نقش معلم در مدرسه هوشمند

به بهانه اولین دبیرستان هوشمند در کاشان(دبیرستان محمودیه)

نويسنده: محمدعلي رستمي نژاد

   نيروي انساني كارآزموده و حرفه اي يا معلم الكترونيك مهم ترين جزء مدارس هوشمند است. از آن جا كه در مدارس هوشمند (الكترونيكي) رسانه هاي متنوعي وجود دارد، معلم ديگر نقش رسانه آموزش و انتقال دهنده را ندارد، بلكه يك تسهيل كننده يادگيري و آموزيار است. معلم بايد براي پذيرش نقش جديد خود آموزش ببيند و قابليت هاي لازم را در زمينه كار با تجهيزات الكترونيكي كسب كند.

    در اين راستا بانك جهاني 10 درس را براي فن آوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) در تعليم و تربيت كشورهاي در حال توسعه يادآوري مي كند كه درس هشتم آن «آموزش، آموزش و آموزش» است و آموزش حرفه اي معلمان را اساس به كارگيري موفق تكنولوژي در آموزش مي داند.

    مدرسه هوشمند مدرسه اي است كه همانند مدارس سنتي يك ساختمان اداري دارد، اما در آن به تجهيزات و سيستم هاي الكترونيكي برمي خوريم كه قسمت اعظم فعاليت ها توسط آن ها انجام مي گيرد.

    در پروژه هاي آموزشي ايران، منظور از مدرسه هوشمند يك مدرسه تمام اتوماتيك و كامپيوتري نيست بلكه منظور مدرسه اي است كه در آن از فن آوري اطلاعات و قابليت هاي آن براي رسيدن به اهداف برنامه درسي حداكثر استفاده مي شود و با توجه به ميزان و روش هاي به كارگيري با اندكي تفاوت سطحي در روش هاي به كارگيري فن آوري اطلاعات از آن تحت عناويني چون مدارس مجازي، مدارس الكترونيكي، مدارس چند رسانه اي يا مانند آنچه در تجربه كشور مالزي اتفاق افتاده، مدرسه هوشمند ياد مي كنند.

    مالزي و آمريكا

    كشور مالزي از اوايل دهه 70 براي به كارگيري حداكثري قابليت هاي فن آوري اطلاعات در تمام زمينه ها به ويژه در حيطه آموزش و پرورش كه شامل مدارس هوشمند نيز مي شد برنامه ريزي كرد و هدفش حركت به سوي اقتصاد دانش محور و رشد فن آوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) در صنعت و ايجاد زمينه هاي اشتغال در آي سي تي بود، به طور كلي هدف از طرح مدارس هوشمند تبديل كلاس هاي معمولي به كلاس هاي الكترونيكي بود كه در آن معلم به جاي انتقال دانش و اطلاعات سعي در توسعه قدرت قضاوت دانش آموزان در انتخاب اطلاعات از منابع مختلف و فراهم سازي زمينه يادگيري مادام العمر در دانش آموزان و شهروندان مالزي داشت. در مدارس هوشمند مالزي مواد ياددهي - يادگيري الكترونيكي انفرادي شده و قابليت هاي چند رسانه اي بودن در درس هاي مختلف رياضي، علوم و... از ضروريات يك مدرسه الكترونيكي (هوشمند) است كه در بهترين حالت معلم و دانش آموز در مدرسه با مشاركت يكديگر با استفاده از برخي از نرم افزارها و با كمك هماهنگ ساز ICT در مدرسه اقدام به طراحي و توليد مواد ياددهي و يادگيري مي كنند و يا اين كه اين مواد و رسانه ها توسط واحدهاي تجاري طراحي و توليد شده و در اختيار مدرسه قرار مي گيرد. عنصر دوم زيرساخت تكنولوژيكي است كه جزو ابتدايي ترين شرايط لازم براي مدارس هوشمند است. زيرساخت هاي تكنولوژيكي در درجه اول كامپيوتر و لپ تاب و كامپيوترهاي جيبي است. در اين جا توجه به زيرساخت هاي تكنولوژيكي گزارش شده توسط مركز آمار ملي آموزش آمريكا درخور توجه است: به گزارش اين مركز در سال 2005 معادل 94 درصد از مدارس در كلاس هاي درس، كارگاه، كتابخانه و... به كامپيوتر و اينترنت به صورت همزمان دسترسي داشته اند. در صورتي كه اين ميزان در سال 1994 معادل سه درصد بوده است. نكته قابل توجه ديگر در مورد زيرساخت هاي تكنولوژيكي نسبت كامپيوتر به دانش آموز است. نسبت كامپيوتر به دانش آموز در سال 1998 معادل 12 به يك بوده، به اين معنا كه هر 12 دانش آموز در مدرسه يك كامپيوتر متصل به اينترنت داشته اند. حال آن كه در سال 2005 اين نسبت به 8/3 دانش آموز به يك كامپيوتر رسيده است. يعني حدودا چهار دانش آموز در مدارس عمومي (نه غيرانتفاعي) يك كامپيوتر متصل به اينترنت داشته اند. قطعا از نظر زيرساخت فيزيكي مدارس محدود به كامپيوترهاي شخصي (PC) نبوده است. بنابراين گزارش مدارس گوياي اين واقعيت بوده كه 19 درصد از مدارس عمومي آمريكا امكان استفاده از كامپيوترهاي جيبي و با حجم كم را براي معلمان و دانش آموزان خود فراهم كرده بودند كه اين نسبت در سال 2002 معادل 10 درصد بوده و در سال 2005 به 19 درصد رسيده است. حتي از نظر زيرساخت سخت افزاري 10 درصد از مدارس آمريكا كامپيوتر لپ تاب به دانش آموزان خود از يك روز تا يك سال تحصيلي امانت مي دادند. از نظر شبكه و پهناي باند شبكه مدارس در سال 2005 معادل 97 درصد از مدارس آمريكا به اينترنت با پهناي باند وسيع دسترسي داشته اند در صورتي كه اين رقم در سال 2000 معادل 80 درصد بوده است.

    وضعيت ميانگين كامپيوترها در كشور هنگ كنگ نيز در طرح ارزشيابي از پروژه IT در مدارس تاييدكننده افزايش حجم زيرساخت ها بوده است. به گونه اي كه در سال 2003 ميانگين كامپيوترها در هر مدرسه ابتدايي _8/89 و در مدارس متوسطه 237 و در مدارس استثنايي 71 بوده است كه اين آمار و ارقام با وضعيت موجود و قابل مشاهده در ايران قابل مقايسه نيست.

    در حوزه زيرساخت علاوه بر كامپيوتر و شبكه، تجهيزاتي مانند انواع پروژكتورها، ويژيولايزرها و وي سي دي ها و تجهيزات الكترونيكي ديگر نيز قرار دارند.

    مشاور هوشمند
    در مدارس هوشمند آموزش نيروي انساني محدود به معلمان نيست. بلكه مشاور مدرسه هوشمند نيز كسي است كه بايد مطالعات عميق در مورد روان شناسي اينترنت و تاثيرات روحي - رواني آن در دانش آموزان داشته باشد و ناهنجاري هاي رفتاري دانش آموزان را در نتيجه به كارگيري تكنولوژي را شناخته و براي پيشگيري و درمان آن ها اقدام كند.

    سيستم ادغام نيز يكي از اجزاي مهم در مدارس هوشمند است كه فرآيند ها و فعاليت هايي كه در بخش هاي مختلف اين مدارس صورت مي گيرد را در يكديگر ادغام مي كند و از آن يك كل واحد قابل ارزيابي مي سازد. اين سيستم ارتباط بين عناصر مختلف يعني سيستم كارآموزي، مواد و منابع ياددهي - يادگيري و... را برقرار مي كند.

    سيستم پشتيباني يكي ديگر از اجزاي مهم مدارس هوشمند است كه اين سيستم وظيفه كمك و حمايت از معلمان و ساير دست اندركاران اين مدارس در مواقعي كه مشكلاتي مانند مشكلات شبكه اي، سخت افزاري، نرم افزاري و... پيش مي آيد، را بر عهده دارد.

    سيستم مديريت مدارس هوشمند كه به ياري مديريت مدرسه هوشمند مي شتابد، فعاليت هاي برنامه ريزي، مديريت، نظارت و كنترل فرآيند ها در اين مدارس را بر عهده دارد و به معلم در مديريت كلاس كمك مي كند و پيشرفت دانش آموزان و كارنامه تحصيلي آن ها را ثبت، نگهداري و امكان ارتقاي تحصيلي را فراهم مي سازد.

    به كارگيري اصطلاح «مدرسه هوشمند» و امكان تداخل معنايي آن با برخي حوزه هاي ديگر، اين نامگذاري را دچار چالش كرده است و شايد هم اين نامگذاري ترجمه اي بيش نبوده است، اما آنچه كه ما تحت عنوان سيستم هاي آموزش الكترونيكي مي ناميم در درجه اول نياز به يك فعاليت سيستماتيك و منسجم در طراحي دارد كه در آن تحت عنوان طراحي نظام آموزش الكترونيكي بر اساس الگوهاي خاص طراحي آموزشي صورت مي گيرد. در اين فرآيند علاوه بر تمام مسايل حياتي و پايه به مسايلي مانند به كارگيري نظريه هاي ياددهي - يادگيري در طراحي مواد ياددهي - يادگيري آموزش هاي الكترونيكي و افزايش انگيزه معلمان و دانش آموزان و حتي مديران در به كارگيري اين فرآيند ها توجه مي شود. به عبارتي تمام عناصر موثر در موفقيت يك سيستم آموزش الكترونيكي اعم از زيرساخت، نيروي انساني، فرآيندها، ابعاد نگرش عاطفي و... با رويكرد سيستمي در ارتباط با يكديگر شناسايي مي شوند و براي كنترل آن تمهيدات مناسب انديشيده مي شود. طراحي ضعيف آموزشي در پروژه هاي آموزش الكترونيكي يكي از مهم ترين عوامل شكست اين پروژه ها حتي در كشورهاي پيشگام اين رويكرد بوده است كه با جديت تمام بايد مورد توجه قرار گيرد.

نقش معلم در مدرسه هوشمند

مطالب مشابه :

آدرس و شماره تلفن خانه معلم های سراسر کشور

پارک کوهستانی - کاشان ( عکس )

هفته معلم مبارکباد

باغ و حمام فین - کاشان ( عکس)

اهمیت و جایگاه معلم در نظام آموزش و پرورش

معلم‌، مديريت‌ كلاس‌، موانع‌ و راهبردها 2

بخشنامه های اداری

آدرس و شماره تلفن خانه معلم های سراسر کشور

نقش معلم در مدرسه هوشمند

از وب دوستان عزیزم