پسته-Pistacia

گياه شناسي پسته :

درخت پسته اهلي (Pistacia Vera L.) متعلق به تيره سماق (Anacardiaceae) است جنس Pistacia داراي 11 گونه است كه همگي ‌آ‌نها از خود، تربانتين يا سقز ترشح مي ‍كنند.گياهان اين تيره بصورت درخت يا درختچه هستند.

درخت پسته داراي برگ‍هاي مركب شانه اي است و هربرگ يك جوانه جانبي را در برمي‍‍گيرد. اكثر جوانه هاي جانبي به گل آذين اوليه مبدل مي ‍شوند و يك محور اصلي را تشكيل مي ‍دهند كه در سال بعد خوشه پسته را توليد مي كنند. بنابراين اين خوشه هاي پسته به صورت جانبي بر روي شاخه يكساله مي ‍شوند.
از نظر گياه شناسي ميوه پسته در رديف ميوه هاي شفت طبقه ‍بندي مي ‍شود ميوه هاي شفت متشكل از سه قسمت : لايه برون خارجي، لايه ميان گوشتي و لايه درون برسخت هستند كه درون بر، هسته را مي ‍پوشانند. تفاوت ميوه هاي شفت در بخش خوراكي آنها است. در پسته و بادام، هسته (مغز) به صورت خوراكي مي ‍رسد، در حالي كه ساير ميوه ‍جات شفت (زردآلو، هلو)، هسته سخت دارند و ميان برگوشتي بخش خوراكي ميوه مي باشد.

درخت پسته دو پايه است، يعني براي توليد ميوه به وجود هر دو پايه نر و ماده نياز مي باشد و تشخيص درخت نر و ماده از يكديگر به جز از روي گل آنها (آن هم در فصل بهار و به هنگام گل دادن ) ميسر نيست.

البته كارشناسان و باغداران باتجربه از روي اندازه درخت، شكل برگ‍ها، شكل جوانه ها و نحوه استقرار آنها برروي شاخه ها، درخت نر را از ماده براحتي تشخيص مي ‍دهند.

گل ها فاقد گلبرگ و غده هاي شهد ‍ساز بوده، بنابراين زنبور عسل را به خود جلب نمي ‍كند و گرده گل توسط باد پراكنده مي ‍شوند. درخت پسته برگ ‍ريز است، بدين معنا كه در پاييز خزان نموده و زمستان را در خواب مي گذراند.
ريشه ‍زائي درخت پسته به ‍صورت محوري و عمودي است و تا عمق بيش از دو متر داخل خاك فرو مي ‍رود. سيستم ريشه ‍زائي عمقي درخت را قادر مي سازد تا به اعماق خاك نفوذ كرده و از آب و مواد موجود در آن به خوبي تغذيه نمايد و از اين رو درختان پسته قابليت سازش با دوره‍ هاي طولاني خشكسالي را دارند.
قدرت توليد ريشه فرعي در درخت پسته خيلي ضعيف است و هرگاه انتهاي ريشه اصلي قطع شود، درخت خشك شده و از بين
مي رود.

مرحله نونهالي درخت پسته طولاني است. تا قبل از پنج سالگي، درختان ميوه كمي توليد مي كنند و از 10 تا 12 سالگي باردهي كامل و اقتصادي درخت آغاز مي شود.

درخت پسته عادت به رشد عمودي دارد، به نحوي كه رشد سريع جوانه انتهائي از رشد جوانه‍هاي جانبي در درختان مسن‍تر جلوگيري مي‍ كند. اين ويژگي‍ها بر نحوه تربيت نهال‍هاي جوان، هرس درختان بالغ و جوان‍سازي درختان مسن تاثير زيادي دارد.

همه چیز در مورد درخت پسته

مقدمه:

پسته گیاهی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران کشت می شده است و جنگل های وحشی پسته در ناحیه شمال شرق ایران به ویژه مرز افغانستان و ترکمنستان وجود دارد و گمان می رود که درخت پسته حدود 4-3 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است. در این نوشتار سعی شده به طور خلاصه و مفید، مطالب کاربردی به زبان ساده بیان شود. در مورد خواص پسته pistachio و دیگر موراد مرتبط با پسته به سایر مقالات سایت ایران کالا مراجعه نمایید.

الف) آبیاری

با وجود این که پسته استقامت زیادی به بی آبی دارد، لکن نباید از آب دادن آن مخصوصا در سنین ابتدایی غفلت شود. به طور متوسط بسته به بافت خاک از نظر نگهداری آب مدار آبیاری بسته به سن درخت به شرح زیر توصیه می شود: (به جز فصل زمستان)
درخت با سن 1 تا 3 سال: مدار آبیاری 7 الی 10 روز
درخت با سن 3 الی 6 سال : مدار آبیاری 12 الی 20 روز
درخت با سن 6 سال به بالا : مدار آبیاری یک ماه
باید توجه داشت زمانی که مدار آبیاری یک ماه است، در هر آبیاری آب زیادی به درخت داده شود تا رطوبت کاملا به عمق خاک نفوذ کند.

ب) هرس

هرس یعنی بریدن شاخه های اضافی و این عمل در زمستان انجام می شود. پس از فرم دهی درخت در سال های بعد از پیوند و قبل از باردهی، هرس اهمیت دارد که شامل شنگ کردن شاخه ها، سر بر داری و حذف پاجوش ها می باشد.
هرس باعث درشت شدن میوه درخت و تا حدی یکنواخت شدن باردهی در سالهای مختلف می شود.

ج) کود دهی

کود دامی گوسفندی و گاوی مورد استفاده باید کاملا پوسیده باشد. بهتر است کود مرغ نیز با کودهای گوسفندی یا گاوی مخلوط شود و در شیاری به عمق حداقل 40 سانتیمتر بسته به سن درخت و عرض 40 سانتیمتر در انتهای چتر سایه انداز درخت دفن شود. فصل کود دهی فصل خواب درختان یعنی زمستان است.
مخلوط کردن کود کامل شیمیایی ( N-p-K ) نیز با کود حیوانی مورد استفاده مطلوب می باشد.
دادن کود شیمیایی ازته (سولفات آمونیم و سولفات پتاسیم) در مناطق با آب و خاک شور در نیمه دوم اردیبهشت ماه جهت افزایش جوانه های رویشی و زایشی، در نیمه دوم تیرماه جهت پر شدن دانه های پسته در درختان بارده مناسب است. میزان کود مصرفی با مشاوره کارشناسان از 100 گرم تا 200 گرم به ازای هر درخت می باشد.
استفاده از کودهای مایع و جامد میکرو در فصل رشد درخت بسته به نوع کمبود و مشاوره با کارشناسان کشاورزی همزمان با سمپاشی و یا به صورت مستقل بسیار مناسب است. بعد از برداشت پسته دادن کود روی به صورت محلول پاشی توصیه می شود.

د) دلایل پوکی پسته

1- عدم وجود گرده نر که ناشی از کمبود درخت نر می باشد مهمترین عامل پوکی پسته بوده و باید به ازای هر 10 الی 15 درخت ماده یک درخت نر در باغ پیوند نمایید. در صورت کمبود درخت نر حتما گرده افشانی مصنوعی انجام دهید.
2- عدم رسیدگی و توجه کامل به درختان از جمله آبیاری کم و نامنظم، ندادن کود حیوانی و هرس نکردن درختان و غلبه آفات در باغ باعث پر نشدن مغز پسته و یا ریزش جوانه های سال بعد می شود.

ه) آفات مهم پسته

1- پسیل پسته، که حشره زرد رنگ کوچکی است و در حال حاضر بیشترین خسارات را وارد می کند و موقع خسارت شدید، پای درخت شکرک ایجاد می شود.
2- کنه درختان پسته که این آفت با چشم معمولی قابل مشاهده نیست و علائم آن اینکه ابتدا برگها سبز تیره و سپس حالت چرمی رنگ می شوند.
3- شپشک پسته، این آفت کاملا روی برگها و خوشه ها قابل مشاهده است و درخت مورد حمله محصول آن اغلب پوک و نیم مغز می شود.
برای مبارزه با شپشک استفاده از سم اتیون با نسبت 2.5 - 2 در هزار بسیار مناسب است. ذکر این نکته ضروری است که برای مبارزه با هر یک از آفات مشاوره با کارشناسان خبره کشاورزی جهت توصیه سم و زمان سمپاشی بسیار مهم است.

و) برداشت پسته

2- برداشت را ساعتهای اولیه روز شروع نموده و محصول برداشت شده را زیر سایه و یا جای خنک قرار دهید. 3- قسمتهای آلوده به آفت را در باغ جداگانه برداشت نمایید. 4- محصول برداشت شده را سریعا به مراکز فرآوری پسته که تمام اتوماتیک و بهداشتی است انتقال دهید تا سریعا پوست گیری و جداسازی شود. به این ترتیب رنگ پوسته سخت پسته سفیدرنگ و بازاری پسندی مناسب خواهد داشت 1- پسته را وقتی کاملا رسید برداشت نمایید..

آبياري درختان پسته بارور :
باغداران پسته بايد مقدار آب، زمان آبياري و بهترين روش آن را با توجه به شرايط موجود تعيين و استفاده نمايند.

انتخاب روش آبياري :

فاكتورهاي كه در انتخاب روش آبياري بايد مد نظر قرار گيرند عبارتند از : خواص فيزيكي و شيميايي خاك، يكنواختي، شيب زمين، خطر يخبندان، هزينه و ميزان و وفور آب.

مديريت خوب و صحيح در آبياري نه تنها برتوليد كمي و كيفي محصول اثر مي‍ گذارد، بلكه بر تغذيه درختان با مواد معدني نيز موثر بوده و مسائل ناشي از آفات و بيماري‍ها را به حداقل رسانده و مبارزه با علف‍هاي هرز را نيز آسان‍تر مي ‍نمايد. روش‍هاي مورد استفاده در آبياري باغ هاي پسته عبارتند از :

آبياري سطحي :

الف) آبياري نواري (كرتي) :

اين روش به زميني نسبتاً مسطح (شيب كمتر از 1% ) و آبي با دبي زياد نياز دارد. طول و عرض اين نوارها، به شيب، بافت خاك و مقدار آب وابسته است. راندمان مزرعه اي اين روش آبياري بين 40 تا 80 درصد است. درصورتي‍ كه سيستم جمع‍ آوري رواناب در انتهاي نوارها موجود باشد راندمان افزايش مي ‍يابد.

ب) آبياري شياري (جوي و پشته اي)

شيارها در شكل‍هاي مختلفي درست مي‍شوند تا آب را به پايين شيب هدايت نمايند. اين روش معمولاً در اراضي كه شيب آنها از 2% تجاوز نمي‍نمايد بكار برده مي‍شود، در شيب‍هاي بيش از اين، فرسايش خاك مشكل جدي خواهد بود.

ج) روش آبياري بابلر :

اين روش در حقيقت نوعي آبياري سطحي است كه آب بوسيله لوله‍ هاي پلي‍ اتيلن به پاي درخت انتقال يافته و بوسيله يك فواره پلاستيكي (بابلر) آب به داخل كرت، حوضچه و يا كرتچه منتقل مي ‍شود. در اين روش بهتراست كه زير هر درخت تشتكي به قطر يك متر و حداكثر به قطر تاج درختان ايجاد و داخل آن آبياري شود.

سيستم ‌‌آ‍بياري ناحيه اي (نقطه اي ) :

اين روش آبياري شامل آبياري قطره اي (Trickle يا drip ) روي زميني وآ‍‌بياري قطره‍اي زيرزميني، آبياري زيرزميني با لوله‍ هاي سفالين يا لوله هاي متخلخل (تراوا از جنس پلي اتيلن)، ‌بياري باراني ميكرو يا ميكروجت مي باشد.
در اين روش مقداري ‌آب بصورت دائمي به حجم محدودي در خاك از درون لوله‍ اي باريك يا وسائل مكانيكي ديگري كه اميتر (قطره چكان ) خوانده مي‍ شود، داده مي ‍شود. حجم خاك خيس شده در اطراف درختان توسط اين روش از خاك خيس شده توسط ساير روش‍ها كمتر است.

پيشنهاد شده است كه درختان بارور و مسن 40 تا 60 درصد (يا بيشتر)حجم خاك را به عنوان سطح خيس شده نياز دارند اين مقدار براي درختان جوان 10-5 درصد مي‍باشد. در صورتيكه نفوذ‍پذيري خاك يا حركت موئينه آب در خاك كم بوده و يا خوب نباشد‍، براي رسيدن به حجم خيس مورد نياز لازم است تعداد خيس كننده و يا محل خروج ‌آب (قطره چكان‍ها يا اميترها) افزايش يابد.

درختان بزرگ‍تر و مسن ممكن است در يك خاك لومي (Loamy) به بيش از 8-6 و درختان جوان به يك قطره ‍چكان نياز داشته باشند.

نكات مهم :

بهتراست باغ‍هاي پسته (بيش از 12 سال سن ) حداقل هر 30 روز يك بار آبياري شوند اين دور مناسب باغ‍هاي است كه خاك آنها بافت متوسط داشته باشند. در صورت امكان در ماه‍هاي گرم‍تر بهتر است از دور آبياري حدود 10 روز كم گردد. اگر بافت سنگين باشد دور آبياري ماه‍هاي خنك (فروردين تا خرداد، شهريور و مهرماه) و ماه‍هاي گرم (تير و مرداد ) را مي‍توان 5 تا 10 روز افزايش داد. (برحسب اين‍‍كه بافت نسبتاً رسي يا كاملاً رسي باشد). آب مورد نياز نهال پسته حدود 4000 متر مكعب در هكتار در سال براي نهال 4 تا 5 ساله خواهد بود، اما در مجموعه حاضر همين عدد براي آبياري نهال يكساله هم توصيه شده است و به علت اين كه گياه پسته در سال اول تازه به محل اصلي منتقل شده است و چندان توسعه ريشه‍اي ندارد پس نياز واقعي آن بسيار كمتراز 4000 متر مكعب است و حتي چيزي كمتر از 1000 متر .مكعب در هكتار در سال اول مي ‍باشد. چون با روش غرقابي نمي توان اين مقدار را به سطح زمين داد، لذا عدد بيشتري كه با اين روش تناسب دارد ذكر شده است

اثر كمبود آب را در برگ درختان پسته مي‍ توان بوضوح مشاهده كرد، زيرا در هنگام كم آبي رنگ برگ‍ها و درختان از سبز تيره به سبز كم رنگ و مايل به زرد تبديل مي‍ شود.
بطور‍كلي پسته در رديف گياهان ريشه عميق طبقه بندي مي‍شود . ريشه‍ ها به علت حجم و عمق زيادي كه اشغال كرده و درخاك فرو مي ‍روند، باعث بروز مقاومت درخت، در شرايط نامساعد طبيعي و از جمله خشكي شده و در اين شرايط زنده باقي مي ‍ماند.

در اين جا اين نكته را بايد در نظر داشت كه عادت ريشه به رشد عمق تحت شرايط مديريتي مختلف، نوع پايه و بافت‍هاي مختلف خاك تغيير يافته و حتي گاهي در عمق .بيش از 2 متر ريشه اي مشاهده نمي شودو گسترش ريشه ها اكثرا جانبي است.
مقاومت به شوري حد وحدودي دارد و متجاوز از آن گياه پسته، با افزايش شوري كاهش محصول داشته و در صورت افزايش شوري نهايتاً خشك مي ‍شود. پس از مقاومت به شوري به معني شور دوست بودن نيست .حساس‍ترين دوره آبياري گياه، قطع آب در زمان گلدهي (فروردين ماه) و رشد مغز (تيرماه )است و مهمترين آب .براي خندان شدن مغزهاي پسته آب شهريور ماه يا آخرين آب قبل از رسيدن كامل محصول مي باشد. مشخصات درخت پسته
درخت پسته گیاهی است دو پایه یعنی گلهای نر و ماده جدا از یکدیگر و روی درخت مجزا قرار گرفته است. گل آذین درخت پسته بطور کلی خوشه‌ای است و در خوشه نر که گلها به یکدیگر فشرده و متراکم هستند.
تعداد زیادتری گل مشاهده می‌شود تا در خوشه ماده که فاصله از گلها یکدیگر زیاد است و به همین علت این نوع گلها خوشه افشان و شلی تشکیل می‌دهند.
گلهای ماده دارای یک تخمدان و یک تخمچه هستند ولی کلاله منشعب و دارای سه شاخه است. برگ درخت پسته از 5 تا 7 برگچه تشکیل شده است.
ریشه درخت محوری و عمودی است و تا عمق بیشتر از دو متر در داخل خاک فرو می‌رود. تلقیح گلهای ماده بوسیله باد انجام می‌گیرد روش‌هاي كاشت و توليد نهال پسته

مقدمه:

گياهان سرمنشا زنجيره غذايي حيات بر روي كره زمين و به عنوان ثروت ملي هر كشور محسوب مي‌شوند. پسته يكي از مهمترين اقلام صادراتي ايران است كه بيش از 23% از ارزش كل صادرات ايران را بخود اختصاص داده است.
پسته يكي از گياهان مهم در تيره پسته سانان (Anacardiaceae) است. تيره پسته سانان با حدود 60 جنس و 600 گونه ،تيره‌اي مهم در بين گياهان مي‌باشد. پسته به صورت خودرو در شمال شرقي ايران و اسياي مركزي و افغانستان وجود دارد.

پسته گياهي دو پايه است بنابراين درختان نر و ماده مجزا از يكديگر هستند و بدين صورت با كاشت بذر و پيوند نزدن آن نيمي از نهال‌ها نر و نيم ديگر ماده خواهند شد و همچنين كاشت بذر به‌علت تفرقه صفات، تنوع ژنتيكي بين درختان بوجود آورده و بعضاً امكان دارد صفاتي نامطلوب در بين جمعبت بروز كند.

بنابراين در تكثير توسط بذر، گاهي مرغوبيت از بين مي‌رودو نيز زمان لازم برا ي بالغ شدن گياه در درختاني كه توسط بذر تكثير مي‌شوند طولاني‌تر مي‌شود. بنابراين براي داشتن درختان يك دست و يكنواخت از يك رقم پر محصول ومرغوب و نيز براي كوتاه‌كردن دوره نونهالي بايد از تكثير غير‌جنسي استفاده كرد. پس پيوند زدن نهال امري ضروري به نظر مي‌رسد.
طرح باغ پسته:
قبل از كاشت پسته ابتدا بايد منطقه موردنظر را براي كاشت از لحاظ آب و هوا و شرايط خاك بررسي نمود . اگر منطقه و زمين مورد نظر براي پسته‌كاري مناسب بود اقدام به تسطيح آن كرد.
براي احداث باغ پسته بهتر است ابتدا نقشه دقيقي با مقياس مناسب از زمين تسطيح شده بر روي كاغذ رسم كرد و روي آن فواصل بين درختان و رديف‌ها (فواصل بين درختان 4-3 متر و بين رديف‌ها 8-7 متر مي‌باشد).محل احداث ساختمان و يا تاسيس مورد نياز احتمالي، مسير جاده و خيابان‌هاي باغ، شبكه آبياري باغ ، وزش بادغالب و شيب زمين را مشخص نمود.
تهيه بذر مطلوب :
بذر در نظر گرفته شده بايد سالم و بدون هيچ گونه آفت يا بيماري و از محصول همان سال باشد. انتخاب بنه به عنوان پايه داراي مزايا و معايبي است، از مزاياي آن مقاومت بيشتر آن در برابر خشكي در مقايسه با پايه پسته اهلي و مقاومت نسبي در برابر آلودگي به نماتد مولد غده ريشه است و از معايب آن رشد بطئي در سال‌هاي اوليه كاشت و حساسيت به گموز و ورتيسليوم بوده كه به علت اين عيوب كمتر مورد توجه باغداران به عنوان پايه قرار مي‌گيرد. معمولاً بذرهاي كه به عنوان پايه اسفاده مي‌شود از ارقام پسه اهلي و عمدتاً بادامي (بادامي ريز)و قزويني است و همچنين از نوعي هيبرد به نام بنه باغي نيز مي‌توان استفاده نمود. بنه باغي فوق العاده به نماتد ريشه حساس مي‌باشد. بنابراين بايد با توجه به معايب و محاسن هريك از پايه‌ها و نيز با توجه به نوع خاك محل كاشت و بيماري‌هاي منطقه به انتخاب پايه مبادرت نمود. از پايه‌هاي ديگر پسته درايران مي‌توان كسور،آتلانتيكا و سرخس را نام برد
1. پسته بادامي2-پسته سرخس3- بنه4-كسور
آماده كردن بذر براي كاشت :
در اواخر اسفند و اوايل بهار بذر‌ها را حدود 24 تا 48 ساعت (ترجيحاً 24 ساعت ) در آب خيس خيسانده، پس از شست‌و‌شوي مجدد با استفاده از سموم قارچ‌كش نظير كاربو‌كسين تيرام، بنوميل به نسبت 5/52 تا 3 در هزار و هيپوكلريد سديم (مايع سفيدكننده)5/0 به مدت 5 الي 10 دقيقه ضدعفوني مي‌شود. پس آن بايد بذرها را در كيسه‌هاي پارچه‌اي كه به طورمنظم به‌مدت 4 تا 5 روز مرطوب نگه داشته‌شوند قرارداد (دماي مناسب براي جوانه‌زني بذرها30-20 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد)بعد از جوانه زدن بذرها بايستي آنها را با قارچ‌كش PCNB يا بنوميل 4 در هزار ضدعفوني كرده و در محل مورد نظر كاشت. توانايي جوانه زني در بين بذر گونه‌هاي مختلف پسته متفاوت است. جوانه‌زني بستگي به سختي پوست استخواني (آندوكارپ)دارد.
خراش‌دهي با اسيد سولفوريك به مدت 5/1 ساعت و سپس غوطه‌ور كردن در آب به مدت 24 ساعت، سرعت و درصد جوانه زني (مغز)بنه را افزايش مي‌دهد. استفاده از بذرهاي بدون پوست استخواني براي جوانه زني به دليل سبز شدن يكنواخت مي‌تواند مورد توجه واقع شود.
روش هاي كاشت :
كاشت بذر در زمين اصلي :
در زمين‌هاي با آب وخاك شيرين بذور جوانه زده مورد نظر براي كاشت را پس از گاورو شدن زمين (رسيدن به حد ظرفيت مزرعه ) د رمحل داغ آب زمين اصلي مي‌‌كارند.چنانچه بافت خاك مزرعه سنگين باشد به منظور از سله بستن روي بذور داخل هر گودال را به وسيله ماسه مي‌پوشانند. اين عمل به رشد گياه كمك فراوان مي‌كند، چون نه تنها اكسيژن كافي در دسترس ريشه‌هاي نهال قرار مي‌دهد بلكه موجودات هوازي مفيد خاك را نيز به فعاليت وا مي‌دارد. عمق كاشت بذر بستگي به اندازه بذر دارد (ميزان تقريبي عمق كاشت حدود 2 تا 5 برابر بزرگ ترين قطر بذر است).
كاشت در خزانه :
زمين خزانه پسته مانند خزانه ديگر درختان بايد آماده گردد. فواصل كاشت بذرها بر روي خطوط بين 5 تا 10 سانتي‌متر و بين خطوط 35 تا 40 سانتي‌متر است. پس از كاشت بذر ، روي آن را با استفاده از ماسه بادي همراه باكود دامي پوشانده و آبياري مي‌نمايند. ميزان بذر مصرفي پسته در هكتار خزانه 250 تا 300 كيلوگرم مي‌باشد و حدود 250 هزار نهال در يك هكتار مي‌توان توليد نمود. نهال‌هاي توليدي در فصل خواب (پاييز و زمستان) آماده انتقال به زمين اصلي هستند (نهال يكساله). هرچه سن نهال در خزانه بالا رود به علت گسترش سيستم ريشه و پيچيده شدن ريشه نهال‌ها و عدم دقت درهنگام كندن و جابه جايي نهال به زمين اصلي و قطع ريشه‌ها، يكبار انجام مي‌شود. معمولاً د رخزانه راه روهايي در فواصل 5/1 تا 2 متر تعبيه مي‌شود كه اين عمل به رفت و آمد كارگران براي حذف علف‌هاي هرز و انجام عمليات آبياري و در صورت نياز پيوند زدن نهال‌ها كمك مي‌كند. چنانچه كف خزانه بوسيله سيمان و يا موزائيك فرش شود از رشد عمودي ريشه‌ها جلوگيري مي‌كند. بنابراين جابه‌جايي نهال‌ها آسان‌تر و تلفات آنها نيز كمتر خواهد بود.
كاشت دركيسه‌هاي پلاستيكي :
براي اين منظور از كيسه‌هاي پلاستيكي به ارتفاع 25 تا 30 سانتي‌متر استفاده مي‌شود. البته هر چه ارتفاع كيسه‌ها بيشتر باشد(45 سانتي متر ويا بيشتر ) رشد نهال بهتر است. از آنجايي كه محيط رشد در گياهان گلداني محدود است و اين گياهان مانند گياهاني كه در مزرعه و باغ كشت مي‌شوند نمي‌توانند ريشه‌هاي خود را گسترش داده و به طور طبيعي از منابع غذايي خاك استفاده كنند. لذا برا ي برآورده ساختن احتياجات گياه، خاك درون كيسه‌ها را مخلوطي از يك تا دو قسمت ماسه و يك قسمت خاك زراعي مرغوب (لومي)و يك قسمت كود دامي يا خاك برگ پوسيده انتخاب مي‌شود.
شكل 2- كاشت پسته در كيسه‌هاي پلاستيكي
معمولاً براي تسهيل د رعمليات آبياري، زمين مورد نظر را به ندازه ارتفاع گلدان‌ها خاك‌برداري‌ كرده، سپس گلدان‌ها را طوري مي‌چينند كه در فواصل 2-5/1 متري، راهروهايي براي عبور و مرور كارگران وجود داشته باشد. قسمت بالاي گلدان‌ها معمولاً هم‌سطح زمين بوده، در نتيجه آبياري به طريقه غرقابي امكان پذير مي‌شود. درون هر كيسه معمولاً دو دانه بذر مي‌‌كارند كه پس از سبز شدن و چهار و پنج برگي شدن گياه‌چه‌ها قويترين آنها را انتخاب نموده، ديگري را حذف مي‌كنند. حتماً بايستي در ته كيسه‌ها سوراخ‌هاي كوچكي به‌عنوان زه‌كش ايجاد نمود. گياهان گلداني را در موقعي از سال مي‌توان به زمين اصلي انتقال داد. از كاشت پسته درون كيسه‌ها به منظور واكاري در باغ‌ها نيز استفاده مي‌شود. در موقع انتقال به زمين اصلي، كيسه‌ها را به آهستگي بدون آنكه صدمه‌اي به ريشه‌ها وارد شود و خاك اطراف آن بريزد، پاره كرده، گياه را به زمين اصلي انتقال مي‌دهند.
ساير روش هاي تكثير :
اخيراً موفقيت‌هاي در زمينه تكثير پسته از طريق كشت بافت حاصل شده است. از مزاياي عمده تكثير از طريق كشت بافت، يكنواختي نهال‌ها به علت تكثير غير جنسي (كلون) تكثير سريع در فضاي كم و توليد نهال‌هاي عاري از بيماري و نيز كوتاه نمودن طول دوره نونهالي است. درايران ريز ازديادي پايه‌هاي اهلي (قزويني، بادامي زرند) و وحشي (بنه و آتلانتيكا) و نيز ارقام تجاري از طريق قلمه‌زدن بدون استفاده از هورمون‌هاي گياهي و با غلظت بالا تا‌كنون امكان‌پذير نبوده است. خوابانيدن يكي ديگر از روش‌هاي تكثير مي‌باشد كه با اين روش مي‌توان تعداد معدودي گياه ريشه دار را از گياه مادري بدست آورد.
مراقبت از نهال هاي بذري :
پس از آن كه بذر‌ها درخزانه و يا زمين اصلي و يا كيسه‌هاي پلاستيكي سبز شدند. يك سلسله عمليات باغباني براي مراقبت از آنها لازم است كه عبارتند از :
الف - آبياري :
ميزان دفعات آبياري برحسب آب وهوا و نوع خاك و ميزان آب موجود متفاوت است. بطور‌كلي آبياري نهال‌هاي بذري بايد به آهستگي صورت گيرد.با توجه به اين‌كه در اين مرحله از رشد گياهان داراي ريشه محدودي براي جذب مي‌باشند بايد دقت نمود كه از كمبود آب صدمه نبينند.
ب - وجين :
بذر علف‌هاي هرز تقريباً در خاك وجود داشته و با گياهان اصلي به رقابت مي‌پردازند. بنابراين بايد آنهارا از ميان برد. وجين علف‌هاي هرز بايد با دقت صورت گيرد تا به ريشه گياهان اصلي صدمه‌اي وارد نشود.
ج- محافظت از گرما و تابش مستقيم آفتاب :
در روزهاي گرم، مخصوصاً در روش كاشت پلاستيكي بايد هر چند روز يك بار روي نهال‌ها آب پاشيد و نيز براي جلوگيري از تابش مستقيم آفتاب، مي‌توان پايه‌هاي در زمين به ارتفاع5/1-1 متر قرارداده، با استفاده از حصير يا مواد ديگر روي آن را پوشاند و بدين ترتيب از تابش مستقيم نور خورشيد جلوگيري كرد.
انتقال نهال به زمين اصلي :
محلي كه قرار است نهال در آن كشت شود، بايد گودالي به عمق 60 و به قطر 40 سانتي متر حفر كرد وآن را با خاك سطح الارض همراه با كود دامي پر نمود. نهال‌هاي بذري را بايد به نحوي درگودال كاشت كه طوقه (حدفاصل بين ريشه و ساقه)آن هم سطح زمين قرار گيرد. چنانچه طوقه گياه درخاك فرو رود، ممكن است پوسيده شود و يا مورد حمله قارچ‌هاي عامل پوسيدگي طوقه(گموز)واقع شود. اگر هم بالاتر از خاك قرار گيرد، قسمت‌هاي از ريشه كه در معرض هوا قرار گرفته‌اند از بين مي‌رود.
بعد از قرار دادن نهال درگودال، خاك اطراف نهال را فشار داده تا گياه در آن مستقر شود. نهال‌هاي بذري را بايد بلافاصله پس از انتقال آبياري كرد. آماده سازي زمين

پس از تهيه نمونه هاي آب و خاك، در صورتي‍كه نتيجه براي باغ مثبت باشد پروفيل‍هايي به عمق حداكثر 2 متر براي شناسائي كامل خاك و در صورت امكان طبقه بندي آن حفر مي ‍شود. براي شروع كار در صورتي‍كه لايه سطحي خاك (قبل و يا بعد از تسطيح) خيلي شور باشد، لازم است لايه نازكي از سطح خاك را كه درمحل تجمع املاح است كنار زده و خاك‍هاي جمع شده را از مزرعه خارج نمود. در صورتي‍‍‍كه پروفيل و نمونه برداري نشان داد كه بافت خاك كاملاً شني بوده و يا تا عمق 2 متري داراي سخت لايه باشد، بايد از احداث باغ در چنين محلي اجتناب نمود. اگر با حفر پروفيل مشخص شد كه خاك محل احداث باغ مطبق مي ‍باشد (يك لايه شني و يك لايه رسي يا برعكس)، در اين صورت قبل از انجام هركاري، با توجه به نقشه باغ و تعيين جهت و امتداد رديف‍ها در محل كاشت، خاك را حداقل به عرض يك متر و به عمق يك تا دو متر با بيل مكانيكي و يا لودر كاملاً مخلوط و يكدست مي‍نمايند. با ين كار اگر در عمق مذكور سخت لايه‍اي وجود دارد شكسته مي شود.
اين مي ‍توان ساير عمليات را طبق نقشه انجام داد . چنانچه سيستم آبياري غرقابي مدنظر باشد بايستي شيب نهائي زمين به حدود 2-1 درصد برسد. اگر در محل كاشت با توجه به نتايج، عمليات اصلاحي لازم باشد، در آن صورت ممكن است در نوار محل كاشت ،گچ، يا گوگرد و كود حيواني پوسيده را به خاك اضافه كرده و سپس كاشت نهال را انجام داد.
لازم به ذكر است جهت اصلاح خاك (درصورتيكه ph خاك بالاتر از 5/7 يا 8 باشد)، با اندازه‍ گيري سديم قابل تبادل و با در نظر گرفتن مقدار بهينه آن، مقدار گچ و يا گوگرد لازم در هر هكتار را محاسبه و به زمين داده شود. البته بايد در نظر داشت كه آثار اين اصلاح خاك در طولاني مدت و حداقل 2 تا 4 سال بعد بروز كرده و مشاهده خواهد شد. درصورتي‍كه كود حيواني مورد استفاده كاملاً پوسيده شده و عاري از بذرهاي علف‍هاي هرز باشد مي ‍توان آن را در نوار محل كاشت نهال ريخته و گوگرد را نيز به آن اضافه نمود.

لازم است تاكيد شود دادن گچ به تنهايي، مي‍تواند خاك را اصلاح كند ولي دادن گو‍گرد بدون كود حيواني هيچ فايده‍اي برآن مترتب نيست. پس از انجام عمليات فوق در صورتي كه آبياري به روش غرقابي انجام مي‍ شود بايد در زمان كاشت نكات زير را در نظرگرفت :

حد مجاز شوري براي پسته 8 ميلي موس برسانتي متر (دسي زيمنس برمتر) مي‍ باشد، البته شوري بيش از آن موجب خشكيدن نهال و يا خسارت به آن مي ‍شود. در اراضي بكر بايد قبل از كشت و يا توام با كاشت پسته در سال‍هاي اوليه، بمنظور كاهش شوري خاك عملياتي مثل زراعت جو و امثال آن انجام گيرد تا بدينوسيله با آبياري‍هاي مرتب و با دور‍كم، شوري خاك كاهش يافته و به حد مجاز نزديك شود و گرنه خشكيدن تعدادي نهال در هر آبياري، اجتناب ناپذير خواهد بود.كاشت نهال و يا بذر خصوصاً در مناطقي كه منابع آب وخاك شور است، نبايد در داغ آب و نوك پشته‍ ها انجام شود و بهتراست محل كاشت كمي پايين‍تر از محل داغ آب انتخاب شود. اگر قبلاً نهال در وسط پشته كشت شده باشد، توصيه مي‍شود به مرور از حالت جوي و پشته درآمده و به كرتي تبديل شوند و خاك اطراف طوقه‍ ها برداشته شود.

در صورتي‍كه كاشت پسته در اراضي بسيار شور و يا شور قليا و سديمي، مد‍نظر مي ‍باشد به جاي جوي و پشته، نواري به عرض حداقل يك متر و با عمق مناسب (جهت آبگيري به حجم كافي) ايجاد شده و نهال درست در وسط اين نوار كشت شود (شكل نوار مستطيل بوده و با عممق مربوطه، درحقيقت مكعب مستطيلي است كه در كف و روي زمين آن نهال ها كاشته مي ‍شوند.)

در برخي موارد استثنايي، دادن خاك رس به اراضي بسيار شني و يا اضافه كردن به اراضي رسي، با اطمينان از شور نبودن شن و يا رس اضافه شده توصيه مي ‍شود.

شخم زدن و ديسك كردن :

عمليات شخم به منظور زير‍و‍ رو كردن خاك و از بين بردن علف‍هاي هرز و عمليات ديسك زدن به منظور خرد‍كردن كلوخ‍ها و جمع‍آوري علف‍هاي هرز انجام مي شود. گاهي چنانچه بافت خاك نامناسب بوده و نياز به اضافه كردن مواد اصلاحي باشد، اين مواد قبل از شخم و ديسكت زدن به خاك اضافه شده و سپس اين عمليات انجام می گيرد.

پسته-Pistacia

مطالب مشابه :

آماده سازي زمين:

مقايسه عمل آوري پسته در ايران و آمريكا

ادوات آماده كردن زمين

روش‌هاي كاشت و توليد نهال پسته

پسته-Pistacia

پسته : طلای خندان

مراحل احداث باغ پسته(1)

راهنمای کاشت و احداث باغ پسته

امراض و آفات پسته بغلان

کاشت و احداث باغ پسته