تاریخ شهر پارس آباد مغان

پارس آباد شهر کوچک نوپاییست که در سال 1330 توسط فردی بنام آقای مهندس ابراهیم پارسا(مدیر عامل شرکت شیار) پایه گذاری شده است. این شهر در شمالی‌ترین نقطه سرزمین مغان (نقطه صفرمرزی) و ساحل رود ارس قرار گرفته است ،از نقطه نظر آ ب و هوا باید گفت دارای تابستانهای گرم و زمستانهای معتدل است. بنا به آخرین سر شماری در 1375 جمعیت این شهر و حومه 138887 نفر گزارش شده است که از این تعداد نزدیک 46 درصد در نقاط شهری و بقیه در روستاهای اکناف بسر می‌برند.

رود ارس كه در مرز ايران و آذربايجان قرار دارد از طريق سد انحرافي ميل مغان سبب آبياري مزارع و ايجاد حوضچه هايي براي پرورش ماهي می‌شود. رود ارس بركت و حيات و پويايي را به مردم پارس آباد و حومه به ارمغان آورده است. معلوماتی که برخی منابع در اختیار می گذارند روشن می سازد که قبل از اجرای برنامه اصلاحات ارضی ساکنین حوزه قوچ قیشلاقی مغان (پارس آباد)بیشتر عشایر کوچرو بودند و چرخه اقتصادی آنها از طریق دامداری سنتی می چرخید. آنها زندگی نیمه متمرکزی داشتند و از صدها سال پیش پس از نابودی «نهر تیمور» از کارهای کشاورزی کاملاً بدور بودند.

باید گفت دهه چهل نقطه عطفی در تاریخ اقتصادی- فرهنگی منطقه مغان محسوب می‌شود. در آن دوره با ایجاد راههای شوسه و حفر و تأسیس کانالهای عریض و طویل آبیاری توسط شرکتهای شیار و پرسسیون، راه اندازی شرکتهای کشت وصنعت ودامپروری مدرن، ساخت سد میل مغان، ایجاد باغهای وسیع هلو، آلو،شلیل،فندق،سیب سبز، گیلاس و زیتون، احداث سیلوها و کارخانه‌های بزرگ قند و لبنیات و پنبه، توسعه ورشد شهری پارس آباد هر چند غیر طبیعی اما شتاب بیشتری بخود گرفت وبازارش رونق یافت.

بدنبال این تحولات اکثر ساکنین این منطقه کوچ نشینی را رها کرده و به سوی زندگی متمرکز شبه مدرن روی آوردند. آنها در نتیجه تقسیم بندی اراضی در قالبهای سه، شش و دوازده هکتاری ،صاحب زمین‌های مزروعی شدند.تدریجاً کشاورزی یعنی، کشت و زرع مکانیزۀ گندم ،پنبه، چغندر، ذرت و... به کار اصلی اهالی منطقه تبدیل شد و درساختارکلی پارس آباد کنونی تأثیربسزایی گذاشت. از دستاوردهای تحولات اقتصادی دهه‌های اخیر پارس آباد که منجر به تحولات عمیق فرهنگی شد می‌توان به شکل گیری طبقات جدیدی از هزاران دانش آموز، دانشجو، دبیر، استاد، مهندس و پزشک و نهایتا تأسیس دانشگاه اشاره نمود."ازكتابهاي تاريخ چنين استنباط می‌شود كه در عهد باستان، اين ديار داراي آباديهاي زيادي بوده است كه از جمله آنها فروردين، ارديبهشت و بنام ساير ماههاي سال بوده است كه بعدها به علت تغييرات زمين به كلي از بين رفته اند."در سال 1328 اين منطقه كه در آن پارس آباد قرار دارد بنام قوچ قشلاقي معروف بوده است. در اين منطقه عشاير مغان با ابتدايي ترين امكانات زندگي مي كردند. شغل آنها دامداري بوده و به عبارتي در اين منطقه كشت صورت نمی‌گرفته است. در همين ايام مطالعاتي در منطقه انجام مي گيرد و شركت شيار با مقصد احياي كشاورزي و زمين هاي زراعي تاسيس مي گردد. اين شركت در يوشان آباد كه بعدها شاه آباد ناميده شد مستقر شدند.

نام اين منطقه نيز انقلاب به جعفرآباد تغيير يافت. از اولين كارهاي اين شركت ايجاد راه شوسه ازاردبيل به مغان و تاسيس كانالهاي آب رساني در منطقه بوده است. اين شركت به عليرضاآباد كه بعدا به اسلام آباد تغيير نام داد انتقال داده می‌شود. شركت پرسيون بعنوان پيمانكار تاسيسات آب رساني كارهايي را در اين زمينه به مرحله اجرا رسانده بود كه موسسه اي براي آموزش كشاورزان تشكيل داده می‌شود. در كتاب دشت مغان در گذر زمان نويسنده آن چنين بيان داشته است كه: " اولين كانال آب رساني كه آبگير آن كمي بالاتر از عليرضاآباد واقع بود حدود چهارهزار هكتار از مزارع را مشروب مي كرد." دومين كانال آب رساني با ظرفيت بيست متر مكعب در ثانيه در سال 1337 به بهره برداري مي رسد. اما موفقيت اين كانالهاي آب رساني بر طبق پيش بيني انجام گرفته عملي نمی‌شود و بنابراين از 28 هزار هكتار اراضي موجود فقط چهارده هزار هكتار به صورت 12 هكتاري بين زارعين تقسيم مي گردد. عشاير زياد رغبت نشان نمی‌دهند و به دليل استقبال كم از اين زمينها، اكثرا روستائيان صاحب زمين مي شوند. رفته رفته كه تعداد داوطلب بيشتري براي تصاحب زمين پا جلو مي گذارند بنابراين اراضي موجود به صورت شش هكتاري و در مرحله سوم بصورت سه هكتاري تقسيم مي گردند.

مرحوم ميرزاآقا مجردي بعنوان نقشه بردار و فردي بومي كه به حسن اخلاق و صداقت و پاكدامني مشهور عام و خاص بوده است براي توزيع زمينهاي كشاورزي با جان و دل كوشش مي كند و امروز عليرغم گذشت قريب چهارده سال از درگذشت ايشان هنوز خاطره نيكي هاي وي در بين كشاورزان دشت مغان زبانزد مي باشد.

شركت شيار اولين تراكتورها را با نام تراكتورهاي زنجيره اي d6c و با سوخت نفت سفيد وارد منطقه مي كند. رفته رفته بنگاه عمران مغان وظيفه خود را به سازمان آب و برق مي سپارد و اين سازمان نيز بعدها به دوقسمت مجزا تغيير ساختار داد و اكنون امور آب كار آب رساني منطقه را بعهده دارد.

همان طوري كه قبلا اشاره شد مهندس پارسا مدير عامل شركت شيار در سال 1330 شمسي طرح كلي شهر پارس آباد را مي ريزد و اين شهر عليرغم اينكه حتي يك سكنه نداشته است به نام خود مهندس پارسا نامگذاري می‌شود. البته ناگفته نماند كه از ابتدا نقشه اين شهر بر اساس اصول شهرسازي ريخته می‌شود اگر چه تعدادي از ساكنان در قسمتي از شهر اين موضوع را رعايت نكرده اند. نويسنده كتاب دشت مغان در گذر زمان در خصوص ساكنان اين شهر چنين مي نويسد: " در سال 1355 كه قريب 150 خانوار در آن سكونت داشتند، خانه هايي كه از شهرداري تا مسجد جامع ساخته شده بودند به طور مرتب در كنار خيابان خاكي به همان عرضي كه امروز هست قرار گرفته بودند و قسمت جلوي خانه‌ها را براي منطقه تجاري خالي گذاشته بودند. " شهر پارس آباد به دليل نزديكي به مزارع كشاورزي و وجود تپه ماهورهايي در قسمت شمالي آن ازاهميت ويژه اي براي شركتها و در كل مزرعه داران برخوردار بوده است. كاركنان شركت شيار براي رونق دادن و آبادكردن پارس آباد به اين شهر انتقال داده مي شوند. وجود " بنگاه عمران دشت مغان " در پارس آباد تاثير بسزائي درسرعت بخشي به عمران و آباداني پارس آباد داشته است.

در سال 1370 پارس آباد رسما به شهر تبديل شد.اسم اين شهر به مرور زمان از پارساآباد به پارس آباد تغيير يافت. مسجد جامع پارس آباد در سال 1338 تاسيس يافت .در سال 1371نيز توسعه يافت. پارس آباد همانطوريكه قبلا ذكر شد صرفنظر از پيشينه تاريخي آن كه به 1330 بر مي گردد از نظر موقعيت جغرافيايي در محلي قرار گرفته است كه تاريخي كهن را با خود دارد. چه بسيا ر رخدادهاي مهم تاريخي كه در اين خاك بوقوع نپيوسته است. در زمان قاجاريه اين منطقه محل نزديك به لشكريان قاجاري براي جنگهاي قره داغ بوده است.

تاریخ شهر پارس آباد مغان

مطالب مشابه :

تاریخ شهر پارس آباد مغان

محصولات کشاورزی شرکت کشت و صنعت مغان- پارس آباد مغان

فهرست روستاهای شهرستان پارس‌آباد

پارس آباد

شماره تلفن ادارات پارس آباد

قابل توجه دانشجویان واحد پارس آباد مغان

آثار تاریخی و طبیعی دشت مغان

سه خواهران مغان

نقش زنان ايل شاهسون مغان