معرفی کامل شهر آمل

معماری و گردشگری
شهر آمل با زیبایی وصف ناپذیر در مرکزاستان مازندران در دامنه جنگلی و زیبای البرز و کوه دماوند با وجود بیشترین جاذبه‌های گردشگری مازندران و امکانات پذیرایی وتفریحی است که لقب نگین جهانی در قلب شمال کشور را به خود اختصاص داده است و به عنوان یکی از تاریخی ترین شهرها و شهر قدیم آمل و جاذبه های زیبا و سرسبزی با وجود جاده پر تردد کشور یعنی جاده هراز توریست های زیادی از سراسر ایران وجهان به این شهر زیبا سفر کرده و یا از آن گذر میکنند.آمل از شهرهای باستانی با معماری ایرانی محسوب می شود که بیشترین معماری را در زمان صفویان،اسلام،قاجار به خود دیده است.

معماری محلات
بازارچه راسته اصلی بازار قدیم آمل به همراه راسته‌های فرعی منشعب از آن (راسته عطاران، راسته پالان دوزان، راسته نمدمالان و نوراسته)نقش مهمی در تشکیل و تعریف محدوده بافت ایفا می‌کنند. راسته اصلی دقیقاً و بلافاصله بعد از پل دوازده چشمه (جنوب شرقی بافت) آغاز و به صورت قطری و طولی در بافت حرکت کرده و تا نزدیکیهای مرکز اصلی کاشی محله (مسجد جامع علی کوچک) ادامه می‌یابد. بازار به بافت ویژگی طولی و خطی بودن آن (گذر و محور اصلی بافت) تلفیق بعضی از مراکز محله با آن مشائی محله و شاهاندشتی محله، برخورداری از کاربری اجتماعی – اقتصادی و همجواری با دیگر عناصر شهری عمده بافت (مسجد جامع، مسجد آقا عباس، گرمابه و قسمت اعظمی از بافت مسکونی اطراف را تحت نفوذ مستقیم خود دارد. در واقع برش و عبور قطری بازار از بافت سبب می‌شود که تا عمق واحدی از دو طرف بافت مسکونی پیرامون بازار خود را تحت پوشش قرار دهد. مراکز مراکز و گذرهای اصلی محلات، به غیر از سه مرکز اصلی میدانچه مشائی محله (محله چهار سوق)، بازارچه شاهاندشت محله (تکیه هاشمی) و کاشی محله (مسجد جامع علی کوچک) بقیه مراکز اصلی با فاصله از راسته اصلی بازار و تقریباً در در مرکز ثقل هندسی محلات مستقر هستند. چون راسته اصلی بازار به صورت قطری بافت را قطع نموده‌است از این نظر این مراکز اصلی با گذرهای اصلی بین خود، عملاً یک حلقه ثانویه پنهانی (تار نامرئی) را به دور بازار به وجود می‌آورند. علاوه بر این هر یک از این مراکز اصلی، خود دارای یک شعاع نفوذی هستند. لذا مجموعه این شعاعهای نفوذ مراکز اصلی با حلقه درونی بر گرد بازار، محدوده و منطقه‌ای را تعریف خواهد کرد که می‌تواند به عنوان یک محدوده بافت کهن و تاریخی به آن استناد کرد. چون بافت کهن آمل از دخالتهای کالبدی و عبور خیابانهای چلیپائی رضاخانی مصون مانده‌است. لذا پیوستگی قضایی عناصر شهری و مراکز محلات از طریق گذرها و معابر اصلی بافت موجب تشکل و انسجام بافت می‌گردد.

محلات تاریخی

هر یک از محله‌های مسکونی فوق دارای محدوده و مرز معین وتعریف شده هستند. این محدوده‌ها توسط حصار یا موانع کالبدی مشخص نمی‌شد، بلکه گذرها و کوی‌ها یا محدوده پلاکها محدوده هر محله را تشکیل می‌دهد.این شهر به عنوان یکی از شهرهای سنتی ایران دارای محله های بسیاری هست که برخی از آنها بسیار قدیمی و همراه با بافت سنتی می باشند. تعدادی از محله های قدیمی هنوز به همین نام پا برجای می باشند. برخی از محله های قدیم و جدید آمل چنین نام دارند. ۱- نیاکی محله (حسینیه ارشاد) ۲-اسپه کلا(تکیه اسک) ۳-قادی محله (تکیه شهدا) ۴- کاردگر محله (مسجد امیری‌ها) ۵- مشائی محله (چهار سوق) ۶- شاهاندشت محله (تکیه هاشمی) ۷- چاکسر محله (امامزاده قاسم) ۸- کاشی محله (مسجد جامع علی کوچک) ۹- پائین بازار محله (تکیه آملی‌ها) ۱۰- گلباغ محله (مسجد جامع) ۱۱- گرجی محله (امامزاده تقی) 12:دلارستاقی محله.

روز آمل
سالروز تشکیل حکومت علویان که همزمان با روز مازندران با حضور مسئولین ، اساتید دانشگاهها، نویسندگان و بزرگان ، و محققان خارجی هر ساله در مازندران بر گزار می شود.

آمل پایتخت شیعه
با ورود علویان ، زیدیه آمل اولین پایگاه تشیع شد و همچنین مرعشیان یا مرعشیه یکی از دودمان‌های شیعی بود که در ۷۶۱ هجری قمری مقارن با ۱۳۵۹ میلادی، توسط میربزرگ بنیان گذاشته شد و در ۱۰۶۴هجری برابر با ۱۵۸۲ میلادی توسط شاه عباس صفوی با سلسلهٔ صفویان ادغام گردید و شاه عباس خود را پادشاه این دودمان نامید و بعد تصرف اولین شهر تشعیع در آمل و به خواسته مردم بنیان گذاری شد.

فرهنگ و مراسم ها

شهر آمل به شهر علم و فلسفه و هزار سنگر و دیار علویان و مرعشیان و اشکانیان در ایران معروف است.از نظر شعر، ادب، هنر، خطاطی، تاریخ، سیاست، فقه، تفسیر و فلسفه مشاهیر زیادی از این شهر برخاسته‌اند. آمل از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردد، پس از گرویدن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است.

تیرگان

تيرماسيزه شو یا تیرگان یکی از جشن‌های ایرانی در روز تیر از ماه تیر برابر با سیزدهم تیرماه است. عده‌ای این جشن را در روزهای دیگر و از جمله در دهم تیر برگزار می‌کنند که به اعتقاد استادان ایران‌شناس نادرست است.جشن همه ساله در کوه دماوند, آمل انجام می شود و همه ساله توسط زرتشتیان ایران در بیشتر شهرهای جهان و ایران نیز برگزار می شود.

ورف چال

از آیین های قابل توجه و در عین حال منحصربه فرد مازندران که مراسمی ملی هم به شمار می رود در ارتباط با آب، مراسم ورف چال روستای اسک واقع در جاده هراز است . این رسم قدیمی و بسیار جالب، در یکی از روزهای جمعه در فاصله اول تا پانزدهم اردیبهشت ماه هرسال و زمانی که آخرین برف های زمستانی منطقه در حال ذوب شدن است ، انجام می شود. زمان اجرای این مراسم قبلا از طرف بزرگان محل که وظیفه هدایت و راهنمایی مردم و جوانان را دارند به اطلاع عموم می رسد. در روز مشخص، کلیه مردان محل برای انجام مراسم ورف چال واقع در دامنه کوه دماوند پس از صرف صبحانه ،با برداشتن غذای ظهر و بساط و میوه و چای ار روستا خارج می شوند. طبق رسم ،صبح زود تمام مردان باید از روستا خارج شوند و دیگر حق بازگشت به خانه را ندارند. با خروج مردان ،تمام امور روستا دراین روز در دست زن های محل است. زنان با اجتماع در مساجد و نقاط عمومی روستا، به اجرای برنامه هایی مانند:عروس و داماد، شاه و وزیربازی، سنگ بازی و سایربازیها و سرگرمی های محلی می پردازند و از ورود هر مردی به داخل روستا جلوگیری می کنند. درصورتی که مردی به تذکر و اخطار زنان توجه نکند و داخل روستا شود به شدت با چوب زنان تنبیه می شود.مردان روستا نیز پس از رسیدن به محل ورف چال، اقدام به جداکردن قطعات برف از کوه می کنند و هرکس به اندازه توانش مقداری از آخرین برف زمستانی را داخل چاه بزرگ می ریزد. به اعتقاد اهالی روستای اسک،این چاه را شخصی به نام سیدحسن ولی حفر کرده و مقبره او در روستای نیاک، محل زیارت اهالی منطقه است.باپرشدن چاه از برف و پوشاندن درآن ، مردان به صرف ناهار، چای و میوه در اطراف چاه می پردازند.درپایان مراسم، مردان روستا پس از نماز، دعا و شکر الهی ، به روستا برمی گردند.مراسم ورف چال یا چاه برف، ریشه در مبارزه با کم آبی برای مسافران و دام ها در فصل تابستان دارد. ازآنجایی که این منطقه درگذشته یکی از مناطق دامداری محسوب می شد، دامدارها برای تامین آب مورد نیاز دام ها و نیزاهالی درفصل تابستان که برف های روی کوه آب می شد اقدام به ذخیره کردن برف دراین چاه می کردند تا در موقع کم آبی، آب مورد نیاز خود و دام ها را تامین کنند.امروزه منطه اسک اهمیت گذشته خود از نظر پرورش دام را از دست داده است ولی اجرای این سنت قدیمی همچنان توسط اهالی روستا با شور و شوق انجام می شود.

لوچو

كشتی لوچو از كشتي هاي محلي استان مازندران است و در گذشته در مراسم عروسي اجرا مي شد.امروزه در بعضي از نقاط استان اين كشتي همه ساله در تابستان بعد از وجين شالي، هنگام فراغت كار روستاييان، انجام مي شود. در ايام ديگر مانند اعياد مذهبي و ملي نيز كشتي لوچو برگزار مي شود و جايزه برنده يك راس گاو است كه توسط اهالي خريداري مي شود.براي مسابقه دو نفر از كشتي گيران با تجربه به عنوان داور انتخاب مي شوند در اين كشتي هر گونه ضربه زدن به بدن يا سر حريف، گرفتن انگشت دست، سرچنگك و ضربه زدن به كتف و گرفتن گوش، خطا محسوب مي شود. كشتي گيري كه در اين دو هفته تمامس حريفان را شكست دهد، برنده مسابقه است. در طول برگزاري مسابقه ساز و دهل نيز نواخته مي شود تا شور و هيجان بيشتري به مسابقه بدهد.

ماه در مه

هنگام تحويل سال افراد خانواده دور سفره و يا مشابه آن هفت سين که با ظرافت و سليقه خانم خانه چيده شده مي نشينند و در حاليکه پدر خانواده دعاي تحويل مي خواند منتظر سال نو مي شوند. در گذشته که امکانات ارتباطي مانند راديو و تلويزيون نبود با تيراندازي يا گفتن اذان سال جديد را به همه اعلام مي داشتند. بعد از اين که سال نو شد کسي ( معمولا بچه‌ها) که به عنوان مادرمه (مارمه) انتخاب شده با مجمعي که در ان قرآن، آيينه، اب ، سبزه و شاخه هاي سبز جوان قرار دارد وارد خانه مي شود چهارگوشه اتاق ها را آب مي پاشد قرآن را کنار سفره هفت سين مي گذارد و شاخه هاي تازه سبز شده و داراي شکوفه ( معمولا از درخت گوجه سبز) را به اين نيت که سال سرسبز و خوش و خرمي براي خانواده باشد، جلوي در اتاق آويزان يا روي طاقچه اتاق مي گذارد. دراين روز مادر خانه، غذاي عيد، سبزي پلو با مرغ يا گوشت درست مي کند. علاوه بر آن بعضي هم غذايي به عنوان خيرات براي اموات مي برند و بين مردم پخش مي کنند.

چلیک مارکا

بازيكنان به دو گروه تقسيم مي شوند. براي بازي دو تكه چوب يا چليك و و چوب بزرگ يا ماركا نياز دارند. ابتدا گروه اول، چوب كوچك را روي گودالي قرار مي دهند سپس با چوب بزرگ به زير چوب كوچك كي زنند و آن را به طرف بالا پرت مي كنند . چوب هر يك از بازيكنان كه مسافت بيشتري را طي كند، آن گروه برنده مي شود افراد بازنده بايد به برندگان سواري بدهند.

علم گردانی و نخل گردانی

علم گردانی و نخل گردانی از قدیمی ترین سنت ایرانی و مازندران است که همه ساله در تمامی مناطق مازندران و آمل انجام می شود.

نوروز خوانی

نوروزخوانان معمولا پانزده روز قبل از فرارسیدن عید نوروز به داخل روستاها می آیند وبا خواندن اشعار در مدح امامان وترانه های محلی ،طلیهعه سال نو را به آنها مژده می دهند.
نوروز خوانان چند نفر هستند که یک نفر اشعار را می خوند،یک نفر ساز می زندو ونفر دیگر که به آن کوله کش (بار کش )می گویند به در خانه های مردم می روند ومی خواند:

باد بهارون بیمو/نوروز سلطون بیمو/مژده دهید به دوستان /گل به گلستون امد/بهار آمد بهار آمد خوش آمد /علی با ذولفقار آمد خوش آمد،/نوروزتان نوروز دیگر/شمارا سال نو باشد مبارک
صاحب خانه با دادن پول ،شیرینی،گردو،تخم مرغونخود وکشمش از آنان پذیرایی می کند.

دیگر
از دیگر مراسمات می توان به خرج دادان امام حسین،سفره ابوالفضل،شب نشینی ها،مراسم داندان سری،ولیمه،مراسم بین شهری اشاره کرد.

موسیقی
موسیقی منطقه آمل در قالب مناطق مرکزی شمال ایران بررسی نمود از همین رو تقریبا همه نغماتی در مناطق مرکزی شمال ایران رایج است در این منطقه مورد استفاده قرار می گیرد که از مشهور ترین آنها نجوا و امیری خوانی و گهره سری و مازندرانی خونش و طالبا است.شهرهای طالبا و امیری و لاره از شعرهایی هستند که با سوز خوانده می شود و بر روی شنونده تاثیر خاصی می گذارد.نوروز خوانی سنت اصیلی است که اولین منطقه قبل از اسلام در آمل اجرا شد و بعدها به جاهای دیگر مازندران و ایران گسترش یافت و بعد از اسلام این اشعار این نو خاوندن با مدح و منقبت ائمه در هم آویخت و از این شکل قدیمی حیث اشکالی نو یافت.

غذاهای محلی

شکم پر آملی،کتلت،کته آملی،پلو زعفرانی،خورش مرغ ترش،اردک جوجه،سبزی‌پلون،ازخاتون،ا� �فناج پته از مهمترین غذاهای محلی و ملی آمل هستند.

حیوانات

حیوانات نادر

آمل از جمله شهرهای جهان است که در آن حیوانات نادر مانند بزهای کوهی ،پرندگان اهلی،و حسوانات کوچک و نادر و بازها عقاب ها و گوزن های متعدد در ان یافت می شود که بیشتر این حیوانات در منطقه حفاظت شده یا جنگلی یافت می شود.متاسفانه حیوانات مانند پلنگ آمل و ببر مازندران نسلشان منقرض شده است.

اسب خزر

اسب خزر اسب كاسپين این نژاد اسب برای اولین بار در سال ۴۴-۱۳۴۳ شمسی توسط خانم لوئیز فیروز و با انگیزه دستیابی به اسبهای مناسب جهت آموزش سوارکاری و سواری آزاد به کودکان و نوجوانان در اطراف آمل به صورت تصادفی مورد شناسایی قرار گرفت. نامبرده به واسطه داشتن تحصیلات در علوم دامی و آشنایی با انواع نژادهای اسب، به سرعت به ویژگیهای منحصر به فرد و ارزشهای خاص این نژاد پی برد و بر اساس مطالعات و تحقیقات خود در طی مدت کوتاهی جوامع بین‌المللی پرورش اسب را مجاب به قبول این نوع اسب کوچک ایرانی به عنوان نژادی منحصر به فرد نمود.

پلنگ آمل: این نوع پلنگ در طی چند دهه های قبل وجود داشت و بعد ها بعد نابود شدن جنگل ها به طور عجیبی نسل این گونه از پلنگ ها پر قدرت نا پدید شد این گونه پلنگ ها از نسل پلنگ های اسیایی هستند.

افعی دماوندی

افعی دماوندی آمل، ازخطرناک ترین وکمیاب ترین افعی هاست که در منطقه لار و دماوند آمل یافت می شود.یک خزنده شناس جوان به نام "خسرو رجبی زاده"پایان نامه فوق لیسانس خودرابه طورتخصصی افعی دماوندی انتخاب کرده است.وی افعی دماوندی راشرقی ترین افعی کره زمین میداند.وی میگوید:این افعی حدود38سال پیش توسط دکترمحمودلطیفی پایه گذاربخش جانوران سمی انستیتورازی کشف شد.وی هنگام تحقیق پیرامون برخی ازمارهاپس ازدقت درظاهرمارهامتوجه تفاوت یکی ازآنهابابقیه میشود.بررسی های دقیق ترنشان دادکه این گونه کشف جدیدی است.این افعی جدیدبه آلمان فرستاده شدوبابررسی سه نفرازبهترین متخصصان وخزنده شناسان نام گونه جدیدبه احترام دکترلطیفی Viperalatifiگذاشته شد.افعی دماوندی بعدازافعی جعفری مهلک ترین سم رادارد.این افعی درحال حاضردرلیست اتحادیه جهانی حفاظت دررده آسیب پذیرقرارگرفته است.
از حیوانات پرورشی آمل می توان به اردک،تیرنگ،غاز،بوقلمون،جو جه های محلی،می توان نام برد.

بازارها

بازار قدیم آمل یکی از بازار های قدیمی ایرانی، که در مرکز شهر قرار دارد، رکن و هسته اصلی و اولیه سازمان دهنده شهر به شمار می آید. با این که در بعضی از قسمت های این بازار تغییرات شتاب زده و نوسازی غیر اصولی انجام شده و به دلیل مقتضیات اقتصادی، اجتماعی روزگار، زیبایی قبلی را از دست داده، اما هنوز دارای اهمیت و اعتبار است. این بازار همچنان ارتباط خود را با محلات مسکونی مجاور، به میزان قابل توجهی حفظ کرده است و به صورت مرکز تجمع و داد و ستد مردم ، دارای عملکردی ممتاز است. مغازه های این بازار با سقف سفالی شیب دار و جلو آمده به خاطر محافظت از باران و آفتاب دارای فضاهای باز داخلی برای تشکیل بازارهای هفتگی در روزگار گذشته است. این بازار نیز مانند بازارهای قدیمی دیگر، علاوه بر وظیفه اصلی خود یعنی مبادله کالا، نقش فرهنگی و مبادله افکار و عقاید، نشر اخبار و مرکز ارتباطات اجتماعی مردم نیز بوده است. در حال حاضر این بازار نقش بسیار مهمی را در زندگی اقتصادی،اجتماعی مردم ایفا می کند. ساختار فضایی ، عناصر معماری و کالاهای صنایع دستی و محصولات بومی آن از جاذبه های بازار به حساب می آیند.

گسترش شهری
آمل در گذشته دارای هشت دروازه بوده که ورود و خروج از شهر از طریق آن‌ها انجام می‌پذیرفته‌است. بعدها در امتداد این دروازه‌های تاریخی، بازارچه‌هایی احداث گردیدند تا نیاز مردم هرمنطقه را تأمین نمایند و از مراجعهٔ مستمر مردم به بازارهای مرکزی جلوگیری شود. رفته‌رفته در پیرامون این بازارچه‌ها واحدهای مسکونی شروع به ساخت گردیدند و از همین روی بازارچه‌ها به هم متصل شدند و محله‌های جدیدی در گوشه و کنار شهر پدید آمدند.همچنین چهار دروازه اصلی به این شهر باز می شد و بعد ها بعد خرابی خندق ها زیاد شکل شمایل دیگر در مکان های مرکزی و کناری شهر صورت گرفت.

بازارهای تجاری
چندین پاساژ رسمی - نمایشگاه - دفاتر رسمی فروش - تاسیسات مرکزی - بازار های کلان شهری و محلی.

هنرهای نمایشی و رسانه

سینما
تاریخچه سینما در امل به زمان ناصر الدین شاه قاجار می رسد که اولین سینما به نام خورشید ساخته شد.
شهر آمل دارای دو سینما است. که در زیر به شرح آنها می‌پردازیم:
سینما بهمن یک : در سال 1345 تاسیس شد و فعلاً درجه یک به شمار می‌آید. ظرفیتی بالغ بر 375 نیز داراست.
سینما بهمن دو : در سال 1379 تاسیس شد و با کیفیت به روز آن زمان احداث گردید و جزو سینماهای نوین به شمار می رود ظرفیت سالن آن نیز 250 نفره‌است.
تئاتر
تئاتر شهر دارای سه صحنه است که مجهزترین ان در سالن همایش قدیم آمل است.

نشریات
از دوران اولیه مطبوعاتی تا کنون نشریات و روزنامه‌های بسیاری در آمل به چاپ رسیده‌است که از زمان مشروطیه قوت بسزایی گرفت. از بزرگترین نشریات آمل می‌توان به رساله کبیر،هفته نامه مازندران ، الآمل ، از خزر تا،امید مازندران، خورشید طبرستان، سرای امید، آمل شهر اولین ها، پیام آمل و پیک شمال اشاره کرد.

حمل و نقل

جاده
راه باستانی بخشی از راه باستانی هراز در حوالی وانا است که آثار باستانی مربوط به راه قدیم ری به آمل در آن مشهود است همچنین قطار راه اصلی ایران که شمال را به مناطق دیگر در جنگ جهانی وصل می کرد از این شهر بوده و بعدها به زودی از بین رفت و به جای آن راه ورسک ساخته شد.راه شهری آمل که دارای بیشترین بلوار و بزرگراه های مازندران است. جاده جاده بین المللی هراز یکی از مهمترین جاده های ایران بیشترین وسعتش را آمل دارا است که شهرهای دیگر را به شمال ایران پیوندمی دهد.همچنین جاده های کناری مانند آمل-بابل، آمل-محمود آباد(جاده ساحلی)، آمل-فریدونکنار و آمل-نور می توان اشاره کرد.
فرودگاه
فرودگاه امداد‎ فرودگاه امداد آمل، نام فرودگاهی در آمل است.[۲۳] این فرودگاه به عنوان اولین پایگاه امداد نجات ایران با یک فروند هلیکوپتر آغاز به کار کرد و در حال به دو فروند هلیکوپتر افزایش یافته است.
راه آهن
قطار سریع یا منو ریل شمال (تهران-آمل) که در سال ۹۰ به تصویب ملی رسید در حال ساخت است و تا سال ۹۹ به اتمام می رسد.
اتوبوس
نه ایستگاه اتوبوس بین شهری آمل در نظر گرفته شده‌است که نقاط مختلف شهر را به یکدیگر متصل می‌نماید.
تاکسی
سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی آمل یکی از سازمان ها فعال است که در تمامیه خیابان های آمل دو ایستگاه ویژه در نظر گرفته است.

اداره و نهادهای دولتی

شهرداری آمل: سازمانی نیمه دولتی مربوط به شهر آمل است که زیر نظر شهردار اداره می‌شود.شهرداری آمل در سال ۱۳۰۱ از سوي وزارت كشور ابلاغي برای دكتر محمود حكيمی كه رياست مركز بهداشت را نيز به عهده داشتند صادر گرديد كه ايشان را به عنوان رياست بلديه منصوب داشتند. بلديه آمل كارخود را با سه نفر پرسنل آغاز كرد كه مسئوليت نظافت و رفت ‌و‌ روب خيابانها و بهداشت محيط شهر و ساختار را به عهده داشتند.
فرمانداری آمل: شامل فرمانداری مرکزی است که در سال 1324 شروع به کار کرده است،این در حالی است که در سال 1390 مصوبه فرمانداری آمل به فرمانداری ویژه در شرف تشکیل بود که این امر انجام نشد،و این امر در دست مطالعه است.

فضای سبز
شهرداری آمل با اجرای طرح‌های متعدد توسعهٔ فضای سبز در ارتفاعات و همچنین موسسات خصوصی و مناطق نمونه گردشگری، لاریجان، مکان ها طبیعی تاریخی شهر نظیر بلیران، امامزاده عبدالله، پارک بزرگ آمل، پارک متععد داخلی، پارک‌های محله‌ای و کاشت یک میلیون اصله درخت در سطح شهر، سرانهٔ فضای سبز تبریز را از 4 متر مربع 8 متر مربع در سال 1390 خورشیدی افزایش داده‌است؛ هم‌چنین برپایهٔ طرح آمل 91 قرار است در سال 1391 خورشیدی، این میزان سرانهٔ فضای سبز بیشتر شود و این سرانه در پارک های گردشگری و احداث دریاچه و بازسازی و ایجاد معماری و فضای سبز شهر و در کناز رود هراز صورت میگیرد.

صنعت و معادن و تولیدات
آمل یکی از شهرهای صنعتی ایران در جهان می باشد که ۶۴% صنعت مازندران را در خود جای داده است،از صنایع بزرگ آن می توان به صنعت کارخانه ای، تولید برنج،تنباکو،چای،لبنیات،گن دم،دام پروری،صنایع دستی،پرتغال،نارنج،سبزیجات ،زغال و طلا نام برد که بعضی از ارقام های صادراتی ایران هستند.
اقتصاد
در طول تاریخ این شهر،آمل به واسطه مرکزیت در منطقه البرز و واقع بودن در یک منطقه حاصلخیز به محل طبیعی برای مبادلات خارجی و ایرانی تبدیل شده بود،صاحب کتاب العالم نقل می کند که وقتی داخل شهر آمل شدم صدها تاجر بغدادی و یونانی دیده ام که برای خرید طلا و نمد طبری آمده بودند،آمل در مرکز راه تاریخی و کهن ایرانی قرار داشته و دارای مبادر خانه های عظیم بین راهی در قرن های سوم تا سیزدهم بوده است.همچنین بعدها و در عصر معاصر هم چندین درضد بزرگ از صنعت منطقه ای به نام آمل ثبت شد.

شهرک‌های صنعتی
آمل دارای پنج شهرک صنعتی بزرگ و مستقل است. کارخانه‌های صنعتی آمل پس از سال ۱۳۴۵ خورشیدی و با احداث کارخانه‌های آمل رونق پیدا کردند و این شهر به‌عنوان یک قطب صنعتی در سطح منطقه شناخته شد. امروزه بیش از 66 درصد از کارگاه‌های بزرگ صنعتی استان مازندران در شهر آمل مستقر شده‌اند که این امر سبب مهاجرت نیروی کار موردنیاز برای فعالیت در این کارگاه‌ها از نقاط مختلف استان به این شهر گردیده‌است.

صنايع و معادن کارخانه ای و صادراتی
صنايع غذايی، نساجی، چوب، چاپ و انتشارات، قالی، صنايع اشيای كائوچويی، صنايع غير فلزی معدنی و ‌صنايع چرم سازی از عمده ترين صنايع موجود در شهرستان به شمار مي‌آيند. برنج، تره‌بار، مركبات، سيب، مواد غذايی، محصولات كاغذی و منسوجات، توليدات برقی، مصالح ساختمانی و صنايع دستی صادرات اين منطقه را تشکيل می دهند.

نیروگاه
سد هراز که در حال احداث است دارای نیروگاه برق است به علاوه اینکه نیروگاه کارخانه ای زباله سوز آمل در بیرون شهر در حال احداث می باشد.

سوغات
فرش.سفر معرق، منبت، سفال، گليم، انواع ترشي، برنج و زيتون و گردو و گیلاس و مرباجات و شيرنجات محلی و گل و غذاهای محلی از جمله مهمترین سوغاتهای آمل هستند.همچنین غذاهای محلی که بین المللی شده و همچنین عسل طبیعی از قله دماوند آمل،سیب ،پرتغال،کیوی،گردو،گیلاس صادراتی و نان کوهی ،شیرینی ها مانند آب دندان،اغوز کناک،ساقه عروس و غذاهای سنتی ساری شامل سیر انار، ناز خاتون، اکبر جوجه، چاشنی.. از جمله سوغات های آمل هستند.

علم و مشاهیر

اگر آمل را در یک کلمه خلاصه کنیم می توانیم بگوییم آمل پایتخت علما جهان است و در قدیم هم بر همین امر پایتخت فرهنگی جهان اسلام بوده است آمل از دیرباز زادگاه فیلسوفان،علما،ریاضیدانان، منجمان،محدثان،مفسران و پزشکان مشهور در سطح جهان بوده است. برخی از افراد بزرگ آمل در فهرست زیر : علامه استاد حسن زاده آملی،علامه استاد جوادی آملی،پدر تاریخ جهان امام محمد بن جریر طبری؛حاج ملا علی کنی؛آیت الله حاج میرزا هاشم آملی؛علامه شیخ محمد تقی آملی،حکیم امام فخر رازی،محمد بن جریر رستم طبری،علامه عماد الدین طبری،ابو سهل کوهی،چراغ علی فطرت،سرعت مازندرانی،زمانی آملی،حکیم ابن قاص طبری،ابراهیم سعید العلماء،پروفسور جواد فاضل،ملا رفیعا،شیخ علی بن محمد آملی،غلامحسین بنان،حکیم ابوصالح خیام،جلال الدین اعتضادی،دیواره وز،لالکائی،ابن عطا آدمی،شیخ بالو زاهد،موئد بالله،ابولحسن ابن منجم،عبدالطیف لاریجانی،بدرالدین و لیث طبری،عبدالله ناتلی آملی،یحیی بن ابی منصور،ابن هندو،ملا محمد صالح مازندرانی،مولانا حسن کاشی آملی،مولانا ملک الشعرا طالب آملی،مولانا صوفی مازندرانی،مولانا سراج قمری،قاضی هجیم آملی،علامه محمد بن محمود آملی،استاد محمد تقی دانش پژوه،شیخ ابوالعباس قصاب آملی،علامه شیخ الصوفی میر حیدر آملی،آیت الله شمس آبادی،استاد فرهنگ شریف،عبداالله احمدیه،امام شیخ خلیفه مازندرانی،سید رضی لاریجانی،علامه شریف العلما،کاتب ابن اسفندیارضهیر الدین مرعشی،امام کبیر میر بزگ مرعشی،احمد مشیرالسلطنه،عباس میرزا،حماد طبری، خلیل بن بکر،ابن فورک،فخر الاسلام،خلیل آملی،حکیم ابن ربن طبری،حکیم ابن فرخان طبری،بیدل کرمانشاهی،غلامحسین بنان،نجم الدین آملی،عزل الدین آملی،ابراهیم مازندرانی،سرعت مازندرانی،بلال آملی،موید باالله،زجاجی بصری،خلیفه سطان،ابراهیم خواص،علامه خواجوی،مشیر السلطنه،ایوب طبری،حاسب طبری،ترنجی طبری،عماد طبرسی،علی بن یزدادی،شیخ خلیفه سلطانی،کمال الدین بنا،عبدالقادر گیلانی،شمس قیس رازی،ابولحسن طبری،شمس الادبا،علی لاریجانی و شیخ صادق آملی لاریجانی و صد ها بزرگان دیگر......

نظامیه
نِظامیه نام مدارسی بود که در زمان سلجوقیان برای آموزش علوم و فنون روز در شهرهای بزرگ جهان آن دوره؛ بغداد، نیشابور، آمل، قاهره و اصفهان ، بلخ و هرات تأسیس شد.

گورستان‌ها
گورستان‌‎ بهشت امامزاده عبدالله و گورستان امامزاده ابراهیم گورستان های فعلی و فعال آمل هستند که گورستان امامزاده ابراهیم و گلزار شهدا یکی از بزرگترین گورستان های فعلی ایران است که مردمان عادی و شهیدان در آن دفن می شوند.

بیمارستان ها
آمل از جمله شهرهای مهم پزشکی است که در مازندران در دو دهه اخیر پیشرفت چشمگیر داشته است.آمل در زمان قدیم قرای طبرستان بوده است و ابن فاتح و جیمز کارتن از دو بزرگان تاریخ نویس می گویند:آمل دارای سه مسجد جامع که برتری خاصی به مساجد منطقه دارد و دارای طبیب خانه های عظیمی است که در کنار قصر و در کنار دارالحکومه آمل ساخته شده است و هر کس به دردی دچار شود به این طبیب خانه ها رجوع می کند.در حال حاضر آمل دارای چندین بیمارستان مجهز و کلینیکهای معتدد و موسسات خصوصی است و در حال حاضر چندین بیمارستان پزشکی بزرگ و یکی از بزرگترین مجموعه پزشکی خاورمیانه در امل در حال احداث است.

گردشگری

مراکز اقامتی
در گذشته کاروانسراهای آمل و قلعه ها مکان‌های اقامتی برای مسافران به حساب می‌آمده‌اند. این کاروانسراهاو قلعه ها اکنون به صورت آثار باستانی در آمل و شهرستان آمل شناخته شده‌اند. بسیاری از جهانگردانی که به آمل قدیم آمده‌اند در سفرنامه هایشان از این کاروانسرا نام برده‌اند. از کاروانسراهای قدیمی آمل پیش از حمله مغول به این شهر اثری نیست.مهم ترین کاروانسرای کاروانسرای کمبوج (گامبوش) و کاروانسرا شاهی هستند. امروزه مراکز اقامتی آمل هتل‌ها و متل ها است که بیشتر در مالکیت خصوصی‌اند.یک هتل در بیرون شهر و دو هتل در شهر و چندین هتل در شهرستان آمل قرار دارد و دو هتل در منطقه هراز در حال احداث است.