اصول و مبانی برنامه درس عربی

اصول و مبانی برنامه درس عربی <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اداره کل آموزش و پرورش استان کرمانشاه

معاونت آموزش و پرورش متوسطه

کارشناسی تکنولوژی و گروههای آموزشی متوسطه 1

سر گروه اموزشی درس عربی استان کرمانشاه

شرف مرادی گروسی ومریم عربی

زبان عربی از صد ها سال پیش با زبان فارسی در آمیخته و در طول چندین سده در عرصه های گفتاری، نوشتاری ، علمی و ادبی ما نفوذ کرده است . اهمیت آموزش زبان عربی دلایل بسیاری دارد که از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1-زبان قرآن و فرهنگ اسلامی :

قرآن شریف ، کتاب آسمانی ما به زبان عربی نازل شده است پس از ظهور آیین اسمانی اسلام و راه یافتن آن به شکور ما ایران مردم این مرز و بوم با گرویدن به این دین الهی با کلام خدا آشنا شدند و برای پی بردن به مفاهیم دقیق کلام الهی و سخنان جانبخش پیامبر (ص) و ائمه ی معصومین – علیهم السلام – به آموختن زبان عربی روی آورند. از این جهت یادگیری و آموختن این زبان همواره مورد توجه ایرانیان بوده است . هر ایرانی مسلمان از گهواره تا گور با این زبان برخورد دارد و برای فهم بهتر مفاهیم قرآنی ودینی ناگریز است ان را بیاموزد و دست کم در حد رفع آن را بشناسد و بفهمد .

2- نقش زبان عربی در فهم ادبیات فارسی :

بسیاری از آثار ارزشمند ادبیات فارسی – اعم از نظم و نثر – با زبان عربی در آمیخته اند. طوری که بدون آشنایی با این زبان این گونه آثار معروف ادبی و علمی را نمی توان فهمید. به علاوه بسیاری از اشعار عربی آیات قرآنی، احادیث و روایات عینا در متون نظم و نثر فارسی به کار رفته است . خواندن و درک این متون مستلزم آگاهی نسبی از زبان عربی است .

زباه عربی در سده های سوم وچهارم ، زبان رسمی و علمی جهان اسلام بود . از همین رو دانشمندان مسلمان بسیاری از آثار خود را به زبان عربی می نوشتند . شماری زیادی از آثار علمی، ادبی ، فلسفی ، کلامی، ریاضی و نجومی دانشمندان ایرانی مانند زکریای رازی ، ابن سینا اما فخر رازی، ابوریحان بیرونی ، فارابی ، امام محمد غزالی و دیگران به این زبان تالیف شده است . بهره گیری از این آثار ارزشمند فرهنگی که در واقع از مواریث گران سنگ فرهنگ ایرانی– اسلامی هستند عامل دیگری است که بر ضرورت آموختن زبان عربی تکیه بسیار دارد .

3 – کامل بودن زبان عربی :

با توجه به اینکه دانشمندان ، ادیبان و اهل لغت در ثبت ، ضبط شرح و بیان ظریف و دقایق قرآن بسیار کوشیده اند قواعد و قوانین زبان عربی در طول زمان به حد کمال رسیده و در نتیجه این زبان به صورت یکی از کامل ترین زبان های زنده ی دنیا در آمده است . موردی وجود ندارد که در نحو عربی به آن توجه نشده باشد و از همین جهت بسیاری از مسائل نحوی زبان های دیگر – مانند زبان فارسی – را می توان به کمک نحو عربی مطالعه و بررسی کرد .

4 – زبان عربی پیوند دهنده گذشته و حال ما :

زبان عربی پل ارتباطی نسل حاضر ما با گذشته ای پر بار و ارزشمند است . هر گونه بی توجهی به این زبان ناخواسته ضررهای جبران ناپذیری به جامعه و مردم وارد خواهد کرد .

5- زبان عربی یک ملت :

نکته ی مهمی که همه ی مسلمانان باید به آن توجه کنند این است که زبان عربی زبان یک ملت بزرگ و واحد یعنی (ملت اسلام ) است. تنها شرط پیوستن به این جامعه ی عظیم انسانی، اعتقاد به آیین مقدس اسلام و باورهای مشترکی است که خواستگاه واحدی دارند .همه ی فرایض دینی به زبان عربی انجام می گیرد آموختن این زبان به استحکام اساس وحدت در این جامعه ی بزرگ توحیدی کمک می کند.

زبان عربی خاص قوم عرب نیست بلکه با گسترش اسلام ازمالکیت این قوم خارج شد و به همه ی اقوام و ملت هایی که اسلام آورده اند تعلق یافته است . بنابراین آموزش و یادگیری آن به معنای آموختن زبان یک قوم خاص نیست بلکه به معنای آموزش زبان قرآن فرهنگ و ارزشهای اسلامی است . تقویت زبان عربی را در حقیقت می توان تقویت فرهنگ و آیین خودی دانست.

اصول یادگیری درس عربی :

دانشمندان علوم تربیتی و متخصصان روش تدریس ، از یادگیری تعاریف زیادی را ارائه داده اند . به طور کلی یادگیری به ایجاد تغییرات نسبتا پایدار در رفتار دانش آموزان اطلاق می گردد. البته در صورتی که این تغییرات حاصل تجربه باشند . به عبارت دیگر ایجاد تغییر در دانش ها، مهارت ها و نگرش های فرد بر اثر تجربه . یادگیری نامیده می شود . معلم درس عربی با توجه به عملکرد دانش آموز می توان تعیین کند که یادگیری او در چه حدی قرار دارد باید به این نکته توجه داشت که هر نوع عمل و فعالیت دانش آموز را رفتار گویند . در حالی که به نتیجه ی عمل و فعالیت او عملکرد گفته می شود . در فرآیند آموزش و ارزش یابی . سنجش عملکرد دانش آموز ضرورت دارد.

اکنون به بررسی بعضی از اصول یادگیری می پردازیم . آگاهی معلم عربی از این اصول و به کارگیری انها آموزش و یادگیری درس عربی را آسان تر خواهد کرد .

1- آمادگی : همه می دانیم که دانش آموز برای یادگیری درس باید از نظر جسمی و روحی و ذهنی آمادگی کافی داشته باشد بدون این آمادگی نمی توان انتظار داشت که دانش آموزان مفاهیم و مهارت های زبان عربی را به خوبی بیاموزد ؛ بنابراین لازم است معلم محیط آموزشی را از هر جهت آماده کند و در صورتی که دانش آموز اطلاعات اولیه و قبلی را برای فراگیری درس جدید را ندارد .قبل از شروع تدریس این اطلاعات را به او عرضه نمایید . اگر دانش آموز با مشکلات روحی دست به گریبان است باید او را تا حد امکان تسکین داد .

2- معنادار بودن درس : محتوای درس باید به گونه ای باشد که دانش آموز مفاهیم آن را دریابد اگردانش آموز مفاهیم جدید درس را در ساخت شناختی خود داشته باشد میان ذهن او و آموخته های جدید ارتباطی منطقی و معنا دار ایجاد شود . در عربی سال اول سعی شده است که مطالب به صورت منطقی و زنجیروار پشت سر هم چیده شود تا دانش آموز در هر درس اطلاعات جدیدی بر آموخته های پیشین خود بیفزاید معلم می تواند در معنا دار شدن درس به دانش آموز کمک کند به این ترتیب که قبل از آموزش هر درسی اطلاعات اساسی را در اختیار آنها قرار دهد .

3- تجارب قبلی دانش آموزان : معلم برای تفهیم بسیاری از مطالب و مفاهیم باید از پیش دانسته های مخاطبان خود آگاه باشد و از انها به خوبی سود جوید معلم برای آموزش واژه ها و قواعد عربی از مصادیق و نمونه های زبان فارسی استفاده کند و ضمن یادآوری آنها روی درک و هضم اطلاعات جدید تاکید نماید . باید دانست تجارب قبلی از یک سو در کسب تجارت کنونی بعدی آماده تر می سازد . در کتاب عربی بسیاری از این تمرین ها از این اصل پیروی می کنند .

4- شرایط یادگیری : هر چه شرایط و امکانات برای یادگیری درس عربی آماده تر باشد به همان اندازه گیری این درس از عمق و پایداری بالایی برخوردار خواهد شد . بنابراین وقتی معلم درس عربی برای تدریس خود از آیات ، احادیث ، روایات و کتاب های کمک آموزشی و حتی نوار کاست و ویدیو استفاده می کند به طور حتم فراهم کردن امکان یادگیری این زبان میزان علاقه ی دانش آموزان را به آموختن آن افزایش می دهد .

5- وضوح و روشنی اهداف درس : بیان اهداف آموزشی قبل از شروع درس بر میزان فعالیت و مشارکت دانش آموز در جریان تدریس و یادگیری می افزاید .

آگاهی از اهداف مورد نظر از جمله عوامل موفقیت معلم در امر آموزش است .

6- روش تدریس مناسب : باید دانست که امکانات و شرایط مناسب و حتی کتاب درسی خوب هم بدون معلم آگاه و با تجربه موثر نخواهد بود . معلم می تواند با انتخاب روش تدریس متناسب با شرایط محیط آموزشی را چنان مهیا سازد که دانش آموز درد طول تدریس فعال باشد در صورتی که معلم عربی خود را از آموختن مسائل یادگیری و نظریه های مربوط به روش تدریس بی نیاز بداند و وظیفه خود را در تدریس عربی فقط انتقال مفاهیم و حفظ واژها و جملات عربی تصور کند به طور قطع در آموزش صحیح و موثر توفیق نخواهد یافت لازم استمدرسان با توجه به تکمامل روش های آموزش شیوه ی کار خود را با زمان منطبق کنند اگر معلم در تدریس عربی بیشترین نقش را به دانش آموزان بسپارد و خود نقش راهنما و هدایت کننده ی آنان راداشته باشد به طور مسلم در تفهیم موفق تر خواهد بود .

7- تمرین و تکرار : در آموزش زبان اصل تمرین بسیار مهم است ؛ زیرا تا دانش آموز واژه ها تا جملات را تکرار نکند در بکارگیری مهارتهای زبانی تبحر لازم را کسب نخواهد کرد . البته توجه داشته باشید که تمرین نباید مداوم و متوالی باشد زیرا موجب خستگی و بیزاری دانش آموز می شود. بهتر است در زمینه ی اصول و قواعد مورد نظر به طور متناسب تمرین داده شود مثلا بعد از تدریس ادوات پرسشی می توان درباره ی اسم های اشاره تمرین داد تا هم دانش آموز اطلاعات قبلی را فراموش نکنند هم آموخته های جدید در نظر آنها متنوع جلوه کند.

لازم است معلم به این نکته هم توجه داشته باشید که دانش آموزان انجام دادن تمرین را رفع تکلیف تلقی نکنند . زیرا در این صورت اعتماد و علاقه ی او نسبت به درس و معلم کاهش می یابد . نکته ی دیگر اینکه معلمان عزیز نباید خود را به تمرین های کتاب مفید و محدود سازند بلکه با الگو گیری از آنها میتوانند دهها تمرین جهت تثبیت و تعمیق یادگیری یک قاعده طرح کننده البته این امر به شرایط و آمادگی کلاس نیز بستگی دارد .ولی در هر صورت این درک سنتی که معلم و دانش آموز و طرح می شود شکسته خواهد شد . اگر مفاهیم و قواعد مورد نظر به درستی آموزش داده شود . انتظار می رود دانش آموز تحت هر شرایطی از عهده ی حل مسائل و تمرینات بر آید .

اهداف کلی و آموزشی برنامه ی درس عربی :

1- آشنایی با نظام صوتی و معنایی زبان عربی به منظور درک مفاهیم و معانی دینی و قرآنی.

2- آشنایی با ساختار صرفی نحوی جملات ساده عربی

3- آشنایی با آیات قرآن و احادیث و ترجمه و درک آنها

4- تقویت علاقه ی دانش آموزان به زبان عربی و ترغیب آنها به استفاده ی درست از آموخته ها.

5- تقویت توانایی درست خوانی عبارت ها و متون عربی .

6- تقویت توانایی درست نویسی واژها و عبارات عربی

طبقه بندی اهداف کلی در حوزه های سه گانه :

الف ) حوزه دانش

1- آشنایی با واژه ها و ساختار جملات عربی

2- آشنایی با واژه های پر کاربرد قرآنی و فرهنگ اسلامی

3- آشنایی با اصطلاحات پر کاربرد

4- آشنایی با اقسام کلمه (اسم – فعل و حرف )

5- آشنایی با اسم های اشاره و ضمایر

6- آشنایی با شکل ظاهری اسم و فعل

7- آشنایی با کلمات استفهام

8- آشنایی با تعدادی کلمه هم خانواده عربی

9- آشنایی با معانی و مفاهیم عربی رایج در فارسی

10-آشنایی با جملات پر کاربرد عربی

ب ) حوزه نگرش

1- تقویت نگرش مثبت نسبت به زبان عربی

اصول و مبانی برنامه درس عربی

مطالب مشابه :

آدرس وب سایت آموزش پرورش ( بخشنامه )( فیش حقوقی ) آذربایجان غربی

آدرس سایت اینترنتی ضمن خدمت همکاران

علل بی علاقگی دانش آموزان به زبان عربی

درس پژوهی

اصول و مبانی برنامه درس عربی

طرح درس عربی سال سوم درس 4