طرح توجيه فني ، مالي و اقتصادي يونجه جهت توليد علوفه

مقدمه:
با اجراي اين طرح امكان تامين بخشي از علوفه مورد نياز جهت تعليف احشام فراهم آمده ، زمينه
افزايش توليد پروتئين دامي ايجاد مي گردد كه علاوه بر ايجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب براي
زارعين، در استفاده بهينه از ظرفيت هاي پرورش دام كشور نيز موثر بوده و موجب كاهش وابستگي به
خارج از كشور در زمينه پروتئين دامي مي گردد.اين گياه در كليه نقاط سردسير و گرمسير قابل كشت
بوده وليكن در نقاط گرمسير داراي رشد سريعتر و توليد محصول بيشتر مي باشد.در ميان گياهان علوفه
اي ، يونجه بخاطر ارزش غذايي بالا و عملكرد خوب آن از اهميت خاصي برخوردار است همچنين به
علت وجود باكتريهاي ريزوبيوم در ريشه هاي خود قادر به تثبيت ازت هوا بوده كه اين ازت براي كشت
بعدي قابل استفاده مي باشد. در صورت مراقبت از يونجه كشت شده ، مي توان حداقل تا 3 سال
محصول برداشت نمود. يونجه پس از طي نمودن عمر خود ، در حدود 6.5 الي 7.5 تن بقاياي گياهي و
195 كيلوگرم ازت در هر هكتار از خود بجاي مي گذارد كه در افزايش حاصلخيزي خاك نقش بسزايي
دارد. تركيب متوسط يونجه خشك در صورتي كه داراي 91.2 درصد ماده خشك باشد به شرح زير مي
باشد :
10.2 درصد ، ارزش هضمي 50 درصد ، انرژي خالص براي گاوهاي شيرده در – پروتئين قابل جذب 8.7
هر كيلوگرم 1.14 مگاكالري.
يونجه تر داراي 25.9 درصد ماده خشك و 4.1 درصد پروتئين قابل جذب بوده و ارزش هضمي آن 17
درصد مي باشد. ميزان انرژي خالص آن براي گاوهاي شيري نيز 36 مگا كالري در كيلوگرم مي باشد.
يونجه بهترين رشد و نمو را در مناطقي خواهد داشت كه هواي خشك آفتابي ، گرم و آب نسبتا زيادي
در دسترس داشته باشد.اين گياه در خاكهاي خنثي و يا كمي قليايي واكنش خوبي نشان مي دهد.
در مزارع يونجه احتياجي به استفاده از كودهاي ازته نبوده وليكن به مقدار كم ( 20 كيلوگرم در هكتار)
در سال اول و آخر زراعت قابل توصيه است و بيش از هر ماده غذايي ديگر به فسفر نياز دارد كه در
350 كيلوگرم در هر هكتار مي باشد . – حدود 250
آبياري يونجه معمولا از طريق كرتي و يا نشتي صورت مي گيرد. اگر كشت خطي و با بذركار صورت
گرفته باشد آبياري به شكل نشتي صورت مي گيرد. در آبياري نشتي آب درون جويهاي كم عمق جريان
90 سانتيمتر است. فصل كاشت يونجه معمولا در بهار و - پيدا مي كند كه فاصله اين جويها بين 50
پائيز مي باشد.در مناطق سردسيري بهتر است از كشت پائيزه يونجه صرفنظر نمود.
در زمينه مقدار بذر مصرفي در هرهكتار در صورتي كه كشت با رديف كار انجام شود بازاي هر هكتار از
25 تا 30 كيلوگرم متغير است و در كشت با دست اين رقم تا 40 كيلوگرم در هكتار مي رسد.

ارقام يونجه:
1. ارقام مناسب براي كشت در مناطق گرمسير:
• يونجه يزدي
• يونجه نيكشهري
• يونجه بمي
2. ارقام مناسب براي كشت در مناطق سردسير:
• يونجه همداني
• يونجه كدي
• يونجه سيمرچنكايا
4 سال بوده و نبايد بيش از اين زمين را اشغال نمود. براي يونجه تناوبهاي زير - توليد اقتصادي يونجه در تناوب 3
پيشنهاد مي شود:
1. تناوب 4 ساله : يونجه – يونجه – ذرت علوفه اي يا دانه اي
2. تناوب 6 ساله : يونجه – يونجه – يونجه – يونجه – ذرت علوفه اي – گندم يا جو
كاشت يونجه بصورت دستي يا ماشيني صورت مي گيرد . در كاشت دستي كه معمولا در زراعت هاي كوچك بكار مي
رود ، يونجه بصورت كرتي كاشته مي شود و در زراعت هاي بزرگ معمولا يونجه با ماشينهاي بذر پاش كاشته مي شود.
عمليات داشت شامل مبارزه با علفهاي هرز، آبياري، كولتيواتور زدن و مبارزه با آفات و بيماريها است. از آفات مهم
يونجه مي توان به سرخرطومي برگ و ريشه و انگل و از امراض مهم نيز به نماتد يونجه اشاره نمود.
بهترين موقع برداشت وقتي است كه بتوانيم حداكثر مقدار پروتئين در هكتار را داشته باشيم و اين امر زماني تحقق
مي يابد كه 30 درصد مزرعه به گل نشسته باشد.
در زراعت هاي كوچك برداشت يونجه معمولا از داس دسته بلندي بنام "داس شاه ميله" استفاده مي شود كه مقرون
به صرفه نيست ولي در زراعت هاي بزرگ و مكانيزه از دروگرهاي بزرگي كه بر روي تراكتور نصب مي شوند استفاده
6 هكتار را درو مي كنند. - مي شود. اين دروگرها بطور متوسط در هر روز ( 8 ساعت كار) سطحي معادل 5
در زمينه انبارداري يونجه ، يونجه هاي درو شده را نبايد تا هنگامي كه ميزان رطوبت تا 50 درصد نرسيده انباشته
نمود. كيفيت يونجه مرتبط با پربرگ بودن، رنگ ، ظرافت و نرمي ساقه و عاري بودن از مواد خارجي است.