مکتب شیراز

محمد خزایی، استاد دانشگاه:

مکتب شیراز، مرکز سنتهای کهن نگارگری ایران است

محسن دانش

مکتب شیراز مرکز سنتهای کهن نگارگری ایران محسوب میشود.

«محمد خزایی»، استاد دانشگاه با اعلام این مطلب میگوید: بین سدهی هفتم تا اواسط سدهی نهم هجری، مکتب شیراز نقش مهمی را در تاریخ نقاشی ایران عهدهدار بوده و خود دارای سبک و شیوهای مستقل و کاملاً جدا از روشهای رایج داشته است.

در این دوران شیراز از جمله شهرهایی بود که از هجوم مغولان در امان ماند و به همین دلیل از تأثیرات هنر چین و دیگران تا حدود زیادی مصون ماند.

وی میافزاید: تا قبل از تسلط اینجوها و مظفریها، تهیه کتاب به عنوان یک حرفه تجاری به صورت فردی یا خانوادگی انجام میشد و اگر چه خاندان اینجو در سالهای 726 تا 752 هجری در شیراز حکومت کردند، اما نقاشی و طراحیهای این دوران همچنان یادآور یک هنر عامیانه با رعایت قواعد کهن است.

با استقرار حکومت آل مظفر (795-754 هجری) مکتب شیراز تحت تأثیر هنر تبریز، در مسیر تحولی چشمگیر قرار گرفت و در این دوره صحنههای طراحی به یک فضای تغزلی دست یافت.

وی ادامه میدهد: در سال 795 هجری تیمور با یورش خود به مظفریها که شهر شیراز تحت حکومت آنها بود، آنها را شکست داد و این شهر به دست او تسخیر شد و حکومت فارس (شیراز) را به فرزند بزرگترش عمرشیخ (796-755 هجری) داد.

پس از کشته شدن عمرشیخ در سال 796 هجری، فرزندش اسکندر تا سال 818 هجری حاکمیت شیراز را از آن خود ساخت.

اسکندر به عنوان یکی از بزرگترین حامیان تهیه نسخ خطی در سدهی نهم هجری، در تاریخ نقاشی ایران از جایگاه والایی برخوردار است.

از خدمات مهم هنرمندان این دوره، هضم و دگرگونی سبک اقتباسی طراحی چینی با ایجاد شیوهای جدید بود که تأثیر شگرفی را در شکلگیری مکتب شیراز در پی داشت.

«بهرام احمدی» از اعضای هیأت علمی دانشگاه نیز در این خصوص میگوید: خطهی فارس و شیراز به عنوان مهد هنر ایران باستان، نقشی اصلی در هنر ایرانی و نقاشی ایرانی داشته است.

وی میافزاید: در قرن 7 هجری، شیراز دارای شیوهای خاص از نقاشی بود که میتوان آن را تداوم حرکت هنر تصویری ایران قلمداد کرد.

مکتب شیراز در دوره اول دارای اصول زیباشناختیای بود که با اصول نقشبرجستههای قرون گذشته ایران پیوند داشت. به عبارت دیگر مکتب شیراز حلقهی اتصالی بود که هنر تصویری ایران باستان را با دورههای شکوهمند نقاشی ایرانی پیوند میزد و در شکلگیری آن نقش اساسی ایفاء میکرد. بدین ترتیب مکتب هرات نیز در زیباییشناسی خود، وامدار مکتب شیراز بود.

وی ادامه میدهد: مکتب شیراز استمراربخش اصول هنر تصویری نقشبرجستههای ایرانی بود، اصولی مثل عدم القای بعد و عمق و تأکید بر دوبعدی بودن نگاره، طراحی قوی، چیدمان عناصر و سترگنمایی. برخی از اصول مثل نوع چیدمان کتیبهوار عناصر و یا سترگنمایی، در تبادل هنری با مراکز دیگر ایران، دستخوش تغییر شد، اما دوبعدی بودن و عدم القای عمق فضایی در دوران معماری ماندگار شد و با رنگپردازی ساده و جسورانه و بهکارگیری افق رفیع، بر زبان بصری مناسبی تأکید داشت که خاص مکتب شیراز است.

این پژوهشگر میگوید: دوبعدی بودن از اصولی است که بر تمامیت نقاشی ایرانی (نگارگری) دلالت دارد و با القای عمق و دریافت حس سهبعدی و دریافت آن در نگارههای مکتب تبریز، تفاوت دارد.

وی میافزاید: هنرمندان تبریز بر القای فضای سهبعدی و عمق در عین سهبعدی بودن تأکید داشتند، حسی که با چیدمان عناصر خاص، مثل دیوارهای مورب، پنجرهی باز و فراخی فضا و امثال آن به دست میآمد، در حالی که هنرمندان مکتب شیراز مصرانه بر دوبعدی بودن نگارهها تأکید داشتند.

مکتب شیراز

مطالب مشابه :

انفجار مرگبار تانکر گازوئیل در پی تصادف با 4 خودرو.شیراز بورس

قیمت بلیت اتوبوس بین‌شهری/جدول

در پی حادثه "دوشنبه سیاه" در شیراز استاندار فارس به تهران فراخوانده شد

بهترین فصل برای تور کویر مصر و طبس با قیمتی مناسب و خدماتی متفاوت1393

بلندترین برج مسكونی كشور در شیراز ساخته می‌شود

مکتب شیراز