سلامتی کودکان و نوجوانان با ورزش

ورزش منظم یکی از مهمترین راهکارهای کسب سلامتی برای بچه ها و بزرگسالان است. فعالیت های بدنی،وزن مطلوب را حفظ می کند، طول استخوان ها را افزایش می دهد و در نهایت از خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی می کاهد. پزشکان باید موقعیت وزنی کودکان و نیز میزان فعالیت بدنی آنها را طی یک دوره پزشکی مداوم ارزیابی کنند. متخصصان موظفند با توصیه های ساده به بچه ها و خانواده ها زیمنه را طوری فراهم کنند تا با حداقل صدمه،حداکثر نشاط و لذت حاصل شود. همه افراد به ورزش نیازمندند. معمولا پزشکان با توجه به سن، موقعیت فیزیکی،مراحل پیشرفت و میزان علاقه مراجعه کنندگان جوان و نوجوانان مناسب ترین فعالیت بدنی را به آنها توصیه می کنند.
نادیده گرفتن ارتقاء سلامتی بین افراد جوان و خرسال به دو دلیل است:1)تنبلی و سستی بین بزرگسالان بیش از کودکان است .چون بچه ها به طور طبیعی و ناخودآگاه فعال هستند.2)خطر ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت و بیماری های قلبی بین افراد بالغ بیشتر است.
به هر حال،با توجه به بررسی های انجام شده،کودکان و نوجوانان به طور کامل فعال و باتحرک نیستند.شایان ذکر است که باید بچه ها به ورزش هایی بپردازند که برای بهبود بیماری های قلبی و نیز ارتقاء سلامتی طولانی مدت مفید است. متاسفانه تقریباً بیش از نیمی از آنها فعال نیستند.ضمناً،دخترها کمتر از پسرها به ورزش می پردازند.این روند حتی با آموزش های پزشکی و ورزشی هم قابل درمان نیست.تنها کمی بیش از یک دوم دانش آموزان دبستان و راهنمایی باید در کلاس های ورزشی روزانه شرکت کنند.میزان اهمیت به ورزش بین دانش آموزان دبیرستانی نه تنها نباید کاهش یابد بلکه باید افزوده شوئ.
سلامتی کودکان با ورزش
نگرانی افزایش وزن بین کودکان و نوجوانان کاملاً به جا و منطقی است. بچه های چاق در معرض بیماری های فشار خون،دیابت نوع دوم،نامنظمی هورمون رشد،مشکلات تنفسی و استخوان قرار دارند.این بیماران از فقدان اعتماد به نفس و روابط اجتماعی رنج می برند.
همچنین ورزش باعث تاثیرات ثابت در رشد و نمو استخوان می شود. فعالیت بدنی،خطر ابتلا به پوکی استخوان را با افزایش غلظت مواد معدنی کاهش می دهد.تحقیقات انجام شده در مورد 40 پسر بالغ که به مدت 30 دقیقه و سه بار در هفته به ورزش می پرداختند حاکی از آن بود که حجم استخوان کمر و پا و غلظت مواد معدنی در بدن آنها دو برابر کسانی است که تحرک کمتری داشتند.
نتیجه این تحقیق در مورد 45 زن نابالغ هم مثبت بود.محققان معتقدند که میزان حجم استخوان حتی پس از توقف ورزش کاهش نمی یابد. آنها با این نتیه رسیده اند که انجام حرکات ورزشی قبل از سن بلوغ درصد شکستگی استخوان را در سن بالا تقلیل می دهد.

اغلب،بیماریهای قلبی عروقی در بزرگسالان نمایان می شود،با این وجود در سنین پایین هم ممکن است که با آنها مواجه شویم.تحقیقات نشان می دهد که ورزش های هوازی در جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی بزرگسالان بسایر موثر است،اما در مورد بچه ها هنوز نامشخص است.
با توجه به آخرین شواهد، ورزش در بهبود افسردگی و اضطراب بزرگسالان و کودکان بسیار موثر است.فعالیت بدنی یکی از راهکارهای مبارزه با هیجان روحی است.با توجه به بررسی های انجام شده در مورد 220بزرگسال مونث مضطرب و نگران،آن دسته از افرادی که در برنامه های ورزشی سخت شرکت می کنند،کمتر از تنش های فیزیکی و روحی رنج می برند.

مهمترین نکته برای پزشکان این است که به طور مثبت تمایل جوانان را به ورزش زیاد کنند و نیز دریابند که هر فعالیت بدنی برای فرد خاصی مناسب است. کودکان ناتوان نسبت به هم سن و سالان توانای خود کمتر با ورزش آشنایی دارند. جالب این که این فرد برای افزایش قدرت بدنی و تناسب اندام خود به ورزش بیشتری هم نیازمندند .بجز کودکان علیلی که در سازمان های ملی و جهانی(مثل المپیک)فعالیت دارند،بقیه از تحرک بدنی اندکی برخوردارند،بنابراین باید تک تک افراد،مدارس و موسسات مختلف

نهایت سعی خود را بکنند تا روز به روز این انگیزه مثبت را بین آنان افزایش دهند.پزشکان می توانند با تهیه فهرستی از فعالیت ها ،به میزان مصرف انرژی و تحرک بدنی بیمار پی ببرند.در ضمن این روش یه پزشکان کمک می کند تا ورزش هایی را پیشنهاد کنند که متناسب با سن،اندام،علاقه و موقعیت بدنی آنها باشد.
-آموزش های بدنی که شامل کلاسهای ورزشی مداوم و انواع فعالیت هاست.
قابل توجه است که هیچ ورزشی به تنهایی برای سلامت جسمانی و روانی نوجوانان و کودکان مفید نیست. این نکته بسیار مهم است که با کمک اولیاء بتوانیم فعالیت های بدنی را انتخاب کنیم که با سن و توانایی فیزیکی بچه ها متناسب باشد. یکی از اهداف اصلی متخصصان این است که بتوانند 30دقیقه ورزش سبک وآرام را در اکثر روزهای هفته دانش آموزان بگنجانند.پیاده روی باعث تناسب همه جانبه و سلامت روز افزون می شود. انجام ورزش های سنگین بین اکثرین افراد جامعه شایع است و حتی کودکان نابالغ هم می توانند با حداقل خطر و هیچ گونه صدمه ای به استخوان ها ، عضلات و مفاصل،نتایج خوب و مثبتی کسب کنند.
باید دقت کنیم که نظارت دقیق و همه جانبه هم در انجام حرکات های فیزیکی بسیار مهم است.بچه ها نباید اجسام سنگین بلند کنند،ضمناً باید تا رشد کامل اسکلت بدنشان از پزتاب وزنه خودداری کنند.گاهی اوقات پزشکان بچه ها را به انجام ورزش هایی وا می دارند که متناسب با توانایی و میزان آسیب پذیری آنهاست.متخصصان به افراد مبتلا به بیماری های ضعف رباط ها پیشنهاد می کنند تا بیشتر به شنا و دوچرخه سواری بپردازند و از ورزش هایی مثل بسکتبال به پیچ خوردگی می شود اجتناب کنند.

رعایت اصول ایمنی مهم ترین عامل به شمار می رود.با این وجود حوادث ناگوار مربوط به ورزش بسیار شایع است.یکی از بررسی ها حاکی از آن است که 22 درصد از بچه های مدرسه ای طی انجام فعالیت های بدنی مصدوم می شوند و اغلب این حوادث هم بسیار جدی است.با بکارگیری روش های دقیق و حساب شده می توان از این ناراحتی ها جلوگیری کرد.
به عنوان مثال ،اولیاء باید به طور کامل دریابند که آیا مکان های ورزشی کاملاً نکات ایمنی را رعایت می کنند یا خیر.با وجود اینکه حفظ روحیه رقابت بین بچه ها بسیار مهم و مثبت است،باید آنها را از هل دادن یکدیگر به خصوص در مناطق خطرناک منع کنیم.شایان ذکر است که بچه ها هنگام احساس درد در بدنشان نباید ورزش کنند و نیز نباید با مصرف مسکن در این فعالیت ها شرکت کنند.مربیان و اولیاء باید بدانند که صدمات و آسیب های بدنی ممکن است در آینده به لنگی یا پس از افتادن به ساییدگی بازو منجر شود.
به منظور اطمینان بیشتر،کودکان و نوجوانان باید برای هر ورزشی از وسیله ی ایمنی مناسب آن استفاده کنند.مثلاً هنگام فوتبال کفش های مناسب بپوشید. استفاده از کلاه دوچرخه سواری هم یک الزام است. در ضمن، محیط های ورزشی باید عاری از زباله و گودال باشد.
یکی از مهمترین، معمول ترین و سخت ترین صدمات برای بچه ها حین دوچرخه سواری حاصل می شود. باید دقت کنیم که مسیر عبور آنها باید عاری از ترافیک باشد و نیز باید از علامت های دوچرخه سواری و راه پیمایی هم در این مکان ها استفاده شود.بادی به کودکان و نوجوانان توصیه کنیم که هنگام ورزش در معرض آفتاب،از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنند. به منظور جلوگیری از فقدان آب،باید با آنها آموزش دهیم که قبل و بعد از حرکات فیزیکی و نیز هنگام انجام ورزش هایی که بیش از 20 تا30 دقیقه به طول می انجامد،از مایعات استفاده کنند.

دختران نوجوان : ورزش و نيازهاي تغذيه اي

اکثريت دختران نوجوان از ورزش و نيازهاي تغذيه اي خود غفلت مي کنند .
نکته قابل توجه اين است که فقط ۲۰ درصد دختران دبيرستاني احتمالاً ۵ وعده يا بيشتر ميوه و سبزيجات در روز مصرف مي کنند و يا سه ليوان شير در روز مي نوشند . امروزه دختران نوجوان کمترين فعاليت را در جامعه دارند .
در حاليکه در کشورهای پيشرفته ۶۱ درصد دانش آموزان پسر در تيم هاي ورزشي بازي مي کنند ، فقط ۵۰ درصد دختران در تيم هاي ورزشي شرکت مي کنند . همچنين در حاليکه تقريباً سه چهارم پسران در فعاليت هايي شرکت مي کنند که باعث مي شود براي ۲۰ دقيقه يا بيشتر و ۳ روز در هفته يا بيشتر عرق کنند و تند نفس بکشند فقط نيمي از دختران اين وضعيت را دارند . هم ورزش و هم تغذيه خوب براي سلامت طولاني مدت دختران ضروري است . براي مثال : ورزش کمک مي کند که استخوانها ، عضلات و مفاصل ساخته و حفظ شوند ، وزن کنترل شود و وقوع فشارخون بالا را به تأخير مي اندازد . در حقيقت ميزان ورزش دختران نوجوان بين ۱۸-۱۲ سالگي يک عامل مهم در پيشگيري از شکستگي لگن بعد از يائسگي مي باشد .
تغذيه خوب نيز از عوامل مهم مي باشد . چون يک دختر نوجوان در طي نوجواني از هر زمان ديگري از زندگي ( غير از زمان نوزادي ) رشد سريعتري دارد . در سنين نوجواني وي نياز به انبوهي از ويتامين ها و مواد معدني و همچنين بطور متوسط ۲۲۰۰ کالري روزانه دارد که در غذاها يافت مي شود . اما اغلب دختران نوجوان ميزان کافي از اين مواد غذائي حياتي دريافت نميکنند . همچنين اغلب دچار کمبود کلسيم هستند . زيرا زمانيکه به نوجواني مي رسند ميزان مصرف شير را کاهش مي دهند . تقريباً نيمي از توده استخواني زنان در طي نوجواني تشکيـــل مي شود و مصرف کم کلسيم در اين زمان ممکن است بعدها منجر به پوکي استخوان شود .
همچنين دختران آهن کافي دريافت نمي کنند چون هم از طريق خونريزي قاعدگي آهن از دست مي دهند و هم اينکه ممکن است داراي رژيم غذائي جهت لاغري باشند يا اينکه رژيم غذايي متنوعي نداشته باشند و يا غذاهاي غني از آهن مانند گوشت قرمز به اندازه کافي مصرف نکنند که در اينصورت مبتلا به کم خوني مي شوند . همچنين يک مطالعه نشان داده که حتي فقر آهن خفيف ميتواند منجر به نمرات امتحاني پائين تر در رياضيات شود و اين مي تواند يک توضيح احتمالي براي اين نکته باشد که چرا دختران نوجوان از لحاظ رياضيات از پسران ضعيف ترند .
به اين دلايل مشخص مي شود که بر عهده والدين است که يک رژيم غذائي مناسب براي دختران ( و پسرانشان ) تهيه کنند . رژيمي که حداقل ۵ نوبت در روز ميوه و سبزيجات و سه ليوان يا ۲۵۰ سي سي شير در آن وجود داشته باشد .
براي اينکه نوجوان شما تغذيه مناسب داشته باشد به نکات زير توجه کنيد :
۱ – کار را ساده کنيد : مواد غذائي مانند برش هاي ميوه ، پنير ، ماست و پاپ کورن بدون کره را در دسترس آنان قرار دهيد .
۲ – نوشابه مصرف نکنيد و حتي آنها را در خانه نگهداري نکنيد .
۳ – دختران را در آشپزخانه بخوانيد و آنها را مسئول خريد بعضي از مواد غذائي و سبزيجات مصرف خانواده کنيد تا ياد بگيرند چگونه انتخاب غذائي خوب و مناسبي داشته باشند .
۴ – اگر شام خانواده با عجله صرف مي شود باز هم بايد مغذي باشد وقتي بيرون غذا مي خوريد دخترتان را تشويق کنيد انتخاب هاي غذائي مناسب مانند سالاد و سبزيجات پخته داشته باشد .

نکاتي براي به حرکت درآوردن دختران
چه به شکل تيم هاي متشکل ورزشي و چه به شکل برنامه هاي ورزشي فردي پيام اصلي به دختران بايد اين باشد که بيرون بيايند و حرکت کنند .
۱ – دختران را تشويق کنيد تا فعاليت هاي ورزشي جديد مانند صخره نوردي يا اسکي داشته باشند .
۲ – ورزش را يک امر خانوادگي کنيد . فعاليت ورزشي را در نظر بگيريد که همه از انجام آن با يکديگر لذت ببرند .
۳ – آنها را تشويق به پياده روي کنيد و از آنان بخواهيد که مرتباً پياده روي را افزايش دهند

ورزش از دیدگاه فیزیولوژی
لزوم و اهمیت ورزش و تمرینات ورزشی برای هر دو جنس در سنین مختلف مورد تأیید محققین است .
به طور کلی ورزش و تحرک بر رشد عمومی بدن تأثیر می گذارد این امر با پژوهش انجام شده روی موش هایی که در محدودیت حرکتی بودند و موشهایی که آزادی حرکت داشتند به اثبات رسیده است .
رشد و تکامل دستگاه عصبی و دستگاههای حرکتی ( عضلات و استخوانها ) با یکدیگر در ارتباطند و هر چه ارتباط دستگاه عصبی با دستگاههای حرکتی بیشتر و گسترده تر شود حرکات پیچیده ، شکل گرفته و هدفمند می شوند در مورد نقش ورزش در پیشرفت رشد ، سلامتی و آمادگی جسمانی کودکان و نوجوانان تحقیقات متعددی انجام شده است .
در این تحقیقات تأثیر ورزش را بر روی رشد و آمادگی جسمانی همچنین نشاط دختران دانش آموز فنلاندی نشان دادند . دخترانی که ورزش می کنند دارای بدنی انعطاف پذیر و فعال هستند . باید توجه داشت که اهمیت ورزش منحصر به سنین کودکی و نوجوانی نیست . در سنین بالا ورزش برای جلوگیری از پوکی استخوان ، اضافه وزن و ناراحتی های قلبی و عروقی ، همچنین برای پر کردن اوقات بیکاری و جلوگیری از افسردگی و روان پریشی توصیه می شود .
رشد در دوران کودکی تحت تأثیر فاکتورهای متعددی است از آن جمله هورمون رشد و فاکتورهای رشد ، در عین حال هورمونهای دیگر و نوع تغذیه نیز بر رشد تأثیر دارند .
رشد قدی با رشد استخوانهای دراز همراه است . رشد قد در دختران در سنین ۱۶ تا ۱۷ سالگی و در پسرها تقریباً در ۱۸ سالگی پایان می یابد ولی از این سن به بعد رشد قدی بصورت ناچیزی انجام می شود که مربوط به دراز شدن طول ستون مهره ها است . در صورت عدم فعالیت بدنی رشد استخوانها کاهش می یابد .
حرکت که با جابجایی استخوانها انجام می گیرد حاصل انقباض عضلات تحت فرمان های عصبی به صورت حرکات ارادی یا به دنبال تحریکات حسی به صورت رفلکسی است . ممانعت از حرکت یک اندام یا نرسیدن پیام عصبی به عضله به دنبال قطع عصب حرکتی مانع حرکت اندام حرکتی می شود و پیامد آن آتروفی عضلانی و در نهایت عدم رشد استخوان مربوط به آن عضله است . استخوان در این شرایط دکلسیفیه می شود و حالت تراکمی خود را از دست می دهد . نیروی کششی و تانسیونی که عضلات روی استخوانها وارد می سازند موجب رشد طبیعی استخوانها و مانع از تغییر شکل آنها می گردد . ضمناً وزن عضلات بر تراکم استخوانها اثر می گذارند . در زنها استخوانها سبک ترند و در سنین بالا توده استخوانی متناسب با کوچک شدن و تحلیل عضله کاهش می یابد و به همین جهت استئوپروز در زنها در مقایسه با مردها به مراتب بیشتر است . معهذا چنانچه استخوان تحت نیروهای شدید عضلانی قرار گیرند رشد آنها کند و محدود می شود . ضمناً عضله ای که مدتی منقبض می ماند روی رگهای خونی آن فشار وارد می شود و احتمال قطع جریان خون در آن وجود دارد که زیان آور است . تحقیقات نشان داده است که فشار زیاد بر مفاصل و استخوانها در دوران قبل ازبلوغ موجب آسیب ساختاری می گردد .
هنگام فعالیت سلول های عضلانی ، دستگاه متابولیکی نیازمند انرژی است و این انرژی را از اکسیداسیون گلوکز و اسیدهای چرب تأمین می کند . محصول این اکسیداسیون دی اکسید کربن است . گرفتن اکسیژن و دفع CO۲ وظیفه شش ها است که تنفس بیرونی را بعهده دارند ولی تنفس بیرونی با تنفس درونی که در سطح سلولی انجام می گیرد بستگی نزدیک دارد . بهمین جهت بی توجه به میزان متابولیسم عضلانی فشار O۲ و PH خون لازمست در حدی ثابت بماند . هنگام ورزش مقدار متابولیسم افزایش می یابد و این امر با افزایش هم تعداد تنفس و ضربان قلب در دقیقه و هم افزایش حجم هوای جاری و حجم ضربه ای صورت می گیرد .
با توجه به اینکه دانش آموزان روزانه چند ساعت در کلاس های درس روی نیمکت می نشینند حتی اگر نوع نشستن مناسب باشد و نیمکت نیز مطابق استاندارد باشد در آنها احساس خستگی فیزیکی بوجود می آید و چنانه نوع نشستن مناسب نباشد و یا نیمکت مطابق استاندارد نباشد در دراز مدت موجب اختلالات ساختاری می شود که Scoliosis و شکل C در مهره ها از آن جمله است . دانش آموزان پسر غالباً این شکل را با بازی کردن ( عمدتاً فوتبال ) در کوچه و خیابان و یا ورزشگاهها حل می کنند ولی برای دختران دانش آموز به دلیل اعتقادات و فرهنگ جامعه امکانات کمتری وجود دارد بنابراین لازمست در مدارس ساعتهایی برای تمرین های بدنی و ورزش دختران منظور شود

مزاياي ورزش عبارتند از:

- کاهش يا از بين بردن چاقي

- افزايش ظرفيت گشاد شدن عروق

- کاهش فشار خون

- کاهش تعداد ضربان قلب

- افزايش قدرت عضلاني بدن

- افزايش قدرت انعطاف عضلاني و ظرفيت قلبي – ريوي

- کاهش عوارض و احتمال مرگ و مير ناشي از نارسايي‌هاي قلبي

- بهبود وضع رواني و ايجاد اطمينان و آرامش روحي براي برخورد با مشکلات

ورزش به طور طبيعي داراي دو گونۀ اثر است:

1- آثار وضعي

2- آثار تبعي

آثار وضعي ورزش بر فرد عبارتند از: ايجاد نشاط و سلامت جسماني و تخليه هيجان در کودکان و نوجوانان كه موجب کاهش استرس و تنش در فرد مي‌شود.

آثار تبعي ورزش عبارتند از: پذيرش قواعد بازي و تمرين رقابت و ايجاد حس اعتماد‌به‌نفس.

ورزش در کودکي و نوجواني:

ورزش و بازي، نقش مهمي در تکوين شخصيت کودک ايفا مي‌کند. شرکت در فعاليت‌هاي ورزشي براي رشد و نمو طبيعي کودکان و نوجوانان لازم و ضروري است. بسياري از گزارش‌ها نشان مي‌دهد که ميزان چاقي در گروه سني کودکان به دليل فقر حرکتي در حال افزايش است. ورزش نه تنها باعث تناسب فيزيکي و سلامت عمومي کودکان مي‌شود، بلکه فرصت رشد و نمو رواني و اجتماعي را نيز براي آن‌ها فراهم مي‌کند. اجراي ورزش و بازي‌ها، سلامتي قلب و ريه و رشد و پرورش استخوان‌ها و عضلات را فراهم مي‌سازد و هماهنگي و انعطاف پذيري کودک را افزايش مي‌دهد. فعاليت‌هاي ورزشي سبب مي‌شود تا کودک با تجربيات لذت بخش زندگي همچون فرصت يادگيري برخي مهارت‌ها آشنا شود، اين امر مي‌تواند در سراسر زندگي ادامه يابد. ورزش براي تندرستي و شادابي جسمي – رواني افراد، به خصوص نوجوانان، بسيار مؤثر و ضروري است. شايد بتوان گفت که ورزش يکي از راهکارهاي اصلي پيشگيري از بسياري بيماري هاست. از طرفي دوران بلوغ همراه با جهش رشد است، به اين جهت دختران و پسران نوجواني که ورزش و فعاليت بدني بخش مهمي از برنامه و فعاليت‌هاي روزانه آن‌ها را تشکيل مي‌دهد، از نظر جسمي، تناسب اندام و آمادگي، از تناسب بهتر و بيشتري برخوردارند. بسياري از مسائل رواني نوجوانان در اين سن از قبيل رفتارهاي تند و پرخاشگرانه، کم رويي، گوشه گيري و عدم اعتماد به نفس را مي‌توان به وسيله شرکت در فعاليت‌هاي ورزشي گروهي يا فردي کاهش داد. ورزش مناسب سبب مي‌شود که نوجوان در برابر مشکلات زندگي صبر و تحمل بيشتري داشته باشد. اگر نوجوان به طور منظم به تمرينات بدني بپردازد و به ورزش کردن عادت کند، در ميانسالي گرفتار بسياري از بيماري‌ها از جمله دردهاي ناشي از ضعف عضلاني، پوکي استخوان و بيماري‌هاي قلبي و عروقي نخواهد شد. شرکت در ورزش‌هاي فردي و گروهي در دوران بلوغ بر تندرستي جسمي و رواني و حل مشکلات رفتاري فرد، تأثير بسزايي دارد.

تنوع در برنامه‌هاي صبحگاهي:

براي بسياري از دانش‌آموزان اجراي مراسم صبحگاهي خسته کننده و کسالت آور است. در اکثر مدارس، دانش‌آموزان هر روز صبح بر حسب وظيفه برنامه‌هاي يکنواخت، تکراري و کسل کننده‌اي را اجرا مي‌کنند تا پس از آن خسته و بي‌حوصله وارد کلاس درسي شوند که در آنجا نيز برنامه‌هاي آموزشي ملال آوري اجرا مي‌شود. ايجاد تنوع در برنامه‌هاي صبحگاهي مي‌تواند تأثير بسزايي در شادابي و نشاط دانش‌آموزان داشته باشد و از اين طريق بر بهره وري آموزشي بيافزايد. انجام مراسم مذهبي و تمرين‌هاي ورزشي در پرورش روح و جسم دانش‌آموزان بسيار مؤثر است. پژوهش نشان مي‌دهد که انجام تمرين‌هاي ورزشي، پيش از فعاليت‌هاي فکري، بر کارآيي شخصي مي‌افزايد. بر اساس اين پژوهش، حرکات موزون ورزشي اگر همراه موسيقي مناسب انجام شود، بيشترين تأثير را در اين زمينه خواهد داشت.

موسيقي را نبايد فقط به خاطر موسيقي به کار برد، بلکه بايد آن را براي جالب ساختن بعضي مواد غير جالب و بي‌روح، از قبيل رياضيات و تاريخ و علوم ديگر، استعمال کرد. دليلي نداريم که نبايد براي ملايم ساختن مواد مشکل آنها را با شعر و آواز توأم ساخت. و حتي نبايد اين مطالب را به اذهان نافرمان و سرکش اجباراً ياد داد. (افلاطون)

تناسب فيزيکي و گذران عمر با ورزش در دوران پيري:

هر روز به تعداد افراد مسن که تمرينات فيزيکي معمول را انجام مي‌دهند، افزوده مي‌شود. اين فعاليت‌ها شامل فعاليت‌هاي سبک، مثل پياده روي و شنا تا حرکات شديد و فعاليت‌هاي رقابتي است. هر چه سن انسان بالاتر مي‌رود، اثرات فيزيولوژيک افت عملکرد بدن زيادتر مي‌شود. ورزش کردن، تناسب اندام و رژيم غذايي مناسب و کافي مي‌تواند اين اثرات را به تاخير اندازد يا کاهش دهد. با افزايش سن، عملکرد قلبي و گردش خون محيطي تحت تأثير قرار مي‌گيرد. ورزش اثرات مفيدي روي تمام ارگان‌هاي بدن دارد. مهم‌ترين فايده آن در سيستم قلبي – عروقي ديده مي‌شود. تمرينات بدني منظم باعث مي‌شود که ضربان قلب در حالت استراحت، در افراد مسن کاهش يابد.

توصيه‌هاي مهم ورزشي:

- بايد ورزش کردن را از کودکي به فرزندان خود آموخت، چون نگرش مثبت و توانايي براي فعاليت‌هاي بدني از سنين کودکي شکل مي‌گيرد.

- حداقل 30 دقيقه پياده روي يا ورزش‌هاي سبک در شبانه روز، براي حفظ سلامت فرد مفيد است.

- ورزش کردن بايد به آهستگي شروع شود و به تدريج بر زمان و تنوع آن افزوده شود.

- حتي‌المقدور از خوردن غذاي چرب و سرخ کرده پرهيز شود.

- خوردن ميوه‌ها و سبزيجات تازه به طور روزانه توصيه مي‌شود.

لزوم و اهمیت ورزش و تمرینات ورزشی برای هر دو جنس در سنین مختلف مورد تأیید محققین است .

به طور کلی ورزش و تحرک بر رشد عمومی بدن تأثیر می گذارد این امر با پژوهش انجام شده روی موش هایی که در محدودیت حرکتی بودند و موشهایی که آزادی حرکت داشتند به اثبات رسیده است .

رشد و تکامل دستگاه عصبی و دستگاههای حرکتی ( عضلات و استخوانها ) با یکدیگر در ارتباطند و هر چه ارتباط دستگاه عصبی با دستگاههای حرکتی بیشتر و گسترده تر شود حرکات پیچیده ، شکل گرفته و هدفمند می شوند در مورد نقش ورزش در پیشرفت رشد ، سلامتی و آمادگی جسمانی کودکان و نوجوانان تحقیقات متعددی انجام شده است .

در این تحقیقات تأثیر ورزش را بر روی رشد و آمادگی جسمانی همچنین نشاط دختران دانش آموز فنلاندی نشان دادند . دخترانی که ورزش می کنند دارای بدنی انعطاف پذیر و فعال هستند . باید توجه داشت که اهمیت ورزش منحصر به سنین کودکی و نوجوانی نیست . در سنین بالا ورزش برای جلوگیری از پوکی استخوان ، اضافه وزن و ناراحتی های قلبی و عروقی ، همچنین برای پر کردن اوقات بیکاری و جلوگیری از افسردگی و روان پریشی توصیه می شود .

رشد در دوران کودکی تحت تأثیر فاکتورهای متعددی است از آن جمله هورمون رشد و فاکتورهای رشد ، در عین حال هورمونهای دیگر و نوع تغذیه نیز بر رشد تأثیر دارند .

رشد قدی با رشد استخوانهای دراز همراه است . رشد قد در دختران در سنین ۱۶ تا ۱۷ سالگی و در پسرها تقریباً در ۱۸ سالگی پایان می یابد ولی از این سن به بعد رشد قدی بصورت ناچیزی انجام می شود که مربوط به دراز شدن طول ستون مهره ها است . در صورت عدم فعالیت بدنی رشد استخوانها کاهش می یابد .

حرکت که با جابجایی استخوانها انجام می گیرد حاصل انقباض عضلات تحت فرمان های عصبی به صورت حرکات ارادی یا به دنبال تحریکات حسی به صورت رفلکسی است . ممانعت از حرکت یک اندام یا نرسیدن پیام عصبی به عضله به دنبال قطع عصب حرکتی مانع حرکت اندام حرکتی می شود و پیامد آن آتروفی عضلانی و در نهایت عدم رشد استخوان مربوط به آن عضله است . استخوان در این شرایط دکلسیفیه می شود و حالت تراکمی خود را از دست می دهد . نیروی کششی و تانسیونی که عضلات روی استخوانها وارد می سازند موجب رشد طبیعی استخوانها و مانع از تغییر شکل آنها می گردد . ضمناً وزن عضلات بر تراکم استخوانها اثر می گذارند . در زنها استخوانها سبک ترند و در سنین بالا توده استخوانی متناسب با کوچک شدن و تحلیل عضله کاهش می یابد و به همین جهت استئوپروز در زنها در مقایسه با مردها به مراتب بیشتر است . معهذا چنانچه استخوان تحت نیروهای شدید عضلانی قرار گیرند رشد آنها کند و محدود می شود . ضمناً عضله ای که مدتی منقبض می ماند روی رگهای خونی آن فشار وارد می شود و احتمال قطع جریان خون در آن وجود دارد که زیان آور است . تحقیقات نشان داده است که فشار زیاد بر مفاصل و استخوانها در دوران قبل ازبلوغ موجب آسیب ساختاری می گردد .

هنگام فعالیت سلول های عضلانی ، دستگاه متابولیکی نیازمند انرژی است و این انرژی را از اکسیداسیون گلوکز و اسیدهای چرب تأمین می کند . محصول این اکسیداسیون دی اکسید کربن است . گرفتن اکسیژن و دفع CO2 وظیفه شش ها است که تنفس بیرونی را بعهده دارند ولی تنفس بیرونی با تنفس درونی که در سطح سلولی انجام می گیرد بستگی نزدیک دارد . بهمین جهت بی توجه به میزان متابولیسم عضلانی فشار O2 و PH خون لازمست در حدی ثابت بماند . هنگام ورزش مقدار متابولیسم افزایش می یابد و این امر با افزایش هم تعداد تنفس و ضربان قلب در دقیقه و هم افزایش حجم هوای جاری و حجم ضربه ای صورت می گیرد .

با توجه به اینکه دانش آموزان روزانه چند ساعت در کلاس های درس روی نیمکت می نشینند حتی اگر نوع نشستن مناسب باشد و نیمکت نیز مطابق استاندارد باشد در آنها احساس خستگی فیزیکی بوجود می آید و چنانه نوع نشستن مناسب نباشد و یا نیمکت مطابق استاندارد نباشد در دراز مدت موجب اختلالات ساختاری می شود که Scoliosis و شکل C در مهره ها از آن جمله است . دانش آموزان پسر غالباً این شکل را با بازی کردن ( عمدتاً فوتبال ) در کوچه و خیابان و یا ورزشگاهها حل می کنند ولی برای دختران دانش آموز به دلیل اعتقادات و فرهنگ جامعه امکانات کمتری وجود دارد بنابراین لازمست در مدارس ساعتهایی برای تمرین های بدنی و ورزش دختران منظور شود .

منابع و ماخذ:

- ورزش براي زندگي، دکتر فرزانه ترکان

- خودآموز بهداشت نوجوانان، انجمن تنظيم خانواده

- مجموعه مقالات کنگرۀ زن، ورزش و گفت‌وگوي تمدن‌ها

سلامتی کودکان و نوجوانان با ورزش

مطالب مشابه :

ورزش کودکان

اهمیت ورزش کودکان

ورزش در مدرسه

مقاله در مورد انعطاف پذیری

سلامتی کودکان و نوجوانان با ورزش

فعاليت‌هاي مغزي مسافر كوچولو

ورزش کردن نی نی

ورزش کودکان

پروتئین

تاًثیر ورزش صبحگاهی بر کاهش پرخاشگری کودکان کم توان ذهنی