انگور

- مقدمه:

انگور يكي از مهمترين ميوه هايي است كه كشت و توليد آن در كشور ما از سابقه بسيار طولاني بر خوردار است. علاقه ايرانيان قديم به مصرف فرآورده هاي مختلف انگور بخصوص به حالت تازه خوري، شيره، خشكبار ( كشمش) ناشي از شرايط طبيعي كشور براي پرورش تاك بوده است.

بنابراين كشور ايران يكي از سرزمينهاي اوليه كشت انگور در جهان به شمار مي رود و مردم كشور ما از دير زمان با روشهاي كشت و توليد انگور آشنا بوده اند به همين دليل است كه امروزه در اكثر نقاط ايران از نواحي سرد سير شمال تا حواشي كوير و همچنين مناطق جنوب كشت انگور معمول مي باشد. علاوه بر اين انگور به طور وحشي و به مقدار فراوان در جنگلهاي ايران وجود دارد.

از آنجايي كه سطح زير كشت و ميزان توليد انگور نسبت به ساير محصولات باغباني بسيار چشمگير بوده و به صورت هاي مختلف در بازارهاي داخلي و خارجي مصرف دارد لذا به لحاظ اقتصادي يكي از معدود محصولاتي است كه مي تواند يكي از ارقام صادرات غير نفتي را تشكيل دهد. شايان ذكر است كه در بين ارقام مختلف و متنوعي كه در ايران توليد مي شوند رقم بيدانه كشمش (سلطاني) جزو بهترين ارقام خشكبار انگور در دنيا بوده و از معروفيت جهاني بر خوردار است. محصول اين رقم به خاطر اهميت صادراتي آن به صورت كشمش و شيره و حتي تازه خوري در بين ساير ارقام انگور رقم غالب به شمار مي رود.

بررسي هاي اقتصادي نشان مي دهد كه محصول انگور و فرآورده هاي آن كه شامل كشمش و شيره مي باشد. بعد از پسته و خرما مي تواند در رديف بزرگترين ارقام صادراتي كشور قرار گيرد.

2- اهميت اقتصادي توليد انگور و كشمش در ايران:

تاك (مو) يكي از قديمي ترين گياهاني است كه كشاورزان در اكثر نقاط ايران با كشت و نگهداري آن آشنايي دارند. موكاري ايران در وضع حاضر عبارت است از تعدادي واحد هاي كوچك و متوسط در شرايط اقليمي بسيار متغير و مختلف كه در ميان سه قطب بزرگ توليد يعني مشهد، شيراز و اروميه قرار گرفته اند.

اغلب تاكستانهاي ايران به روش سنتي (چوب پشته اي، كوتي، قاه اي) بوده با تاكداري هاي دنياي پيشرفته در بسياري از مسايل تاك داري تفاوتهاي كلي مشاهده مي شود.

يكي از مشكلات مهمي كه بر سر راه تغيير سيستم هاي تاك داري ايران قرار گرفته است، عدم آشنايي باغ داران با عمليات تغيير سيستم تاك داري و عدم آگاهي از مزينهاي روشهاي نوين تاك داري است كه البته به علت هزينه هاي اوليه، بايستي ضمن انجام راهنمايي هاي لازم، كمك هاي وزارت كشاورزي و تسهيلات لازم، شامل حال باغ داران انگور باشد تا تاك داران كشور بتوانند نسبت به تغيير سيستم تاكستانهاي خود اقدام و از اين رهگذر به اهداف دولت در خصوص صادرات غير نفتي كمك نمايند.

در حال حاضر كشور ما از نظر سطح زير كشت، هشتمين كشور و از لحاظ ميزان توليد هفتمين كشور جهان مي باشد كه در صورت اجراي طرح، صادرات كشمش ايران به 150 هزار تن افزايش يافته و 180 ميليون دلار در آمد ارزي حاصل از آن خواهد بود.

3- گياه شناسي:

مو گياهي است از تيره ( خانواده) امپلي داسه (Ampelidaceae) كه آن را سارمانتاسه يا ويتاسه نير مي نامند. (vitaceae) گياهان اين تيره درختچه هايي هستند كه داراي ساقه هاي گره دار بوده و بوسيله پيچكهايي كه دارند بالا رونده مي باشند. اين پيچكها در مقابل برگهاي پنجه اي شكل گياه قرار گرفته اند كه بوسيله آنها خود را به درخت يا ديوار مي چسباند و بالا مي رود. اين جنس داراي دو جنس است بنام- موسكادينه- اوپيتس.

- موسكادينه: اين زير جنس كمتر اهميت داشته و شاخه هاي آن بدون انشعاب و خوشه انگور اين گونه ها كم حبه بوده و حبه ها پس از رسيدن مي ريزند. به سختي از طريق پيوند و قلم تكثير مي يابند در صورتي كه ازدياد آنها از طريق خوابانيدن شاخه هب آساني مسير است. از صفات خوب اين گونه ها مقاومت آنها به فيلوكرا و بيماريهاي قارچي و نماتد است.

- اوپتيس: گونه هاي اين زير جنس داراي صفات زراعي مخصوص و بسيار جالب توجه بوده و در مو كاري از انواع مختلف آن استفاده مي شود.

4- مشخصه هاي اندام هاي گياه:

ريشه: ريشه قسمتي از گياه است كه در خاك قرار گرفته و عمل جذب مواد غذايي و آب، ذخيره سازي مواد و همچنين استقرار گياه را در خاك به عهده دارد. بوته هاي مو داراي ريشه هاي بسيار قوي، طويل و بسيار منشعب هستند و اين انشعابها از شكلي منظم و خاص برخوردار بوده و بر خلاف شاخه، فاقد گره مي باشد. در گياهاني كه از طريق تكثير جنسي ( بذري) بوجود آمده اند طول ريشه هاي اصلي بسيار زياد بوده و گاهي تا عمق 3 تا 4 متري نيز به درون خاك نفوذ مي كند. بهترين دما براي رشد ريشه 20 درجه سانتي گراد است.

- در پاييز بعد از خزان برگها، چون حرارت خاك پايين مي آيد، رشد ريشه كند شده و ريشه هاي نازك و مويين خشك شده و از بين مي روند ولي ريشه هاي قوي به رشد خود ادامه مي دهند در بهار با تقسيم سلولي، ريشه هاي مويين دوباره فعاليت خود را شروع مي نمايند. فاصله برداشت محصول تا خزان، هر قدر طولاني تر باشد فعاليت ريشه به همان نسبت بيشتر مي شود. در اراضي شتي و هوموسي ريشه عمق بيشتري پيدا غوره و مقاومت آن به تنش هاي كم آبي و خشك بيشتر مي شود. در شرايط مناسب اواخر تابستان مقدار زيادي از اسيدهاي آمينه مختلف به ويژه ارجنين و همچنين اسيد سيتريك و نشاسته در بافتهاي ريشه ذخيره مي شوند كه در سال بعد به مصرف تغذيه گياه مي رسند

-

5- گره ها و جوانه ها:

بر روي شاخه در فواصل معين بر جستگي هايي وجود دارد كه گره ناميده مي شوند. فاصله بين دو گره را ميانگره مي نامند جوانه ها معمولاً بالاي دمبرگ بر روي گره ايجاد مي شوند. هر جوانه حاوي شاخه و برگ است و در بعضي از آنها عناصر اوليه گل نيز وجود دارند به اين جوانه ها، جوانه مركب نيز مي گويند جوانه هاي مو به دو دسته جوانه هاي برگي و جوانه هاي ميوه تقسيم مي شوند:

جوانه هاي برگي پس از رشد به شاخه اي تبديل مي شوند كه بر روي آن فقط برگ بوجود مي آيد و اين شاخه ها بارور نمي شوند جوانه ميوه شامل شاخه اوليه اي است كه داراي برگهاي اوليه و خوشه هاي گل مي باشد.

6- برگ:

برگ هاي بوته مو بر روي گره ها قرار داشته و در كنار هر كدام از آنها جوانه جانبي ديده مي شود. برگ ها از دمبرگ و پهنك تشكيل يافته اند.

آنها در حالت عادي داراي وضعيت منظم بوده و بر روي دو رديف كه نسبت به يكديگر داراي وضعيت عمودي هستند قرار مي گيرند. انتهاي دمبرگ كه آوندهاي شيره خام و پرورده از آن عبور مي كنند، پهن شده و به پنج رگبرگ اصلي تقسيم مي شوند. به دليل دارا بودن تعداد بي شماري كلروپلاست براي جذب نور و به دليل فضاي فراخ بين يافته اي براي ورود هوا و آب، قادر به توليد حداكثر مواد قندي مي باشد. روزنه ها بيشتر در سطح زيرين برگ قرار دارند پهنك برگهاي مو داراي بريدگي هاي عميقي است كه آن را به پنج پهنك كوچك تقسيم مي نمايد.

7- گل:

اولين آثار تشكيل خوشه گل، در فصل رويش سال پيش آ‎شكار شده تا اواخر فصل رشد جاري ادامه مي يابد و اجزاء گل در جوانه هايي كه گل انگيزي آنها دير صورت مي گيرد، تكميل اجزاي گل به اوايل بهار سال بعد و زمان سپري شدن دوره استراحت زمستانه موكول مي شود. در اوايل بهار چند روز پس از ظهور برگها بر روي شاخه هاي سبز خوشه هاي گل ظاهر مي شوند. قسمتهاي مختلف گل كه پس از گل انگيزي ظاهر مي شوند عبارتند از:

كاسبرگ ها، گلبرگها، پرچمها، و مادگي. رشد اين اعضاء تا هنگام گل دهي و تلقيح آنان تقريباًسريع و محسوس است. گلبرگها از بالا به يكديگر چسبيده بوده و كلاهك واحدي را تشكيل مي دهند كه به هنگام باز شدن كل مي افتد. پرچم ها حدود سه هفته پس از ظهور برگها شروع به رشد كرده و ميله و بساك آن ديده مي شود. پس از ظهور برگها، هر اندازه كه دماي محيط بالاتر باشد خوشه هاي گل سريعتر رشد كرده و گل ها زودتر باز مي شوند.

8- خوشه و ميوه:

گل انگور به صورت خوشه بر روي بوته ظاهر مي شود كه از لحاظ ساختاري و منشاء شباهت زيادي به پيچك دارد. روي محلول اصلي خوشه، شاخه هاي فرعي به طور نامرتب ظاهر مي شوند كه هر كدام به چندين دمگل منتهي مي شوند. در انتهاي هر دمگل يك گل قرار دارد كه به يك حبه تبديل مي شود حدود 2 تا 5 درصد از وزن خوشه را قسمت جوبي آن تشكيل مي دهد كه علاوه بر آن كه شاخه اصلي و فرعي و دمگل روي آن قرار دارند. محور اصلي تغذيه بين برگ و شاخه و حبه هاي ميوه را نيز تشكيل مي دهد. حدود 70 تا 80 درصد از وزن خوشه را آب و حدود 2 تا 5/3 درصد آن از مواد تانن دار و بلاخره 9 تا 14 درصد آن را مواد سلولزي تشكيل مي دهد. حبه انگور از سه قسمت به ترتيب پوست، گوشت، هسته تشكيل يافته است. پوست حدود 7 تا 12 درصد از وزن آن را تشكيل داده و نقش حفاظت از ميوه را بر عهده دارد. پوست هر رقم انگور داراي ماده بردار ويژه اي است كه باعث بهتر شناخته شدن ميوه ها مي شود.

پوسته حبه انگور داراي 78 تا 80درصد آب و 14 درصد مواد هيدروكرينه است. هسته داراي 10 تا 12 درصد مواد چربي- 7 درصد تانن مي باشد. اندازه هسته رابطه مستقيم با اندازه حبه انگور دارد چرا كه منبع اصلي توليد هورمون جيبرلين مي باشد و گوشت انگور به طور كلي نزديك به 82 تا 86 درصد از وزن كل خوشه را شامل مي شود و مهمترين قسمت انگور و بخش خوراكي ميوه به شمار مي رود. از هر تن انگور با توجه به رقم آن بين 640 تا 780 ليتر آب انگور استحصال مي شود.

از مهمترين مواد قندي انگور تازه: ساكاروز، گلوكز، كستروز مي باشند و از اسيدهاي آلي اسيد فورميك، اسيد ماليك، اسيد سيتريك و اسيد تارتريك را مي توان نام برد. در آب انگور علاوه بر آب قند و اسيد هاي مختلف و 5/3 تا 4 درصد بي تار تارات پتاسيم و همچنين نمك هاي كاني مانند آهن، منگنز و سيليس وجود دارد. مقدار انرژي موجود در هر 100 گرم انگور تازه 67 كيلو كالري و در هر 100 گرم كشمش برابر با 267 كيلو كالري است.

9- عوامل خاك شناسي ( اوافيكي):

شناخت خاك حتي در شرايط اقليمي مساوي و مساعد نيز از عوامل موثر در انتخاب محل مي باشد. بررسي خاكهاي تحتاني و سطحي زمين همراه با مختصات هر كدام و مطالعه بافت و تركيبات شيميايي خاك، كيفيت حاصل خيزي، املاح مضره، پستي و بلندي زمين، جهت يابي زمين، ارتفاع از سطح دريا و عمق سفره هاي آب زير زميني از موادي است كه با يد مورد توجه قرار گيرد.

10-خاك

مو از جمله گياهي است كه با سيستم ريشه زايي قوي خود، مي تواند مقادير متنابهي از خاك را در دسترس خود گرفته و به راحتي از مواد غذايي و رطوبت خاك استفاده كند. در خاكهاي سبك و عميق با بافت يكنواخت، قابل نفوذ، غني و حاصل خيز و آفتاب رو، نتايج بهتري از اجراي طرح موكاري مي توان اخذ نمود. بهترين PH يا اسيديته خاك براي كاشت مو 6/7 مي باشد. به عبارت ديگر، خاك بر حسب اهميت زمين شناسي، ساختمان فيزيكي و شيميايي بايد مورد توجه قرار گرفته و در محاسبات اقتصادي توليد مد نظر قرار گيرد. هر چند كه مو، درختي قانع و كم توقع ولي خاكهاي سبك و عميق و قابل نفوذ را ترجيح مي دهد. بايد گفت تاكهاي (مو) غير پيوندي معمولاً بهتر از موهاي پيوندي اراضي كه مقدار زيادي آهك فعال دارند قبول مي كنند با آن كه در خاكهايي كه داراي املاح مضر مي باشد كم و بيش مقاوم است. با اين حال كربناتهاي اسيدي و املاح سديم براي تاكستان خالي از ضرر نمي باشد. كلروسديم در غلظت 7/0 درصد و مولفات سديم در 15/0 درصد براي رشد مو مضر هستند و در شرايط خاص آب و هوايي در صورتي كه با هم تجميع شوند به مقدار 1/0 تا 2/0 درصد نيز به مو لطمه مي زنند.

11-تهيه زمين:

تهيه زمين به معني ايجاد بهترين شرايط مناسب جهت رشد و تقويت درخت در يك موستان نو بنياد است. عواملي كه در آماده سازيها براي كاشت مو دخالت مستقيم دارند عبارتند از:

12-تقسيم بندي زمين:

به منظور تسهيل در اداره سوستان و افزايش بهره گيري از حاصل عمليات، محل انتخابي را به واحدهاي كوچكتر تقسيم مي كنند اين قطعات بوسيله يك رشته خيابان بندي از يكديگر مجزا خواهند شد. معمولاً خيابانهاي اصلي در زمينهاي شيب دار، عمود بر رديف درختان خطوط منحني تراز بوده و جاده هاي تردد ماشين آلات به موازات رديفها ايجاد مي شوند. به اين ترتيب، قطعات در بين خيابانهاي اصلي و فرعي كه محل تردد ماشين آلات مي باشند، قرار خواهند گرفت هر چه عمل تقسيم بندي به ويژه قطع بندي موستانها با توجه به وضع شيب زمين و استقرار كوهها و تپه ها و ريزش برف دقيق تر انجام گيرد بازده كار مكانيكي زياد تر خواهد شد. ابعاد قطعات بستگي به شرايط و يكنواختي خاك دارد. بهترين شكلي كه مي توان به قطعات موكاري داد مربع، مستطيل يا ذوزنقه مي باشد. شكل هاي منظم هندسي، انجام عمليات بهزراعي و مكانيزاسيون را در قطعات آسانتر مي كند. بهترين ابعاد كه تا كنون براي تسهيل در عمليات براي يك واحد مو كاري بر گزيده اند 500×100 متر يعني 5 هكتار مي باشد.

در مو كاري هاي وسيع، هر واحد 100 هكتار را به 6 قطعه و هر قطعه 25 هكتار را به 5 قطعه پنج هكتاري تقسيم بندي مي كنند. از وسط واحد 100 هكتاري يك خيابان به عرض 6 تا 8 متر در نظر گرفته و بين قطعات 5 هكتاري، خيابانهايي به عرض 4 تا 5 متر منظور مي كنند.

13-آبياري:

بوته مو براي حداكثر رشد خود با توجه به آب و هوا و نوع خاك و محل كاشت و ميزان بارندگي هاي ساليانه بايستي 1 تا 4 بار در سال آبياري شود. هر دفعه آبياري بايد به اندازه اي باشد كه رطوبت خاك در عمق 1 تا 5/1 متري كه محل انتشار ريشه است. مرطوب شود، موستانهاي ايران معمولاً دو نوع هستند، يكي موستانهاي ديم و ديگري آبي. موستانهاي ديم را معمولاً در كوهپايه ها مي كارند كه در فصل بهار به اندازه كافي آب در آنجا وجود داشته و يا ميزان بارندگي اين مناطق بيش از 400 mm باشد در اين صورت نيازي به آبياري نخواهد بود. در مناطقي كه بارندگي كم بوده و خاك نيز شتي و شست باشد بايستي به هنگام نياز موستان آنرا آبياري كرد. در خاكهاي شور آبهلي كه EC آنها بالا مي باشد. بايستي مقدار بيشتري آب مصرف نمود تا نمكها را شسته و از دسترس ريشه ها خارج سازد.

انگور در مقايسه با ديگر درختان خزان كننده، در برابر نمك موجود در خاك و آب مقاوم است. اما آبهايي كه يون سديم آنها بيش از حد باشد باعث شسته شدن كلسيم و منيزيم خاك شده و براي درخت مو مشكلاتي از لحاظ تغذيه بوجود مي آورند. بنابراين اگر در انتخاب محل و عمليات زراعي و اجراي سيستم هاي صحيح كاشت بر اساس نظريات كارشناسي كه در اين مجموعه به آن اشاره خواهد شد عمل شود، نه تنها باغ داران عزيز موستان حاصل خيز و باردهي خواهند داشت بلكه كشور نيز از توليد يك محصول اقتصادي بي رقيب منتنع خواهد شد.

زمان آبياري معمولاً در مناطق سردسير، زمان اولين آبياري اوايل تابستان مي باشد. در مناطق معتدل، اواسط بهار و در نواحي گرم و خشك كويري نيمه اول بهار مي باشد تكرار آبياري در مناطق سردسيري در طول تابستان 1 تا 2 بار در مناطق معتدل 2 تا 3 بار در مناطق گرم و خشك معمولاً 4 تا 5 بار بيشتر است نياز تاك به آب و تنظيم زمان آبياري را مي توان از دقت در پژمردگي برگها و تغيير رنگ آنها تشخيص داد.

14-علفهاي هرزه در انگور موجود مي باشد كه فقط مي توان نام برد:

سلمك- كنگر وحشي- پيچك صحرايي- مرغ- بند واش- علف چمني- حلفه- گاوچاق گن يا كاهوي وحشي- قياق- بي تي راخ- سوروف- گاورس- اوريارسلام- ماشك گل خوشه اي- تاج خروس- توب وحشي- خردل وحشي- يولاف وحشي- دم اسب- منداب- شيرپنيو- خللو- ميناي چمني.

آفات عمده مو: 1- زنجره مو 2- زنجرك مو 3- سرخورطومي انگور 4- خوشه خوار انگور 5- كرم برگ خوار مو 6- كرم خاكستري 7- كنه نمدي يا كنه گال زاي مو 8- فيلوكسرا كه به توضيح مهمترين آنها مي پردازيم: زنجره مو: اين آفت از مهمترين آفات موستان هاي كشورهاي آسيايي از جمله ايران است. خسارات عمده اين آفت بوسيله پوره هاي مژه بر روي ريشه هاي مو به وجود مي آيد. بر اثر حمله زنجره مو، برگها زرد، رشد شاخه هاي جوان كند يا متوقف و خوشه ها داراي حبه هاي ضعيف و كوچك شده و اگر حمله شديد باشد بوته ها كم كم ضعيف و خشك مي شوند. حشرات بالغ در نيمه مرداد ماه ظاهر شده و در ساعات خنك عصر كه دماي هوا در حدود 20 تا 25 درجه سانتي گراد است. شروع به فعاليت مي كنند. اين حشره از شيره مو تغذيه مي كند براي مبارزه با اين آفت قطع شاخه هاي آلوده و تهيه ارقام مقاوم اهميت دارد.

زنجرك مو: اين آفت در مراحل پورگي و حشره كامل از شيره گياه تغذيه كرده به همين علت باعث ضعيف گياه مي شود. حشره كامل در بافت برگ تخم گذاري كرده و لكه هاي سبز رنگ مايل به سفيدي بر روي برگها ايجاد مي كند. براي مبارزه با اين آفت از سموم سيستيك استفاده مي شود.

سرخرطومي انگور: اين سوسك، طلايي سبزرنگ يا مايل به قرمز مسي، جز تيره سرخرطومي ها بوده و علاوه بر بوته هاي انگور به درختان ديگر مانند گلابي، نارون تبريزي و بيد حمله مي كند. طول آن 5 تا 7 ميلي متر بوده و قفسه سينه اش ذوزنقه اي شكل است سوسكهاي نر، نوعي خار در دو سوي سر خود داشته و شاخكهاي چماقي شكل آن ها به خوبي رشد مي كند. اين سوسكها در مسافتهاي كوتاه قادر به پرواز بوده و در اوايل بهار به مجرد گرم شدن هوا ظاهر مي شوند. خسارت هاي اوليه اين سوسكها بر روي غنچه هاي گل و سپس برگهاي جوان بوته انگور بوده و سبب پارگي و از بين رفتن برگها مي شود. پس از جفتگيري سوسك ماده در دم برگها حفره اي ايجاد كرده و در داخل آن زندگي مي كند. بر اثر اين عمل برگها كم كم خشكيده و به صورت لوله اي شكل به دور خود مي پيچند. سوسكهاي ماده در داخل اين تونل تخم ريزي مي كنند. تخم ها پس از چند روزي بر زمين افتاده و در مدت كمي تبديل به لارو شده و وارد خاك مي شوند در اواخر مهرماه و اواخر آبان شفيره ها به سوسك كامل تبديل شده و زمستان را به صورت حشره كامل به سر مي برند. روش مبارزه با آفت با توجه به اينكه زيان و خسارت اقتصادي مهمي ندارند مبارزه شيميايي با آن معمول نيست.

15- خوشه خوار انگور:اين شب پره در اكثر موستانهاي كشور يافت مي شود و در مرحله لاروي از آفات مهم ميوه انگور مي باشد. حشره كامل به صورت شب پره به طول 7 تا 12 ميلي متر بوده و بالهاي جلويي آن به رنگ آبي قهوه اي و با لكه هاي خاكستري نقش داشته و بالهاي عقبي به رنگ قهوه اي متمايل به خاكستري است. اين حشره زمستان را به صورت شفيره در پيله هاي سفيد رنگ مي گذراند و در زير پوست تنه مو قرار دارد. شب پره هاي جوان به تدريج در اوايل بهار از حفره ها خارج شده و در اواخر خرداد مقدار زيادي شب پصره مشاهده مي شود. اين پروانه ها در شبهاي گرم و آرام موستان به پرواز درآمده عمل جفت گيري را حين پرواز انجام مي دهند. پس از 2 تا 3 روز، حشره ماده شروع به تخم ريزي مي نمايد. حشره تخم هاي خود را به صورت تك تك بر روي گلها، برگها و شاخه هاي جوان بوته قرار مي دهد. تخم هاي اين حشره، سفيد مايل به سبز بوده و پس از 16 تا 21 روز لاروها به طول 10 ميلي متر مي رسند. رنگ لاروها سبز مايل به خاكستري بوده و در اين مرحله به گلها و ميوه هاي انگور (حبه ها) حمله كرده و در آنها تارهاي ابريشمي ايجاد و در داخل آن دوره شفيرگي خود را مي گذرانند. پس از مدتي نسل دوم حشره ظاهر مي شود و در صورت گرم بودن منطقه ممكن است تا4 نسل از اين حشره توليد شود. نسلهاي سوم و چهارم منحصراً از حبه هاي تغذيه مي كنند و باعث انتشار قارچهاي خاكستري مو مي شوند. فعاليت اين كرم ها در شب بيشتر از روز بوده و لاروهاي حاصل از آخرين نسل ساليانه در پاييز به زير پوسته تنه و شاخه مو خزنده و زمستان را درون پيله نسبتاً زير خود به صورت شفيره مي گذرانند. براي مبارزه با اين آفت مواظبتهاي زراعي و حذف بوته هاي آلوده و همچنين استفاده از سموم ديازينون، گوزايتون، زولن، اكامت، سوپراسيد مفيد و موثر است. بهترين موقع سمپاشي 15 تا 20 روز پس از ريزش گل ها مي باشد.

تذكر: ( براي پيش گيري از آلودگي و خسارت آفت بايستي هنگام كاشت قلمه هاي ريشه دار ابتدا خاك اطراف ريشه را شسته و **سموم گازي مانند متيل برومايد و يا فرو بردن قلمه ها در يك محلول حاوي يك ماده شته كش حشره را نابود مي كنند.)

16-بيماريهاي عمده مو:

A- بيماري سفيدك حقيقي يا سطحي مو= اين بيماري يكي از خطرناك ترين بيماريهاي قارچي مو است. مبدأ آن در امريكا بوده و در سال 1845 به اروپا و سپس به ديگر كشورهاي دنيا سرايت كرد. قارچ عامل اين بيماري به تمام اندامهاي جوان گياه مانند برگ، ساقه، پيچك، گل و ميوه حمله كرده و ابتدا به صورت لكه هاي سفيد آرد مانند ظاهر مي شود. در شرايط محيطي نسبتاً خشك، برگها به دور خود مي پيچند و رنگشان قهوه اي مي شوند. در فصل پاييز به آساني مي توان شاخه هاي آلوده را از شاخه هاي سالم تشخيص داد. اگر حمله اين قارچ ها در بهار صورت گيرد، گلها تلتيح نمي شوند. اگر اين حمله در مرحله غوره انجام گيرد، غوره ها رشد نخواهند كرد. در بيشتر مواقع حمله اين قارچ هاغ در فصل تابستان انجام مي گيرد كه در اين صورت ميوه هاي در حال رشد ترك برداشته و دانه حبه ها آشكار خواهد شد. انتشار اين قارچ توسط باد انجام مي گيرد و در شرايط مطلوب بين 15 تا 20 درجه سانتي گراد به سرعت رشد مي كند. اين قارچ زمستان را به صورت اسكوكارپ در برگهاي ريخته شده و شاخه ها و يا در داخل جوانه ها به سر مي برد. براي مبارزه با اين بيماري از انواع تركيبات گوگرد استفاده مي شود. از گل گوگرد در ساعات خنك روز و در دماهاي كمتر از 28 درجه سانتي گراد انجام مي شود. و در سه نوبت مبارزه بايد تكرار شود. نوبت اول در آغاز رشد گياهي يا در مرحله 4 تا 8 برگي، مقدار گوگرد لازم در اين مرحله 15 كيلو در هكتار است- نوبت دوم پس از ريزش گل برگها و ظهور غوره با 30 تا 40 كيلو در هكتار نوبت سوم حدود 20 تا 30 روز پس از مرحله دوم با 40 كيلوگرم گل گوگرد در هكتار تركيبات گوگردي براي سيستم هاي خزنده و سنتي به صورت گل گوگرد و براي سيستم هاي ديواري و دار بستي از گوگرد و قابل ( قابل تعليق در آب) استفاده مي شود.

B- سفيدك دروغاين يا داخلي مو: سفيدك يكي از بيماريهاي رايج تاكستانهاي كشور است. در سالهايي كه ميزان بارندگي و رطوبت و دما بيشتر باشد، ميزان خسارت نيز بيشتر است. علايم بيماري، قارچ عامل اين بيماري به تمام اندامهاي گياهي مو حمله مي كند. ابتدا حالت بد شكلي و پيچيدگي هاي غير طبيعي و كاهش ميزان رشد مشاهده مي گردد. قبل از موعد برداشت محصول شاخه هاي آلوده كوتاهتر و كلفت تر شده و در اثر پيچيدگي به شكل حرف S در مي آيند و با يك پوشش شفاف پوشيده مي شوند كه در اثر تاب خوردن به راحتي مي شكنند. علايم بيماري روي سطح فوقاني برگها در نهالهاي انگور سفيد و قرمز، به صورت لكه هاي شفاف به رنگ زرد مايل به سبز ظاهر مي گردد. در سطح زيرين برگها لكه هاي مذكور در اثر حمله مسيليوم هاي قارچ نكروزه شده و پوشش سفيد رنگ مسيليوم به راحتي در اثر تماس از بافت برگ جدا مي گردد گل ها و خوشه هاي جوان نيز از صدمات اين آفت مصون نبوده و غوره ها نخست در پوشش سفيد رنگ پوشيده شده و به تدريج حبه ها چروكيده و گاهي خشك مي شوند. اين بيماري موجب عدم تلقيح گلها شده و ميزان راندومان و كيفيت محصول را بي اندازه پايين مي آورد.

روش مبارزه : تهيه ارقام مقاوم و استفاده از تركيبات شيميايي كاپتان، فربام، محلول بر دو و زينب از آن جمله است. سم پاشي پيش از گل دهي شروع مي شود و زمان و دفعات سم پاش به شرايط محلي و خصوصيات منطقه بستگي دارد. از تركيبات مسي يا اكسيد كلرورمس نيز مي توان براي مبارزه با اين بيماري استفاده كرد.

C- بيماري لكه سياه برگ مو

D- بيماري پوسيدگي سفيد ريشه مو: اين بيماري خود شامل بيماري كپك سبز، بيماري كپك خاكستري، بيماري آنتراكنوز و بيماري كلادوسپوريوم از آن جمله مي باشند.

E- بيماري سرطان گالي ساقه و ريشه مو:

F- بيماري هاي ويروسي مو:

علايم كمبود مواد غذايي در مو:

نشانه هاي كمبود ازت: كه در موارد حاد در گياه بصورت كند شدن رشد گياهي و كوچك و زرد شدن برگها ظاهر مي شود. كمبود ازت در موستان هايي كه ***طويل انجام گرفته و خاك شني و نيز فقير باشد بيشتر اتفاق مي افتد.

نشانه هاي كمبود فسفر: در تاكستان علائم مشخص نشانه نمي دهد. در پاره اي موارد تغيير رنگ برگها و رگبرگها به بنفش و تيره و رسيدن ميوه پيش از بلوغ طبيعي و كاهش ميزان رشد از علايم فسفر مي باشد. ضمناً اگر عناصر كلسيم، آهن و آلومينيوم (Al.Fe.Ca) مقاديرشان در خاك زياد باشد جذب فسفر را مختل مي كند.

نشانه هاي كمبود پتاس: معمولاَ در اوايل تابستان ظاهر مي شود. ابتدا برگهاي سطحي شاخه ها كم رنگ و زرد شده و قسمتي از برگ به حال سوختگي خشك شده و به پيچيدگي آن مي انجامد. زرد شدن و خشك شدن برگ ابتدا از اطراف برگ شروع شده و به تدريج به رگبرگهاي اصلي نزديك مي شود اين برگها قبل از بلوغ درخت، خزان مي كنند.

17- عوامل موثر در بهبود كيفيت انگور: از مهمترين عوامل كه در بهبود كيفيت انگور موثرند عبارتند از؛ رقم، آب و هوا، خاك دفع آفات و بيماريها، هرس، آبياري و … كه در ارتقاء كيفي محصول انگور نقش آفرينند.ولي در كنار اين عوامل اصلي، عوامل ثانوي ديگر وجود دارند كه بر روي بهبود كيفيت انگور موثرند كه مي توان عامل تنك كردن، حلقه برداري، استفاده از هورمونهاي گياهي را نام برد. تنگ كردن: به معني كم كردن تعداد خوشه هاي گل يا ميوه انگور است كه اثر حتمي و غير قابل انكاري در بالا بردن كيفيت محصول دارد. تنك كردن اين امكان را براي درخت فراهم مي سازد، تا خوشه هايي كه بر روي درخت باقي مي مانند. داراي حبه هايي يكنواخت باشند كه از حداكثر رشد برخوردار بوده و طعم، رنگ، مزه و بومربوطه را داشته باشند.

18-فصل كاشت:

كاشت درخت را مي توان در دو فصل در پاييز و در بهار انجام داد، ولي در هر حال باستي درخت كاري به هنگام استراحت نبات اجرا شود مزيت كاشت پاييز در مقايسه با درخت كاري بهاره به شرح زير مي باشد؛

التيام زخم هاي حاصل از اصلاح ريشه و ريشه بندي جديد قبل از شروع رشد گياهي.

چسبيدن كامل ريشه ها به ذرات خاك در زمين به علت رطوبت زمستانه.

امكان تامين كارگر براي كاشت در فصل پاييز و به حداقل رساندن ضايعات نبات.

بايد دانست كه كاشت بهاره نيز بايد به محض گاو رو شدن زمين و رفع يخبندان انجام شود و بهترين نتيجه كاشت، وقتي حاصل است كه حرارت خاك در ناحيه مجاور ريشه يا قلم، معادل 6 تا 8 درجه سانتي گراد بالاي صفر باشد.

فصل كوددهي:

شناسايي و تشخيص بهترين زمان كود دادن به درخت، سبب افزايش تاثير هر چه بيشتر آن از لحاظ اقتصادي مي باشد. ازت در ساختمان يا حقه هاي جديد نفوذ كرده و به رشد و نمو آنها كمك مي كند به همين دليل كودهاي قابل حل در آب را هنگامي به نبات مي دهند كه مراحل سريع رشد اندامهاي خود را طي مي كند فسفر فعاليت تحليلي در برگها داشته و در متابوليسم مواد در گياه دخالت داشته و به عمل لقاح و باردهي درخت كمك مي كند. اين قبيل كودها را در مرتع شكوفايي درخت و حتي بعد از برداشت محصول نيز به زمين مي دهند.

پتاس يا كودهاي پتاسه به تجزيه و تحليل هيدراتهاي كربني كمك كرده و در رسيدن شاخه هاي مو تسريع مي نمايد. علاوه بر اين مقاومت گياه را در مقابل سرما و يخبندان و بيماريها افزايش مي دهد و به همين جهت پتاس قابل حل در آب را بيشتر به هنگام رشد سريع بنات و جمع شدن ذخيره غذايي گياه مصرف مي كنند.

انگور

مطالب مشابه :

150 هكتار از باغات انگور تاكستان به روش داربستي اصلاح مي شود

انگور

برآورد هزينه هاي جاري توليد قارچ دکمه اي در سال 88

روش هاي پخت نان هاي سنتي (سنگك، تافتون و بربري و لواش(

دكتر محمدحسین حداد خداپرست،معرفی استاد محترم خداپرست،تكنولوژي روغن،تكنولوژي روغنهای خوراکی:

فرآیند تولید حلوا ارده ( حلوا شکری )

شناخت طبع وتوصيه هاي طب سنتي

عسل طبيعي را چگونه شناسايي كنيم