 

Codasyl 

در سال 1959 ، گروهی از متخصصین کامپیوتر در دانشگاه پنسیلوانیا در کمیته ای گرد هم امدند و به بررسی مسائل ناشی از عدم transportability پرداختند . نام این کمیته Codasyl و نتیجه کار ان زبان برنامه سازی کوبول بود . یکی از اشخاص با نفوذ این گروه ، گریس هاپر بود که اولین کامپایلر را طراحی و پیاده سازی نمود . وی یکی از پیشکسوتان زبانهای برنامه سازی است . 

transportability 

برنامه هایی که برای یک کامپیوتر نوشته می شدند را نمی شد در کامپیوترهای دیگر اجرا نمود . 

CORBA 

مجموعه اشخاصی است که در سال 1992 توسط Management GroupObject ابداع شد و طی ان شی ءهای یک برنامه با شی ءهای برنامه های دیگر ارتباط برقرار می کنند ، حتی اگر برنامه ها با زبان های برنامه سازی مختلف نوشته شده باشند و در محیطهای مختلف اجرا شوند . برنامه ها در خواست خود را برای شی ء ها از طریق ORB ( Object Request Broker ارائه می دهند ، از این رو نیاز به دانستن ساختار برنامه ای که شی ءها متعلق به ان هستند ندارند . 

CP/M 

معرف خانواده ای از سیستم های عامل است که گری کیل دال ان را در سال 1976 در شرکت دیجیتال ریسرچ برای ریز کامپیوترهای مبتنی بر ریزپردازنده های اینتل ، طراحی کرد . اولین سیستم از این سری ، یعنی CP/M-80 ، متداولترین سیستم عامل ریز کامپیوترهای بر پایه 8080 و Z80 بوده است . شرکت دیجیتال ریسرچ خط تولید CP/M را ادامه داد و نسخه های دیگری از ان مثل CP/M-86 برای کامپیوترهای بر پایه 8086/8088 و CP/M-68k را برای کامپیوترهای بر پایه 68000Motorola ارائه نمود . 

واحد پردازش مرکزی 

واحد پردازش مرکزی که واحد محاسباتی و کنترلی کامپیوتر است که دستورالعملها را تفسیر و اجرا می کند . کامپیوترهای بزرگ و مینی کامپیوترهای قدیمی بردهایی پر از مدارهای مجتمع داشته اند که عمل واحد پردازش مرکزی را انجام می داده است . واحدهای پردازش مرکزی ، تراشه هایی که ریز پردازنده نامیده می شوند ، امکان ساخت کامپیوترهای شخصی و ایستگاههای کاری را میسر ساخته اند . در اصطلاح عامیانه CPU به عنوان مغز کامپیوتر ساخته می شود . 

کنترل چرخه ای زوائد 

کنترل چرخه ای زوائد رویه ای است که کنترل خطاهای مخابره داده ها مورد استفاده قرار می گیرد . در این رویه ، با انجام محاسبات پیچیده ، عددی بر اساس داده های مخابره شده حاصل می گردد . بخش فرستنده ، قبل از مخابره داده ها ، این محاسبه را انجام داده و نتیجه را به بخش گیرنده می فرستد گیرنده نیز همان محاسبات را پس از مخابره انجام می دهد . اگر نتیجه هر دو محاسبه یکسان باشد ، مشخص می شود که مخابره داده ها با موفقیت صورت گرفته است . این رویه از ان جایی کنترل زوائد نام گرفته که در عملیات مخابره ، نه تنها داده ها بلکه یک سری مقدار اضافی مربوط به کنترل خطاها نیز جای داده می شود . 

زبانهای برنامه نویسی سطح بالا و سطح پایین 

در برنامه نویسی زبان سطح پایین زبانی است که به ماشین وابسته بوده و یا دستورالعملهای کنترلی و انواع داده ای کمی دارد . هر عبارتی از برنامه که به زبان سطح پایین نوشته می شود ، معمولا به یک دستورالعمل ماشین مربوط می گردد . زبان اسمبلی یک زبان سطح پایین در نظر گرفته می شود . اما برخی زبانهای برنامه نویسی مثل بیسیک یا پاسکال که بسیار شبیه زبان انسان است زبانهای سطح بالا نامیده می شووند . هر عبارت در زبان سطح بالا به چندین دستورالعمل زبان ماشین مربوط است ، بنابراین نوشتن سریعتر برنامه ها به زبان سطح بالا امکان پذیرتر از زبانهای چون اسمبلی می باشد . 

فرترن 

فرترن اولین زبان برنامه نویسی سطح بالا است که توسط ای بی ام عرضه شد . طبیعت زبان فرترن برتری ان جهت کاربردهای علمی را در تاریخ اولیه علوم محاسباتی نشان می دهد . این زبان امکان میدهد محاسبات ریاضی را همانند عملیات روی کاغذ بیان و حل کنید . فرترن هنوز هم بر اساس چنین کاربردهایی به طور وسیع در علوم ، دانشگاهها و فنون مورد استفاده قرار می گیرد . برای کلیه کسانی که با بیسیک آشنایی دارند فرترن بلافاصله قابل تشخیص و شناسایی است . فرترن نیز هماند بیسیک محدودیتهایی دارد ، با این وصف نسخه های اخیر فرترن ساختاری تر هستند و محدودیتهای کمتری در بر دارند . 

زبان اسمبلی 

نوعی زبان برنامه نویسی سطح پایین است که هر عبارت ان مستقیما به یک دستورالعمل ماشین مربوط می شود . بنابراین هر ریز پردازنده یک زبان اسمبلی خاص دارد . برنامه نویسی با اسمبلی خسته کننده می باشد و برنامه نویس باید جزئیات کامل رویه های اجرایی یک کار را مشخص کند . اما زبان اسمبلی به دلیل سرعت و امکان کنترل بیشتر بر زبانهای سطح بالا ارجحیت دارد . زبان اسمبلی امکان کنترل مستقیم بر روی سخت افزار رابرای برنامه نویس فراهم می سازد . 

کارت و کارت توسعه 

کارت اصطلاحی است کلی در مورد بردهای مدار چاپی یاتطبیق دهنده ها ، وفق دهنده ها که در کامپیوتر جای گرفته و عملکرد یا قابلیت جدیدی را به ان اضافه می کنند . چنین کارتهایی ، ویژگی اختصاصی از جمله قابلیتهای به کارگیری ماوس و مودم را به کامپیوتر اضافه می کنند که از قبل در ان تعبیه نشده اند . کارت توسعه بردی است که قابلیت عادی کامپیوتر را به شکلی توسعه می دهد . کارت توسعه می تواند ابزاری جانبی را کنترل کند ، حافظه را افزایش دهد ، یا کامپیوتر شخصی را به شبکه ای متصل نماید . 

ابزار رومیزی 

برنامه کوچکی در کامپیوترهای مکینتاش و در محیط های پنجره دار کامپیوترهای ای بی ام و سازگار با ان است که به عنوان معادل الکترونیکی یک ساعت ، تقویم ، ماشین حساب یا دیگر ملزومات رومیزی عمل می کند . ضمن کار هر وقت که لازم باشد می توان این وسایل را فعال نمود و سپس در گوشه ای از صفحه نمایش جای داد . به عنوان مثال می توان ساعتی را فعال کرده و در کناری قرار دارد تا گذشت زمان نیز از نظر دور نشود . نوع ویژه ای از این برنامه ، به نام پانل کنترل ، امکان تغییر زمان و تاریخ ، کنترل رنگهای صفحه نمایش ، حرکات ماوس و پارامترهای دیگر را برای کاربر فراهم می کند . 

لیزر 

لیزر نور منسجمی است که یک دستگاه با استفاده از اثرات کوانتومی خاص در محدوده های قابل رویت ، مادون قرمز یا مافوق بنفش تولید می کند . نورمنسجم یک فرکانس و فاز دارد ، در حالی که نور غیر مستقیم حتی اگر به یک رنگ هم باشد فرکانسها و فازهای مختلفی دارد . نور لیزر نسبت به نور غیر منسجم با قدرت و کارایی بیشتری طی طریق مکند . زیرا پرتو ان در طی مسافت به مقدار بسیار کمی انحراف پیدا می نماید . لیزرها خروجیهایی با قدرت مختلف دارند . به عنوان مثال ، لیزرهای باقدرت کم در ارتباطات فیبرنوری ، چاپگرهای لیزری و اندازه گیری مسافت و لیزرهای با قدرت زیاد در جراحی ، جوشکاری ، و حفاری و تسلیحات جنگی مورد استفاده قرار می گیرند . 

سیستم مدیریت پایگاه داده ها 

با حروف اختصاری DBMS ، یک لایه نرم افزاری بین پایگاه داده ها و کاربر است . این سیستم تمام درخواستهای کاربر نسبت به پایگاه داده ها را کنترل می کند . بنابراین کاربر الزامی به پیگیری جزئیات فیزیکی محل فایل ها و قالبها ، طرحهای شاخص دهی و غیره نخواهد داشت . علاوه بر این ، کنترل تمرکز یافته مربوط به حفاظت داده ها را نیز میسر می سازد . از معروفترین سیستم های مدیریت پایگاه داده می توان به دی بیس ، فاکس پرو ، پارادکس ، اکسس ، اینفورمیکس و اوراکل اشاره کرد . 

اولین کامپیوتر کوچک تجاری 

در دهه 50 تعدادی از شرکتهای کامپیوتری تصمیم به ساخت کامپیوترهای کوچک تجاری گرفتند . موفقترین این شرکتها ، شرکت DEC بود که بازار کامپیوترهای کوچک را کاملا به دست گرفت . کن اولسن ، کار برروی کامپیوترهای Whirlwind و TX-O را در ام ای تی اغاز نمود . وی و برادرش استان اولسن در سال 1957 به شرکت DEV ، که تا ان زمان مدارهای منطقی می ساخت ، ملحق شدند . این شرکت اولین کامپیوتر کوچک خود ، PDP-1 ، را در سال 1960 به نمایش گذاشت . این شرکت کامپیوتر کوچک PDP-8 ، که اولین کامپیوتر کوچک تجاری موفق بود ، را در سال 1963 به بازار ارائه نمود . 

اشتراک زمانی 

اشتراک زمانی استفاده هم زمان از سیستم کامپیوتری توسط بیش از یک کاربر را گویند .با این روش برنامه های جداگانه ای به طور همزمان به اجرا در امده و بخشهایی از زمان پردازش به هر یک اختصاص داده می شود . با استفاده از این روش در سیستم کامپیوتری بزرگ ، صدها یا هزاران نفر به طور همزمان و بدون تشخیص کار دیگران ، می توانند از سیستم استفاده کنند . با این وصف در شرایط کاری شدید زمان پاسخ سیستم به طور قابل توجهی رو به تنزل می رود . 

شبیه سازی 

به تقلید ازیک روند فیزیکی یا یک شی توسط برنامه ای که باعث می شود کامپیوتر مانند ان عمل کرده و به داده ها و تغییر شرایط مشابه پاسخ دهد ، گفته می شود . در شبیه سازی ، با استفاده از تشریحات ریاضی ، مدلی ازموضوع مورد نظر ساخته می شود ، سپس باز هم با استفاده از ریاضیات ، وضعیت های مختلف مربوط به ان سنجیده و بررسی می گردد . برای تهیه مدلهای سیستم های طبیعی از مولکول ها تا ستاره ها می توان از شبیه سازی استفاده کرد . در غیر این صورت مطالعه این سیستم ها بسیار مشکل یا حتی غیر ممکن خواهد بود . 

DDE 

تکنیکی است که برای ارتباطات میان برنامه های کاربردی مورد استفاده قرار گیرد . هنگامی که دو یا چند برنامه که از DDE پشتیبانی می کنند ، در یک زمان در حال اجرا باشند ، می توانند داده ها و فرمانهایی را با انجام محاوره هایی تبادل کنند . یک محاوره DDE ، اتصال دو طرفه ای بین دو برنامه کاربردی متفاوت است که هر برنامه از ان به منظور انتقال داده ها استفاده می کند . مکانیزم پیچیده تر اما قویتری به نام OLE جایگزین DDE شده است . 

حافظه مجازی 

تکنیک مدیریت حافظه که در صورت لزوم امکام مبادله اطلاعات موجود در حافظه فیزیکی را با دیسک سخت می دهد . این تکنیک فضای حافظه ای بیشتر از مقداری که عملا در کامپیوتر در دسترس است برای برنامه های کاربردی فراهم می اورد . در سیستم حافظه مجازی ، برنامه ها و داده هایشان به قطعات کوچکتری به نام صفحه تقسیم می گردند . در جایی که حافظه بیشتری مورد نیاز است ، سیستم عامل تصمیم می گیرد که احتمال نیاز به کدام صفحه ها حداقل است و این صفحات را بر روی دیسک می نویسد . فضای حافظه ای که این صفحات استفاده می کردند هم اکنون برای سایر برنامه های کاربردی در دسترس است .