درمان گياهی زخم معده

معده به صورت كيسه اي عضلاني در قسمت فوقاني و چپ حفره شكمي بدن قرار دارد. اين كيسه از يك طرف با مري و از طرف ديگر با دوازدهه در ارتباط ميباشد. اين عضو، محلي براي ذخيره مواد غذايي، هضم و بخشي از جذب آن ميباشد. مدخل معده را فمالمعده و بخش خروجي آن را بابالمعده مينامند.
يكي از بخشهاي مهم دستگاه گوارش، معده است كه اگر در نگهداري آن كوتاهي نماييم، ميتواند انواع اختلالات گوارشي بدن را در پي داشته باشد.
مهمترين علل ايجاد عوارض معده

استفاده نادرست از معده، عوارضي از جمله: ترشي معده، زخم معده، زخم اثني عشر و ورم معده را درپي خواهد داشت. مهمترين عواملي كه در ايجاد اين بيماريها دخالت دارند، عبارتند از:
افراط در خوردن غذاهاي حاوي مواد آلبوميندار نظير گوشت، گوشتهاي كنسروي، تخممرغ، پنير، حبوبات، انواع سس و ادويهجات كه موجب افزايش ترشي(اسيد) معده ميگردند و باعث زخم معده و روده خواهند شد. مصرف انواع غذاهاي سرخ شده و ساندويچي، نوشابههاي الكلي و غيرالكلي و لبنيات(به ويژه شير) از جمله علل ايجاد ورم معده محسوب ميگردند. افزايش سن، مصرف داروهاي شيميايي به ويژه آسپيرين، مسكّنها، آنتيبيوتيكهاي خوراكي، داروهاي ضد حساسيت، داروهاي ورم مفاصل، مصرف چاي و قهوه زياد به خصوص در صورت خالي بودن معده، غذاهاي ترش و تند، غذاهاي گازدار(حبوبات)، نوشيدنيهاي گازدار، مصرف سيگار و هرگونه مواد نظير آن(تنباكو، پيپ، چپق و...)، پرخوري و يا خوردن غذا از روي بيميلي و همچنين مصرف مواد غذايي داراي پروتئين، چربي و نشاسته زياد در فاصله بين دو غذا كه مهمترين عوامل تضعيف معده و كندي عمل هضم محسوب ميگردند، فعاليت هليكوباكتري كه مهمترين علت تضعيف پوشش محافظ معده بوده و اغلب در بيماران ديابتي فعالتر ميباشند، مصرف الكل زياد، درمان با اشعه و صدمات فيزيكي، مصرف زياد سركه، آش، رب گوجهفرنگي و گوجهفرنگي خام، ليموعماني، مصرف غذاهاي بسيار سرد و يا بسيار گرم(داغ) به تنهايي و يا پشت سر هم، ناراحتيهاي عصبي مخصوصاً در هنگام غذا خوردن، وجود انگلهاي دستگاه گوارش، مصرف غذاهايي كه محرك توليد گاز كربنيك، الكل و اسيد معده هستند، مصرف مواد غذايي كه موجب قليايي شدن خون و يا اختلال در هضم طبيعي ميگردند، كمبود مواد غذايي، خستگي و فشارهاي بدني و روحي.
زخم معده و روده، مهمترين عوارض ايجاد شده در سيستم گوارشي هستند كه معمولاً در معده(زخم معده) و يا ابتداي روده كوچك(زخم اثني عشر) در اثر ترشحات اسيد معده و آسيبرساندن به غشاء داخلي معده و يا اثني عشر ايجاد ميشوند.
زخم معده و روده زماني ايجاد ميگردند كه مخاط معده و روده كه به عنوان عامل محافظ عمل مينمايند، به علل فوق الذكر از بين رفته و يا تضعيف شده باشند.
علايم بيماري

زخم دستگاه گوارش ممكن است هيچگونه علائم و آثاري نداشته باشد. معمولاً ناراحتيها و علائم مربوط، به صورتهاي مختلف، 45 تا 60 دقيقه بعد از صرف غذا و يا در شب به ويژه در صورت خالي بودن معده بروز مينمايد. مهمترين اين علائم عبارتند از:
درد در ناحيه معده(و شكم) كه به صورت سوزش و چنگزدن احساس ميشود، درد در ناحيه معده، خصوصاً در شبها و پس از خالي شدن آن، سوزش قلب، اسپاسم(گرفتگي) عضلات معدوي، تهوع و استفراغ، كم اشتهايي، آروغ زدن(آروغ ترش)، كاهش وزن، اختلال در هضم(بد هضمي غذا)، طعم بد دهان، گاز و نفخ زياد.
افرادي كه دچار اختلالات گوارشي ميباشند، بايستي نسبت به درمان بيماري خويش، اقدامات لازم را از طريق مراجعه به پزشك مربوط انجام دهند. در غير اينصورت، عوارضي نظير خونريزي معده، سوارخ شدن و انسداد سيستم گوارش و تومور معده و روده، اجتناب ناپذير خواهد بود.
براي درمان زخمهاي گوارشي توسط پزشك، معمولاً از داروهاي كاهنده اسيد معده و داروهايي كه مانع ترشح اين اسيد ميگردند، استفاده ميشود. با وجود اينكه اين روش مفيد است، اما هزينههاي درماني سنگيني داشته و ممكن است مسموميت دارويي را نيز به همراه داشته باشد. علاوه بر درمان شيميايي، دو روش مهم ديگر نيز براي كنترل و درمان زخمهاي گوارشي قابل استفاده است:
1ـ كنترل مصرف مواد غذايي
2ـ درمان گياهي
1ـ كنترل و تنظيم مصرف مواد غذايي

مصرف مواد غذايي حاوي ويتامينهايa، c، e و به ويژه گروههاي b ، مصرف مواد غذايي حاوي عنصر روي، مصرف آب كلم، مصرف گوشت كباب كرده، مصرف عسل، مصرف ميوههاي پخته(مربا و كمپوت)، حركات ورزشي بعد از يك دوره خواب و استراحت، مصرف انگورهاي پوست نازك، مصرف نان برشته، مصرف مواد حاوي الياف خام(تمرهندي، اسفرزه و...)، ميتواند در درمان زخمهاي گوارشي مفيد باشد. زيرا اين مواد توانايي ايجاد لايه حفاظت كننده در معده و روده را دارا ميباشند.
2ـ درمان گياهي

كاربرد گياهان در درمان اختلالات گوارشي، زماني ميتواند مؤثر واقع گردد كه اولاً: نوع بيماري، توسط پزشك متخصص تشخيص داده شود و ثانيا:ً انتخاب گياه(گياهان) با توجه به شرايط بيمار صورت گيرد.
مهمترين گياهان مورد استفاده

ـ شيرين بيان: گياهي است با طبع گرم و خشك كه اندام مصرفي آن ريشه بوده و در بين گياهان دارويي موردِ استفاده براي درمان زخمهاي گوارشي، از اهميت فوقالعادهاي برخوردار است. اين گياه التيام دهنده زخمهاي گوارشي است، ولي به لحاظ اينكه مواد مؤثره آن به خصوص اسيد گليسيرينيك، موجب افزايش فشار خون ميگردد، حتيالامكان بايد از نوع فاقد اين ماده، براي درمان زخم معده و اثني عشر استفاده گردد. براي مصرف، ميتوان يك قاشق چايخوري از پودر ريشه را در يك فنجان آبجوش، براي مدت 15 دقيقه دم كرده و سپس آن را نوشيد. از اين گياه ميتوان حداكثر براي مدت 6 هفته و روزانه 3 فنجان استفاده نمود. شيرين بيان علاوه بر اينكه التيامبخش زخم معده و روده است، مسكن و ضد التهاب نيز ميباشد. همچنين ميتوان نصف يا يك قاشق چايخوري گل بابونه نيز به شيرينبيان مصرفي اضافه نمود.
ـ كلم برگ: كلم داراي طبعي گرم و خشك بوده كه عصاره خام آن، به لحاظ وجود مقادير بالاي گلوتامين، براي تسريع در درمان زخم معده، بسيار مفيد و مؤثر ميباشد.
ـ خطمي: اندام مصرفي اين گياه، براي درمان زخم معده و اثنيعشر، ريشهها است كه به عنوان يك التيام دهنده و مسكّن، مورد استفاده قرار ميگيرد. طبع اين گياه سرد است. براي مصرف ميتوان يك قاشق چايخوري از پودر ريشه گياه را در يك فنجان آبجوش، به مدت 15 دقيقه دم كرده و مصرف نمود. ميتوان در يك دوره دوهفتهاي، روزي سه بار از اين دارو استفاده نمود.
ـ بابونه: اندام مورد استفاده اين گياه، گلها ميباشند كه داراي طبع گرم و خشك هستند. اين گياه داراي اثر ضد التهابي، ضد ميكروبي(هليكوباكتريها) و مسكن ميباشد. همچنين در درمان داروهاي با منشأ عصبي، بسيار مؤثر است. براي مصرف، يك قاشق چايخوري از گل خشك را در يك فنجان آبجوش براي مدت 10 دقيقه دم نموده و سپس مينوشند. نوشيدن آن در ابتداي صبح به صورت ناشتا، موجب تسكين درد معده ميگردد.
ـ هميشه بهار: قسمت مورد استفاده براي درمان، گلها هستند كه داراي طبع گرم و خشك ميباشند. وجود تركيبات فلاونوئيدي باعث وجود خواص ضدالتهابي و ضد باكتريايي به طور ويژه در هميشه بهار شده است. به همين جهت هم براي افزايش سيستم ايمني بدن و هم درمان زخمهاي اثنيعشر كاربرد دارد. براي مصرف، ميتوان يك قاشق چايخوري از گل خشك هميشه بهار را در يك فنجان آبجوش براي مدت 15 دقيقه دم كرده و سپس نوشيد. ميتوان براي افزايش خواص ضدباكتريايي اين چاي گياهي، عسل نيز به آن افزود.
ـ بارهنگ: گياهي با طبع سرد و تر بوده و اندامهاي خوراكي آن شامل برگها و دانهها است كه عمدتاً ضدالتهاب و درمان كننده زخم معده ميباشند.
مواد موسيلاژي مترشحه از اين گياه به صورت يك لايه محافظ مانند پانسمان بر روي محل زخم قرار ميگيرد. از طرف ديگر اين مواد مليّن بوده و سبب تسهيل در هضم و خروج مواد زائد از سيستم گوارش ميگردد.
درمان گياهي زخم معده

در شماره پيشين اين ماهنامه درباره مهمترين عوامل ايجادكننده اختلالات دستگاه گوارش كه زخمهاي معده، روده و اثني عشر ميباشند، سخن گفتيم. در آن مقاله به بررسي علائم بيماري زخم دستگاه گوارشي اشاره شده و بيان نموديم افرادي كه دچار اختلالات گوارشي هستند، بايد علاوه بر درمان شيميايي(دارويي)، دو روش كنترل مصرف مواد غذايي و درمان گياهي را به كار برند، لذا به نقش درمان گياهي و ويژگيهاي برخي از مهمترين گياهان مورد استفاده اشاره نموديم كه شيرين بيان، كلم برگ، خطمي، بابونه، هميشهبهار و بارهنگ از جمله آنها بود. اينك به بيان ساير گياهان مؤثر در بهبود زخمهاي دستگاه گوارش ميپردازيم.
ـ اسفرزه (پسيليوم): اين گياه، همخانواده بارهنگ است و اندام مصرفي آن را دانهها تشكيل ميدهد. طبع اين گياه سرد و تر بوده و مواد موسيلاژي مترشحه از بذرها نيز به عنوان التيام دهنده زخمها عمل مينمايد. مصرف اسفرزه و دانههاي بارهنگ مشابه است. يك قاشق مرباخوري از دانهها را در يك ليوان آب سرد مخلوط كرده و پس از پنج دقيقه، محتويات ليوان را كاملاً مصرف مينمايند. بهترين زمان مصرف، يك بار صبح به صورت ناشتا و ديگري آخر شب هنگام استراحت مي باشد.
ـ ريواس: ريواس داراي طبعي گرم و خشك است. اندام زيرزميني ريواس(ريزومها) قسمت مصرفي آن محسوب ميگردند كه به لحاظ حضور تركيبات فلاونوئيدي و آنتراكينوني در درمان خونريزيهاي داخلي به ويژه رودهها مفيد هستند. ريواس قابض نيز ميباشد.
براي مصرف، يك قاشق چايخوري پودر ريشه ريواس را در يك فنجان آبجوش دم كرده و پس از 10 دقيقه آن را مينوشند. روزانه يك فنجان نوشيدني ريواس كافي است.
ـ آلونه(صبرزرد): گياهي است گوشتي با طبع گرم و خشك. عصاره اين گياه مانند ريواس عمل نموده و تركيبات مشابهاي دارد. مصرف يك قاشق چايخوري از عصاره اين گياه در روز براي التيام زخم معده و روده مفيد است.
ـ سنبل الطيب: اندام مصرفي سنبلالطيب ريزومها هستند كه داراي طبي سرد و تر ميباشند. براي درمان و تسكين دردهاي معده و روده، روزانه يك قاشق چايخوري از پودر ريشه اين گياه را در يك فنجان آبجوش دم كرده و پس از ده دقيقه ميل مينمايند.
ـ گل راعي(گل هزار چشم ـ هوفاريقون): سرشاخههاي گلدار اين گياه كه داراي طبعي گرم و خشك ميباشد، به تنهايي و يا در تركيب با سنبلالطيب، مصرف ميگردد. مورد مصرف اين گياه نيز مانند سنبلالطيب، كاهش دردهاي مربوط به سيستم گوارش و دردهاي عصبي است. خانمهاي باردار و خانمهايي كه داراي نوزاد شيرخواره هستند، نبايد از اين گياه مصرف نمايند.
ـ سرخارگل: گياهي است با طبع گرم و خشك كه تمامي اندام آن خاصيت درماني دارد. مصرف اين گياه سيستم دفاعي و ايمني بدن را افزايش ميدهد و از طريق كنترل فعاليت هليکوباكترها، التيام زخم معده و كنترل اسيد معده را به عهده دارد.
ـ نارون: پوست نارون بخش مصرفي اين گياه براي درمان زخم معده است. طبع آن سرد و خشك و قابض است. تركيبات موجود در پوست نارون، در روده، پوشش محافظي را در برابر اسيد ايجاد مينمايند. مقدار مصرف پوست پودر شده نارون براي كودكان، يك چهارم قاشق چايخوري و براي بزرگسالان، يك قاشق چايخوري كامل در يك فنجان آبجوش ميباشد. نوشيدني فوق 10 دقيقه پس از دم كشيدن آماده مصرف خواهد بود. براي تأثير بهتر و بيشتر توصيه شده كه اين نوشيدني، قبل از خواب شبانه مصرف شود تا از تشكيل اسيد در طي شب جلوگيري گردد. علاوه بر اين، پوست نارون مسكّن و آرامشبخش نيز ميباشد.
ـ شاهتره: عصاره اندام هوايي اين گياه كه داراي طبعي سرد و خشك است، نه تنها تسكين دهنده درد ميباشد، بلكه براي التيام زخم معده نيز مفيد است. دم كرده 5 تا10 گرم پيكر رويشي گياه در يك فنجان آبجوش، در هر روز بسيار مفيد خواهد بود.
ـ باميه: اندام مصرفي اين گياه، ميوههاي نارس حاوي بذر هستند كه داراي طبعي سرد و تر ميباشند. مواد موسيلاژي مترشحه از دانهها و ميوه اين گياه مانند يك پانسمان روي زخمها را پوشانده و سبب تسريع در بهبود و التيام شده و از طرف ديگر يك پوشش محافظ در برابر اسيد ايجاد مينمايند. ميوه آب پز شده باميه و يا ميوه خشك و پودر شده كه به ميزان يك قاشق چايخوري دريك فنجان آبجوش براي مدت 15 دقيقه دم ميگردد، براي مصرف روزانه بسيار ايدهآل ميباشد.
ـ سير: اين گياه به لحاظ فعاليت ضد باكتريايي، در درمان زخم معده و اثني عشر بسيار مفيد خواهد بود. اين گياه داراي طبعي گرم و خشك ميباشد.
گياهان موثر ديگر در درمان زخم معده و اثني عشر

از جمله گياهان ديگري كه براي زخم معده و اثني عشر معرفي و توصيه شدهاند، ميتوان به: زردچوبه، اسپيره كوهي، خرفه، به ليمو، باد رنجبويه، كوشاد، موز، آناناس، دارچين، شمعداني، هيدراستيس و درخت موم اشاره نمود. همچنين مصرف روغنهاي حاوي اسيدهاي چرب امگا 3 مانند روغن بذرگل مغربي و روغن بذر گل گاوزبان كه در گروه اسيدهاي چرب امگا 6 قراردارند، خواص فراواني در عدم ايجاد زخم معده داشته و ريسك ابتلا به زخمهاي گوارشي را كاهش ميدهند. البته باز هم تأکيد ميکنيم خانمهاي باردار و خانمهايي كه نوزاد شيرخواره دارند، نبايد از اين نوع روغنها استفاده نمايند.
يک توصيه مهم

براي جلوگيري از زخمهاي گوارشي حتي الامكان از مصرف غيرضرروي داروهاي ذيل اجتناب گردد:
آسپيرين، ايبوبروفن، ناپروكسن، ديكلوفناك، تولمتين، پيروكسيكام، فنوپروفن، ايندومتاسين، اوگزاپروزين، كتوپروفن، سولينداك، نابومتون، اتودولاك و سالسالات. اين داروها اسيدزا بوده و پروستوگلاندينها را بلوكه مينمايند.

درمان گياهی زخم معده

مطالب مشابه :

خريد بن‌ساي

درمان گياهی زخم معده

مبارکه

من او

محمد پارسا

بازار املاک - حباب مسکن چیست؟

ساکن طبقه وسط

اندر معرفت علم و صنعت، از یک علم و صنعتی

همایش اربعین

پل خواجو