ادامه عملیات های مهم ایران در هشت سال دفاع مقدس

31- عملیات کربلای 2 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب پادگان حاج عمران
تاریخ : 10 و 11/6/1365
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : مشترک سازمان : مشترک
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 26 گردان پیاده و 4 گردان توپخانه
عراق : 30 گردان پیاده ، زرهی و کمااندویی و 5 گردان توپخانه
هدف عملیات : بازپس گیری ارتفاعات 2435 و 2519
تلفات انسانی عراق : 3277 نفر
توضیحات : ارتفاعات 2435 و 2519 ، مشرف بر پادگان حاج عمران ، از جمله نقاطی بود که در جریان دفاع متحرک عراق سقوط کرده بود . در این عملیات ارتفاع 2435 تصرف شد اما تلاش برای آزادی ارتفاع دوم ناکام ماند .
***
32- عملیات فتح 1 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : کرکوک
تاریخ : 19 و 20/7/1365
نوع تک : نامنظم
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 2 گردان نیروی ویژه ، 1 گردان ادوات و 2 گردان از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق
عراق : نامشخص
هدف عملیات : وارد کردن خسارت در عمق و ممانعت از تمرکز قوای عراق در جبهه ها
تلفات انسانی عراق : 600 نفر
توضیحات : از مدتها قبل سپاه با ایجاد پایگاه هایی در شمال عراق ، با گروههای ضد بعثی کردستان عراق همکاری می کرد . پیش از این عملیات های مشترکی انجام شده بود اما عملیات فتح 1 را می توان مهمترین همکاری دو طرف دانست . در این عملیات نیروهای ایرانی و کرد با طی مسیر 150 کیلومتری در عمق خاک عراق ، با بستن جاده های منتهی به شهر کرکوک ، به پالایشگاه و چند مقر نظامی این شهر حمله کرده و سپس با کمترین تلفات به مواضع خودی بازگشتند .
***
33- عملیات کربلای 4 :
جبهه : جنوب موقعیت : جنوب و غرب خرمشهر
تاریخ : 3 تا 5/10/1365
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 250 گردان پیاده و 26 گردان توپخانه
عراق : 123 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه ، کماندویی و گارد
هدف عملیات : تصرف کامل شبه جزیره فاو ، شهرک ابوخصیب و محاصره بصره
تلفات انسانی عراق : 8060 نفر
توضیحات : سپاه برای انجام این عملیات ک در صورت پیروزی سرنوشت جنگ را مشخص می کرد تمام منابع خود را بسیج نمود و همین تمرکز نیرو باعث هوشیاری عراق گردید ضمن آنکه با کمک ماهواره های جاسوسی آمریکایی ، عراقی ها حتی از مکان معابر نفوذ نیروهای ایران خبر داشتند ! با آغاز عملیات ، هرچند در چند محور نیروهای ایرانی موفق به پیشروی شده و حتی لشکر 14 امام حسین (ع) توانست به تاسیسات پالایشگاه بصره نفوذ کند ، آمادگی عراق و مقاومت شدید همراه با آتش سنگین توپخانه و بمب باران گسترده شیمیایی ، باعث شد تا نیروهای ایرانی 48 ساعت بعد از آغاز حمله به مواضع اولیه بازگردند .
***
34- عملیات کربلای 5 :
جبهه : جنوب موقعیت : شلمچه
تاریخ : 19/10 تا 4/12/1365
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 200 گردان پیاده و 24 گردان توپخانه
عراق : 493 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه ، کماندویی و گارد و 46 گردان توپخانه
هدف عملیات : آزاد سازی شلمچه و پیشروی به سمت بصره
تلفات انسانی عراق : 92365 نفر
توضیحات : عملیات کربلای 5 بدون شک بزرگترین رویارویی نظامی ایران و عراق در طول 8 سال جنگ تحمیلی می باشد . عراق با تصور اینکه بعد از کربلای 4 ، ایران از حمله در این جبهه منصرف شده ، با آغاز عملیات کاملاً غافلگیر گردید و نیروهای ایرانی توانستند تا نزدیکی شهر بصره پیشروی کنند اما اهمیت این شهر باعث شد تا عراق با بسیج کلیه امکانات خود و استفاده بسیار گسترده از سلاح های شیمیایی دست به مقابله زند . تصور اینکه بیش از 700 گردان عملیاتی در منطقه ایی به وسعت شهر تهران در حال جنگ با یکدیگر باشند از آن نادر وقایع ثبت شده در تاریخ جنگها می باشد . هرچند عراق توانست تا حدودی جلو پیشروی نیروهای ایرانی را سد کند اما پیروز اصلی این عملیات سپاه ایران بود که توانست خطوط جبهه را تانزدیکی شهر بصره گسترش دهد . در روزهای پایانی همین عملیات بود که سردار حاج حسین خرازی به شهادت رسید . بعد از اعلام خبر شهادت وی عراق دست به پاتک گسترده ایی زد که ناکام ماند ، اسرای عراقی می گفتند به ما گفته شده بزرگترین فرمانده جبهه ایران به شهادت رسیده است !
***
35- عملیات کربلای 6 :
جبهه : غرب موقعیت : نفت شهر
تاریخ : 23 و 24/10/1365
نوع تک : گسترده
فرماندهی : ارتش سازمان : ارتش
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 36 گردان پیاده و زرهی و 2 گردان توپخانه
عراق : 44 گردان پیاده ، زرهی و مکانیزه
هدف عملیات : آزاد سازی نفت شهر و تصرف نفت خانه عراق و ممانعت از تمرکز قوای دشمن در بصره
تلفات انسانی عراق : 3000 نفر
توضیحات : در حالیکه تمامی نیروی سپاه برای عملیات کربلای 5 بسیج شده بود ، ارتش جهت اجرای یک حمله انحرافی که هم جلوی انتقال نیروهای عراقی به سمت بصره گرفته شود و هم هدف مهمی داشته باشد ، وارد عمل شد . اما حضور نیروهای دشمن بر روی ارتفاعات منطقه و نوع عملیات نیروی ارتش در دل دشت باعث ناکامی این عملیات گردید .
***
36- عملیات تکمیلی کربلای 5 :
جبهه : جنوب موقعیت : شلمچه
تاریخ : 3 تا 13/12/1365
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 30 گردان پیاده
عراق : 80 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی و 10 گردان توپخانه
هدف عملیات : ترمیم خطوط خودی در غرب نهر جاسم جهت تکمیل عملیات کربلای 5
تلفات انسانی عراق : 10265 نفر
توضیحات : در شرایطی که هنوز عملیات کربلای پنج کاملاً پایان نیافته بود ، به علت خستگی و تلفات نیروهای خودی ، خط جبهه در غرب نهر جاسم کامل نشده بود ، بنابراین با سازماندهی مجدد گردان هایی که هنوز توانایی عملیاتی داشتند ، برای حمله اقدام گردید و خط مورد نظر با عقب راندن قوای عراقی تشکیل شد .
***
37- عملیات کربلای 7 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب پادگان حاج عمران
تاریخ : 13 تا 17/12/1365
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : ارتش سازمان : ارتش
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 9 گردان پیاده
عراق : 29 گردان پیاده ، زرهی و کماندویی
هدف عملیات : تصرف ارتفاع 2519 و حفظ اعتبار ارتش
تلفات انسانی عراق : 3272 نفر
توضیحات : پس از شکست عملیات کربلای 6 ، ارتش مسئولیت بازپس گیری ارتفاع 2519 را بر عهده گرفت و پس از نبرد سختی موفق به این کار گردید .
***
38- عملیات کربلای 8 :
جبهه : جنوب موقعیت : شلمچه
تاریخ : 18 تا 22/1/1366
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 30 گردان پیاده
عراق : 94 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه ، کماندویی و گارد و 45 گردان توپخانه
هدف عملیات : تصرف استحکامات دشمن در شمال و جنوب کانال پرورش ماهی
تلفات انسانی عراق : 12260 نفر
توضیحات : با وجود اینکه نیروهای سپاه شدیداً از نظر تجهیزات و نیروی انسانی در مضیقه بودند توانستند اهداف مورد نظر را تصرف کنند اما در آخرین لحظه ، استفاده گسترده عراق از سلاح های شیمیایی باعث عقب نشینی نیروهای ایرانی گردید .
***
39- عملیات کربلای 10 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : شمال سلیمانیه
تاریخ : 25/1 تا 5/2/1366
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 50 گردان پیاده و 6 گردان توپخانه و 4000 نیروی اتحادیه میهنی کردستان عراق
عراق : 40 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی
هدف عملیات : پیشروی در شمال سلیمانیه و تهدید این شهر
تلفات انسانی عراق : 2710 نفر
توضیحات : مسدود شدن جبهه جنوب باعث گردید تا سپاه یک بار دیگر در جبهه شمال غرب وارد عمل شود . با وجود اینکه در این عملیات 250 کیلومتر مربع از خاک عراق تصرف شد ، اهداف مورد نظر عملیات حاصل نگردید .
***
40- عملیات نصر 4 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : شمال سلیمانیه
تاریخ : 21/3 تا 5/4/1366
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 29 گردان پیاده و 7 گردان توپخانه
عراق : 53 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه ، کماندویی و گارد و 5 گردان توپخانه
هدف عملیات : تصرف شهر استراتژیک ماووت در شمال سلیمانیه
تلفات انسانی عراق : 6557 نفر
توضیحات : شهر ماووت یکی از اهداف حاصل نشده عملیات کربلای 10 بود . در شرایطی که تحرکات ناوهای آمریکایی در خلیج فارس باعث شده بود سپاه برخی از واحدهای خود را به استان های جنوبی اعزام کند ، موقعیت استراتژیک مناسب جبهه شمال غرب را از دست نداده و همچنان در حالت آفندی باقی مانده و در این عملیات شهر استراتژیک ماووت در شمال سلیمانیه را تصرف نمودند .
***
41- عملیات نصر 7 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب سردشت
تاریخ : 14 و 15/5/1366
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 10 گردان پیاده و 9 گردان توپخانه
عراق : 40 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی و 6 گردان توپخانه
هدف عملیات : آزاد سازی ارتفاعات مرزی سردشت
تلفات انسانی عراق : 7259 نفر
توضیحات : با وجود برتری ایران در جبهه کردستان ، ارتفاعات مرزی مشرف بر شهر سردشت همچنان در اختیار عراق بود ، در این عملیات این ارتفاعات آزاد شده و در عوض شهر قلعه دیزه عراق در دید نیروهای ایرانی قرار گرفت .
***
42- عملیات نصر 8 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب ماووت
تاریخ : 29/8 تا 5/9/1366
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 11 گردان پیاده
عراق : 23 گردان پیاده ، زرهی و کماندویی و 2 گردان توپخانه
هدف عملیات : تصرف ارتفاع گرده رش با هدف تکمیل خط جبهه در غرب ماووت
تلفات انسانی عراق : 500 نفر
توضیحات : سپاه همچنان به گسترش جبهه در استان سلیمانیه عراق ادامه داد و در این عملیات با تصرف ارتفاع گرده رش ضمن تکمیل خطوط جبهه در غرب ماووت ابتکار عمل لازم برای گسترش به سمت شهر سلیمانیه را هم به دست آورد .
***
43- عملیات بیت المقدس 2 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب ماووت
تاریخ : 15/10 تا 2/11/1366
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 105 گردان پیاده و زرهی و 4 گردان توپخانه
عراق : 50 گردان پیاده ، زرهی ، کماندویی و گارد
هدف عملیات : پیشروی در شمال سلیمانیه و تهدید جدی شهر
تلفات انسانی عراق : 3285 نفر
توضیحات : با وجود اینکه پیشبینی می شد این عملیات به علت سرمای فصل زمستان ناکام خواهد ماند ، با هدف غافلگیری دشمن و کسب یک پیروزی قاطع در جبهه سلیمانیه این عملیات اجرا شد که با توجه به سرما و بارش برف شدید نیروهای ایرانی تنها به تصرف چند ارتفاع مهم قمیش و ویولان و تنگه گوجار اکتفا کردند .
***
44- عملیات بیت المقدس 3 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : جنوب ماووت
تاریخ : 24 تا 29/12/1366
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 18 گردان پیاده و 4 گردان توپخانه
عراق : 46 گردان پیاده ، زرهی و کماندویی و 2 گردان توپخانه
هدف عملیات : تکمیل اهداف عملیات بیت المقدس 2
تلفات انسانی عراق : 1400 نفر
توضیحات : در حالیکه عمده نیروی سپاه برای عملیات بزرگ والفجر 10 بسیج شده بود ، با هدف تکمیل عملیات بیت المقدس 2 و تصرف ارتفاع شاج گوجار که موجب برتری دشمن در جبهه ماووت شده بود اقدام گردید و این ارتفاع مهم آزاد شد .
***
45- عملیات والفجر 10 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب نوسود
تاریخ : 24 تا 29/12/1366
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 107 گردان پیاده و زرهی و 17 گردان توپخانه
عراق : 109 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی و 11 گردان توپخانه
هدف عملیات : تصرف شهر حلبچه و تهدید سلیمانیه از سمت جنوب
تلفات انسانی عراق : 15440 نفر
توضیحات : تلاش چند ماهه سپاه در جبهه ماووت و عدم وارد آمدن تلفات جدی به ارتش عراق ، نیاز به انجام یک عملیات گسترده در جبهه ایی جدید را به دنبال داشت که حاصل ، انجام عملیات والفجر 10 بود . در این عملیات 1200 کیلومتر مربع از خاک عراق شامل تمامی عراضی شرقی دریاچه دربندیخان که شهرهای حلبچه و خرمال هم جزو آن بود آزاد گردید . واکنش عراق به این عملیات بمب باران شیمیایی شهر حلبچه در روز 26 اسفند بود که روز قبلش به گرمی از نیروهای ایرانی استقبال کرده بودند . در این عمل ناجوانمردانه بیش از 5000 نفر از سکنه شهر و روستاهای اطراف آن کشته و هزاران نفر مجروح شدند .
***
46- عملیات بیت المقدس 4 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : جنوب دریاچه دربندیخان
تاریخ : 5 تا 9/1/1367
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 23 گردان پیاده و 5 گردان توپخانه
عراق : 27 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی
هدف عملیات : تکمیل اهداف عملیات والفجر 10
تلفات انسانی عراق : 5498 نفر
توضیحات : نیروهای ایرانی در یک عملیات شگفت و غافلگیر کننده آبی-خاکی با عبور از عرض جنوبی دریاچه دربندیخان ارتفاعات شاخ سورمر و شاخ شمیران در جنوب این دریاچه را تصرف کردند . بیست روز بعد از این عملیات ، ارتش عراق با تمام قوا و ضمن استفاده گسترده از سلاح های شیمیایی در حالیکه از سوی هلی کوپترهای توپدار آمریکایی حمایت می شد ، 48 ساعته فاو را باز پس گرفت .
***
47- عملیات بیت المقدس 6 :
جبهه : شمال غرب موقعیت : غرب ماووت
تاریخ : 26 و 27/2/1367
نوع تک : نیمه گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 13 گردان پیاده و کماندو و 8 گردان توپخانه
عراق : 26 گردان پیاده و کماندویی
هدف عملیات : تصرف ارتفاع شیخ محمد
تلفات انسانی عراق : 1620 نفر
توضیحات : عراق در جنوب حالت آفندی گرفته و در حال پیشروی در شلمچه و مجنون بود بنابراین این آخرین عملیاتی بود که سپاه در جبهه شمال غرب انجام داد چون باید نیروهایش را به جبهه جنوب و غرب منتقل می کرد و تجربه نشان داده بود عراق در جبهه شمال غرب دست به پیشروی جدّیی نخواهد زد .
***
48- عملیات بیت المقدس 7 :
جبهه : جنوب موقعیت : شلمچه
تاریخ : 22 تا 25/3/1367
نوع تک : گسترده
فرماندهی : سپاه سازمان : سپاه
استعداد نیروهای درگیر : ایران : 61 گردان پیاده و زرهی و 21 گردان توپخانه
عراق : 114 گردان پیاده ، زرهی ، مکانیزه و کماندویی و 30 گردان توپخانه
هدف عملیات : مقابله با تهاجم دشمن در محور شلمچه
تلفات انسانی عراق : 11650 نفر
توضیحات : پس از سقوط فاو ، نیروهای عراقی با روحیه بالا در چند جبهه دست به حمله زدند . از جمله جزایر مجنون را با استفاده گسترده از تسلیحات شیمیایی بازپس گرفته و در شلمچه خطوط جبهه را به قبل از عملیات کربلای 5 بازگرداندند . عملیات بیت المقدس 7 با هدف در هم شکستن این روحیه تهاجمی انجام گرفت و طی آن چندین افسر عالی رتبه ارتش عراق به هلاکت رسیدند و نیروهای ایرانی توانستند تا خطوط بعد از عملیات کربلای 5 پیشروی کنند اما چون آمادگی برای تثبیت مواضع خود را نداشتند و احتمال به کارگیری مجدد سلاح های شیمیایی از سوی عراق زیاد بود ، به مواضع خود بازگشتند .
***
پس از سقوط هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس که مورد حمله ناو آمریکایی وینسنس قرار گرفته بود و در شرایطی که همه جهان یک صدا ایران را برای قبول آتش بس تحت فشار گذاشته بودند و ارتش عراق بدون توجه به انسانیت و قوانین بین المللی به طور گسترده بر علیه جبهه های ایران تسلیحات شیمیایی به کار می برد ، آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان نماینده امام و جانشین موقت ایشان در فرماندهی کل قوا در تاریخ 27/4/1367 اعلام کردند که ایران رسماً قطعنامه 598 را پذیرفته است . طبق این قطعنامه دو طرف باید سریعاً و با نظارت نیروهای سازمان ملل به مرزهای بین المللی رسمی بازگشته و آتش بس را بپذیرند و کمیته ایی از سوی سازمان ملل جهت تشخیص متجاوز تشکیل خواهد شد . دو روز بعد امام (ره) در یک سخنرانی پذیرش قطعنامه را همچون نوشیدن جام زهری دانستند .
عراق به تصور اینکه دلیل پذیرش قطعنامه ضعف نظامی ایران است از روز 31 تیرماه ، دست به حمله عمومی در کلیه جبهه ها زد تا بعداً در مذاکرات صلح دست بالا را داشته باشد .
در جنوب ، با یک پیشروی سریع ، ضمن تصرف شلمچه ، طلائیه و پادگان حمید ، خرمشهر را یک بار دیگر محاصره کرد و از سمت موسیان هم با در هم شکستن مواضع خودی شهرهای موسیان و دهلران را اشغال و تا دشت عباس پیشروی نمود . در جبهه غرب ، شهرهای مهران ، سومار ، قصر شیرین و سرپل ذهاب سقوط کرده و صالح آباد و گیلان غرب محاصره شدند . ضمن اینکه نیروهای ضد انقلاب با عبور از مواضع دو طرف ، کرند و اسلام آباد را اشغال و آماده پیشروی به سمت کرمانشاه گشتند . در جبهه شمال غرب هم به سمت سردشت ، مریوان و بانه پیشروی کردند اما همانطور که فرماندهان سپاه پیشبینی کرده بودند بدون استقرار در مناطق متصرف شده به پشت مرز بازگشتند . سپاه ، ارتش و بسیج بلافاصله با کلیه امکانات وارد عمل شده و حتی بسیاری از کسانی که تا قبل از آن به جبهه نرفته بودند خود را به مناطق جنگی رساندند . عراقی ها به سرعت عقب رانده شده و نیروهای ضد انقلاب در عملیات معروف مرصاد قلع و قعم گشتند . ارتش عراق با تلفات سنگینی در حال عقب نشینی بود و بویژه در جبهه کرمانشاه دیگر هیچ مانعی برای ورود نیروهای ایرانی به داخل خاک عراق و پیشروی به سمت بغداد باقی نمانده بود . در این شرایط دولت عراق در 15 مردادماه اعلام کرد که قطعنامه را پذیرفته است . نیروهای ایرانی از مرز عبور نکردند و در تاریخ 29 مرداد با حضور نیروهای سازمان ملل رسماً آتش بس برقرار گردید .
پس از آتش بس ، برخی مناطق مرزی نظیر طلائیه ، چزابه ، سومار و نفت شهر همچنان در اختیار عراق بود و آنها را تخلیه نمی کرد . اما با آغاز جنگ کویت ، این مناطق تحویل ایران گردید و مذاکرات صلح به سرانجام رسید .

ادامه عملیات های مهم ایران در هشت سال دفاع مقدس

مطالب مشابه :

نقش تبلیغات در جنگ از دیدگاه امام خمینی

آشنایی با شهر اربیل عراق

عملیات های مهم ایران در هشت سال دفاع مقدس

فستیوال گلاویژ، انجمن ادبی یا بازوی فرهنگی اتحادیه میهنی؟

ادامه عملیات های مهم ایران در هشت سال دفاع مقدس

وضعیت عمومی بازار و قیمت ها در کردستان عراق