مقایسه ی هوش هیجانی و جرات ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی

حل مساله، واقعيتسنجي، انعطافپذيري، تحمل فشار، كنترل تكانه، شادكامي و جراتورزي

1 يكي از مهارتهاي درونفردي ،« بار ان » خوشبيني ميداند. بنا به نظر است و يكي از مولفههاي مهم هوش هيجاني را تشكيل ميدهد. رفتار جراتورزانه، يك اظهار بيان مناسب هيجانات و احساسات نسبت به ديگري ميباشد. وجود چنين رفتاري موجب ميشود كه فرد احساسات و هيجانات خود را در برابر رفتار ديگران كه ميتواند طيفي از تحقير تا تحريك را داشته باشد، بدون ترس و به شكل صحيح ابراز كند.

پاسخهاي فرد حتي در برابر عوامل تحريككننده با بار هيجاني كمتري تظاهر خواهنديافت.كساني كه قادر نيستند از مهارتهاي هوش هيجاني خود استفادهكنند، به احتمال زياد، براي مديريت روحيه و خلق خود از روشهاي ديگري كه كمتر اثربخشي دارند، بهره ميگيرند. احتمال دارد كه آنها دو برابر بيشتر از ديگران مضطرب، افسرده يا معتاد شوند و حتي افكار خودكشي به سرشان بزند(برادبري، گريوز 2005 ، ترجمه گنجي 1384 ). با توجه به اهميت هوشهيجاني در سازگاري فردي و اجتماعي، به نظر ميرسد افرادي كه دچار نارسايي بينايي ميباشند، مشكلاتي در ارتباط با سازگاري فردي و اجتماعي داشته باشند. چنين

مشكلاتي ممكناست بر هوشهيجاني و مولفههاي آن در افراد نابينا موثر باشند و موجب تفاوت هوش هيجاني در افراد نابينا و بينا گردند. به طور كلي مساله ي اساسي پژوهش حاضر اين است كه آيا افراد نابينا و عادي از نظر

هوشهيجاني و جراتورزي متفاوت هستند؟ وآيا بين هوشهيجاني و جراتورزي رابطه وجوددارد؟

روش

پژوهش

جامعهي آماري:

جامعه ي آماري در اين پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر عادي 1384 در مدارس آموزش و پرورش دولتي عادي و - و نابينا است كه در سال تحصيلي 85 استثنايي شهر تهران در مقطع متوسطه مشغول به تحصيل ميباشند. نمونه ي آماري پژوهش حاضر شامل 180 دانش آموز دختر و پسر ( 120 دانش آموز عادي و 60 دانش آموز استثنايي) مقطع متوسطه مدارس دولتي و استثنايي(نابينايان) تهران در سال تحصيلي 85 است. كه به صورت نمونهگيري چندمرحلهاي انتخاب شدند. ابزار اندازهگيري: ابزار اندازهگيري مورد استفاده در اين پژوهش، پرسشنامه ي هوش و پرسشنامه جراتورزي گمبريل و ريچي 1 است. (EQ-I) « بار ان » هيجاني پرسشنامه هوش هيجاني: اين پرسشنامه شامل 133 سوال كوتاه است و از يك هميشه درمورد من » تا « هرگز درمورد من صادق نيست » مقياس ليكرت پنج درجهاي از تشكيل شدهاست و شامل 5 مقياس تركيبي و 15 خرده مقياس به شرح زير «. صادق است

است:

درونفردي: شامل خرده مقياسهاي حرمت نفس، آگاهيهيجاني، ابراز EQ وجود و خودشكوفايي.

بينفردي:

شامل خرده مقياسهاي همدلي، مسيوليتپذيري اجتماعي و روابط بين فردي. EQ مقابله با فشار: شامل خرده مقياسهاي تحمل فشار و كنترل تكانه. EQ سازگاري: شامل خرده مقياسهاي واقعيت آزمايي، انعطاف پذيري و حل مساله. EQ خلق كلي: شامل خرده مقياسهاي خوشبيني و شادكامي. EQ لشكري( 1380 )، در پژوهشي، پايايي و روايي، آزمون هوش هيجاني را در ميان دانشجويان

0 را براي / دانشگاههاي تهران مورد بررسي قرارداد و ضريب آلفاي كرونباخ برابر با 92 پايايي كل پرسشنامه بهدست آورد كه بيانگر پايايي بالاي پرسشنامه است. وي براي بررسي روايي سازه آزمون از روش تحليل مولفههاي اصلي استفادهكرد و 9 عامل به نام

- هاي انگيزه، پيشرفت، همدلي، عزت نفس، ترغيب ديگران، همكاري، كار گروهي، قبول مسيوليت اجتماعي، وظيفهشناسي و توانايي ارتباط بين فردي را استخراج كرد. در تحقيقي 0/ را با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ 62 « بار آن » ديگر دژكام( 1381 )، پايايي پرسشنامه بهدست آورده است.

Gambril & Richey

پرسشنامه ي جراتورزي گمبريل و ريچي

: پرسشنامه جراتورزي براساس آزمون جراتورزي گمبريل وريچي( 1975 )، تهيهشده و داراي 40 ماده ي اصلي ميباشد بهدليل عدم تطابق با فرهنگ ايراني، در برخي مواد آن تغييراتي داده شدهاست. هر ماده ي آزمون موقعيتي را كه مستلزم رفتار جراتورزي است، نشان ميدهد. از آزمودني خواسته ميشود كه براي پاسخ دادن به سوالات، بر حسب يك مقياس درجهبندي 5 گزينهاي به دو صورت احتمال بروز رفتار و درجه ناراحتي عمل نمايد. قابل ذكر است كه در پژوهش

حاضر، آزمودنيها فقط بر اساس دستورالعمل احتمال بروز رفتار به سوالات پاسخ دادند. 0 گزارش شدهاست. از نظر / ضريب پايايي اين آزمون توسط گمبريل و ريچي برابر با 81 پايايي، همبستگي زيادي بين مادههاي اين آزمون با يكديگر وجوددارد. ضريب پايايي 0 گزارش شدهاست. همچنين، همبستگي / 0 تا 70 / مادههاي مختلف آزمون اصلي بين 39 نمرههاي آزمون با نتايج ارزيابي افرادي كه ايفاي نقش اين افراد را مشاهده كرده بودند،.( 0/46 بودهاست(بهرامي، 1375

شيوه ي اجرا: به منظور اجراي پرسشنامهها روي گروه نابينا، پرسشنامهها به خط بريل برگردانده شدند و بهطور انفرادي در اختيار دانش آموزان نابينا قرار گرفتند. بعد از تكميل پرسشنامه توسط دانش آموزان، پاسخنامهها با كمك يكي از معلمين آشنا به خط بريل به خط نوشتاري عادي برگردانده شد. درمورد دانش آموزان عادي اجراي پرسشنامه ها به صورت گروهي بود. يعني در هر مدرسه دانش آموزان سه پايه به شكل گروهي(به

تفكيك پايه ي اول، دوم و سوم) در كلاس جمع ميشدند و به سوالات در برگههاي پاسخنامه ي مربوط به خود پاسخ ميدادند.

يافته هاي پژوهش

به منظور مقايسه هوش هيجاني كلي دانش آموزان نابينا و عادي دختر و پسر، از تحليل واريانس دو راهه استفاده شد (جدول شماره ي 1). با توجه به جدول فوق، ملاحظه ميشود 0) در مقايسه ميانگين نمرات هوش هيجاني كلي براساس عامل / محاسبهشده( 73

F كه جنسيت معنادار نيست. بنابراين بين دختران و پسران از نظر هوش هيجاني كلي، تفاوت 42 ) به منظور مقايسه ميانگين نمرات / محاسبه شده( 66 F معنادار وجود ندارد. درحاليكه هوش هيجاني كلي براساس عامل معلوليت بينايي معنادار است. يعني هوش هيجاني كلي دانش آموزان عادي بيشتر از دانش آموزان نابيناست. از طرف ديكر اثر تعامل بين عامل 7) معنادار است كه با توجه به / محاسبهشده( 21 F جنسيت و معلوليت بينايي نيز با توجه به ميانگينها ملاحظه ميشود، هوش هيجاني كلي دختران عادي بيشتر از پسران عادي است،

اما هوش هيجاني دختران نابينا كمتر از پسران نابينا است. به منظور بررسي مولفههاي هوشهيجاني دانش آموزان نابينا و عادي دختر و پسر، از استفاده شد. با توجه به معنيداري ،(MANOVA) روش تحليل واريانس چند متغيري به منظور بررسي معنيداري تفاوت متغيرهاي مستقل معلوليت ،MANOVA آزمونهاي

بينايي و جنسيت و تعامل اين متغيرها بر هر يك از مولفههاي هوش هيجاني (متغيرهاي وابسته)، تحليل واريانس تك متغيري بهعمل آمد. با توجه به ميانگينها، ميانگين نمرات پسران در مولفههاي خودآگاهي هيجاني، استقلال و خوشبيني، بيشتر از دختران و ميانگين نمرات دختران در مولفههاي ابراز وجود و انعطافپذيري، بيشتر از پسران است. محاسبه شده، به منظور مقايسه ي ميانگين نمرات مولفههاي هوش هيجاني،

F همچنين براساس عامل معلوليت بينايي نشان مي دهدكه ميانگين نمرات دانش آموزان عادي بالاتر از محاسبهشده به منظور مقايسه ميانگين نمرات F دانش آموزان نابينا است. از سوي ديگر مولفههاي هوش هيجاني براساس كنش متقابل بين عامل جنسيت و معلوليت بينايي حاكي

ازآن است كه دختران عادي در مولفههاي ابراز وجود، استقلال، همدلي، روابط بين فردي و حل مساله عملكرد بهتري نسبت به پسران عادي دارند، اما بهطور معكوس دختران نابينا در مولفههاي فوقالذكر، عملكرد پايينتري نسبت به پسران نابينا دارند. به منظور مقايسه ي ميزان جراتورزي دانش آموزان نابينا و عادي دختر و پسر از روش تحليل واريانس دو .( راهه استفاده به عمل آمد

بحث و نتيجه گيري

به طور كلي، نتايج پژوهش حاضر نشانگر آن بود كه معلوليت بينايي ميتواند عامل موثري در هوشهيجاني باشد، به طوري كه دانش آموزان نابينا، داراي هوشهيجاني پايينتري نسبت به همسالان عادي خود هستند. قابل توجه است كه معلوليت بينايي، برخي از مولفههاي هوشهيجاني را بيشتر تحت تاثير قرار ميدهد، به طوري كه دانش آموزان نابينا در مولفههاي خوداگاهي هيجاني ابراز وجود، خود شكوفايي، استقلال، روابط بين فردي، حل مساله، انعطافپذيري، تحمل استرس، كنترل تكانه و شادكامي نمرات پايينتري نسبت به دانش آموزان عادي كسب كردند. اين يافته با يافتههاي حاصل از پژوهشهاي پزشكي( 1383 )، در رابطه با تفاوت هوشهيجاني در دانش آموزان نابينا و عادي، ايرانمنش( 1383 )، در رابطه با پايينبودن هوشهيجاني در كودكان با معلوليت شنيداري، همخواني دارد. به طور كلي معلوليتهاي حسي به ويژه نقايص بينايي، ميتوانند در رشد مهارتهاي اجتماعي به ويژه مهارتهايي كه لازمه ي آنها داشتن قدرت بينايي 1992 ) نيز نشان دادند كه كودكان نابينا به واسطه ی) است، موثر باشند. تروستر و برومبرينگ 1 ي نقايص بينايي خود در ابراز ژستهاي چهرهاي خود دچار محدوديت هستند و براي برقراري تماس حركتي و برآوردن تقاضاهاي ديگران تلاش كمتري ميكنند. يافته ها نشان مي دهند كه معلوليت بينايي به طور يكسان دختران و پسران را تحت تاثير قرارنميدهد و بر خلاف عدم تفاوت در دانش آموزان عادي، هوشهيجاني دختران نابينا، كمتر از پسران است. يافتههاي ديگر پژوهش نشان دادند كه دانش آموزان عادي نسبت به دانش آموزان نابينا از ميزان جراتورزي بالاتري برخوردار بودند. نتايج حاصل از

پژوهش نشانگر عدم تفاوت جراتورزي در دانش آموزان دختر و پسر ميباشد. با توجه به اينكه بنا به نظر آلبرتي و ايمونز( 1983 )، جراتورزي يك مفهوم كاملا فرهنگي است، شايد عدم تفاوت بين ميزان جراتورزي در دختران و پسران ايراني، نشانگر عدم اهميتي باشد كه در فرهنگهاي آسيايي و شرقي به مفهوم جراتورزي داده ميشود. نتايج حاصل از پژوهش، با نتايج تحقيق مكتبي( 1384 )، در رابطه با همبستگي مثبت بين جراتورزي و هوشهيجاني همخواني دارد. نتايج حاصل از پژوهش با نتايج پژوهشهاي

Troster & Brambring

متعددي نظير ليف( 2003 )، زارع( 1380 ) و حيدري و همكاران ( 1384 )، مبني بر وجود رابطه مثبت بين هوشهيجاني و پيشرفت تحصيلي همخواني دارد.

منابع

.( البرتي، رابرت. ايمونز، رايك ( 1983 ).

روان شناسي ابراز وجو . د ترجمه ي: مهدي قراچه داغي( 1374

تهران: انتشارات علمي چاپ دوم.

امالي، شهره ( 1373 ). بررسي و مقايسه ي ميزان كارآيي روش جرات آموزي توام با بازسازي شناختي

برروي برخي از نوجوانان مضطرب اجتماعي

پايان نامه ي كارشناسي ارش . د انيستيتو روانپزشكي.

ايرانمنش، مطهره( 1382 ). مقايسه ي هوش هيجاني دختران عادي و ناشنوا مقطع دبيرستان شهر تهران.

پاياننامه ي كارشناسي ارش

. د دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي

برادبري، تراويس و گريوز، جين( 2005 ).

هوش هيجاني، مهارتها و آزمونه.ا ترجمه ي مهدي گنجي.

.( تهران: ساوالان( 1384

بهرامي، فاطمه( 1375 ). تاثير روشهاي جراتورزي به دانش آموزان كمجرات دختر دبيرستاني با شيوههاي

مشاوره ي گروهي و فردي.

پايان نامه ي كارشناسي ارشدچا پنشده.دانشگاه علامه طباطبايي.

پزشكي، بهناز( 1373 ). مقايسه ي هوش هيجاني در دختران كمبينا و عادي شهر تهران.

پايان نامه ي

كارشناسي ارش

. د دانشگاه علامه ي طباطبايي .

حيدري، مريم و همكاران ( 1384 ). رابطه ي بين هوشهيجاني، فراشناخت، سلامت روان و پيشرفت

تحصيلي دانشجويان دانشگاه همدان.

مجموعه مقالات سومين بهداشت رواني دانشجويا . ن دانشگاه

علم و صنعت.

در بين دانشجويان دانشگاه

- « بار آن » دهشيري،غلامرضا( 1381 )، هنجاريابيپرسشنامه ي هوش بهرهيجاني

هاي تهران و بررسي ساختار عاملي آن. پايان نامه ي كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي.

دژكام، نجمه( 1381 ). بررسي رابطه ي عزتنفس و هوشهيجاني در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي

پاياننامه ي كارشناسي ارش د

دانشگاه آزاد اسلامي.

زارع، محسن( 1380 ). سهم هوش هيجاني و هوش عمومي در موفقيت تحصيلي دانش آموزان سال سوم دبيرستان

هاي شهر شيراز.

پاياننامه ي كارشناسي ارش . د دانشگاه علوم پزشكي ايران

قمراني، امير. جعفري،حميدرضا( 1383 ).

درآمدي بر هوش هيجاني ون ابيناي . ي مجله ي تعليم وتربيت استثن ايي.

. شماره ي 31 ص 25 تا 30

مقایسه ی هوش هیجانی و جرات ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی

مطالب مشابه :

اطلاعیه دانشگاه

جوشقان در گذر زمان

فرم های کارشناسی ارشد

تعهد نامه اصالت اثر

مقایسه ی هوش هیجانی و جرات ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی

ویژوال بیسیک دات نت

نحوه پذیرش مرکز آزمون در مرحله تکمیل ظرفیت کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد

کاربرد نانو تکنولوژی در مهندسی عمران

شناخت سيمان