زوار زواره

بامدادان آماده شديم تا از دست اين عزاداري هاي مدرن شهري و انواع مدلها، نوحه ها و روي و رياها، در رفته و يادي عزاداري سنتي ايراني در حاشيه كوير مركزي ايران كنيم . زاير زواره شديم از اصفهان تا آنجا 120 كيلومتر راه بود .جاده ي خلوتي داشت خيلي زود به اردستان رسيديم. آنجا هم مثل همه ي شهرها عاشورايي بود ولي ما بايد زواره را زيارت مي كرديم.

حدود ساعت 10 صبح به حسينيه بزرگ زواره رسيديم رسم زواره بر اين بود كه دستجات سوگوار سينه زنان به حسينيه بزرگ مي امدند و با گذر از حسينيه به سوي مسير خود مي رفتند البته صد افسوس كه امروز زواره اي ها هم از نوگرايي در عزاداري غافل نمانده و طبل و زنجير مي زدند طبل و دهل با

برند خارجي ياماها و در كنار آن نام ابالفضل نشان از وضعيت كنترل نشده اي مي دهد كه انگار براي زواره اي ها هم مهم نبود حسينيه بزرگ دوطبقه داشت و طاقچه هاي ان در طبقات اول و دوم جمعيت زيادي را در خود جا داده بود جمعيت تماشاچيان زن خيلي بيشتر از مردها بود ولي انگار همه ي زنها تلاش كرده بودند سفارش سادات زواره را در تابلوي ورودي شهر براي استفاده از چادر به عنوان حجاب عرفي زواره عمل كنند.ساختمان حسينيه را با پارچه ها پوشانده بودند اما آثار حسينيه تا حدودي پيدا بود و هماهنگي بنا چشم نواز بود . تا ظهر به تماشاي سوگواران نشستيم و با آنان همدمي كرديم. د سته ها هر كدام با آداب خاصي وارد و خارج مي شدند . سر آخر دسته ي عزاداران حسينيه بزرگ كه از بقيه هم بيشتر بودند آمدند و در حالي كه كاه بر سر ريخته بودند با شور و نوا سوگواري كردند و بر گرد كرسي وسط چرخيدند. در پايان مراسم بود كه دسته ي عزاداران افغاني مقيم زواره هم امدند و با لحني زيبا و صورتي سنتي تر برنامه ي خود را اجرا نمودند . من نمي دانم آن آقايي كه هييت ها را معرفي مي كرد و خيلي هم حرف مي زد چرا اينقدر اصرار مي كرد كه اين افاغنه شيعه هستند و 27 خانوار هم هستند .

مهم ترين قسمت مراسم مانده بود . ما براي ديدن آيين نخل گرداني كه از آيين هاي سنتي عزاداري ايراني است و يكي از پرشكوه ترين انواع آن در زواره برگزار مي شود به آنجا رفته بوديم و حق دارم بگويم اصل ماجرا مانده بود. ساعت از 2 گذشته بود گرداگرد كرسي وسط را خلوت نمودند و جمعيت براي نخل گرداني آماده مي شد . نخل در بناي مجاور همين حسينيه بود و بايد از آنجا به طرف حسينيه حمل شود و دور ستون وسط حسينيه بچرخانند و در جاي خود در ضلع شرقي حسينيه بگذارند . ناگهان فريادهاي يا حسين از هر سو برخاست و دسته اي با علمهاي مخصوص از در وارد شدند همين دسته به سرعت پيش آمدند و پشت سر آنان خيل عظيمي كه نخل را بر دوش گرفته بودند وارد شدند . نخل شكل حجمي برگ مانندي است كه با چوب ساخته اند و سنگين هم هست نخل زواره هر گز به پاي نخل اميرچخماق يزد نمي رسد ولي آنقدر پارچه بر ان آويزان بود كه گمان دارم از آن سنگين تر شده باشد.شور عجيبي در جمعيت افتاده بود هيجاني ترين قسمت مراسم هم اينجا بود همه يا حسين مي گفتند و گريه مي كردند دستهاي راست به آسمان بلند بود و خيلي زود نخل را تاباندند و در جاي خود گذاشتند و جمعيت به صورت خود جوش به دو دسته ي سينه زن تقسيم شد . نوحه ي آنها اين بود : گلهاي باغ مصطفي واويلا پر پر شده در كربلا واويلا احساسات همه به شور آمده بود هركس سينه مي زد و گريه ميكرد و آن كس هم كه سينه نمي زد گريه مي كرد بالاخره با نواي زير شور و احساس تمام شد:

" برمشامم مي رسد هر لحظه بوي كربلا بر دلم ترسم بماند آرزوي كربلا "

و جمعيت هم با نواي :

كه خدا فرموده بر همه آيات بر محمد و آل او صلوات

مداح را پاسخ مي دادند در پايان هم زيارت عاشورا خوانده شد و ما از انجا بيرون آمديم.

زواره را از 22 سال پيش مي شناختم وقتي كه مقدمه ي شادروان محيط طباطبايي زواره اي را بر يكي از كتابهاي درسي دانشگاهي خود خوانده بودم . از پيش مي دانستم كه اين شهر باستاني آثاري از دوره هاي ساساني و تعداد فراواني از آثار دوران اسلامي را در خود دارد معروف است نام آن از نام برادر رستم گرفته شده است اما استاد هنرفر اين نام را برگرفته از "زو" به معني دريا دانسته و معتقد است اينجا حاشيه درياي بزرگي بوده كه البته بيراه هم نيست . زواره با بافت تاریخی اش، آثار مهمی را دارد آثاری مانند یخچال، حسینیه کوچک و بزرگ، آب انبار، مساجد جامع، خانه هشت بهشت، مدرسه ۴۰۰ ساله علمیه و بازار هزار ساله اش، در کنار خانه هایی تاریخی که بزرگان زیاد ی در آن ها بوده اند.زواره گرچه مردمي سخت كوش و پرتوان دارد كه هميشه حق مطلب را ادا كرده و نام زواره را صدر نشين كرده اند مثلا همان تاجر معروف طباطبايي زواره اي ساكن اصفهان كه حجه الاسلام شفتي را به اصفهان آورد تا هم قدرتي را در برابر حكومت بگذارد و هم آثار فراواني از آن در شهر اصفهان باقي بماند _كه مسجد معروف سيد اصفهان از آثار اوست . _اما هرگز خود زواره به اندازه ي آدم هايش مشهور نبوده و فعاليت هاي گردشگري كشوري در آن چندان چشم گير و پر رونق نيست در روزنامه ها خوانده بودم كه هنوز پايگاه ميراث فرهنگي ندارد و اين ستمي بزرگ بر آنجاست تا جايي كه خانم پروانه آبكناري در مقاله خود در روزنامه سرمايه دوم تير 86 نوشته بود تخريب آثار باستاني در زواره به حد نگران كننده اي رسيده است.

شهر زواره را مدينه السادات هم خوانده اند به ياد شعر دو پهلو و طنز يغما در باره ي سادات مكرم زواره افتادم اما از حق نگذريم دوباره هم بايد از شخصيت هاي بزرگ زواره به نيكي ياد كرده و نام برخي از آنان را زيور اين مختصر كنيم . زواره طي قرون گذشته به طور متمادي كانون علم ، ادب و فرهنگ بوده و در هر عصر و زمان شخصيت هايي را در دامان خود پرورانده ، كه نقش آن ها در ترويج دين ، تمدن و نشر فرهنگ اسلامي جاي تامل دارد . شخصيت هايي چون فخرالدين علي بن حسن زواره اي (مفسر قرآن و صاحب ترجمه الخواص) ، ابوالفتح زواره اي ( فقيه و محدث) ، سيد غياث الدين جمشيدگازر(مفسر قرآن) ، شيخ حافظ رجب برسي (عارف) ، ميرزا ابوالحسن جلوه ( فيلسوف و حكيم) ، شهيد سيدحسن مدرس (روحاني مبارز) ، حاج سيد حسين زواره اي (عالم معروف و از شاگردان ميرزاي شيرازي) ، ابوعلي دهدار زواره اي (دانشمند) ، وفا ، مظهر ، امير روزبهان ، صفا ، ملك ، خطايي ، صابر ، والا، عشاق و.. . به اضافه اين كه در قرن چهارم قمري زواره ميزبان سادات طباطبايي شد و اجداد عده قابل توجهي از سادات طباطبايي ايران و مفاخر جهان اسلام، يعني آيت الله العظمي بروجردي ، علامه طباطبايي ، شهيد قاضي و سيد بحرالعلوم در زواره مدفون هستند. شنيدم كه خانه مدرس و علامه محيط طباطبايي در زمره ي آثار ملي است.

در اين سفر فرصتي دست داد تا آن مناره ي معروف ، مسجد جامع ، گورستان زواره و بناهاي مجاور امام زاده يحيي و نيز برخي از كوچه ها و بازار زواره را ببينم خيلي افسوس خوردم كه اين شهر كامل و كوچك و با شرايط بي نظير اكنون طعمه ي ساخت و ساز شهري شده و روز به روز دارد صورت قديمش را به آهن و سيمان ميدهد. كاشكي ان همه بيابان را زواره ي نو مي كردند و زواره ي كهنه را ميراثي از گذشته براي آينده مي گذاشتند .

غروب عاشورا بود سرشار از گرمي سوگواري سنتي و سپاسگزار از مردم با فرهنگ و مهمان نواز زواره با آفتاب از آنجا خارج شديم و در تاريكي به اصفهان آمديم

زوار زواره

مطالب مشابه :

مشهد به اصفهان مسير اول 1168 كيلومتر، مسير دوم1124 كيلومتر، مسير سوم 1250مسير چهارم 1235 كيلومتر

قنات تقی آباد

اولین اردوی خانوادگی

مطالبی چند درباره زواره نویسنده :سید محمدرضا مقدس

اشنایی با عارف شیخ رجب برسی

زوار زواره

مداحانی که شهید شدند

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه ای سازه های فولادی

پاسخ به هفت شبهه انتخاباتی درباره جلیلی