لزوم تدوين بيانيه ماموريت بنگاه هاي اقتصادي و اعتقاد به آن در عصر رقابت

· مقدمه:

بيانيه ماموريت يا رسالت (Mission) منعكس كننده ارزش هاي بنگاه و چهارچوبي است كه در داخل آن كاركنان و واحدهاي بنگاه برنامه ريزي مي كنند. [1]

بيانيه ماموريت موجوديت هر شركت براي انجام دادن كاري است[2] و به عبارتي شركتها براي دستيابي به يك ماموريت تاسيس مي شوند.[3]

ماموريت تجارتي مي بايستي شامل گروه هاي مشتري، نيازهاي مشتري و تكنولوژي هايي كه سازمان نياز دارد باشد. براي تنظيم اهداف سازمان صورت وضعيتي روشن از ماموريت سازمان، يكي از مهمترين پيش نيازهاست.[4]

· بيانيه ماموريت چيست و چگونه تدوين مي شود؟

بيانيه ماموريت، بيان كننده اين است كه ما در چه زمينه هايي فعاليت مي كنيم، نسبت به مشتريان چه ديدي داريم و فلسفه ما چيست؟[1]

بر اين اساس مديران شركت ها با پاسخ پرسش هاي زير مواجه مي شوند:

ـ نوع كار و فعاليت ما چيست؟

ـ مشتري ما چه كسي است؟

ـ ارزش مورد نظر مشتريان چيست؟

ـ كسب وكار و فعاليت ما چه خواهد بود؟

ـ چه نوع فعاليتي را بايد انجام دهيم؟

اين پرسش هاي ساده از جمله مشكل ترين پرسش هايي است كه شركت بايد درصدد يافتن پاسخ هايي براي آنها برآيد. شركت هاي موفق همواره چنين پرسش هايي را مطرح مي كنند و مي كوشند به صورتي دقيق به آنها پاسخ دهند.[2]

بيانيه ماموريت معمولاً خيلي كلي است و منظورها را راجع به فلسفه شركت، چهارچوب فعاليت شركت و جهتي كه شركت مي خواهد پيش برود را نشان مي دهد ولي معمولاً وارد جزئيات نمي شود.[1]

بيانيه ماموريت بايد پيچيده نباشد، لذا كوتاه نوشتن و كوتاه بيان كردن آن كار آساني نيست، چون همه چيز را مي خواهيم در چند جمله بگوييم.[5] مديريت نبايد ماموريت سازمان را بسيار محدود و يا بسيار وسيع و گسترده تعريف كند.[2]

بيانيه ماموريت بيشتر بصورت كيفي بيان مي شود و معمولاً در آن آمار وارقام نمي گذارند. در حاليكه در تدوين اهداف بايد مقاصد را بصورت كمي و با عدد و رقم مشخص كرد.[5]

بيانيه ماموريت يك تابلوست كه دورو دارد. يك طرف آن براي محيط سازمان و تمام كساني كه از بيرون به شركت مي نگرند و روي ديگر آن براي درون شركت است. يعني كاركنان و مديران با نگاه روزانه به تابلويي كه بيانيه ماموريت در آن نوشته شده و به ديوار شركت آويخته شده است بياد بياورند كه زير چه چتري فعاليت مي كنند.[6]

بيانيه ماموريت حسب تغييرات محيطي و سازماني مي تواند عوض شود ولي در هر دوره اي بايد معرف سازمان باشد.[1]

عوامل مؤثر در تدوين بيانيه ماموريت:

عوامل سه گانه زير در شكل گيري بيانيه ماموريت شركت ها نقش دارند:

الف ـ ارزش هاي سهامداران: كه منظورهاي بلند مدت سرمايه گذاري را مشخص مي كند.

ب ـ ارزش هاي شخصي مجريان اصلي( مديران ): كه چشم انداز (Visson) يا نيت استراتژيك شركت را مشخص مي كند.

ج ـ شرايط ساير ذينفعان

ارزشهاي سهامداران

شرايط ساير ذينفعان

ارزشهاي شخصي مجريان

اصلي ( مديران)

منظورهاي بلند مدت

سرمايه گذاري

بيانيه ماموريت

( رسالت )

چشم انداز

نيت استراتژيك

شكل شماره يك = عوامل مؤثر در بيانيه ماموريت بنگاه اقتصادي

ارزشهاي سهامداران :

ـ سهامداران بنگاه اقتصادي از شركت سود مي خواهند. نظر اينها بسيار مهم است كه شركت در چه جهتي برود و سرمايه گذاري كند.

ـ نقش سهامداران در تحميل نظراتشان به شركت با عنايت به سرمايه گذاري آنها مهم است.

ـ امروزه شركت هاي بين المللي بيشتر سهامدارانشان سازمان ها هستند.

ـ يكي از مشكلاتي كه بازار بورس ايجاد مي كند، گرفتن انعطاف پذيري از شركت ها به علت تغيير سهامداران است.

سرمايه گذاران متفاوت، تقاضاهاي متفاوت دارند.

ارزشهاي شخصي مجريان اصلي( مديران):

· مجموعه ارزش هاي مجريان اصلي( مديران) عملاً چشم انداز و افق شركت را تعيين مي كند و براي موفقيت يك شركت اهميت بالايي دارد. ارزش هاي اينها مستقيماً روي جهت شركت و آرزوي آن براي آينده، تاثير مي گذارد.[1]

· چشم انداز تصويري از آنچه كه آينده سازمان مشابه آن مي باشد را ارئه مي دهدو چشم انداز مفهوم جهت داري به سازمان مي دهد و اينكه بنگاه بايد چگونه باشد را ترسيم مي كند.[1]

· ارزش هاي مشخص مديران بنگاه تاثير زيادي روي تعيين استراتژي، ساختار سازماني و نوع محصولاتي كه به بازار مي دهند دارد. چون آنها در شركت تصميم گير هستند.[5]

· چون ما قبل از هر چيز با انسان ها و طرز تفكر آنها كار داريم لذا مجريان را مي توان متوليان فرهنگ سازمان دانست، به همين دليل است كه گفته مي شود كليد بهبود تغيير تفكر مديران ارشد است.[6]

· چشم انداز بايد صريح و روشن باشد تا ما بتوانيم فرآيند استراتژي( به معناي مجموعه تصميمات و اقدامات و عملياتي كه براي رسيدن به چشم انداز با عنايت به مشتريان، رقبا و فرصت ها مي بايست اتخاذ و اجرا گردند) را پيش ببريم.[7]

شرايط ساير ذينفعان:

ساير ذينفعان افرادي هستند كه از سازمان توقعات ويژه اي دارند نظير كاركنان، تامين كنندگان، واسطه ها و مهم تر از همه مشتريان.[1]

ـ كاركنان:

كاركنان علاوه بر اينكه جزء خانواده شركت هستند به جهت اينكه مستقيماً بر شركت تاثير گذار مي باشند آنها را جزء محيط خرد هم محسوب مي كنند، بي دليل نيست كه امروزه با قاطعيت گفته مي شود كه كاركنان راضي، مشتريان راضي مي آفرينند. پس نظرات كاركنان و همدلي و تعهد آنها به بيانيه ماموريت حائز اهميت است.[7]

سر جيوزيمن مي گويد اول مطمئن شويد كه همه كاركنان سازمان شما راهبرد، مقصد و هدف هاي كسب و كارتان را درك كرده اند و سپس، بگذاريد كار خود را انجام دهند.[8]

ـ تامين كنندگان:

تامين كنندگان كساني هستند كه مواد اوليه، قطعات و ملزومات و خدماتي كه قبل از فرآيند توليد و از بيرون شركت تامين مي شود را در اختيار بنگاه اقتصادي قرار مي دهند. لذا ميزان آگاهي آنها از شرايط كسب وكار رقابتي و نقش آنها در تامين نيازمندي ها بنحو شايسته و در زمان مناسب ضروري است. ضمن اينكه به شركت ها تاكيد مي گردد از كار كردن با يك تامين كننده صرف پرهيز نمايند و در انتخاب تامين كنندگان شايسته تلاش كنند، از طرفي هم ديد ونگرش تامين كنندگان در مسير چشم انداز و بيانيه ماموريت مهم است.[7]

ـ واسطه ها:

تمام كساني كه بين شركت و مشتريان قرار مي گيرند و به عبارتي كمك مي كنند كه شركت ها به مشتريان برسند را واسطه مي گويند كه از آن جمله عبارتند از عمده فروش ها، بنكداران، خرده فروشان، نمايندگي ها، شعب و حتي مشاورين بازاريابي و تبليغاتي، چون در مسير توسعه بصورت پيوسته از سطح تخصص ها كاسته شده و به عمق آنها افزوده مي شود لذا تمام عوامل واسطه اي نيز مي بايست خودشان را به علوم مورد نياز براي كسب وكارشان مسلط كرده و دائماً در بسط آنها بكوشند، در اين راستا ديگر شركت ها نمي توانند تمام كارها را خودشان انجام دهند و نياز به واسطه هاي دانشگر بيش از گذشته احساس مي شود به همين دليل است كه به واسطه هاي واجد شرايط، ياوران شركت گفته مي شود. پس نقش واسطه ها و نظرات آنها نيز در تدوين بيانيه ماموريت مؤثر حائز اهميت است.[6]

ـ مشتريان :

اما مهمترين ركن از اركان ذينفعان مشتريان هستند كه اساس كسب وكار مي باشند. مشتريان جوهرة حيات بخش سازمانها در فضاي كسب وكار رقابتي هستند. و نظرات آنها در چگونگي شكل گيري بيانيه ماموريت بسيار مهم است. به همين دليل است كه تاكيد مي گردد بيانيه ماموريت خوب مي بايست با توجه به نياز و طرز فكر بازار ( مشتريان ) نوشته شود.[5]

طبق سنت، شركت ها فعاليت هاي خود را بر حسب نوع محصول تعريف مي كنند( براي مثال: ما سازنده مبل هستيم) يا بر حسب نوع فناوري بيان مي كنند(مثلاً: ما يك شركت شيميايي هستيم). ولي بيانيه ماموريت بايد باتوجه به بازار بيان شود.[2]

با گذشت زمان محصول و فناوري منسوخ مي شوند، ولي نيازهاي اساسي بازار دوام هميشگي دارند، آن گاه كه ماموريت شركت براساس بازار تعريف شود به مساله نياز هاي اساسي مشتريان توجه مي شود.[2]

به عبارتي شركت ها ديد محصول دارند ولي مشتريان ديد منافع دارند. به واقع مي توان گفت كه مشتريان محصول نمي خرند بلكه مشتريان منافع حاصل از محصولات را مي خرند، چه تعداد محصولاتي را مي شناسيم كه در گذشته نزديك خريداري مي شدند(نظير اورهد) ولي اكنون بدون مشري مانده اند؟ نيازها ثابت هستند ولي خواسته ها ( كه شكل برآوردن نياز ها مي باشند) در اثر عوامل متعددي چون فرهنگ، تكنولوژي، درآمد، موقعيت و ... تغيير مي كنند. پس لازم است شركت ها در بيانيه ماموريت شان به نيازها بپردازند كه دائمي هستند، نه خواست ها كه دائما، تغيير مي كنند.[6]

شركت	تعريف ماموريت بر حسب محصول	تعريف ماموريت بر حسب بازار
رِولون	ما لوازم آرايش توليد مي كنيم	ما شيوه زيستن و ابزار وجود ارائه مي كنيم. موفقيت ها و موقعيت، خاطره ها، اميدها و رؤياها.
ديسني	ما تفريگاه را اداره مي كنيم	ما سرگرمي و تفريح براي مردم فراهم مي آوريم. مكاني براي آمريكاييها و شيوه مرسوم آنها.
وال ـ مارت	ما فروشگاه زنجيره اي( خرده فروشي) اداره مي كنيم	ما محصولات و خدماتي را عرضه مي كنيم كه ارائه دهنده ارزش براي طبقه متوسط آمريكايي است.
زيراكس	ما دستگاه اداري، دور نويس و تكثير ( كپي ) مي سازيم	ما به سازمانها كمك مي كنيم تا با بررسي، حفظ اسناد، بازيافت، اصلاح، توزيع، انتشار و چاپ اسناد بتوانند فعال تر گردند.
اُ ـ اِم ـ اسكات	ما بذر گياه و كود شيميايي مي سازيم	باغها و چمن هاي شما را سر سبز نگاه مي داريم.
هُوم ـ دي پو	ما وسايلي مي فروشيم كه براي تعميرات مورد نياز است	ما با راهنمايي و ارائه راه حلهاي كاري ميكوشيم تا صاحب خانه ها بتوانند تعميرات خانگي خود را انجام دهند.

شكل شماره دو= تدوين بيانيه ماموريت با توجه به ديد بازار (مشتريان)

منبع= اصول بازاريابي. فيليپ كاتلر و گري آر مسترانگ.

مشخصات يك بيانيه ماموريت مطلوب:

ـ با توجه به نياز و طرز فكر بازار (مشتريان) نوشته شود.

ـ واقع بينانه باشد.( ولي تاحدي جنبه رؤيايي داشته باشد).

ـ مشخص باشد(در محدوده كار بنگاه باشد).

ـ متناسب با شرايط محيط بنگاه باشد.

ـ‌ به مهارتها و قابليت هاي ممتاز و مشخص بنگاه اشاره شود.

ـ انگيزه بخش باشد.

ـ دقيق باشد.

· نمونه هايي از بيانيه ماموريت شركت هاي معروف:

1ـ شركت كامپيوتري دِل :

مي خواهيم با عرضه بهترين تجربه، به مشترياني كه در بازارها به آنها خدمت مي كنيم موفق ترين شركت رايانه اي در جهان شويم.[3]

2ـ شركت مك دونالدز:

چشم انداز ما آن است كه بهترين رستوران خدمات سريع در جهان شويم. معني اين جمله افتتاح و اداره رستوران هاي بزرگ و عرضه " كيفيت، خدمات، نظافت و ارزش" استثنايي است.[3]

3ـ شركت جانسون و جانسون:

اولين مسئوليت ما، در مقابل مشتريان مان، دومين مسئوليت در قبال كاركنان مان، سومين مسئوليت در مورد جامعه و چهارمين مسؤليت در مقابل سهامداران مان است. [3]

4ـ شركت اي تي اند تي( شركت مخابراتي):

ما هدف مان اين است( آرزو داريم ) كه مهمترين شركت بشويم و با ارزش ترين باشيم. و بيش از هر شركت ديگري در دنيا مورد تحسين قرار بگيريم. هدف ما اين است كه زندگي مشتريان خود را غني كنيم و فعاليت بازرگاني آنها را موفق تر كنيم، از طريق ارائه به بازار و خدمات ارتباطي و همچنين از طريق افزايش ارزش سهام. [3]

بيانية ماموريت شركتHERRENKNECHT =

1ـ موفقيت شركت ما بر پايه كيفيت و استاندارد بالاي محصولات ما استوار است. ما در آينده مي خواهيم به خلاقيت بالقوه و همچنين رشد و توسعه تحقيقات بازارگرا تاكيد كنيم.

2ـ موفقيت بازار ما بر مبناي اعتماد مشتريان به ما بوده و هدف ما پشتيباني بيشتر از طريق ارائه خدمات پس از فروش همه جانبه در زمينه تكنولوژي حفاري مكانيكي مي باشد.از ارتباط مستحكم و قابل اطمينان سهامداران و تامين كنندگان قدرداني كرده و برنامه اينست كه اين روابط را مستحكم تر كنيم. آنها ساختار يكپارچه مستحكمي را براي موفقيت درون سازماني اين شركت پديد مي آورند.

4ـ مديريت ما به اين واقعيت اذعان دارد كه تغيير مستمر يكي از تلاشهاي اصلي مديريت شركت باشد بعلاوه اينكه بهينه سازي فرآيند ارزش افزوده پاياني ندارد.

5ـ به تجربه، انعطاف، انگيزه، وفاداري كاركنان خود ارج مي نهيم، انگيزه نو و استراتژي هاي تعهد جزء لاينفك توسعه منابع انساني ما مي باشد.

6ـ شايستگي ما در تحقق پروژه ها و توليد، وابسته به تامين و ايجاد زير ساخت ها براي تجهيز، حفاظت محيط زيست و مديريت منابع مي باشد. ما مستمراً تلاش مي كنيم تا كسب وكار خود را بين المللي ساخته تا تضمين كنيم كه انسان ها مي توانند در سطح جهاني مجهز بمانند.[5]

رسالت شركت جنرال الكتريك=

همه ما.... هميشه با درستي شكست ناپذير .....

· با شوق و هيجان توجه خود را به پيشبرد كاميابي مشتري متمركز ساخته ايم.

· كيفيت شش سيگما را بر پا مي داريم ... و اطمينان مي يابيم كه مشتري همواره نخستين بهره مند آن است .... و آن را براي شتاب بخشيدن به رشد به كار مي گيريم.

· بر برتري جويي اصرار مي ورزيم و ديوانسالاري را بر نمي يابيم.

· به شيوه اي بي مرز عمل مي كنيم ... همواره در جست و جو و به كارگيري بهترين انديشه ها بدون توجه به سرچشمه آنها هستيم.

· سرمايه فكري جهاني و كساني كه آن را فراهم مي آورند ارج مي گذاريم ... براي بيشينه سازي اين سرمايه گروه هاي گوناگون برپا مي داريم.

· دگرگوني را براي فرصت هاي رشدي كه فراهم مي آورد مي پذيريم... براي نمونه ديجيتالي شدن.

· آرزوي بلندروشن، ساده، و مشتري مدار مي آفرينيم ... و پيوسته اجراي آن را تازه مي گردانيم.

· فضايي براي «گسترش»، هيجان غير رسمي بودن، و اعتماد مي آفرينيم ... بهگشت را پاداش مي دهيم ... و دست آوردها را جشن مي گيريم.

· چهاراي(E) رهبري جنرال الكتريك را با شوقي فراگير به نمايش مي گذاريم.

· كار مايه شخصي براي خوش آمد گفتن و همگامي كردن با شتاب دگرگوني... توانايي آفريدن فضايي كه به ديگران كارمايه مي بخشد... برندگي در گرفتن تصميمهاي دشوار ... و توانايي اجرايي سازگار و پيوسته.

نتيجه گيري :

اگر ندانيم به كجا مي خواهيم برويم و ندانيم چگونه مي خواهيم برويم، پس فرقي نمي كند كه چه كاري مي كنيم. بيانيه ماموريت با مشخص كردن ارزش ها و چهار چوب ها براي كليه عوامل دخيل در يك كسب وكار مفهوم جهت داري به فعاليت ها مي دهد و از سردرگمي كاركنان جلوگيري مي كندو از طرفي بيانيه ماموريت به محيط سازمانها و تمام كساني كه از بيرون به يك بنگاه اقتصادي مي نگرند آرمانهاي شركت را نمايان مي كند. سهامداران، مديران و ساير ذينفعان همگي در چگونگي تدوين و شكل گيري بيانيه ماموريت مطلوب و اثربخش نقش دارند. پس لازم است نظرات آنها را جويا شده و سپس به تدوين بيانيه ماموريت پرداخت و تمام كاركنان را در راستاي اجراي صحيح آن آموزش داده و متعهد كرد.

لزوم تدوين بيانيه ماموريت بنگاه هاي اقتصادي و اعتقاد به آن در عصر رقابت

مطالب مشابه :

لزوم تدوين بيانيه ماموريت بنگاه هاي اقتصادي و اعتقاد به آن در عصر رقابت

بیانه ماموریت شركت هاي fortune 500

مدیریت استراتژیک(بیانه ماموریت)

ارزش هاي محوري سازمان؛ فانوس هاي دريايي

بيانيه هاي ماموريت و اينترنت

شيوه هاي تدوين چشم انداز

ارزش مدیریت استراتژیک

آمیخته بازاریابی چیست؟