بررسی حقوقی پرداخت عوارض شهرداری

یک کارشناس حقوق شهری در گفت‌وگو با «حمایت» به بررسی انواع عوارض شهرداری می‌پردازد و می‌گوید: یکی از هزینه‌های معمول شهروندان در تمام شهرهای جهان، مبالغی است که بابت عوارض پرداخت می‌شود. دکتر نادر شکری در توضیح مفهوم عوارض می‌گوید: عوارض در حقیقت بهای خدماتی است که دولت و نهادهای عمومی ارایه می‌دهند. عوارض انواع مختلفی دارد و به روش‌های مختلف وصول می‌شود.
این مدرس دانشگاه اضافه می‌کند: عوارض در منطقه با توجه به نوع عوارض، یا از طریق واحد درآمد یا از طریق معاونت شهرسازی اخذ می‌شود. دکتر شکری می‌گوید: عوارضی که از طریق اداره درآمد اخذ می‌شوند عبارتند از:
مشاغل
سطح شهر
اماکن
خودرو
نوسازی
این حقوقدان در ادامه به عوارضی که از طریق اداره معاونت شهرسازی اخذ می‌شوند اشاره می‌کند و آنها را به ترتیب زیر نام می‌برد:
زیربنا
آموزش و پرورش
تامین اجتماعی
مشرفیت

عوارض مشاغل
این مدرس دانشگاه در بررسی انواع عوارض ابتدا به سراغ عوارض مشاغل می‌رود و می‌گوید: تمامی واحدهای تجاری و اداری اعم از مغازه مطب، داروخانه یا هر نوع شغل دیگر، موظف به پرداخت این عوارض هستند که قیمت اخذ عوارض بسته به متراژ و نوع مشاغل متفاوت است. دکتر نادر شکری توضیح می‌دهد: در زمینه اخذ این نوع عوارض دفتری وجود دارد به نام دفتر کدبندی مشاغل که سامانه کامپیوتری با وارد کردن شغل، عوارض آن را مطابق کد وارده (کد شغل) محاسبه می‌کند و عنوان دیگر این نوع عوارض کسب‌وپیشه است.در برخی از مشاغل که جدیدالتاسیس هستند مانند کامپیوتر و موبایل ، این عوارض بیشتر اخذ می‌شوند.

عوارض سطح شهر
این کارشناس حقوق شهری در ادامه به عوارض سطح شهر به عنوان یکی از انواع عوارض اشاره می‌کند و می‌گوید: این عوارض جزو عوارض قدیمی بوده و در حال حاضر اخذ نمی‌شوند. دکتر نادر شکری توضیح می‌دهد: فقط افرادی که این عوارض را پیش از این پرداخت کرده‌اند و عوارض آنها مربوط به سال‌های قبل از 48 و 47 بوده است، اکنون عوارض معوق را پرداخت می‌کنند. در واقع این عوارض، امروزه جایگزینی به نام نوسازی دارد.

عوارض اماکن
این مدرس دانشگاه عوارض اماکن را یکی دیگر از انواع عوارض نام می‌برد. دکتر شکری در توضیح این عوارض می گوید: این نوع عوارض همان‌طور که از نام آن مشخص است، مربوط به اماکن عمومی بوده (اعم از استخرها و سینما، تئاتر، باشگاه‌های ورزشی، کارخانجات و تولیدی بزرگ). فرضا در ارتباط با تالارهای پذیرایی 10 درصد از دریافتی و درآمد بابت برگزاری مراسم از تالار اخذ می‌شود.البته اخیرا دو درصد نیز بابت بهای خدمات مزید 10 درصد شده است.این کارشناس حقوقی توضیح می‌دهد: این باشگاه‌های ورزشی 5 درصد و استخر و سونا 10 درصد فروش بلیط خود را بابت عوارض به شهرداری پرداخت می‌کنند. همچنین در مورد کارخانجات، قسمت بازرسی اماکن ابتدا دفاتر تجارتی (دفتر روزانه، کل و...) را بررسی کرده و پس از محاسبه درآمد، میزان 1 درصد از کارخانه اخذ عوارض می‌شود.

عوارض خودرو
اين کارشناس حقوق شهری می‌گوید: عوارض خودرو سالانه اخذ می‌شود و درصدی محاسبه نمی‌شود.این عوارض که از طریق شورای شهر تصویب و از طریق اداره درآمد شهرداری اخذ می‌شود. شکری می‌گوید: این عوارض از طرف سازمان خدمات کامپیوتری وارد سامانه رایانه شده و مطابق بخشنامه یک هزارم قیمت خودرو از مالک دریافت می‌شود.
این مدرس دانشگاه تاکید می‌کند: سابق بر این، عوارض خودرو به تناسب تعداد سیلندر وسیله نقلیه از مالک اخذ می‌شد. به عنوان مثال خودرو چهار سیلندر، 4 هزار تومان. یعنی بابت هر سیلندر 1000 تومان اخذ می‌شد که این رویه اصلاح شده است.

عوارض نوسازی
وي در ادامه توضیح می‌دهد: عوارض نوسازی یکی از انواع عوارضی است که از شهروندان اخذ می‌شود. شکری می‌گوید: این عوارض همان مالیات است که در اداره دارایی به آن اطلاق می‌شود. عوارض نوسازی به کل املاک اعم از زمین حتی زمین بایر، آپارتمان و مستغلات تعلق می‌گیرد. یک قیمتی تحت عنوان قیمت منطقه‌ای وجود دارد که دارایی به شهرداری اعلام می‌کند که بعد از محاسبه به روش ذیل، عوارض نوسازی بنا به این اعلام و محاسبه اخذ می‌شود: ابتدا قیمت زمین به دست می‌آید، بعد قیمت بنا را محاسبه کرده و جمع این دو، ارزش کل ملک را نمایان می‌کند و نیم درصد ارزش کل اخذ می‌شود. استثنائا در مورد زمین بایر، بدیهی است که قیمت زمین ارزش کل بوده و نیم درصد زمین اخذ خواهد شد.

عوارض زیربنایی
این مدرس دانشگاه، عوارض زیربنایی را یکی از انواع عوارض دارای اهمیت می‌داند و می‌گوید به تمامی پروانه‌های درخواست شده در زمینه تخریب و نوسازی در هنگام اخذ پروانه، عوارض زیربنایی تعلق می‌گیرد. شکری اضافه می‌کند: معیارهای محاسبه عوارض به چند عامل بستگی دارد:
الف. متراژ کل بنا
ب. تعداد واحد مسکونی
ج. تعداد پارکینگ تأمین شده
این کارشناس حقوقی توضیح می‌دهد: در رایانه جدولی تعبیه شده که با دادن آیتم‌های فوق از جمله متراژ عوارض، زیربنا محاسبه می‌شود.

عوارض آموزش و پرورش
وي می‌گوید: پیشتر، مطابق بخشنامه نسبت به متراژ کل بنا درصدی بابت حق آموزش و پرورش اخذ می‌شد که مربوط به همه انواع پروانه بود (اعم از مسکونی، تجاری، اداری و ...). شکری با اشاره به این موضوع می‌گوید: ولی تقریبا از اواسط سال 1383 بخشنامه‌ای مبنی بر حذف آن اعلام شد.(زیر نظر کمیسیون ناظر بر سهم فرهنگ مصوب 1344 انجام می‌گرفت.)

عوارض آتش‌نشانی
اين مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از عوارضی که شهروندان پرداخت می‌کنند، عوارض آتش‌نشانی است. در توضیح این نوع عوارض می‌گوید: به علت درآمدزا نبودن سازمان آتش‌نشانی و خدمات‌رسانی عمومی و نیاز تمامی واحدهای شهری اعم از مسکونی، تجاری، فرهنگی، بهداشتی و... از تمامی این پروانه‌ها، رقمی به حساب بودجه آتش‌نشانی واریز می‌شد، که این رقم با توجه به کاربری پروانه و متراژ آن متفاوت است. اخذ این عوارض تحت عنوان ایمنی فضاهای در حال ساخت وصول می‌شد. این عوارض دارای ضریب است و با متراژ بالا می‌رود. مثلا تا 100 متر 500 تومان، 100 تا 200 متر 1000 تومان و... . دکتر شکری در ادامه به عوارض تامین اجتماعی نیز اشاره می‌کند و در توضیح این نوع از عوارض می‌گوید: عوارض تحت عنوان تامین اجتماعی از متقاضی اخذ پروانه وصول می‌شود که این نوع عوارض تحت رقم خام و ثابت 1421 ریال به هر متر مربع اخذ می‌شود.

عوارض مشرفیت
این کارشناس حقوق شهری در توضیح عوارض مشرفیت به عنوان یکی از عوارض شهرداری می‌گوید: این نوع عوارض در صورتی تعلق می‌گیرد که عرض گذر تغییر افزایش داشته باشد. دکتر شکری در توضیح این نوع عوارض و زمان وصول آن می‌گوید: در صورتی که بر خیابان اصلاحی بخورد، چون قیمت و ارزش ملک به تناسب افزایش عرض گذر افزایش می‌یابد، عوارض مشرفیت از ملک اخذ می‌شود.

اخذ مفاصاحساب
یک وکیل دادگستری نيز در گفت‌وگو با «حمایت» می‌گوید: مالکان اراضی و املاک واقع در شهرها مکلف به پرداخت عوارضی به شهرداری هستند. میزان و نحوه پرداخت عوارض و ضمانت اجرای عدم پرداخت آن را قانون مشخص کرده است. علیرضا کامیار توضیح می‌دهد: قانونگذار برای الزام مالکان به پرداخت عوارض شهرداری و رفع جهالت متعاملان از میزان دیون متعلق به موضوع معامله و پیشگیری از اختلافات آتی آنهادر تبصره ماده 74 قانون شهرداری، سردفتران اسناد رسمی را ملکف ساخته که قبل از انجام یافتن معامله، کتبا از شهرداری مفاصاحساب عوارض ملک مورد معامله را خواستار شوند. وی توضیح می‌دهد: شهرداری نیز در مقابل ملزم است ظرف مدت 10 روز مفاصاحساب را ارسال یا میزان بدهی را اعلام کند. دکتر کامیار توضیح می‌دهد: عوارضی که شهرداری از مالکان اراضی و ابنیه دریافت می‌کند عبارتند از:1. عوارض سالیانه یا نوسازی، 2. عوارض سطح شهر.
وي مي‌افزايد: در حال حاضر مطابق تبصره 30 ماده 2 قانون نوسازی و عمران شهری، در شهر تهران از اول فروردین ماه 1348 و در سایر شهرها از تاریخی که وزارت کشور اجرای مقررات ماده 2 قانون فوق را اعلام می‌کند، عوارض سطح شهر و سایر عوارض دریافتی از اراضی و ساختمان‌های شهری ملغی می‌شود. در عمل شهرداری‌ها برای صدور مفاصاحساب، ابتدا عوارض سطح شهر را که معوق مانده و دریافت نشده محاسبه می‌کنند و سپس با انضمام آن به عوارض نوسازی، برگ مفاصاحساب را صادر می‌کنند. البته بر طبق تبصره 2 ماده 3 قانون نوسازی و عمران شهری مودیان می‌توانند مستقیما به شهرداری مراجعه کرده، و با پرداخت عوارض متعلق، برگ مفاصاحساب را دریافت کنند.این وکیل دادگستری توضیح می‌دهد: علاوه بر موارد فوق در صورت احداث نشدن پارکینگ یا عدم امکان احداث آن، مبالغی به عنوان عوارض حذف پارکینگ دریافت می‌شود که تبصره 5 ماده 100 قانون شهرداری از این مبالغ به عنوان جریمه یاد کرده است. اگرچه جا داشت به جای اصطلاح جریمه از واژه عوارض استفاده شود، لیکن قانونگذار این واژه را نپذیرفته و ضمانت اجرای عدم پرداخت این نوع جریمه را عدم صدور گواهی پایان کار قرار داده است.چنان‌که معلوم است، شهروندان عوارضی که پرداخت می‌کنند به عناوین مختلفی پرداخت می‌شود.

پرداخت عوارض بر اساس قانون یک تکلیف است
مجموع این عوارض به شهرداری در پیشبرد اهداف خود کمک می‌کند. پرداخت به موقع و کامل عوارض شهرداری را در ارایه خدمات یاری می‌کند. اما همیشه افرادی پیدا می‌شوند که با قوانین انطباق کافی را ندارند. ممکن است اشخاصی عوارض خود را پرداخت نکنند. بنابراین قاعدتا باید ضمانت‌اجراهایی برای آن در نظر گرفته شود. در غیر این صورت فرقی میان کسانی که عوارض پرداخته‌اند و دیگران وجود نخواهد داشت. در حال حاضر یکی از ضمانت‌اجراهایی که در این خصوص استفاده می‌شود لزوم ارایه مفاصاحساب در هنگام نقل‌وانتقال اموال است. بنابراین اگر کسی هیچ یک از عوارض خود را نپرداخته باشد، سرانجام زمانی که قصد دارد ملک مورد نظر را انتقال دهد، باید عوارض آن را ادا کند. به نظر می‌رسد این ضمانت‌اجرا کاملا کارآمد باشد و در کنار آن استفاده از جریمه‌های تاخیر در پرداخت نیز می‌تواند آن را کارآمدتر کند.

منبع:روزنامحه حمایت

بررسی حقوقی پرداخت عوارض شهرداری

مطالب مشابه :

سامانه عوارض خودرو

پرداخت الکترونیکی جریمه و عوارض خودرو

سيستم پرداخت الكترونيكي عوارض خودرو در شهرداري تبريز راه‌اندازي شد

عوارض ساليانه خودروهای سواری عمومی - تاكسي ها

عوارض خودرو از اول مردادماه در دفاتر پيش خوان دولت قابل پرداخت شد

نظریه مشورتی جدید کمیسیون حقوقی کانون سردفتران کشور

بررسی حقوقی پرداخت عوارض شهرداری

پرداخت اینترنتی عوارض خودرو

چگونگی برقراری و وصول عوارض توسط شهرداری ها

دانلود حق التحریر و عوارض سالیانه و ... انواع خودرو در سال 1390