اختلالات گفتاری در کودکان (لکنت زبان) رشته روان شناسی و علوم تربیتی

ویژگی های تکلم واقعی:

1 ـ تلفظ واقعی و صحیح : کودک میباید واژها را چنان بیان نماید که برای همگان مبهم پذیر باشد نه آنکه تنها نزدیکانش منظور وی را درک کنند .

2ـ دانستن معنای واژهها : کودک می باید معنای واژههایی را که به کار می برد بداند برای نمونه هنگام به کار بردن واژه "بابا" می باد شخص معینی را در نظر داشته باشد .

نقص در گفتار :

نقص در گفتار هنگام آموختن زبان گفتاری پیوسته کودک را تهدید می نماید . مشکلات کودک در تسلط یافتن به دستگاه گفتار خو د به آسانی میتواند به نقص در گفتار منجر شود . از این نظر توجه و مراقبت پدر ومادر در این مرحله بسیار ضروری است . نقص در گفتار خطرات و عواقبی در پی دارد . اول آنکه با طولانی شدن آن درمان آن نیز مشکل تر می شود . دوم آنکه نقص در گفتار اثرت منفی به سازگاری اجتماعی کودک به جا می گذارد . کودکی که دچار نقص گفتاری است در طول دوران تحصیل به تدریج به فردی خموش و گوشه گیر و یا فردی عصبی تبدیل می شود . در حالت دوم کودکان دریگر در مقام پاسخگویی به پرخا شگری او به تمسخر و تلقید بیشتر وی می پردازند و بدین ترتیب عصبانیت وی افزایش یافته . خود این امر موجب تشدید نقص گفتاری میگردد . در کودکانی که دچار نقص گفتاری هستند ناراحتی هایی از قبیل شب بیداری ترسهای واقعی و کابوس در هنگام خواب دیده میشود . در نهایت روابط نا مطلوب خانوادگی بیزاری از خانه وخانواده ناتوانی در کسب درامد کافی برای گذراندن زندگی وناسازگاری اجتماعی از جمله نتا یج منفی نقص در گفتار است

علل نقص در گفتار:

نقص در گفتار به ندرت منشا ارثی دارد . دندان های نا منظم و نواقصی در سقف دهان ولب ها وآروارهها در پاره ای از موارد موجب اختلال در تکلم میگردند . اما بیشتر اختلالهای تکلمی نتیجه یادگیری ویا تند حرف زدن است . ضعف شنوایی وعضلانی نیز در این مورد بی تا ثیر نیستند .

انواع نقص در گفتار :

1- اشتباه در گفتار 2ـ اختلال در گفتار

1ـ اشتباه در گفتار : اشتباه گفتاری در خرد سالی امری عادی است که معمولا تا 6 و7 سالگی برطرف میگردد و بیشتر نتیجه خطای یادگیری وسهل انگاری در بزرگسالان در تصحیح آن است . دوران گفتار کودکانه از 18 ماهگی تا 4 یا 5 سالگی است کودکان خورد سال در این دوران به آوا هایی که در ابتدا آموخته اند دلبستگی بسیاری دارند مثلا ممکن است کودک خردسالی بتواند آوای "ف" را تلفظ کند اما چون اوای "س" را زودتر آموخته است و در نتیجه ثبات و استحکام بیشتری دارد در واژه ا به جای "ف" از "س" استفاده می کند .

2 ـ اختلال در گفتار :

الف : در هم کردن واژها : در هم کردن واژها به علت حرکت نکردن لب زبان یا آرواره پدید می آید عدم رشد ما هیچه ها ی زبان نیز موجب تلفظ درهم واژه ها میشود علت دیگر عوامل عاطفی است .

ب : لکنت زبان : لکنت زبان عبارت است ازمکث در بیان واژها و تکرار آنها . شخص مبتلا به کسی می ماند که بر ا ثر ترس و یا ذوق زد گی زبانش گرفته باشد . از آنجا که لکنت زبان بیشتر با انقباض و انبساط ماهیچه های صورت همراه است کودکان مبتلا به آن مو رد تمسخر واستهزا میشوند .

شیوع لکنت :

تقریبا تمام کودکان پیش از دوران تحصیت 2،5 تا 3،5 سالگی دچار لکنت زبان میشوند لکنت پیش از 3 سالگی آغاز می شود و شروع آن به ندرت پس از 3 سالگی است . پیش از دوران تحصیل لکنت عموما نتیجه نا هماهنگی میان سرعت تفکر و سخن گفتن است . در این دوره تمایل فراوان کودک به گفتگو با دیگران وایجاد دوستی ها وآشنایهای بیشتر کاملا مشهود است . در آغاز دوران لکنت زبان بیشتر نتیجه دشواری واشکال در سازگاری با محیط است . زیرا کودک از محیط بسته خانواده به محیط گسترده مدرسه گام می نهد .

عوامل موثر در تکامل گفتار :

1ـ تندرستی : بیماری سخت وممتد در دو سال نخست زندگی زبان گشودن و جمله سازی در کودک به مدت دو ماه یا بیشتر به تاخیر می اندازد چنانچه پس از دو سالگی بیماری سختی گریبانگیر کودک شود از تماس با سایر کودکان محروم مانده این نیز به نوبه خود موجب عقب ماندگی گفتاری در کودک می شود . کودکی که دچار ضعف شنوایی است مسلما" از نظر تلفظ و جهات دیگر گفتاری از کودکان هم سال خود که از سایر جهات با وی برابر هستند عقب تر خواهد بود علت این عقب افتادگی بسیار روشن است همان طور که اشاره شد کودک گفتار را از طریق تقلید فرا می گیرد . پس هنگامی که کودک گفتار دیگران را نشنود نمونه و سر مشقی برای تقلید ندارد .

2ـ هوش : گفتار و هوش چنان یکدیگر ارتباط و پیوستگی دارند که گفته می شود بهترین نمونه هوش کودک شیوه گفتار اوست . تاثیر هوش نه تنها در شروع زبان گفتاری ودرستی گفتار مشهود است در کمیت وکیفیت واژگان کودک نیز در مهر سنهی ماثر است هر چه میزان هوش کودک کمتر باشد در گفتار ناتوان تر است میزان آگاهی از معنای واژه ها وموفقیت تحصیلی کودک در دوره دبستان رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند .

3ـ موقعیت اجتماعی : کودکان خانواده های طبقات فرو دست اجتماعی در این مورد از کودکان خانواده های طبقات فرا دست اجتماعی عقب تر هستند . این تفاوت ممکن است معتول تفاوت هوش و یا تفاوت امکان برای یادگیری و یا هردو می باشد . اگرچه میزان هوش میتواند در این تفاو ت مؤثر باشد دراین مورد تاثیر عوامل طبیعیاز اهمیت خواصی برخوردار است .

عوامل طبیعی مؤثر در تکامل گفتار عبارت اند از :

الف : در اختیار بودن تعداد کافی از کتاب های مناسب کودکان .

ب : ایجاد مکان برای انجام بازی های آموزنده .

پ : میزان زمان صرف شده برای گفتن داستان های جالب به کودک .

ت : تعداد بزرگسالانی که روزانه با کودک برخورد و گفتگو می کنند .

ث : تعداد هم بازی های کودک

4 ـ جنسیت : در سال نخست زندگی از نظر ایجاد و صدا میان دو جنس هیچ گونه تفاوتی نیست . اما با اغاز سال دوم دختران به تدریج برتری خود را آشکار میسازند . دختران حتی پیش از زبان گشودن در تقلید آوا ها ماهر تر از پسران هستند . پسران آهسته تر از دختران گفتار را فرا گرفته جمله های آنان نیز نسبت به دختران کوتاه تر واز نظر دستوری ناقص تر است . در سنین گوناگون کودکی پسران از نظر تعداد واژه هایی که می فهمند و به کار میبرند و همچنین از نظر تلفظ عقب تر از دختران هستند . این تفاوت ها به تدریج بیشتر می شوند و تفاوت هایی که میان دختران و پسران طبقات فرو دست اجتماعی مشاهده میشود بیش از تفاوت های موجود میان دختران پسران در طبقات فرا دست است .

5 ـ خانواده و روابط درونی آن : با برسی کودکان پرورشگاهی مشخص می شود که وجود خانواده در تکمل رفتار کودک اهمیت فراوانی دارد . فقدان رابطه یا فقدان رابطه نزدیک یا مادر ویا جانشین وی علت عقب افتادگی عمومی و به خصوص عقب افتادگی در این گونه کودکان است . این گونه کودکان زبان می گشایند و از نظر گفتار در سراسر زندگی از دیگران عقب تر هستند . در تکامل گفتار نه تنها میزان تماس کودک با مادر اهمیت دارد بلکه نوع رابطه میان کودک ومادر نیز بی اندازه مهم است . تعداد اعضای خانواده نبز در تکمل گفتار کودک ماثر است تک فرزند بودن مخوجب پیشرفت در جنبه های گوناگون زبان در کودک می شود . برخورداری از توجه بیشتر مادر وبی نیازی از رقابت با خواهران و برادران که گاهی موجب نقص در گفتار مانند لکنت زبان می شود . علت پیشرفت گفتار در این گونه کودکان است . دو قلو ها و سه قلو ها در مقایسه با خواهران وبرادران معمولی ممکن لست در گفتار دچار عقب ماندگی شوند . از دو تا پنج سالگی این عقب مانگی شدت میابد اما پس از آن غالبا" برطرف می شود .

دو زبان بودن : این پندار نادرست که کودک پیش از پنج سالگی می تواند زبان های بیگانه را مانند زبان های مادری خود بیاموزد باعث شده است برخی از پدران ومادران بکوشند تا به کودکان خود در حین فراگیری زبان مادری زبان بیگانه ای را بیاموزند . از آنجا که این تمایل درل کودک به وجود میاید تا مطالبی را به زبان مادری به شخصی بگوید و همان مطالب را به زبان بیگانه برای فرد دیگر بیان نماید . این عمل موجب عقب افتادگی مرله تکلم در کودک می شود . در نتیجه دو زبانی بودن کودک هنگام ورود به مدرسه چنان از نظر گفتاری عقب می ماند که آمادگی درک درس را ندارد . تاثیر منفی دو زبانی بودن در سازگاری عاطفی و اجتماعی کودک بیش از موفقیت تحصیلی است . در نتیجه این کودکان در گفتگو با دیگران خودداری کرده به کودکانی خموش تبدیل می شوند واین حالت به تکامل شخصیتی آنان اثرات منفی به جا می گذارد .

طبقه بندی عقب ماندگی هوشی :

شاید اولین کوشش علمی برای طبقه بندی افراد عقب ماندگی ذهنی

را "جی . ای . دی . اسکیرول" روانپزشک بزرگ فرانسوی در قرن 19 انجام داده است . اسکیرول در سال 1838 عقب مانده ها را به طبقات اصلی کور ذهن و کند ذهن طبقه بندی کرد . و سخن گفتن را در طبقه دوم به عنوان وجه تمایز بین دو طبقه به کار برد . زمانی که کودک مطابق همان سطوح هوشی که سنجیده شده اند طبقه بندی می شوند . به جدول زیر می توان به عنوان نمونه دست یافت .

1 ـ عقب ماندگی بسیار عمیق : هوشی (IQ) زیر 20 (وابسته)

2ـ عقب ماندگی شدید : با بهره هوشی ( (IQبین 21 و 35 (وابسته)

3- عقب ماندگی متوسط : با بهره هوشی (IQ) بین 36 و50 (تربیت پذیر)

4ـ عقب ماندگی خفیف : با بهره هوشی (IQ) بین 51 و 65 (آموزش پذیر)

5ـ عقب ماندگی مرزی : با بهره هوشی (IQ) بین 61 و 80

در طبقه بندی جدید طبقه مرزی حذف و طبقات به شرح زیر آمده است .

درجه شدید بهره هوشی

1ـ خفیف 50 ــ 55 تا حدود 7

2ـ متوسط 35 ــ40 تا حدود 50ــ 55

3ـ شدید 20ــ 25 تا 35 ــ 40

4ـ عمیق زیر 20 یا 25

لکنت زبان درمان پذیر است ؟ برای درمان آن چه راهی وجود دارد ؟

بله لکنت زبان درمان پذیر است و روش های مؤثری برای درمان دارد که مهمترین آنها گفتار درمانی است و توسط کارشناسان این رشته انجام می شود . با این حال آنچه در درمان لکنت زبان اهمیت دارد این است که والدین بدانند (یا اطرافیان بیمار و خود فرد مبتلا ) که درمان های لکنت زبان معمولا" طولانی است وبرای تمام سنین (کودکان ، نوجوانان و بزرگسالن ) کاربر دارد ، به شرط آنکه بپذیریم لکنت زبان هم مثل بسیاری اختلالات دیگر درمان سریع و معجزه آسایی ندارد . به اشخاص معروف وموفق دیگر دچار لکنت بوده اند وخللی در زندگیشان ایجاد نشده، بنابر این والدین در صورت لکنت زبان کودکشان نباید نگران باشند که شاید باعث عدم موفقیت وی در تحصیل وزندگی گردد .

نقش والدین در درمان لکنت زبان کودک چیست واطرافیان فرد مبتلا چه باید بکنند ؟

1- در برخورد با فردی که دچار لکنت زبان است ( کودک یا بزرگسال فرقی نمی کند ) از بیان عبارتی مثل سعی کن آهسته تر صحبت کنی ، نفس عمیق بکش و آرام باش خودداری کنید در ضمن هرگز جمله فرد دچار لکنت را کامل نکنید . ارتباط چشمی طبیعی را با فرد دچار لکنت حفظ کنید ...

2- سعی کنید خسته به نظر نرسید ، فقط آرام و بطور طبیعی تحمل کنید تا جمله تمام شود . همواره با او ملایم صحبت کنید ، ولی نه خیلی آرام که غیر طبیعی به نظر برسد .

3- همچنین با رفتار و بیان خود به او نشان دهید که شما گوش می کنید که چه می گوید نهآ چگونه می گوید . اگر با او تلفنی صحبت می کنید ، به یاد داشته باشید که او در صحبت کردن با تلفن مشکل دارد بنابراین تحمل کنید و اگر گوشی را برداشتید و صدایی نشنیدید قبل از قطع کردن مطمئن شوید که در آن سوی تلفن فردی که دچار لکنت است و سعی می کند صحبت را شروع کند نیست .

شخصی که دچار لکنت است چه باید بکند ؟

چند راهکار در این زمینه وجود دارد ، از جمله اینکه :

1- فردی که دچار لکنت است علاوه بر درمان باید همیشه سعی کند آهسته و آزاد صحبت کند و حروف صدا دار را بکشد .

2- با حرکات شل و سبک لبها از روی کلمات بگذرد .

3- از جایگزینی کلمات خودداری کند . فرار از برخی کلمات فقط ترس از تلفظ آنها را بیشتر می کند .

4- در صحبت رو به جلو برود . تکرار کلماتی که بیان شده کمکی نمی کند .

5- ارتباط چشمی طبیعی را با مخاطب حفظ کند .

6- گهگاه در صحبت لکنت عمدی ایجاد کند ! با قطع و تکرار عمدی می توان احساس کنترل بهتری را بر روی تکلم در لحظه های حساس پیدا کرد .

7- در جستجوی کارها و مسائلی باشد که موقع لکنت مشکل را بیشتر می کند . هر چه فرد خودش لکنتش را تجزیه و تحلیل کند بهتر می تواند هماهنگی دستگاه تکلم را برقرار کند .

8- به یاد داشته باشد که هدفش تکلم سلیس تر و بهتر است نه تکلم بی عیب و نقص و ایده آل . حتی کسانی که هیچ لکنتی ندارند گاهی در صحبت کردن دچار مشکل می شوند.

9- به مخاطب خود بگویند که لکنت دارد و هرگز لکنت خود را پنهان نکنند بلکه با آن مواجه شوند .

10- اگر موقع صحبت دچار اضطراب و تنش می شوند ، آن را طبیعی تلقی کنند و از آن خجالت نکشند ، چون عمدا" دچار لکنت نشده اند .

11- زمانهایی که دچار لکنت بیشتر می شوند فراموش کنند و مواقعی را که در صحبت کردن موفق هستند را بخاطر بسپارند .

روش های درمانی

دکتر برائتی روش های درمانی این عارضه ، ابتدا رفتار درمانی و در درجه بعد گفتار درمانی را عنوان کرد و به ایسنا گفت : با توجه به این که فرد دچار لکنت زبان ، به مرور زمان دچار مشکلاتی از قبیل عصبانیت و پرخاشگری ، گوشه گیری و منزوی شدن ، عدم اعتماد به نفس در صحبت کردن و همچنین افت تحصیلی در مدرسه می شوند ، در جهت درمان ابتدا بایست مشکلات رفتاری و روحی حاصل از این عارضه رفع شود و در درجه بعد به فرد دارای لکنت تمریناتی داده شود تا بتواند شمرده شمرده صحبت کند . دکتر برائتی از دیگر روش های درمانی لکنت زبان را دادن مشاوره به فرد و خانواده وی در راستای افزایش اعتماد به نفس فرد و کاهش لکنت بیان نمود و یادآور شد : استفاده از دستگاه لکنت شکن و تمرینات فرد برای شمردگی در صحبت کردن نیز از روش های درمانی مؤثرند .

وی با بیان این که بهترین سن برای درمان لکنت زبان قبل از 7 سالگی است ، به خانواده های دارای چنین فرزندانی توصیه کرد : در صورت داشتن کودکی با لکنت زبان ، هر چه زودتر در زمینه درمان عارضه وی به پزشک معالج مراجعه کنید ، چرا که بعضا" تاخیر در شروع درمان و شدت یافتن فشارهای محیطی می تواند منجر به بروز صدمات روحی و جسمی در آینده کودک گردد . دکتر برائتی در پایان همچنین خانواده ها را از دادن تذکر و فشار آوردن به کودک برای صحیح حرف زدن باز داشت و گفت :

خانواده ها از کمک به فرزند دارای لکنت خویش در گفتن کلمات خودداری نمایند و سعی کنند با تشویق کودک به صحبت کردن در جمع ، اعتماد به نفس وی را بالا ببرند .

منابع و ماخذ

دکتر حسن احدی – دکتر شکوه السادات بنی جمالی ( 1387 روانشناسی رشد )

اکرم ( گیتی ) حیدری ( 1368 روانشناسی رشد و اختلالات رایج در کودکان )

فاطمه اسلامیه ( 1385 – مقاله )

اختلالات گفتاری در کودکان (لکنت زبان) رشته روان شناسی و علوم تربیتی

مطالب مشابه :

زمین ناودیس (ژئوسنکلینال)

راهنمای کامل شبکه کردن ویندوز 7 با ایکس پی و ویستا

دیگه چه خبر؟

معادل فارسی واژه های بیگانه بر اساس مصوبات فرهنگستان

اختلالات گفتاری در کودکان (لکنت زبان) رشته روان شناسی و علوم تربیتی

دز جذبی در سی تی اسکن های تک اسلایس (SDCT) و مولتی اسلایس (MDCT)

آموزش لغات و اصلاحات زبان انگلیسی با روشی جدید با برنامه Rubi

آموزش تبدیل PDF به Word