انواع روشهای آموزشی ویژه کودکان اتیسم

انواع روشهای آموزشی ویژه زبان آموزی و مهارت اجتماعی کودکان اتیسم

15-1-1 :برنامه آموزشی ABA (رافعی،1385) :

ABA یا تحلیل رفتار کاربردی ، اقتباس شده از دیدگاهها،اصول و برنامه های تغییر رفتار اسکینر و لواس می باشد.تئوری های رفتارگرایی در طی صد سال گذشته و کاربرد ABA به ویژه برای کودکان اتیستیک در طی سی سال اخیر بارها مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته و ضمن تائید اثربخشی آن به اجرای آن به ویژه برای کودکان دارای نارسایی های رفتاری سفارش جدی شده است .در ABA سعی شده است تا از طریق مشاهده مشتقیم رفتار کودک ، ارزیابی و تحلیل دقیق آن ، رابطه میان محیط و رفتار کودک آشکار و نیز آن دسته از ویژگیهای محیطی که می تواند موجب ایجاد رفتار جدید ،تقویت و یا کاهش رفتار در کودک گردد کشف گردد . درمانگران سالهاست که با کمک متد علمی ABA به توسعه رفتار اجتماعی کودک اتیستیک و رفع ناترساییهای کلی رفتاری در کودک نیز پرداخته اند .ABA در مورد کلیه کودکان و بزرگسالان دارای بیماریهای روانی ، ناتوانیهای رشدی ، اختلالات یادگیری و نظیر آن کاربرد دارد .مداخلات انجام شده توسط ABA می تواند توسط درمانگران کودک ، والدین ،مربیان و سایر نزدیکان فرد انجام شود .رفتارهایی که توسط ABA مورد مداخله و درمان قرار می گیرند می تواند مشکلات زبانی ، نارسایی در رفتار اجتماعی ، مهارتهای تحصیلی ،مهارتهای زندگی ،ناهنجاریهایی مانند پرخاشگری ، آسیب به خود ، رفتارهای مقابله ای و کلیشه ای باشد .

هدف از کاربرد ABA برای کودک اتیستیک

1) آموزش و ایجاد مهارتهای جدید در زمینه زبان و ارتباط ،رفتارهای اجتماعی، رفتارهای مراقبت از خود ، مسائل تحصیلی و نظیر آن

2) نگهداری و حفظ رفتار مطلئوب در کودک

3) افزایش رفتارهای مطلوب

4) تعمیم رفتار مطلوب و رفتار یاد گرفته شده به سایر شرایط و موقعیتهای مشابه

5) کاهش و یا حذف رفتارهای نامطلوب مانند ایجاد قشقرق ، آسیب به خود ، رفتارهای وسواس جبری و نظیر آن

برنامه PECS سیستم ارتباط بر مبنای تصویر :

برنامه ای است برای آموزش ارتباط غیر کلامی (سمبلیک) . هدف این برنامه آموزش گفتار به کودک نمی باشد هرجند در مراحل به ویژه پایان این برنامه کودک ممکن است به توسعه گفتار نیز برسد .بلکه هدف اولیه ، ایجاد و تقویت یک سیستم ارتباطی بین کودک و محیط او می باشد. ویژگی های صوری برنامه PECS عبارتند از :

الف : ابزار آموزش این روش را بیشتر تصاویر سیاه و سفید ، عکسهای رنگی و نقاشی های مختلف که انواع نیازها و تقاضاهای کودک در زندگی معمول را در بر می گیرد تشکیل می دهد .

ب: استراتژی آموزش شامل آموزش زنجیره سازی ، الگودهی ، تحلیل رفتار و استفاده از پاداش های مختلف برای کودک می باشد .

ج: مکانی که آموزش ها در آن صورت می گیرد می تواند خانه ، مدرسه ، مکانهای طبیعی پیرامون کودک باشد .

د: افرادی که درگیر آموزش به کودک می باشند می تواند شامل والدین ، خواهر و برادرها، مربی و یا مراقبین بهداشت کودک باشند .

ه : شرکت کنندگان در این برنامه کودکان و یا بزرگسالان هستند که مبتلا به آسیب های شناختی
می باشند(رافعی ،1385) .

مداخله روش درمان و آموزش کودکان اتیسم منسوب به معلولیت ارتباطیTEACCH

این روش روی نیروهای مکانیکی دیداری و حافظه تقلیدی بسیاری از کودکان مبتلا به نشانگان آسپرگر و اتیسم با عملکرد بالا تکیه می کند و آنها را برای بهبود و تقویت مهارتهای ضعیف تری چون قدرت تکلم ، تقلید ، پیروی ، مهارت های اجتماعی و ادراکی به کار می گیرد . روش TEACCH به طور ویژهای مهارت های آموزشی ، اجتماعی ، ارتباطی و کارهای تقلیدی کودک را باز سازی می کند .برنامه های تصویری شامل لغات و عکس های مختلف که وقایع روزمره را به ترتیب وقوع نشان می دهد به کودک کمک می کند تا بتواند پیش بینی کند الان چه خواهد شد و یا چه کاری لازم است در طول ساعات درس و تمرین انجام دهد .سپس کودک می تواند به خودی خود و بدون راهنمایی مربی « آینده » را پیش بینی کند .در این الگو تدریس هم به صورت نفر به نفر و هم بصورت گروهی انجام می شود اما بدیهی است که ساعات انفرادی دراین الگو کمتر از الگوی ABA است (اوزنوف و همکاران ،2002)

روش PRT

این روش بسیار جدید است و مبدعان این روش بر این باورند که رفتار فرد وابسته به محوری از واکنش های وی است و بر انگیزه ها و توانایی فرد فرد در واکنش به نشانه های چند گانه و مختلفی وابسته است .پایهگذاران این روش دکتر لین و روبرت کوگل این شیوه را از روشهای زبان طبیعی و رفتاردرمانی تحلیلی کاربردی تلفیق کردند.این دیدگاه بر این اصل استوار است که اتیسم اختلالی است بسیار خفیف تر از آنچه که تا پیش از این تصور می شد .این روش از جمله از شیوه های مداخله طبیعی برای ایجاد تغییر مثبت در رفتارهای بحرانی کودک ،استفاده می کند .این مداخلات رفتارهای ارتباطی و اجتماعی کودک را هدف قرار می دهد.این روش به جای در نظرگیری یک رفتار در هر زمان ،محورهای رشدی کودک را آماج مداخلات خود قرار می دهد و محورهایی مانند انگیزه ،نشان دادن واکنش به نشانه های مختلف محیطی ، مدیریت و کنترل خود و نحوه شروع برخوردهای اجتماعی را در نظر دارد .تقویت طبیعی در این روش به صورت متفاوتی از روش های رفتاری دیگر است و سعی در برقراری ارتباطی طبیعی بین تقویت کننده و موضوع مورد تقویت دارد .به عنوان مثال اگر هدف آموزش نام حیوانی به کودک باشد در صورت بیان نام حیوان به درستی توسط کودک به جای یک تقویت کننده مانند شکلات یا آب نبات که اغلب در برنامه های تقویتی بر اساس اصول تغییر رفتار استفاده می شوند تصویری از آن حیوان ،عروسک آن و یا تقویت کننده ای مرتبط با آن به وی داده می شود .از این روش برای آموزش مهارت های گفتاری،کاهش رفتارهای مخرب و خودانگیخته و افزایش مهارت های تحصیلی و ارتباطی استفاده می شود(صمدی و مک گانگی ،1390).

در مجموع،PRT روی افزایش انگیزه یاد گیری در میان کودکان اتیسم با ترکیب انتخاب ها گزینه ها، تلاش های مستقیم به هدف تقویت، استفاده از نمونه های مناسب متعدد و ارائه پیامدهای طبیعی، تمرکز میکند. همچنین این روش به عنوان یک استراتژی برای افزایش(مهارت) زبانی(به عنوان مثال استفاده از کلمه)، آغاز مکالمه و بازی استفاده می شود و درصدی از زمان کودک برای تعاملات اجتماعی مثبت صرف می شود.

انواع روشهای آموزشی ویژه کودکان اتیسم

مطالب مشابه :

ماهیت و درمان لکنت

مراکز گفتاردرمانی شهرستان

تاملی در ابیاتی از خواجه شیراز

وضعیت رشته گفتار درمانی در ایران

فرایند درمان و توانبخشی بیماران روانی مزمن

رشته گفتار درمانی

مراکز اجتماعی برای بیماران روانی

معرفی رشته‌ی گفتار درمانی

ظرفیت پذیرش رشته گفتاردرمانی سال90

انواع روشهای آموزشی ویژه کودکان اتیسم