ای که دستت میرسد کاری بکن !!!!!!!!!!!!!

خلاصه نکات ۶ درس اول مبانی فهم حدیث

(درس ششم صبح روز شنبه اضافه خواهد شد!)

درس اول: تعریف و کاربرد

تعریف فقه الحدیث:

فقه درلغت به معنای فهم عمیق و دقیق است و حدیث در اصطلاح به سخن و رفتار و تقریر معصوم(ع) گفته می شود و منور از این ترکیب ، فهم درست و ژرف ازگفتار و کردار معصومان(ع) است

ابن ادریس حلی نخستین کسی است که از ترکیب فقه الحدیث در کتاب فقهی خود السرائر به کار برده است

شیخ آقا بزرگ درایه الحدیث و فقه الحدیث را همسان نگرفته و آن دو را به علاوه علم رجال ،سه علم در عرض هم دانسته است.او فقه الحدیث را نزدیک به شرح الحدیث یکسان و نزدیک می بیند و کتابهای مربوط به فقه الحدیث را تحت عنوان شرح الحدیث آورده است.

تعریف برگزیده:

دانشی که به بررسی متن حدیث می پردازد و با ارائه مبانی و سیر منطقی فهم آن ما را به مقصود اصلی گوینده حدیث نزدیک می گرداند

جایگاه فقه الحدیث:

دانشهای حدیثی در یک دسته بندی کلی به دانشهای مربوط به رجال و سند و علوم مرتبط با متن و محتوای آن تقسیم می شود.که دسته سوم به هر دو بخش وابسته است. دسته اول مشکلات مربوط به اسناد راویات در علم رجال ساماندهی شده است.دسته دوم به فهم و محتوا و مضمون حدیث یاری می رساند که فقه الحدیث نام دارد.دسته سوم بیشتر به مسائل برونی و جانبی حدیث سروکار دارد مثل مصطلح الحدیث و نقد حدیث و تاریخ و...

حاکم نیشابوری می گوید: شناخت فقه الحدیث ثمره علوم حدیث است و شریعت بدان استوار

ارتباط فقه الحدیث با دیگر دانشها:

این علم با علومی مانند: اصول فقه / ادب/ لغت / کلام / زبان شناسی/ معنا شناسی ارتباط دارد. ادبیات عرب و اصول فقه تاثیر زیادی در شکل گیری و حل مسائل فقه الحدیث دارد. این سه علم در هدف که رسیدن به معنای متون دینی است مشترک اند

ضرورت فقه الحدیث:

حدیث مادر علوم اسلامی است. اگر حدیث فهمیده نشود مانند این است که خوانده شده اما مورد استفاده قرار نگرفته است. ائمه هدی در کلامشان مکرر ما را به فهم مراد احادیث و تعارضهای کلامشان و ژرف نگری در سخنانشان سفارش کرده اند

درس دوم:تعریف و کاربرد(2)

کاربرد و ثمره های فقه الحدیث

روایات معصومین(ع) در بر گیرنده زرف ترین معارف هستی شناسی از خدا تا انسان و از دنیا تا معاد است و استفاده از آن در گرو آشنایی با زبان امامان(ع)است

چند کاربرد خاص:

1-تصدیق و شناخت:

مهمترین فایده فهم حدیث تعالی درجه ایمان است. انسان با درک درست و عمیق از روایات به معنای آنان پی می برد و توان تصدیق و تایید را می یابد و معرفت و ایمان خود را افزایش می دهد.

2-فهم قوت و ضعف حدیث:

حدیث صحیح نزد قدما (صاحبان کتب اربعه) و متاخرین(ابن طاووس و علامه حلی و..) متفاوت است.آنان به صرف صحت سند به درستی حدیث حکم نمی کنند.لکه بعد از کاوشهای عمیق و اطمینان ا ز مراد نهایی متن به سنجش با شریعت می پرداختند. این شیوه گاه به کنار نهادن حدیثی و یا قبول کردن حدیثی منجر می شد.

نقد محتوایی و نقد سندی حدیث هم رتبه اند زیرا فهم حدیث بر نقد آن و در نتیجه بر اطمینان صدور حدیث تاثیر می گذارد

الف)رویکرد تضعیف:

علامه مجلسی کتاب مصباح الشریعه را که برخی آن را به امام صادق(ع) نسبت داده اند را از ناحیه امامن نمی داند زیرا با توجه به متن و محتوای احادیث آنها را با سخنان ائمه(ع) ناسازگار می داند.

شیخ یوسف بحرانی اخباری است او هیچ روایتی را به سادگی رد نمی کند و به درستی بسیاری از احادیث اعتقاد جازم دارد و برای نمونه به اخبار دال بر نجاست آهن استناد می کند

رویکرد تضعیف نزد عالمان اهل سنت:

رویکرد اهل سنت نیز همین شیوه است.ابن قیم جوزی کتابی نگاشته که در آن احادیث ساختگی و ضعیف را بعد از بررسی ان با قرآن و اجماع و سنت گردآوری کرده است.

ابن دقیق العید این شیوه را متداول می داند و معتقد است اسن روش فراگیرتر و موثرتر از روش تضعیف و تصحیح سندی است

اما باید گفت این فهم تا در قالب علمی در نیاید تنها برای همان شخص حجت است و برای دیگران حجیت ندارد.

رویکرد تصحیح:

به معنای صحیح شمردن مضمون روایاتی است که سند کاملی ندارند و همه راویانش جزئ امامیان عادل و نیکو یا سنیان موثق و راستگو نیستند و یا طریق آن اتصال و دیگر شروط را ندارد.

در این زمینه محتوای حدیث اگرچه سند استوار و معتبری ندارد اما به سبب مضمون مقبول و محتوای همخوان با سایر روایات و همراه بودن با قرینه های دیگر معتبر است

این به معنای یقین به صدور حدیث نیست بلکه تتمیم دلیل حجیت و عمل به مضمون روایاتی است که در کتب مشهور یا مقبول نزد عالمان نقل شده اند

شیخ طوسی به عنوان لسان القدما ازنخستین کسانی است که به این شیوه تصریح (در کتاب اصولی خود، عده الاصول ، مباحث نظری این شیوه را بیان کرده) و خود نیز بدان عمل کرده است. پس از او تا زمان فعلی به این شیوه رفتار شده و تنها تعداد اندکی از فقیهان آن را کنار گذاشته اند .

احمد بن ابی طالب(ق 6) صاحب کتاب الاحتجاج ، راه افراط را در پیش گرفته است و اکثر اسناد اخبار را در کتابش نقل نمی کند چراکه معتقد است مضمون آنها یا با عقل موافق است و یا سیره و کتابها میان مخالف و موافق مشهور است0

محقق حلی افراط و تفریط را در این زمینه رد می کند و راه درست را راه اعتدال می داند. و می گوید: به آنچه اصحاب پذیرفته اند یا قرائتی بر صحت آن دلالت می کند عمل می شود و آنچه اصحاب از آن اعراض کرده اند یا شاذ و نادر است ، واجب الرد است.

شیخ انصاری نیز این سخن را در فرائد الاصول نقل کرده و بر آن مهر تایید زده

فواید عملی رویکرد تصحیح: در پرتو این دانش م یتوان به بسیاری از احادیث اخلاقی به شرط همخوان بودن با قرآن و عقل عمل نمود و تنها احادیث بدون شاهد را کنار گذاشت.

این شیوه در احادیث اعتقادی هم کاربرد دارد. ملاصدرا در شرح اصول الکافی خود به آن تصریح کرده و بسیاری از روایات رسیده در اصول معرف و مباحث توحید و... اعتقادی را اینگونه می داند.

ملاصالح مازندرانی و علامه ابوالحسن شعرانی نیز با ملاصدرا هم عقیده اند

3-نظام دادن اندیشه:

سخنان امامان با قوانین هستی تناسب و سازگاری کامل دارند . از این رو هرگاه حدیثی با دیگر احادیث متعارض باشد احتیاج به تاویل دارد وباید آن را به گویندگانش بازگرداند.در کنار هم قرار دادن و مرتب کردن احادیث و بهره گیری از تعاضد و تناظر مضمونی به ما کمک م یکند که یا معنای قابل قبولی از این احادیث داشته باشیم یا آن را به نامهای شاذ و معلل و نادر و.. به کناری بگذاریم

درس سوم:

پیشینه فقه الحدیث

*******************************

مهم ترین مباحث فقه الحدیث:

1-شرح وتفسیر

2-نقدورد

3-حل اختلاف وتعارض احادیث

***********************************

زمینه های بوجد آمدن فقه الحدیث:

1)ازآغاز پیدایش حدیث=صادر شدن احادیث بامعنای ژرف =احساس نیاز به تبیین وشرح آنها

2)تساهل درنقل احادیث وغبارآلود شدن سیمای احادیث

3)زدودن افزوده های عمدی وسهوی راویان احادیث

4)جمع میان اخبار متخالف ومتعارض

5)یاری رساندن برفهم صحیح وجلوگیری ازتوهم تعارض احادیث

***************************************

سیرکلی فعالیتهای فقه الحدیث:

نخستین گامها(دوره حضور):

احادیث پیامبر وائمه پس از قرآن =منبع اصلی دین

حساسیت ائمه نسبت به انتقال صحیح گفته های خود وپیامبر خدا=دلیل مراجعه راویان برای اخذ وتحمل ونقدوردو... به ائمه علیهم السلام

نکته:

آغاز گر تفسیر حدیث ونقد آن=امام علی علیه السلام

******************************

تقسیم بندی راویان ازمنظر امام علی ع:

*منافق

*متوهم اشتباه فهم

*غیرضابط

*ضابط

- سیره اهل بیت دربرخورد بااحادیث:

الف)پافشاری برفهم درست ونقادانه احادیث

ب)پیشگیری ازنشر اکاذیب ونافهمیها وبدفهمیها

-نویسندگان کتب احادیث متعارض (درعصر حضور):

1-محمدبن ابی عمیر(م217ق)=اصحاب امام کاظم وامام رضا علیهم السلام /بیش از 90 تالیف =کتاب اختلاف الحدیث

2-یونس بن عبدالرحمان= اصحاب امام کاظم وامام رضا علیهم السلام/بیش از 30 تالیف=کتاب اختلاف الحدیث/علل الحدیث

*********************

جمع بندی دوره حضور:

1)نقد وعرضه حدیث برائمه =دلیل =برداشت درست از حدیث راویان؛آگاهی ازتصحیف وتحریف احتمالی

2)رواج پرسش ازکلمات وعبارات حدیثی؛تبیین واژه های احادیث نبوی توسط ائمه

3)جمع آوری احادیث مختلف یامعلول ؛حل ونقد انها توسط بعضی ازاصحاب ائمه

4)یاری رساندن به فهم وقبول احادیث توسط ائمه بابیان زمینه های صدور حدیث وبه دست دادن شرایط زمانی ومکانی آن.

5)شرح مفصل ومستقلی بریک مجموعه حدیثی گزارش نشده

*************************************

***دوره تدوین جوامع اولیه (قرن سوم تا پنجم):

پس ازدوره حضور ،جهاد عالمان ودانشمندان شیعه دردوزمینه معانی وتفسیر وشرح درست احادیث

بزرگان این دوره:

1-برقی:

نام=ابوجعفر احمدبن محمدبن خالد برقی(م274یا280)

ویژگی:

*ازراویان ومولفان موثق شیعی

*مولف کتاب المحاسن بابیش ازصدفصل=نخستین جامع حدیثی

*تالیف کتابهای علل الحدیث ؛معانی الحدیث والتحریف ؛وتفسیرالحدیث (کمک به استوارسازی پایه های فقه الحدیث)

2- شیخ کلینی:

نام= ابوجعفر محمدبن یعقوب بن اسحاق کلینی(م329ق)

ویژگی ها:

*از معروفترین محدثان شیعه(یعنی موثق!!)

*کتاب مشهور او =الکافی ازمعتبرترین جوامع حدیثی

خصوصیات کتاب الکافی:

الف)مقدمه کتاب شامل مطالبی درباب موازین نقد حدیث ؛حل تعارض اخبار متعارض وتمییز صحیح ازنادرست

ب)اولین مجلد آن شامل ابوابی مانند اختلاف الحدیث ،الرد الی الکتاب والسنه ؛الاخذ بالسنه وشواهد الکتاب.

پ)جمع آوری احادیث هم مضمون ، مشابه (کمک به فهم حدیث واستنباط احکام)

ت)آغازمطالب بااحادیث مطلق وعام وسپس احادیث مفسر ومختص

ث)ترجمه لغات مشکل بااستفاده ازمنابع معتبر واشعارشاعران

ج)شرح وتفسیرمباحث ،استفاده ازگفته های راویان فقیه وبزرگ برای تبیین معنای حدیث

چ)صرف 20 سال ازعمرخود برای الکافی

شیوه کلینی:

گزینش یکی ازدودسته احادیث متعارض ونیاوردن دسته دیگر

توضیح وارائه راه حل برای احادیث متعارض (به صورت نادر)

**دلیل نادربودن بحث احادیث متعارض نزدکلینی:

باارائه فهم درست ازحدیث ناهمگونی ظاهری آرابااحادیث دیگر حل کرده .

3-شیخ صدوق:

نام:

ابوجعفر محمدبن علی بن حسین بن بابویه

شهرت :شیخ صدوق (م318ق)

ویژگی ها:

الف)ازمحدثان پرکار وفقیهان زبردست شیعه

ب)تالیف کتاب معانی الاخبار=اولین قدم درراه تالیف کتابهای مستقل مربوط فقه الحدیث

ج)جمع آوری ابتکاری احادیث(جمع آوری احادیث که درباره احادیث پیچیده یاواژه های کلیدی ونامفهوم آنها مطلبی داشته درقالب صدباب)

د)تالیف کتب مستقل به نام غریب الحدیث النبی ،امیرالمومنین (به دست مانرسیده)

هـ)تالیف جامع روایی به نام من لایحضره الفقیه

9)تنظیم وباب بندی کتب حدیثی به صورت موضوعی=بهترین شیوه برای فهم دقیق حدیث

خصوصیات معانی الاخبار:

**کتاب معانی الاخبار یکی ازمراجع اصلی حدیث پژوهان درتشخیص معانی روایات

** استفاده صدوق ازغریب نگاری مثل ابوعبیده درشرح لغات.

4-شیخ مفید:

نام:محمدبن محمدبن نعمان

شهرت:شیخ مفید

ویژگی ها:

الف)بازکاوی معانی اصلی واژه هابرای دست یابی به مفهوم اصیل متون

ب)ارائه وجود معانی مجازی درروایات وبرحذرداشتن مسلمانان ازانکار زیبایی های سخنان اهل بیت علیهم السلام

پ)تصحیح وخنثی کردن کژفهمیها وسوءبرداشتها ازاسلاف خود وارائه فهم درست احادیث بادلیل توجه به زیبایی های ادبی متون روایات

ت)ارائه مجموعه سازواری از احادیث اعتقادی وچاره جویی دربرخرود با احادیث معضل ومشکل باتکیه برتواناییهای علمی وکلامی خود

ث)استفاده از علم اصول فقه برای حل اختلاف اخبار وبیان وظیفه محدث دربرخورد با احادیث

ج)نگارش رساله های مستقل درشرح ونقد برخی از روایات.

5-سید مرتضی:

نام:ابوالقاسم علی بن الحسین الموسوی

شهرت:سیدمرتضی

ویژگی ها:

الف)شاگرد شیخ مفید

ب)مولف کتاب امالی(ارائه گر بحث های ادبی موثر درفهم آیات واحادیث)

ج)دفاع گر اعتقادات شیعه دربرابر مکاتب انحرافی مختلف

د)تالیف کتاب الذریعه الی اصول الشریعه (جزءاولین کتب درعلم اصول فقه درزمینه فقه الحدیث وشیوه های جمع بین اخبار)

هـ)ارائه وتثبیت مفهوم واقعی ومقصود اصلی احادیث درتالیفات خویش

6-شیخ طوسی:

نام:

ابوجعفر محمدبن محمدبن حسن بن علی طوسی(م460 ق)

ویژگی ها:

الف)مولف کتاب جامع از چهارکتاب اصلی حدیث شیعه (تهذیب الاحکام واستبصار)

ب)شادگرد شیخ مفید وسید مرتضی

ج)مهارت درعلوم متفاتی غیرازحدیث

د)شرح بسیاری ازاحادیث مشکل درتهذیب الاحکام

هـ)حل اخبار متعارض در استبصار وعرضه مبانی نظری ترجیح روایت وحل تعارض درآن

و)مولف عده الاصول وبیان قواعد زیربنای فقه الحدیثی ومباحث ادبی

**********************************************

مشخصات کلی این دوره:

1ـ تألیف در زمینۀ علل ‌الحدیث و تفسیر حدیث ادامه یافت.
2ـ صاحبان جوامع با تنظیم احادیث و گردآوری موضوعی (و نه مسندی آنها)، اولین و اساسی‌ترین گام را برای فهم درست و بهتر احادیث برداشتند. آنان با مجموعه‌سازیهای کلان و زیبای خود، احادیث مشابه و ناظر به هم را یک‌جا در اختیار ما نهادند.
3ـ نخستین کتاب فقه ‌الحدیثی به نام معانی الأخبار در این دوره نوشته شد.
4ـ نخستین کتاب مستقل در زمینۀ احادیث متعارض و متخالف به نام‏ الاستبصار فی ما اختلف من الأخبار در این دوره عرضه شد.
5ـ شیخ مفید و سید مرتضی رساله‏های مستقلی در شرح و تفسیر و نقد برخی خطبه‏ها و احادیث تألیف کردند. این دو همچنین تأثیر توجه به مباحث ادبی را در فهم متون حدیثی نشان دادند.
6ـ استفاده از دیوانها و کتب غریب ‌الحدیث رونق گرفت و در شرح اخبار دشوار و پیچیده مورد استفاده و استشهاد مؤلفان واقع شد.
7ـ توجه به قرینه‏های خارجی (مانند موافقت و مخالفت با قرآن و سنّت و نظر جماعت اهل سنّت) برای ردّ و تأیید حدیث, در ابواب اولیۀ الکافی مشاهده‏ می‏شود، همچنان که در کتابهای اصولی این دوره (مانند عدّة الأصول) نیز به‏ چشم می‏آید.
8ـ کتابهای اصولی در این دوره، به منزلۀ پشتوانۀ علمی و فنّی کار با حدیث، پا به عرصه نهادند.

***************************

** رکود نسبی (قرن ششم تا نهم)

دورۀ رکود نسبی حدیث و شکوفایی فقه شیعه

افراد شاخص :

ابوالقاسم رضی‌الدین علی بن موسی (ابن طاووس)

، برادرش جمال‌الدین احمد بن طاووس ازعالمان قرن هفتم

علامۀ‏ حلّی و شهید اول (هر دو از عالمان قرن هشتم::

پرداختن بیشتربه نقد احادیث وکمتر به نقل حدیث.

نگارش رساله‏های مستقلی دربارۀ جمع میان اخبار و برخی شرحها:

1. استقصاء الاعتبار فی تحریر معانیالأخبار

2. مختصر شرح نهج البلاغه،

3. شرح کلمات الخمس،

4. الجمع بین کلام‏ النبی و الوصی

5. الجمع بین آیتین من الکتاب العزیزاز علامۀ حلّی

6. , شرح‏ بر نهج البلاغهو نیز برخی ادعیه از ابن‌طاووس

7. شرح ابن‌میثم بحرانی(م 679 ﻫ) برنهج البلاغه

8. شرح رشید وطواطبر مئْة کلمه اثر جاحظ.

در قرن هشتم و نهم :

مصابیح القلوب=شرح‏ ابوسعید حسن بن حسین سبزواری بر پنجاه و سه حدیث به زبان فارسی

الرسالة العلّیّة فی الأحادیث النبویه= شرح کمال الدین حسین کاشفی‏ بیهقی سبزواری بر چهل حدیث پیامبر

شرح برخی از احادیث‏ اعتقادی از علی بن محمد بیاضی نباطی، مؤلف الصراط المستقیم و الرسالة ‏الیونسیّه.

دورۀ فترت در تاریخ حدیث(شاخصهای کلی درفقه الحدیث) :

۱ـ نقد و شرح حدیث بیشتر حالت کاربردی داشت و به منظور حلّ مسائل‏ فقهی و کلامی به‏کار می‏رفت.
2ـ رساله‏های مستقل معدودی در جمع اخبار مختلف نوشته شد.
3ـ نقد محتوایی کمتر از نقد سندی به چشم می‌آید.
4ـ در میان شرح حدیثها، شرح و تفسیر سخنان امیر‌ مؤمنان (علیه السلام) و به ‌ویژه نهجالبلاغه چشمگیر است, اگر چه شرح برخی احادیث به‌ گونۀ‏ موضوعی نیز وجود داشته است.

**************************************

** شکوفایی دوباره (قرن دهمو یازدهم)

کارهای عمیق فقیهان این دوره

توضیح احادیث فقهی و موشکافیهای عالمانۀ فقیهان در کتابهای فقهی و رساله‏های علمی خویش،

تفسیر و نقد احادیثی به طور مستقل یا جمع بادستۀ احادیث‏ متعارض:

-شهید ثانی

-ابن ابی‌جمهور احسایی، صاحب‏ عوالی اللئالی(شرح مفصل برکتاب خود وتعلیقه هایی برکافی ومن لایحضرالفقیه)

شهید ثانی (م 965 ﻫ) نیز از فقیهان و محدثانبزرگ قرن دهم هجری است:

*نگارش کتابی مستقل در درایة الحدیث و در شرح اصطلاحات درایه، مباحث فقه ‌الحدیثی و مرتبط با آن

*شهید رساله‏ای مستقل= در شرح حدیث «اَلدُّنْیا مَزْرَعَةُ الآخِرَةِ» از پیامبر خدا (صلی‏ الله علیه و آله.

فرزند شهید ثانی، شیخ جمال الدین ‌حسن، نیز با نوشتن معالم الدین و ملاذ المجتهدین در علم اصول فقه

نگارش منتقی الجمان فی الأحادیث الصحاح و الحسان، مباحث عمیقی را در زمینۀ فقه ‌‌الحدیث و نقد ‌الحدیث ارائه کرد.

تلاشهای شیخ بهایی (1030 ـ 953 ﻫ) را در شرح اربعین حدیث، شرح صحیفۀ‏ سجادیه‏ و کتاب مشرق الشمسین و نیز تعلیقه‏های پدر بزرگوارش، عزّالدین‏ حسین بن عبدالصمد عاملی،‏ بر صحیفۀ سجادیه

*******************

ویژگی های این دوره:

1ـ رویکرد دوباره به حدیث، همچنین تدوین مجموعۀ احادیث شیعه، محدّثان‏ را متوجه تعلیقه و شرح‌نویسی بر کتب اربعه و نیز صحیفۀ سجادیه کرد.
2ـ دو کتاب مستقل در باب مسائل حدیثی, یعنی درایۀ شهید و الرواشح‏السماویه، برخی از مباحث و قواعد فقه ‌الحدیث را مطرح کردند.
3ـ شرحهای نسبتاً مفصّلی بر کتب اصلی حدیث نوشته شد و در این شرحها از قواعد فقه ‌الحدیث (مانند یافتن احادیث مشابه و هم‌خانواده، توجه به قرائن مقامیه و اخباریه و استفاده از کتب لغت و غریب‌ الحدیث) استفاده شد.
4ـ نقد محتوایی و مضمونی، تأویل و توجه به معانی مجازی در این دوره به‏ چشم می‏خورد.

**********************************************

درس چهارم:

پیشینه فقه الحدیث:

الف)دوره حضور(تاقرن سوم)

ب)دوره تدوین جوامع اولیه حدیث (قرن سوم تا پنجم)

ج)دوره فترت (قرنهای ششم تا هشتم)

د)دوره شکوفایی دوباره (قرن نهم ودهم)

هـ)دوره تدوین جوامع روایی متاخر (قرن یازدهم ودوازدهم)

دوره تدوین جوامع روایی متاخر:

دوره تدوین جوامع روایی متاخر=بحارالانوار ،وافی ووسایل الشیعه

**سبب تمایز این دوره با دوره پیشین :گستره وسیع کارمحدثان این دوره وقابل مقایسه نبودن حجم کاری صورت گرفته درزمینه حدیث ونیز فقه الحدیث بادوره های پیشین

*************************************

-جامع نویسان:

1-فیض کاشانی:

نام = محمدمحسن بن شاه مرتضی

ویژگی ها:

الف)محدث،حکیم،متکلم،فقیه ،شاعر ،ادیب

ب)مولف کتاب وافی درزمینه حدیث(وافی مجموع کتب اربعه)

--روش فیض دروافی:

* تقطیع نکردن روایات

*حذف احادیث تکراری

*شرح وبررسی احادیث مشکل

انگیزه روش وشیوه فیض درتنظیم وافی(درمقدمه کتاب ذکر شده)

****نکته ای کلیدی درفهم حدیث:

فیض راویاتی راکه به شرح نیاز داشته شرح آن روایت را در روایت دیگر یافته که حتی درکتب اربعه هم نبوده ازهمان روایت درشرح روایت اول کمک گرفته .دربعضی موارد حدیث دوم رادرکنار روایت اول بیان کرده اگر شرح روایت را یکی ازبزرگان ذکر رکده یاشرح آن را در کتب لغت یافته آنها را ذکر کرده واگر هم چیزی دربعضی موارد چیزی نیافته به یاری خداوند خود او شرح کرده است .

*****کوشش فقه الحدیث وشرح الحدیث فیض بسیار زیاد است .

درکتاب النوادر (شامل اخبار واحادیث نادر):1-شرح برخی احادیث 2-ارائه فعالیت های فقه الحدیث تحت عنوان ((بیـــــــــــان))

*******************************************

۲-شیخ حرعاملی:

نام:المحمد بن حسن بن علی عاملی

ویژگی ها:

الف)ازعالمان جبل عامل که دردوره صفویه به ایران آمدند.

ب)صاحب کتابهاچون:اثبات الهدی،هدایه الامه،فوائد الطوسیه،تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه (بزرگترین کتاب روایی شیخ)

***ویژگی های وسائل الشیعه

هدف اصلی :1-مستند کردن فقه شیعه به حدیث2-زدودن اشکالات کتابهای حدیثی پیش ازخود

الف)تالیف درطول هجده سال

ب)گرد آوری روایات فقهی درکنار هم

ت)تصحیح فهم مولفان پیشین وارائه فهم هایی ازبیخ وبن نو دربرخی موارد

**مهم ترین فایده کتاب:

دست یابی به مفهومی بسیار روشن (بیشتر عنوان همان باب) بامطالعه احادیث هرباب

ث)ارائه نظرات دیگر محدثان ازجمله شیخ طوسی

ج)ارائه احادیث مربوط به اختلاف الاخبار (تعارض اخبار) دریکی ازابواب کتاب القضاء

چ)توجه به نقدر حدیث(به رغم گرایش به مسلک اخباری گری)

3-علامه مجلسی(مجلسی دوم):

نام: محمدباقرمجلسی

*ویژگی ها:

الف)پرکارترین محدث شیعه

ب)مولف کتاب بزرگ بحار الانوار الجامع الدرر اخبار ائمه الاطهار)

ج)مولف مرآة العقول (شرح کافی وبه طورکامل یک فعالیت فقه الحدیثی)

د)مولف ملاذالاخیار (شرح تهذیب الاحکام)

**ویژگی های بحار:

1- گردآوری موضوعی روایات ودسته بندی وچینش منطقی احادیث (موجب فهم درست احادیث)

2- شرح واژه های غریب ونا اشنای احادیث(بااستفاده ازبیش ازبیست کتاب لغت وغریب الحدیث وشانزده کتاب شرح حدیث)وکتب اهل سنت.

3- بیانهای بسیار عمیق وگاه بزرگ باعناوین (اقول ،شرح،تبیان،تنویر، ایضاح که معنای غامض حدیث را روشن وگاه تفسیرشارحان را نقد میکند)

4- بحار یک کتابخانه کوچک متحرک که شامل احادیث ششصدمنبع+شرح ها وتفسیرها ی حدیثی است.

5- اشاره به روایات متشابه

6- حل عبارتهای مبهم ،اصطلاحاهای مجازها واستعاره ها

7- حل تعارض اخبار درحد ممکن

8- استفاده ازمباحث علوم انسانی دردروه خویش برای حل برخی اخبار

**تلاش دیگر علامه مجلسی درفقه الحدیث :دوشرح برمجموعه بزرگ جوامع اولیه حدیث

الف)مرآة العقول =شرح کافی

ب)ملاذالاخیار=شرح تهذیب الاحکام

نکته:این تلاش بزرگترین گام درتفسیر حدیث

_ویژگی های مرآة العقول :

1- بهره گیری ازتمام دانسته ها وداشته های علمی خود ونیز شروح پیشینیان ومعاصران

2- توجه به سند ومحتوا درنقدحدیث

3- نشان دادن تصحیفات واقع شد

ای که دستت میرسد کاری بکن !!!!!!!!!!!!!

مطالب مشابه :

اهمیت نظم وچند خاطره از مرحوم امام(ره)

نظم در کارها

برق کاخ سفید قطع شد

حدیث در مورد قناعت

حدیث درباره شهادت

چهل حدیث امام علی

ای که دستت میرسد کاری بکن !!!!!!!!!!!!!

درمورد کانی ها

تحقیق درباره قرآن / روایت حدیث